ghthz®
jÄœ¡fsŠáa«
1

âU¡FwŸ jÄœ kuòiu - 1

ciuaháÇa®
bkhÊPhÆW Ph. njtnea¥ ghthz®

jÄœk© mw¡f£lis
br‹id - 600 017








ü‰ F¿¥ò
ü‰bga®	:	ghthz® 
		jÄœ¡ fsŠáa« - 1
ciuaháÇa®	:	bkhÊ PhÆW Ph.njtnea¥ghthz®
gâ¥ghs®	:	nfh. ïstHf‹
Kjš gâ¥ò	:	1967
kWgâ¥ò	:	2009
jhŸ	:	16 » btŸis¤jhŸ
msî	:	1/8 bj«Ä
vG¤J	:	11 òŸË
g¡f«	:	22 + 242 = 264
üš f£lik¥ò	:	ïašò (rhjhuz«)
Éiy	:	cUgh. 165/-
gofŸ	:	1000
üyh¡f«	:	ghthz® fÂÅ
		â.ef®, br‹id - 17.  
m£il totik¥ò	:	t. ky®
m¢á£nlh®	:	$ bt§fnlRtuh 
		M¥br£ ãÇ©l®R
		ïuha¥ng£il, br‹id - 14.

btËpL
jÄœk© mw¡f£lis
“bgÇah® Foš”
ã.11 Fšbkhf® FoÆU¥ò, 
35 brthÈa áthá fnzr‹ rhiy, âahfuha® ef®, br‹id - 600 017. bjh.ng. 2433 9030
Ä‹dŠrš : tm_pathippagam@yahoo.co.in
ïizajs« : www.tamilmann.in
gâ¥òiu
jÄG¡F« jÄHU¡F« tsK« tÈikí« nr®¡f¡
Toa gHªjÄœ üšfisbašyh« njobaL¤J¤ jÄœ TW« cy»‰F tH§F« bjhiyneh¡F¥ gh®itíl‹  jÄœk© gâ¥gf« bjhl§f¥g£lJ. mj‹ thÆyhf bkhÊPhÆW ghthzÇ‹ ü‰wh©L Ãidthf mt® vGâa üšfŸ mid¤ijí« nr®¤J mtUila kiwî¡F¥ ãwF 2000-¤âY«, gšntW ïjœfËY«, ky®fËY« btËtªJ, üš tot« bgwhj ghthzÇ‹ mÇa f£Liufis všyh« bjhF¤J 2001- Y« xUnru btËÆ£L cybf§F« cŸs jÄH®fS¡F tH§»ndh«.  ghthz® tÊ Ãiy m¿P®fshd KJKidt® 
ïuh. ïs§Fkudh® mt®fS«, kU¤Jt® F.ó§fhtd« mt®fS« ï›tÇa f£Liu¥ òijašfŸ üš tot« bgWtj‰F Äfî« cWJizahf ïUªjd®. ï¥bgUk¡fis e‹¿íz®îl‹ ÃidîT®»nw‹.
“brhšyhuhŒ¢á¤ JiwÆš njtnea® x¥g‰w jŤ
âwikíilt® v‹W kiwkiyaofS«, ehtyª Ôî¡F  eªjÄnH jhba‹W ghntªjU«, jÄG¡F« jÄœ
eh£L¡F« e‰bwh©L M‰¿at® ghthz® v‹W ngu¿P® m©zh mt®fS«, bt£l bt£l¡ »il¡F« j§f¢
Ru§f« ngh‹wt® v‹W jÄÊ¿P® ïuhrkh¡fdhU«, jÄHf« bkhʤJiwÆny ghthz® ngh‹w xU m¿Piu ï‹D« bg‰W¤ juÉšiy v‹W g‹bkhÊ¥ òyt®
m¥gh¤JiuaU«, Fiwkâa® nj¡»it¤j fiuÆUis Ú¡f tªj kiwkiyah® tÊtªj Ãiwkiyah® ghthz® v‹W nkdhŸ nguit¤jiyt® jÄœFokf‹ mt®fS«, jÄH® ah®? vâÇfŸ ah®? v‹W MŒªJ m¿ªJ fh£oat® ghthz® v‹W nguháÇa® ïstuR mt®fS«,  XuhÆu« M©LfŸ XŒªJ »lªjã‹ thuhJ nghy tªj khk” ghthz® v‹W KJKidt® ïs§Fkudh® mt®fS« F¿¥ã£LŸs  bgUikfS¡FÇa ngu¿PÇ‹ üšfis ÛŸgâ¥gf btËÆLtâš bgUik bfhŸ»nw‹.
“ghthz® üšfŸ m¤jidí« jÄœbkhÊ¡F V‰w« ciu¥gd. jÄiH MÇa ïUËÅ‹W Û£L¡ fh¥gd. 圪J
g£l jÄHD¡F ÉÊ¥ó£l tšyd. MÆukhÆu« M©Lfshf moik¥g£L¡»l¡F« jÄœbkhÊia Û£ftšyJ” v‹W  ghtynuW bgUŠá¤âudh® mt®fË‹ T‰iw ï¡ fsŠáa btËp£oš gâî brŒtJ vkJ flikahF«.
ghthziu¤ ö¡»¥ ão¤jhšjh‹ jÄÊd« cU¥
glKoí« - cauKoí«. ghthz® bfhŸiffŸ jÄH® cŸsbkšyh« Ãiy¤J Égj‰F«, ghthz® üšfŸ jÄH® ïšybkyh« ïl« bgWtj‰F« K‹ F¿¥ã£l 2000 - 2001 fhy¡f£l¤âš btËÆl¥g£l ghthzÇ‹ m¿î¡ fUñy§fisbašyh« x£L bkh¤jkhf nr®¤J xnu å¢áš ghthz® jÄœ¡ fsŠáa« vD« jiy¥ãš  v« mw¡f£lis btËÆL»wJ.
kiw¡f¥bg‰w khbgU« tuyh‰iwí«, áij¡f¥ bg‰w x¥òa®îa‰w bkhÊiaí« bfh©l jÄÊd¤â‹ K‹nd‰w« fUâ ï›tUªjÄœ òijašfis jÄœ TW« ešYy»‰F  tH§f K‹ tªJŸnsh«. jÄœ bkhÊia _¢rhfî«, ng¢rhfî«, brayhfî« bfh©L xUehË‹ KG¥bghGJ« jÄHhfnt thœªj br«òy¢br«kš,  jŤjÄœ¡ fâut‹ bkhÊPhÆW ghthz® üšfis th§»¥ ga‹ bfhŸå®.
ïsikÆnyna bghJ¤bjh©oY«, jŤjÄœ ïa¡f¤ bjh©oY« eh‹ <LghL bfhŸtj‰F¡ fhuzkhf ïUªjt®fŸ bgU«òyt® e¡Ñu‹ mt®fS«, mt®j« ïstš òyt® á¤âunty‹ mt®fS« Mt®. ït®fis ï›btËÆ£o‹ thÆyhf e‹¿íz®nthL Ãidî TW»nw‹.  jªij bgÇahÇ‹ j‹kâ¥ò ïa¡f¡ bfhŸif
fshY«, bkhÊPhÆW ghthzÇ‹ jŤjÄœ ïa¡f¡ bfhŸiffshY« <®¡f¥g£lt‹. m¤jF ã‹òy¤njhL gâ¥ò¥gÂÆš v‹ fhyo¢ RtLfis¥ gâ¤J tU»nw‹.
nfh. ïstHf‹,
gâ¥ghs®.
th‹kiH ts¢Ru¥ò
MH¤JŸ MHkhŒ mfœªJ j§f« V‹ vL¡f¥gL»wJ? MœflYŸ br‹W, cÆiu¥ gza« it¤J K¤J¡ FË¡f¥ gLtJ V‹? gtH¥ ghs§fis vL¥gJ V‹? tÆu« Kjyh« k¡Fy§fis ïilawhkš njo¤ njo vL¥gJ V‹?
mÂfy¥ bghUŸfŸ v‹gj‰F k£Lkh? å£o‰F k£Lk‹¿ eh£L¡F« <£Lj‰F mÇa it¥ò tskhf ïUªJ, eh£o‹ bghUËaš nk«gh£L¡F mokiz
ahfî« ïit ïU¥gjhš jhnd!
ït‰¿D« nkyh« it¥ò tsK« c©nlh? c©L! c©L! mit rh‹nwh® üšfŸ
fhy« fhykhf mŸË¡ bfh©lhY« t‰wh tskhŒ¤ âfG« m¿î¡ fUñykh« üšfŸ!
x‹iw¡ f‰whš xU üwhŒ XuhÆukhŒ¥ gš»¥ bgUf¤ j¡f bgw‰fÇa jhŒ üšfsh« ngwikªj üšfŸ! nrŒüšfis <dtšy brG üšfŸ!
E© kh© EiHòy¤ jhŒ üšfshŒ ïU¥ãD«! mt‰iw¤ jh§»a jhŸfŸ, v¤jifa ngQjš cilait vÅD« fhy btŸs¤âš mÊa¡ Toait jhnk!
fšbyG¤nj, fâ® bt¥ghY« flY¥ghY« fh¤J¥ ngQ« fl¥ghošyh® if¥glyhY« mʪJ g£lik f©TL jhnd!
V£L tiuîfŸ, Únu beU¥ng Úo¤j fhynk ò‰nw ngh‰wh klikna v‹gt‰whš mʪJ g£lik¡F msî jhD« c©nlh? k¡fS¡F khz¥ bgÇa gadh« üšfŸ, f‰F« k¡fŸ bgU¡f¤â‰F«, ãwªJ bgU»tU« k¡fŸ bgU¡f¤â‰F« j¡f tifÆš mt®fS¡F¥ gh£l‹ gh£oa® it¤j gHªnj£bl‹d mªüšfŸ, ÛsÛs¤ j£ošyhkš »il¡f¢ brŒa nt©LtJ ü‰gâ¥g® jÉuh¡ flikašynth!
m¡flikia mt®fŸ fhyªnjhW« fl¥ghlhf¡ bfh©L brŒa, MS« muR« thG« m¿tU« mUªEizahjš jhnd f£lha¤ njit! ï›thW gâ¥gU« m¿tU« M‹eU« j¤j« _¢R¡ fldhf, ü‰bfhil òÇjY¡F nk‰bfhil ïšiyah«!
bkhÊPhÆW ghthz® üšfŸ x‹wh ïu©lh? ek¡F v£lhjit nghf v£oa üšfŸ 32. f£Liu bghÊî Kjyh« tifahš »£oa âu£L üšfŸ 12. ï‹D« v£lhj bjhF¥ò« m§bfh‹W« ï§bfh‹W« tu thŒ¥ò©L!
foj tiuî gh tiuî vd nkY« bgUfî« thŒ¥ò©L!
ït‰iw všyh« MÆu« m¢á£L m›tsÉš ËW É£lhš, njLth®¡F¤ njL« bghGâš thŒ¡F« âUthf¤ âfH¡ TLnkh?
Mjyhš, nrŒ üšfS¡F _ykh« jhŒüšfŸ, fhy« njhW« th‹kiH ts¢ Ru¥ghf btË¥gl nt©L« f£lha« cz®ªJ flik òÇí« åWilah® nt©L«! Äf nt©L«!
ï¤jifa ÉGÄa åWila® - ïdkhd¢ br«kš - jÄœ¥ nghuhË - âU¤jU nfh. ïstHfdh®, jh« KªJ KGJw¡ bfhz®ªj ghthz® gil¥òfis ÛsÛs¤ jÄGyh¡ bfhŸs it¡F« K‹ Ka‰áahŒ, ï« ÛŸgâ¥ig tH§F»wh®! jÄGyf« ga‹ bfhŸtjhf! ga‹ brŒtjhf!
thÊa eynd! thÊa Ãynd!
ï‹g m‹òl‹
ïuh. ïs§Fku‹.


rh‹¿jœ
g©oj Ph. njtneadh®, ã.X.vš. bghJthf bkhÊüš MŒî Kiwfis¥ ã‹g‰¿¤ jÄœ¢brhš MuhŒ¢ág‰¿ vGâa üšfŸ jÄœbkhÊÆ‹ Ú©lfhy¤ njitÆid Ãiwî brŒjd. j«Kila ïsªij¡ fhy¤âny jiyik¡ f©fhÂah® jt¤âU âuŠR (Trench) vGâa ‘brhšyhuhŒ¢á’, nguháÇa® kh¡fR Kšy® vGâa ‘bkhÊa¿Éaš’, nguháÇa® rhŒR vGâa ‘x¥ãaš bkhÊüš’ KjÈa M§»a üšfis ahnk bgUÉU¥òl‹ go¤J¡bfh©oU¡F«nghJ mªj KiwÆš jÄœ¢ brh‰fis Muha nt©Lbk‹W ÉU«ãnd«. jÄœ¥ ngu¿P®f£F¥ òy¥glhkš kiwªJ »lªj ÉÇthfî« Éa¥ghfîKŸs jÄœbkhÊa¿î¥ gu¥ò, g©lhuf® fhšLbtš vGâa ‘âuhÉl bkhÊ
fË‹ x¥ãaš MŒî’ üyhš òy¥glyhƉW. vÅD« g©lhuf® fhšLbtš, m¿a¥glhj t£lhu¤âš brŒj
bjhU Ka‰áahjyhš jÄœ¢brh‰fis bašyh« Élhkš Ãiwthf vL¤jhuhŒªJŸsd® v‹W vâ®gh®¥gj‰
»šiy. ïJnt bkhÊÆaiy Muha nt©L bk‹W v«ik¤ ö©oaJ. vdnt `Phdrhfu«’ (m¿î¡flš) v‹D« v«Kila ïjÊ‹ Kjš bjhFâÆš m¤ JiwÆš x‹¿u©L f£Liufis vGâ btËÆ£nl«. Mdhš m¥nghJ rka«, bkŒ¥bghUËaš, ïy¡»a tuyhW M»a JiwfËš v«Kila bkhÊahuhŒ¢á¤ JiwÆš bjhl®ªJ <Lgl¡ TlÉšiy. MÆD« jFâíila m¿P® ahuhtJ ï¤ JiwÆš MuhŒtj‰F K‹tu¡TLkh v‹W vâ®gh®¤J¡ bfh©oUªnj«. m¥nghJ ahœ¥ghz« âU¤jªij Phd¥ãufhr®jh« v»gâa bkhÊÆaš MuhŒ¢á üiy vk¡F mD¥ãit¤jh®.  mJ Xusî vk¡F kdÃiwî mˤjJ. vÅD« bkhÊÆaš MuhŒ¢á¤
Jiw Äfî« ÉÇî« MHK Kilajhjyhš gHªjÄœ ïy¡»a§fis¡ f‰W mt‰iw¡ bfh©L e‹F òǪJbfhŸS« tifÆš nkY« bkhÊÆaš MuhŒ¢á üšfŸ btËtUjš nt©Lbk‹W fUând«. mªj neu¤âš âU. njtneadh® ah« vâ®gh®¤jij Vw¤jhH K‰W« Ãiwnt‰¿aJ f©L bgUk»œî‰nw«. m¤ JiwÆš mt® Äfî« ciH¥bgL¤J MuhŒªJ vGâÆU¥gt‰iw¤ jÄœ m¿P®fŸ e‹whf e«gyh«.
brhšyhuhŒ¢á¤ JiwÆš âU. njtneadh® x¥g‰w jŤ âwikíilat® v‹W«, mtU¡F x¥ghf ïU¥gt® mUikahF« v‹W« ah« c©ikahfnt fUJ»‹nw«.
nkY« âU. njtneadh® gâa¢ brhšY« MáÇaU« ï‹òW¤J« brh‰bghÊthsUkht®. gy jÄœ¡ fHf M©L ÉHh¡fËš vkJ jiyikÆ‹Ñœ mt® brh‰
bghÊîfŸ M‰¿íŸsh®. mit nf£lh®¥ ã¡Fª jifathŒ mikªJ mitnahiu¡ »s®¢áíw¢ brŒJ k»œ¢á¡ flÈš Mœ¤âd. mt® tUªâíiH¤J MuhŒ¢á brŒJtU« m¿P® Mjyhš mtiu¥ gÂÆš mk®¤J« vªj Ãiya¤J¡F« mtuhš ngU« òfG« »il¡f¥
bgW« v‹W ah« KG e«ã¡ifnahL TW»‹nw«.*
- kiwkiyaofŸ
*  kiwkiyaofsh® M§»y¤âš vGâa rh‹¿jÊ‹ jÄHh¡f«.

Kfîiu
“	X§f Èiltª Ja®ªnjh® bjhHÉs§»
na§bfhÈÚ® "hy¤ ½Usf¦W« - M§ft¦W´
Ĭnd® jÅahÊ bt§f½buh¬ nwidaJ
j¬nd Çyhj jij.”
(j©oay§fhu îiunk¦nfh´)
tuyh¦¿¦ bf£lhj bjh¬KJ gH§fhy¤½¦ FkÇ¡f©l¤ bj¬nfhoƱ njh¬¿aJ«/ ehfÇf khªjþiy¤ (Cultural 
Anthropology) bjhl§» it¤jJ« cyf Kj¦wh ía®jÅ¢ br«bkhÊíkhd x©Oª jÄÊ byGªj KjÈU fHf ü±fS« MÇauh yÊí©l¾¬/ v¨¼í´s g©il¤ jÄH ehfÇf¤ijí« g©gh£ilí« jh§»Ã¦F« ,UbgUª ö©f´/ x±fh¥ bgUik¤ bjh±fh¥¾aK« jU¡fw kiwahª ½U¡FwSkhF«. ,t¦W´/ K¬dJ f¦nwh®¡f¬¿ k¦nwh®¡F VyhikƬ/ ¾¬dnj bghJk¡f£F« òyk¡f£F« x¥gnt¦F« KGKj± ÉGüyh«.
,ª ü¦F¥ g½dh¬fh« ü¦wh©o¦FK¬ ciutiuªj M¼Ça® g½¬k®.
“	jUk® kz¡Flt® jhk¤j® e¢r®
gU½ gÇnk yHf® - ½Ukiya®
k±y® gÇ¥bgUkh´ fhȧf® t´St®ü¦
bf±iyíiu br­jh Çt®.”	         (jÅ¥ghl±)
,tU´ kz¡Flt®/ gU½/ gÇ¥bgUkh´/ fhȧf®/ gÇnkyHf® v¬D« ItUiuna ,¬W ek¡F¡ »il¥gd. kz¡ Fltiu kz¡Foa® v¬W«/ gU½ia¥ gǽba¬W«/ fhȧfiu¡ fh˧f® v¬W§ F¿¥g®.
,² ittU´S« fhy¤jh¦ fil¥g£ltU« ciu¤½w¤jh± jiy¼wªjtU« gÇnkyHfnu aht®. ,tiuí« ,tUiuiaí« ¼w¥¾¤J¡ TW« gh¡f´ tUkhW:
“	t´St®Ó u¬g®bkhÊ thrfªbjh± fh¥¾ank
bj´SgÇ nkyHf® br­jîiu - x´ËaÓ®
bjh©l® òuhzª bjhF¼¤½ nahuhW«
j©lÄʬ nkyhª ju«.”	 (ckhg½¼thrhÇah®)
“	½Uª½a jÄʱ bj­t¥ òyik
mUª½w± t´St¬ M­ªJj¬ th¡fh±
mw«bghU ˬg« åbld eh¬»¬
½wªbjǪ Jiu¤j br²ÉK¥ ghY¡F
XUiu Ƭ¿ bah¬gJ br¬W«
Iíw thf ieíW fhiy
t´St¬ Ûsî« tªJ½¤ Jynfh®¡
F´Ëa bghUis íiu¤jd bd¬d
vG¤J Kjy ,y¡fz tifí«
tG¤Jnt jhfk tifaj¬ gaD«
j§»a Fw£gh¤ jijkD üȦ
»Jnt íiuba¬ ¿ahtU« Éa¥g¥
bghÊ¥gf y¤bjhL E£g bt¢r«
ÉG¥bghU´ njh¬w ÉǤ½Å Jiu¤jd¬
tlü¦ Wiwíª bj¬¿ir¤ jÄG«
ɽKiw gƬw be¿a¿ òyt¬
m¬gU zhbzh¥ òuîf© nzh£l«
e¬w¿ th­ik e¦wt Kilnah¬
,¤jif a¬¿ <rd jUsh±
c­¤Jz® îilanth U©ik ahs¬
gÇnk yHf¬ vd¥bga® gil¤J¤
jiunk Y½¤j jiyik nahnd.”	
(bgUªbjhif/ 1542)
“	½U¤jFÓ®¤ bj­t¤ ½Ut´ St®j§
fU¤jik½ jhnd fU½ - ÉǤJiu¤jh¬
g¬D jijnj® gÇnk yHf¬vD
k¬D Ka®ehk¬ tªJ.”		   (nk¦go1544)
“	ghby±yh e±yhɬ ghyhnkh ghÇY´s
üby±yh« t´St®br­ üyhnkh - üȦ
gǤj îiuba±yh« gÇnk yHf¬
bwǤjîiu ahnkh bjË.”		   (nk¦go1545)
“	bj­t¥ òyik¤ ½Ut´S t®Fw˱
c­É¡F üby±yh K´sbjd¢ - br­É¤jh¬
j¤Jtbk± yhKl«¾¦ wªJz®th® nghYyf
bkh¤jgÇ nkyHf¬ X®ªJ.”	  (nk¦go1546)
“	Éiu¤jh uy§f± ½Ut´S t®K¬d« bt©Fw£gh
Ãiu¤jh® ÄFbghU´ eh¬F« És§f be¿¥òyt®
ciu¤jh® gyU« mj¦Fiu j¬id íyf¿a¡
fU¤jh¬ tF¤jik¤ jh¬fiy nj®x¡if fhtynd.”
	(nk¦go1547)
“	t´s± ¼iy¥bgU kh´e¢r® rh¤j® tG½Kj±
j´St dh®¡Fª jiyahd ngiuí« j¬Diuia
É´St dh®¡Fª ½U¡fh¨¼ th³gÇ nkyHf¬
t´St dh®¡F tÊfh£o dh¬bwh©il k©lynk.”
(bjh.k. rj. 41)
,JnghJ ½U¡Fw´ K¥gJ bkhÊf˱ bkhÊbga®¡f¥g£ L´sJ. mití£gl mª üYiuf´ Vw¤jhH üW´sd. MÆD«/ ,¬D« gÇnkyHf Uiuna jiy¼wªj bjdî« v²îiuahY« 峤j¥ glhj bjdî« bghJthf¡ fUj¥g£L tU»¬wJ. mJ bgU«ghY« Vid íiufbs±yht¦¿D¨ ¼wªj bj¬gJ«/ ¼y Fw´f£F Vid íiuah¼Ça® fhzKoahj c©ik¥bghUis¥ gÇnkyHf® E©ik ahf neh¡»¡ f©L´sh® v¬gJ«/ c©ikna/ MƬ/ bgWj¦fÇa mWRit aurî©oƱ M§fh§F¡ fLe¨R fyªJ gil¤J´s bjh¥g/ c©ik¡F khwhdJ« jÄG¡Fª jÄH®¡F§ nfL ga¥gJkhd MÇa e¢R¡ fU¤Jfis/ KjY« ,ilí« Koîkhf beLfY« F¿¡ nfhshf¡ bfh©L òF¤½ÆU¥gJ/ ,² îiuia eLÃiyíl¬ neh¡F« vt®¡F« òydhfhk¦ nghfhJ. ,Å/ ¼y Fw´f£F KG¤ jtwhfî« ¼y Fw´f£F miu¤ jtwhfî« bghU´ T¿í´sh®. ¼y bj¬brh¦fis tlbrh±yhf¡ fh£oÆU¥gJl¬/ ¼y brh¦f£F¤ jtwhd ,y¡fz tik½í§ T¿í´sh®.
gÇnkyHf® tGÉí´s tÊf´
1.  MÇa tÊfh£l±
v-L: “j¤Jt ÄUg¤ijª½idíª bjÇjyhtJ... rh§»a üY nsh½ath¦wh¬ Muh­j±” 			 (27M« FwSiu).
“,t® bghU£ ghFgh£oid mw«bghU ˬgbkd tlü± tH¡F¥g¦¿ nahJjyh¬” 		           (fsÉa± Kfîiu).
2.  bghUËy¡fz¤ ½Ç¥ò
v-L: tlüY£ nghruhrD«... ah§ TWt ½¬g¢Rit bah¬widínk bad ,jidna ÄF¤J¡ T¿dh¬. ,J òz®¢¼ ¾Çbtd ÉUtif¥gL«.” 			              (nk¦go)
jij mf¥bghU´ ü±fS« ½U¡Fw ˬg¤J¥ghY« TWtJ ,¬g th³¡ifna a¬¿ ,¬g¢Rit k£Lk¬W. ,² th³¡if fsî f¦ò v¬nw ,Utif¥gL«.
3.  MÇatÊ¥ bghU´ Tw±
v-L: “¾½uuhth® gil¥ò¡ fhy¤J madh¦ gil¡f¥ g£lnjh® flî£rh½”.                                         (Fw´. 43/ ciu).
4. MÇa¡ fU¤ij¥ òF¤Jj±
v-L: 
“	,a±òË¡ nfhnyh¢R k¬dt dh£l
  	bgaY« ÉisíSª bjh¡F”	       (Fw´. 545)
“	Kiwnfho k¬dt¬ br­Æ Diwnfho
	bah±yhJ thd« bga±”		       (Fw´. 559)
v¬W/ cl¬gh£L toÉY« v½®kiw toÉY« br§nfhny kiH tUÉ¡Fbk¬W M¼Ça® T¿ÆU¥gî«/ “gR¡f´ gh± F¬¿atÊ mÉƬikahD«/ mJ bfhL¤j¦FÇah® kª½u§ f¦gbk¬gd XjhikahD« nt´É elthjh«; Mfnt thd« bgabyh±yh bj¬gjhƦW” v¬W gÇnkyHf®/
“Mga¬ F¬W kWbjhÊnyh® ü¬kw¥g®
   fhty¬ fhth bdŬ”		       (Fw´. 560)
v¬D§ FwSiuƱ jiyÑHh­¡ fUkf¤ij¡ fuzfkhf¡ T¿ÆU¤j± fh©f.
5. bj¬brh±iy tlbrh¬ bkhÊbga®¥ bgd±
v-L: `ciHÆUªjh¬p vd¥ bga® bfhL¤jh®/ mkh¤½a® v¬D« tlbkhÊ¥ bga®¡F« bghU©ik mJthfȬ (Fw´. 156/ ciu). Fl§f® v¬gJ Fl§fbk¬D« tlbrh¦¿Çò (830/ ciu).
6. bj¬brh¦F tlbkhÊ¥ bghU´ Tw±
v-L: m§fz« = K¦w«
7. brh¦gF¥ò¤ jtW
v-L: bg¦w¤jh± - `bg¦wp bt¬gjD´ mfuK«/ mjdh bd¬gjD´ m¬rhÇiaí« bjhilneh¡» Éfhu¤jh¦ bwh¡fd.” (Fw´. 524/ ciu).
8. brh± tuyh¦W¤ jtW
v-L: mG¡fhbw¬gJ xU brh± - m¢ brh¦ ¾¬dG¡fh¦iw¢ br­ahik ba¬D« bghU´gl v½®kiw ahfhuK« kfu itfhu ÉF½í« bg¦W mG¡fhwhik bad ìwJ. (mG¡fhwhik a½fhu Kfîiu).
9. brh¦bghU´ jtW
v-L: ,ÅJ = vËJ (Fw´. 103).
10. m½fhu¥ bga® kh¦W
v-L: k¡f£ ngW = òj±tiu¥ bgWj±.
11. R£L kug¿ahik
v-L: “mwbdd¥ g£lnj Ʊth³¡if a~J«”  	(Fw´.49)
m~J« = Vid¤ Jwtwnkh btŬ:
12. ,U Fwis¢ bra¦ifahf ,iz¤j±
v-L: 631/ 632. ,§'d« ,t® ,ª ü¦F MÇa¢ rh®ghd ciu tiuª½U¥gj¦F/ jÄHf¥ ¾uhkz® bjh¬Wbjh£L¤ jij üyh¼ÇaU« Etyh¼ÇaU« ciuah¼ÇaUkh» MÇa¡ fU¤J
fis¤ jÄÊy¡»a¤½¦ òF¤½/ jÄHiu moik¥gL¤½ ÆU¥gnj mo¥gil¡ fuÂakh«.
gÇnkyHf UiuÆD« ,² îiu ½Uª½í´s tiff´
1. ciu¤½U¤j«
v-L: K¦W« - Fw´. 913
xU kU§F - Fw´. 1030
2. ciuÉs¡f«
v-L: Fw´. 235/ 338
3. brh±És¡f«
v-L: Fw´. 127
4. bfhS És¡f«
v-L: Fw´. 1069/ 1225
5. _y¢brh±iyna ciuƱ Mshik
v-L: Fw´. 1113/ 1328
,Å/ ,² îiuia¡ Fw´bjhW« gÇnkyHf UiubahL x¥ò neh¡»D«/ gyÉl¤J¥ gy tifƱ ½U¤jK« ntWghL§ f©L ,¥ ò¤JiuƬ njitia czuyh«. MƬ/ gÇnkyHf  Uiuah± xU bgU e¬ikí« ,±iynahbtŬ c©L/ mJ vJbtŬ mtUiu¤ bjhl®gh± ½U¡Fw´ ,Jtiu mÊ¡f¥glh½Uªjnj ba¬f; vJnghy btŬ/ KjÈU fHf¤J« tH§»a ,a¦wÄ Êy¡fz« KGJ«. mj¬ bjhF¥gh¼Çauh»a bjh±fh¥¾auJ bjh±fh¥¾a« v¬D« ¾©l üyh¬ ngh¦w¥g£L tª½U¥gJ ngh¬W v¬f.
“	jhkiu¢ br±t¬ jijü Yybf§F«
	fhkU f£ll§ f©FËu¥ - nghKiw
	a¢¼£l R¥igah th­ªnjí« bk­ªü¦F«
	bk¢R¦W¥ gh®¤jd¬ bk­¥ò.”
“	,²îiu a¢Ó£ oW½ jÅìW
	br²tif gh®¤j bra±neh¡»¬ - v²t©
	RH¬Wª jÄGyf« R¥igah ¾¬dh«
	cHªJ« mtnd jiy.”
nr®¥ò: ,¤ ½U¡Fw´ jij kuòiu¡F¥ ¾iH½U¤j¥g£oí« mU¨brh± mfuKjÈí« bjhF¤j ½U. ,uh¼òu« nrnahD¡F«/ m½fhu mfuKjÈí« Fw´ Kj¦F¿¥ gfuKjÈí« bjhF¤j ½U. Mu¢ br±tuhrdh®¡F« v¬ e¬¿ cǤjh«.
“	K¥gh± jijkuò K¬Åa ɲîiuia
	v¥nghJ« nghy ,Åjhf¤ - j¥ghk±
	m¢¼£L¤ jªjh¬ mH»a ghÇ¥ng®
	m¢rf¤jh¬ ehuh az¬.”
“	fh®thÊ na®thÊ f¬Å¤ jijthÊ
	Óuh®g± br±tU¨ ¼wªJjt¥ - gh®ÚL
	ngnuh§f¥ ghÇ¥ bga®jh§F« m¢rf¤jh¬
	ehuh az¬thÊ e¬F.”
nkiy¤ jh«gu«/ br¬id - 45/	"h. njtnea¬
18/ f/ 2000  4-10-1969

njtnea¥ ghthzǬ
½U¡Fw´ jij kuòiu¢ ¼w¥ò¥ ghÆu«
g¤Jiu¡F nkY« gÇnk yHfnuh
blh¤jîiu üWbr­J« x¬whnk - bk¤j½U
t´Stdh® üY¡F th­ik ciubr­jh®
bjh´Sjij¥ ghthz® nj®ªJ.	1
E©Âa üy¿î« E©kh© EiHòyK«
½©Âa nf´Éíª Ô®jyh± - v©Âa
bj­t¤ ½U¡Fw£F¤ njtne a¬br­ü±
c­a¡ »il¤j îiu.	2
M®ªj jijbkhÊnah lhÇaK« M§»yK«
V®ªj ¾wbkhÊí« V­îwnt - C®ªjk½¤
njtne a¬br­ bj˪j FwSiuah±
fhtnd U¦wbjd¡ fh©.	3
brh±Y« bghUSª bjhfth­ªJ bjh±tuyh
bwh±Y« gytifah nyh®ªJz®ªJ - bt±Y«
goíiu¤j ghthz® ghǤj th¦w¦
foíiu¤j± ah®¡F« mÇJ.	4
,d«ngz¦ bf¬bwGªj ɬFw£F¤ jªj«
kd«nghd thW ka§»¥ - òidªJiu¤j
gh¬ik jÉ®¤Jü¦ gh§Fiu¤jh® ghthz®
nk¬ik ¾w§»¦W nk±.	5
eÇN YwtÇkh e±»bj¬nw a¦iw¥
gÇnk yHf® gaªJiu¤jh® - x¦iw¥
òÇnk± fÇelªj bgh­ia¥gh thz®
vÇnk by¿ªjh Çf³ªJ.	6
t±yh®ªj brªjÄʱ th­ªj ½U¡Fw´ngh±
brh±yh®ªj k¦wt¦¿± brh±yÇjh« - brh±yh®ªj
brªjÄ G´S¨ bratÇjh« ghthz®
KªJiu br­ü¬ Kiw.	7
brªjÄG¨ br§f½uh±; Ó®rh± ½U¡FwS«
mªjÄHh± åR« mÂk½ah±; - mªjk½¡
bf£oeil Æ£lt¿ nt¦wnk ghthz®
x£oeil Æ£l ciu.	8
br¥gh yo¤jbthU fhR¡F¢ brªjÄiH
v¥ghY« ɦF« ,Ê"Çil - K¥ghY¡
bfh¤j kuòiubah¬ nwh½dh® ghthz®¡
bfh¤j flbd¬ Wz®ªJ.	9
njtne a¬v¬Dª nj®ªjk½¥ ghthz®
njt¤ ½U¡Fw£F¤ Ô®ªjîiu - nkÉa¾¬
k¦nwh® ciubraî« khDtnuh? khDtnu±
f¦nwh® eif¥g® fȤJ.	10
¼y ¼w¥ò¡ F¿¥òf´
tlbrh± ne® bj¬brh¦f´
cgrǤj± v¬D« tlbrh± rh®¤½¡ TWj± v¬Dª bj¬ brh±yhY«/ fhuz« v¬D¨ brh± fuÂa« m±yJ fuzf« v¬D« toÉdhY«/ fhÇa« v¬D¨ brh± fUkf« m±yJ fUÄa« v¬D« toÉdhY«/ F¿¡f¥g£Ls.
xUbghU£ gybrh¦f´
k¬d¬ v¬gJ FWÃy turidí« ntªj¬ v¬gJ mtid al¡»ahS« bgUÃy turidí« ¼w¥ghf¡ F¿¡F¨ brh¦fnsD«/ ,² Éu©L« nkhidbaJif jisneh¡» ntWgho¬¿na gy Fw´fËY« Ms¥g£L´sd.
,y¡fz¡ F¿¥òf´
m¬dJ/ ghyJ v¬D« brh¦f´ <¦¿¬ mfu Kj± bfo¬ m¦W gh¦W vd¤ ½ÇªJ æF«. ,wªjfhy Éidba¢r tonthL `m¦Wp¡ To `tUÄlbk±yh« bgabu¢r« + m¦W v¬nw ciu beLfY« ¾Ç¡f¥g£L´sJ.
v - L: Ãiwªj¦W = Ãiwªj m¦W. ctikƬ ,U TWfS« ctk« (ctkhd«) bghU´ (ctnka«) v¬nw F¿¡f¥g£L´sd.
`,¬p v¬D« Ú¡f nt¦WikíU¾¦F cw³bghUnsíÇabjÅD«/ mJ bghUªjhj ,l§fËby±yh« br­bghU´ nt¦Wik¡FÇa x¥ò¥ bghUns bfh´s¥g£L´sJ.
MFbga® ngh¬W Ms¥g£L´s bga®fisba±yh« MF bgabu¬nw gÇnkyHf® F¿¤J´sh®. mit ,§F MFbghUË (,y¡fiz) vd ntWgL¤j¥g£L´sd. ,il¢brh±yhf Ms¥g£L tU« k¬ndh/ khnjh v¬D¨ brh¦f´ Kj¦fhy¤½± Kiwna munr/ bg©nz v¬W bghU´g£L M^c K¬Åiyahfî« kf^c K¬Åiyahfî« ,Uªjd ntD«/ ,§F ciuah¼Ça¬kh® fU¤½¦ nf¦g k¬ + X/ khJ + X ba¬W« ¾Ç¡f¥g£L¥ bghUªJÄlbk±yh« ,il¢brh¦ bghU´ Tw¥g£L´sd.
gÇnkyHfUiuƱ m½fhu Kfîiuia¤ bjhl§F« `m~jhtJp v¬D¨ brh±/ ,² îiu KGJ« `mjhtJp v¬nw M­jĬ¿¡ F¿¡f¥g£L´sJ. ,² tot« tHhÃiyna.
msbgil tot« br­í´ eilah± V¦g£l ½ÇghjȬ ciu TWtj¦ bfL¤J¡bfh©l _y¤ bjhl®fËby±yh« msbgil¢ brh¦f´ msbgil Ú¡»na  F¿¡f¥g£L´sd.

FW¡f És¡f«
m½. - m½fhu«	j.É. - j¬Éid bj. bjY§F
M.gh. - M©gh±	½Ukª. - ½Ukª½u« 
,il. - ,ilÆa±	bjY§F 	
,-iu. ,j¬ bjhlUiu	bjh.k.rj. - bjh©il k©ly rjf«
,.nt. - ,U¡F ntj«	bjhš. - bjhfh¥¾a«  
v-L. - vL¤J¡ fh£L	e¬. - e¬þ±   	
x.neh: - x¥ò neh¡f	ehyo. - ehyoah® 
f. - f¬dl«	eh¬k - eh¬k¡foif  
f«guh - f«guhkhaz«	¾.É. - ¾wÉid 
fȤ. - fȤbjhif	òw«. - òwehþW 
fs. - fsÉa±	bg. gh. - bg©gh±  
r¢ - r¢¼jhdªj ¼t«	bghJ¥gh - bghJ¥ghÆu« 
¼.¼. - ¼t"hd ¼¤½ah®	k. - kiyahs«  
¼y¥. - ¼y¥g½fhu«	kÂnk. - kÂnkfiy   
Ótf. - Ótf ¼ªjhkÂ	kiygL. - kiygLflh«  
brh±. - brh±y½fhu«	K±iy. - K±iy¥gh£L
		t. - tlbrh±
AF - Anglo French	ME - Middle English
E - English	MHG - Middle High German
F - French 	OE - Old English
G - German 	OF - Old French
Gk - Greek	OHG - Old High German
L - Latin 	OS - Old Saxon
LL - Late Latin	Skt - Sanskrit
mâfhu mfutÇir
 mw¤J¥ghš - 1
1.	ml¡fKilik	103
2.	mUSilik	158
3.	mthtW¤jš	220
4.	mG¡fhwhik	119
5.	mw‹tÈíW¤jš	58
6.	m‹òilik	79
7.	ïšthœ¡if	63
8.	ïÅait Twš	90
9.	ï‹dh brŒahik	190
10.	<if	142
11.	Cœ	226
12.	x¥òut¿jš	138
13.	xG¡fKilik	108
14.	fŸshik	177
15.	TlhbthG¡f«	172
16.	brhšyhik	194
17.	brŒªe‹¿ a¿jš	94
18.	jt«	166
19.	ÔÉida¢r«	134
20.	Jwî	207
21.	eLîÃiyik	98
22.	Ãiyahik	200
23.	Ú¤jh® bgUik	50
24.	gaÅy brhšyhik	131
25.	ãwÅš ÉiHahik	111
26.	òfœ	148
27.	òyh‹kW¤jš	162
28.	òw§Twhik	127
29.	bghiwíilik	115
30.	k¡f£ngW	74
31.	Kj‰ gft‹ tG¤J	37
32.	bkŒíz®jš	212
33.	thŒik	182
34.	thœ¡if¤ Jiz ey«	70
35.	th‹ áw¥ò	44
36.	ÉUªnjh«gš	84
37.	btFshik	186
38.	bt~fhik	123

cŸsl¡f«
	  g¡f«
	gâ¥òiu	...	iii
	th‹kiH ts¢Ru¥ò 	...	v
	rh‹¿jœ	...	vii
	Kfîiu	...	ix			
	áw¥ò¥ ghÆu«	...	xv			
	áy áw¥ò¡ F¿¥òfŸ	...	xvii
	FW¡f És¡f« 	...	xviii			
	mâfhu mfutÇir	...	xix			
mw¤J¥gh±š - 1
K¬Diu
1. 	jÄH ehfÇf« MÇa® tUif¡F K¦g£lik	...	1
2. 	jÄH® th³¡if¡ F¿¡nfh´		...	1
3. 	jÄÊy¡»a¥ g±ntW bghU£ghFghL	...	3
4. 	½Ut´St® tuyhW		...	4
5. 	½Ut´St® fhy¡ FKfha (rKjha) Ãiy	...	17
6. 	½Ut´St® fhy¢ rka Ãiy		...	17
7. 	½Ut´St® ½U¡FwËa¦¿a neh¡f«	...	18
8. 	½U¡Fw£ ¼w¥ò		...	19
9. 	½U¡Fw´ ü±tif		...	30
10. 	ghÆu És¡f«		...	31
11. 	½U¡Fw´ ü¦gF¥ò		...	33
12. 	gÇnkyHf® e¢R¡ fU¤Jf´		...	34
I. mw¤J¥gh±
1. ghÆuÉa±
	(1)	Kj¦gft¬ tG¤J	(m½. 1)	...	37
	(2)	th¬ ¼w¥ò	(m½. 2)	...	44
	(3)	Ú¤jh® bgUik	(m½. 3)	...	50
	(4)	mw¬tÈíW¤j±	(m½. 4)	...	58
2.  ,±ywÉa±
 	(1)	,±th³¡if	(m½. 5)	...	63
	(2)	th³¡if¤ Jizey«	(m½. 6)	...	70
 	(3)	k¡f£ ngW	(m½. 7)	...	74
	(4)	m¬òilik	(m½. 8)	...	79
	(5)	ÉUªnjh«g±	(m½. 9)	...	84
	(6)	,Åait Tw±	(m½. 10)	...	90
 	(7)	br­ªe¬¿ a¿j±	(m½. 11)	...	94
	(8)	eLî Ãiyik	(m½. 12)	...	98
 	(9)	ml¡fKilik	(m½. 13)	...	103
	(10)	xG¡fKilik	(m½. 14)	...	108
	(11)	¾wű ÉiHahik	(m½. 15)	...	111
	(12)	bghiwíilik	(m½. 16)	...	115
	(13)	mG¡fhwhik	(m½. 17)	...	119
	(14)	bt~fhik	(m½. 18)	...	123
	(15)	òw§Twhik	(m½. 19)	...	127
	(16)	gaÅy brh±yhik	(m½. 20)	...	131
	(17)	ÔÉida¢r«	(m½. 21)	...	134
	(18)	x¥òut¿j±	(m½. 22)	...	138
	(19)	<if	(m½. 23)	...	142
	(20)	òf³	(m½. 24)	...	148
3.  JwtwÉa±
	(1)	mUSilik	(m½. 25)	...	158
	(2)	òyh¬ kW¤j±	(m½. 26)	...	162
	(3)	jt«	(m½. 27)	...	166
	(4)	TlhbthG¡f«	(m½. 28)	...	172
	(5)	f´shik	(m½. 29)	...	177
	(6)	th­ik	(m½. 30)	...	182
	(7)	btFshik	(m½. 31)	...	186
	(8)	,¬dh br­ahik	(m½. 32)	...	190
	(9)	bfh±yhik	(m½. 33)	...	194
	(10)	Ãiyahik	(m½. 34)	...	 200
	(11)	Jwî	(m½. 35)	...	  207
	(12)	bk­íz®j±	(m½. 36)	...	212
	(13)	mthtW¤j±	(m½. 37)	...	220
4.  CÊa±
	(1)	C³	(m½. 38)	...	226					
 		mU¨brh¦bghU´ mfutÇir	...	232
      		gh£L Kj¦F¿¥ò mfutÇir	...	238


½U¡Fw´
jij kuòiu
I  mw¤J¥ghš - 1

½U¡Fw´ jij kuòiu
K¬Diu
1.  jÄH ehfÇf« MÇa® tUif¡F K¦g£lik
jÄH¬ ¾wªjf« FkÇehbl¬gJ«/ jÄH ehfÇf« MÇa® tUif¡F¥ g±yhÆu« M©Lf£F K¦g£lbj¬gJ«/ ,¬D« rÇtu m¿a¥glhikah±/ jÄHǬ K¬ndh® »nu¡feh£L¥ g¡f¤½Å¬W tªjtbu¬W«/ MÇa ehfÇf¤ij¥ ¾¬g¦¿at bu¬W«/ jij g¬bkhÊ¡ fyitba¬W« tl,ª½ahÉY´st bu±yhU« MÇabu¬W«/ tl,ª½ahÉY« rk¦»Uj¤½Y K´sitba±yh« MÇa® f©lit ba¬W«/ c©ik¡F ne®khwhf¢ brh±y¥g£L« vGj¥g£L« tU»¬wd.
cy»± Äf¥ giHikahdJ FkÇ¡f©l¤ jijehbl¬gij í«/ Kj¬Kj± njh¬¿aJ jÄH ehfÇf bk¬gijí«/ jij cyfKj± ca®jÅ¢ br«bkhÊ ba¬gijí«/ m¿ªjhbyhÊa/ jijbkhÊÆy¡»a ehfÇf¥ g©gh£o¬ c©ikahd ,a±igí« ca®ití« czuKoahJ.
2.  jÄH® th³¡if¡ F¿¡nfh´
cy»± ,¬g¤ij Efunt©Lbk¬gnj bghJthf v±yh khªj®¡F« ,a±ghd neh¡f«. m² ɬg¤½¦F¥ bghU´ ,¬¿aikahjJ. bghU´ ¼wªj¾¬/ “jd¡F Ĩ¼¤ jhd«”/ “ghHh­¥ ngh»wJ gRɬ thÆny” v¬D« be¿Kiw¥go/ jh¬ Ef®ªjJnghf v¨¼aij ciH¡f ÉayhjtU« JwÉaUkhd ¾w®¡F mË¥gJ« ,a±ng. ,Jnt mwbkd¥gLtJ. ,§'d« ,¬g«/ bghU´/ mw« v¬D« K¡F¿¡nfh´ ,a¦ifahf¤ njh¬¿d. mw¤ij¢ ¼w¥ghf neh¡fhJ ,¬g¤ijna neh¡F« ,¬gü±fS« ,y¡fz ü±fS« ,« K¥bghUisí« ,« KiwÆnyna F¿¡F«.
“,¬gK« bghUS« mwD bk¬wh§F
m¬bghL òz®ªj Iª½iz kU§»¬
fhk¡ T£l§ fhQ§ fhiy”		(fs. 1)
v¬W bjh±fh¥¾a§ TWj± fh©f.
jÄH® òwehfÇf¤ Jiwf˱ k£Lk¬¿ mfehfÇfkhd g© gh£L¤ JiwÆY« kWik¡FÇa rka¤JiwÆY« jiy¼wª½Uª j½dh±/ rkaüyhU« mwüyhU« mw¤½¦nf ¼w¥ò¡ bfhL¤J mw«bghU ˬg« vd¤ jiykh¦¿¡ T¿d®.
“mªÃiy kU§»¬ mwKj yh»a
K«Kj¦ bghU£F KÇa bt¬g”	(br­. 105)
v¬W bjh±fh¥¾aK«/
“mwD« bghUS« ,¬gK _¬W«
M¦W« bgUkì br±t«”/	(28)
“¼w¥òil ku¾¦ bghUS ĬgK«
mw¤JtÊ¥ g^cª njh¦w« nghy”	(31)
v¬W òwehþW§ TWj± fh©f. mwtÊƦ bghUis Þ£o mij¡ bfh©L mwtÊƱ ,¬g« Efu nt©Lbk¬gJ fU¤J. ,¬g« v¬gJ Kj¦f© ,²îyf ɬg¤ijí« ¾¬ò mjbdhL É©Qyf ɬg¤ijí« mj¬¾¬ mt¦bwhL å£Lyf ɬg¤ijí§ F¿¤jJ.
,J rka¤Jiwg¦¿a ehfÇf ts®¢¼ia¡ fh£L«. å£o¬g« gytifƱ Vid Æu©oD« ntWg£ljhjȬ/ ¾¬d® mw«bghU ˬg« åL vd¥ ¾Ç¤J¡ Tw¥g£lJ. MÆD« åbl¬gJ mw« v¬D« thƱ tifÆY« fhjȬg« v¬D« ctik tifÆY k¬¿ t©zid tifƦ Tw¥gl ÉayhjhjȬ/ eh¦bghUS« üysɱ v¬W« K¥ghyhfnt ,U¡F«. mjdhnyna ½U¡Fw£ F« K¥gh± v¬W bga®. eh¦bghUS«/ khªj®¡F e¬ikbr­j± g¦¿ cW½¥ bghU´ v¬W«/ ¼w¥òilikg¦¿ kh©bghU´ v¬W« Tw¥gL«. f±ÉƬ ga¬ flî´ ½Utoailj± v¬D§ fU¤bjGªj¾¬/ eh¦gand ü¦ga¬ v¬whƦW.
“mw«bghU ˬg«å lilj±ü¦ gand”	(e¬. 10)
v¬gJ e¬þ¦ ghÆu«.
mw«/ bghU´/ ,¬g«/ åL v¬D« eh¦brh±iyí«/ Kiwna j®k/ m®¤j/ fhk/ nkhB vd bkhÊbga®¤jd® tlbkhÊahs®. MƬ/ jÄʱ mw« v¬gJ e±Éidiaí«/ tlbkhÊƱ j®k v¬ gJ tUzh¢¼uk jUk« v¬D« FybthG¡f¤ijínk F¿¡F«.
3. jÄÊy¡»a¥ g±ntW bghU£ghFghL
jÄÊy¡»a¤½¬ ,a±ig m¿ahj MÇatÊÆdU« Muh­¢¼
ƱyhU«/ bghUËy¡fz¥ ghFghblh¬iwna jÄH® bghU£ghF
ghbl¬W bfh©L/ mw«bghU ˬg« åbl¬D« mwü¦ ghF
gh£il MÇaubj¬W« jÄH® mij¤ jGÉd bu¬W«/ Kiwna JªJ« ka§»í« TWtuhÆd®. bghU£ ghFghL bgU«ghY« ü±bjhW« ntWgLtjhF«.
bghU´/ Fz«/ fUk«/ bghJ/ ¼w¥ò/ x¦Wik/ ,¬ik vd¥ bghU´ VbH¬gJ Vuz (jU¡f) ü±.
“bghU´Fz§ fUk« bghJ¢¼w¥ bgh¦Wik
,¬ik íl¬bghU nsbHd bkhÊg”
v¬gJ mf¤½a¤ jU¡f ü¦gh.
,iw (g½)/ cÆ® (gR)/ jis (ghr«) vd¥ bghU´ _¬bw¬gJ ¼tÅa¡ bfh©Koò (irt¼¤jhªj) ü±.
mw«/ bghU´/ ,¬g«/ åL vd¥ bghU´ eh¬bf¬gJ mwü±.
,y¡fz üȱ m½fhuªbjhW« bghU£ghFghL ntWgL«.
cÆ®/ bk­/ cÆ®bk­ (¾uhÂ) vd¥ bghU´fis _¬whf¥ gF¥gJ vG¤j½fhu«; bghU´/ ,l«/ fhy«/ ¼id/ Fz«/ bjhʱ vd Mwhfî«/ ca®½iz/ m~¿iz vd ,u©lhfî« gF¥gJ brh±y½fhu«; mf«/ òw« vd ,u©lhf¥ gF¥gJ bghUs½fhu«.
“m¬ng mwnd ,¬g« ehbzhL”	(bghU´. 21)
“mw«òÇ R¦wbkhL »HtD« »H¤½í«”	(f¦. 51)
“x¬wh¥ bghU´tƬ C¡»a ghÈD«”	(mf¤. 41)
“bghUbsd bkhÊjY« tiuÃiy Ƭnw”	(bghU´. 20)
“v±yh îÆ®¡F« ,¬g« v¬gJ”	(bghU´. 29)
vd mw«bghU ˬg§f´ jŤjÅahfî«/ “_¬w¬ gF½í«” (mf¤. 41) vd¤ bjhF¤J«/ mf¥bghU Ëy¡fz¤½¦ Tw¥g£oU¥ gjh±/ v±yh®¡F« bghJthd ,Utif th³¡if¡FKÇa mwü¦ ghFghL« òytnu br­í« ,y¡fz Muh­¢¼¡FÇa bghUs½fhu¥ ghFghL«/ bt²ntW üyd bt¬W« bt²ntW gandh¡»ad bt¬W« m¿ªJbfh´f. _¬w¬ gF½ahtJ mw¤jh¦ bghUç£o m¥ bghUsh± ,¬g« Ef®nt¬ vd±. ,jdh± mwü¦ ghFghL jÄHunj v¬W bjËf.
jÄH ehfÇf¤½¬ ¼wªj TWfisba±yh« jGÉ¡bfh©L mt¦iw¤ jkbtd¡ Tw±/ MÇaǬ bjh¬Wbjh£l tH¡fnk. mw«bghU ˬg« åbld¤ jÄHw üyh® tF¤j bghU£ghFgh£ ilna ,y¡fz üyh® ,¬g« mfbk¬W« Vid _¬W« m~j± yhj òwbk¬W« ,u©L´ ml¡» kh¦¿ tF¤jd® v¬f. ,ij íz®¤j¦nf/
“,¬gK« bghUS« mwD« v¬wh§F
  .........................................
 fhk¡ T£l§ fhQ§ fhiy”		(1038)
v¬W bjh±fh¥¾a§ T¿aJ« vd m¿f. KG¤ jÄÊy¡fzª njh¬¿aJ jiy¡fHf¡ fhy« (».K. 10/000). mJ njh¬¿a nghnj K¤jÄHhf¤ njh¬¿¦W. mt¦W´ mo¥gilahd ,a¦wij ,y¡ fzK« _t½fhu¥ ¾©lkhfnt njh¬¿¦W. ,jdh± bghUs½fhu mf¥òw¥ bghU£ghFgh£o¦F _ykhd mwü¦ bghU£ghFghL/ jiy¡fHf¤½¦F« Kª½abjd m¿f. mJ MÇa« v¬D« ngU« ,dKª njh¬whj KJg©il¡ fhy«. mf« òw« v¬gnj jÄH® bghU£ghFghbl¬gJ/ bghUËl§ fhy¨ ¼idFzª bjhʱ v¬gnj jÄH® bga®¥ghFghbl¬gJ ngh¬wnj.
4. ½Ut´St® tuyhW
bga®: ,t® bga® t´St¬ v¬gnj. t´St® v¬gJ ca®î¥ g¬ik. ,tuJ ,iw¥g¦bwhL Toa xG¡f¤½¬ ca®î« ,t® üȬ kiw¤ j¬ikí«/ ,tU¡F¤ ½Uik (bj­t¤j¬ik) í©lh¡»a½dh±/ ,t® bga®¡F K¬ ½U v¬D« milbkhÊ nr®¡f¥bg¦wJ. njt®/ bj­t¥ òyt®/ bgh­Æ± òyt®/ Kj¦ght y®/ bgUehty®/ brªeh¥nghjh®/ ehadh® KjÈa ¾w bga®fbs± yh«/ ,tiu¥ ghuh£o¡ T¿a òyt® M©l òf³¢ brh¦fnsa¬¿ ntw±y.
t´St¬ v¬gJ ,a¦bgauhfî ÄU¡fyh«; bjhʱg¦¿a bgauhfîÄU¡fyh«. ½Ut´St® bga® ,t¦W£ ¾¬dbj¬gnj bgU«gh¬ik¥ bghU¤jkh«.
t´St¬ v¬gh¬/ mur¬ f£lisia¥ giwaiwªJ m¿É¥gt¬ v¬W bgU§fijí«/ mur®¡F c´gL fUk¤ jiyt¬ v¬W ¾§fy Ãf©L«/ ò´St¬ (ÃĤ½f¬) v¬W Ótf ¼ªjhkÂí« TW»¬wd.
t´ v¬D« mo¢brh¦F´s gy bghU´fS´ _¬W/ T®ik tÈik t©ik v¬gd. Mjyh±/ t´St¬ v¬D« brh¦F/ T®k½a¬/ t±yt¬/ t´Ënah¬ v¬W K¥bghUS« bfh´syh«.
“V¦WÇ ngh®¤j Éoíw³ jH§FFu¦
nfh¦bwhʱ ntªj¬ bfh¦w Kur«
bgU«giz¡ bfh£oY sU«gÈ nah¢¼
K¦wit fh£o¡ bfh¦wit gÊ¢¼¤
½Ueh´ gileh´ foeh bs¬¿¥
bgUeh£ f±yJ ¾weh£ fijah¢
br±t¢ nrid t´St KJkf”	(bgU§. 2 : 28 - 34)
v¬W bgU§fij TWtjh±/ nt¤½a± És«gu m½fhÇahd t´St¬ bgUik És§F«. (KJkf¬ K¥gjh©o¦F nk¦g£l t¬.) ,tidna ¾§fy Ãf©L/
“t´St¬ rh¡if baD«bga® k¬d®¡
F´gL fUk¤ jiyt®¡ bfh¬W«”	(5: 118)
v¬W  c´gLfUk¤ jiytU´ xUtdhf¡ F¿¡F«. t´St¬ mur¬ f£lisiana Kuriwª j¿É¥gt¬; rh¡ifa¬ mur®¡nf ehlf« eo¥gt¬. Mjyh± ,² ÉUtU« mur® bjhl®ng bfh©l mu©kid¥ gÂahsuht®. ¼y® fUJ»¬wthW/ t´St¬ mur¬ g´Ëaiw¡ f©fhÂ¥ghsdhd khËif ehaf«(Chamberlain) m±y¬.
bgU§f F¿¤j e¬dhËnyna t´St¬ giwaiwa nt©oÆUªj½dhY«/ t´Stid¥ ò´ (ÃĤj«) m¿É¥gt¬ v¬W ¼ªjhk TWtjdhY«/ t´St® v¬gh® ,¬W« fÂauh ÆUªJ tUtjdhY«/ g©il t´StD« fÂa« m¿ªjtnd v¬W fUj ,lK©L. eh´nfh´fˬ ,a¡f¤ij a¿ªJ Iª½w« (g¨rh§f«) tF¤j¦F« mur®¡F¥ ¾w¥¾a« (rhjf«) vGJj¦F« E©kh© EiHk½ nt©oÆU¤jȬ/ fÂaU´ xU ¾Çth® t´St® vd¥g£ljhf¤ bjÇ»¬wJ.
eh¨¼± t´Stid¥ ghoa xU¼iw¥bgÇadh®/ kUjÅs ehfdh®/ xsitah®/ fUñ®¡ fj¥¾´is M»a eh±tU« mtid eh¨¼¦ bghUe¬ v¬nw F¿¡»¬wd®. bghUe¬ ngh®kwt¬ m± yJ gil¤jiyt¬.
“bghUe bu¬g bgU«ngh®¤ jiyt®”	(¾§. 5: 119)
v¬gJ ¾§fy«/
gh©oeh£o¦F« nrueh£o¦F« ,il¥g£l eh£il ah©l ½dh±/ xUfh¦ gh©oaD¡F« k¦bwhUfh¦ nruD¡F« gil¤ jiytdhf ,Uªjjhf¤ bjÇ»¬w eh¨¼± t´Stid/ tÈikÆY« t©ikÆY« ¼wªjtdhf kUjÅsehfdhU« xsitahU« fj¥¾´isí« ghoÆU¤jyh±/ mt¬ bga® tÈikahnyh t© ikahnyh tªjjhfî ÄU¡fyh«; ,a¦ bgauhfî ÄU¡fyh«.
t±yg v¬D« tlbrh±/ ntDZyhjjhfî« fhjy¬/ e©g¬/ fzt¬/ nknyh¬/ f©fh v¬nw bghU´gLtjhfî« ,U¤jyh±/ mJ t´St¬ v¬D« bj¬brh¦F _ykhÆU¤j± KoahJ. f±bt£Lf˱ tU« t´St¬/ t±Yt¬ v¬D« brh¦fS«/ öa bj¬brh¦fnsa¬¿ t±yg v¬D« tlbrh±È¬ ½Çghfh. c©ik baJbtŬ/  t±yt¬  v¬D« bj¬brh± tlbkhÊƱ t±yg v¬W ½ÇªJ´sJ v¬gnj. tfu« gfukhtJ tlbkhÊ¡ »a±ng. M©kf¬ v¬D« brh± fztidí« M©lifba¬D¨ brh± ¼wªj jiytidí§ F¿¤j± ngh¬nw/ t±yt¬ v¬gj¬ ½Çghd t±yg v¬gJ« tlbkhÊƱ f©fhÂ¥ò¤ jiytidí« fzt idí« fhjyidí« e©gidí« Kiwna F¿¤jbj¬f.
Fo: ½Ut´St® murŬ Kuriw És«gu¤ jiyt uhÆUªjhbuŬ/ mt® ¾wªj Fo t´St¡ Foba¬nw bfh´syh«. fil¡fHf¡ fhy¤½¦ ¾uhkz® j«ik nk¬nk Ya®¤j¤ jÄHiu¥ go¥goah­¤ jh³¤½ tªjhbuÅD«/ fil¥g£l tifƱ jh³¤j¥g£l tF¥¾d®¡F ,¡fhy¤½¦ngh± m¡fhy¤½± ,Êî ,Uªj½±iy. mjdh±/ ,¡fhy Ãiyikg¦¿¤ ½Ut´Stiu t´St¡ FoÆdbu¬W bfh´tJ mtU¡ »G¡fhF« v¬W fUJtJ/ m¿ahikƬ Éisntah«.
“mw«bghU ˬg«å bl¬Dkª eh¬»¬
½wªbjǪJ br¥¾a njit - kwªnjí«
t´St¬ v¬ghndh® ngij at¬th­¢brh¦
bfh´sh u¿îil ah®”
v¬W kh_y® bgaÇY´s ½Ut´Stkhiy¥ ghî«/ ½Ut´S tiu¤ bj­t¥ ¾w¥¾dbu¬nw bfh´snt©Lbk¬W«/ kwªJ« k¡f£ ¾w¥¾duhf¡ bfh´s¡Tlhbj¬W« TW»¬wnja¬¿/ mt® Fo v´ssntD« ,Êî´sjhf¡ fUJtj¬W.
fhy«: ½Ut´St® fhy« ,¬d ü¦wh©bl¬W ½£lkh­¤ bjÇahÉoD«/ bjh±fh¥¾a® fhykhd ».K. VHh« ü¦wh©o¦F« fil¡fHf Kothd _¬wh« ü¦wh©o¦F« ,il¥g£l bj¬W bfh´tJ/ v²tifÆD« ,G¡fhfhJ.
fil¡fHf KoɦF K¦g£l bj¬gj¦F¢ rh¬Wf´:
(1)“¾w®¡»¬dh K¦gf¦ br­Æ¬ jk¡»¬dh
     ¾¦gf¦ whnk tU«”	 (319)
v¬D§ Fw´/
“K¦gf¦ br­jh¬ ¾w¬nfL j¬nfL
¾¦gf¦ fh©Fùc« bg¦¿a fh©”	(21 : 3-4)
v¬W ».¾. 2M« ü¦wh©odjhd ¼y¥g½fhu mof˱ mikª ½U¤j±.
(2) mnj ü¦wh©odjhd kÂnkfiyƱ/
“bj­t« bjhHhm´ bfhGe¦ bwhGbjGth´
bg­bad¥ bg­í« bgUkiH ba¬wt¥
bgh­Æ± òyt¬ bghUSiu njwh­”	(22 : 59-62)
v¬W/ Ó¤jiy¢ rh¤jdh® rJ¡f¥ ój¤½¬ T¦whf 55M« ½U¡Fwis baL¤J¡T¿ mj¬ M¼Çaiuí§ F¿¤jik.
(3) kÂnkfiy¡F Kª½a òwehþ¦¿±/ nrhH¬ FsK¦w¤ J¤ J¨¼a »´Ëtstid My¤ö®»Hh® ghoa gh£o±/
“M¬Kiy aW¤j twÅ nyh®¡F
khÂiH kfË® fU¢¼ij¤ njh®¡F«
Fut®¤ j¥¾a bfhLik nah®¡F«
tGth­ kU§»¦ fGthí Ksbtd
Ãy«òil bga®t jhÆD bkhUt¬
br­½ bfh¬nwh®¡ F­½ Ʊbyd
mw«gh o¦nw MÆiH fzt”	(òw«. 34)
v¬W/
“vªe¬¿ bfh¬wh®¡F K­î©lh K­É±iy
br­ªe¬¿ bfh¬w kf¦F” 	(110)
v¬D« FwS«/ fh¡ifghoÅah® e¢br´isah® ghoa gh£o±/
“<¬w "h¬¿D« bgÇJtª jdns”	(òw«. 278)
v¬W 99M« FwËY´s “<¬w bghG½¦ bgÇJt¡F«” v¬D« bjhlU«/ F¿¡f¥g£L´sik.
rh¬nwh¬ v¬D« bga® mikªj xG¡fK´s kwtidí« F¿¤jyh±/
“br§fsª JHînth´ ¼ijªJnt wh»a
gLkf¬ »l¡if fhûc
<¬w "h¬¿D« bgÇJtª jdns”	(òw«. 14: 12)
v¬D« òw¥gh£L¥ gF½/ “j¬kfid¢ rh¬nwhbdd¡ nf£l jh­” v¬D§ Fw£gF½bahL« K¦W« bghUªJtnj.
(4) ».¾. _¬wh« ü¦wh©o± ,a¦w¥bg¦w ½U¢¼¦w«gy¡ nfhit 400 JiwfS« 25 »sɤbjhiffS§ bfh©oU¡f/ ½U¡Fw£ nfhitah»a ,¬g¤J¥gh± 25 jiy¥¾¬Ñ³¡ »sɤ bjhif¥ ghFgho¬¿¤ Jiwfns bfh©oU¤j±.
bjh±fh¥¾a¤½± Vw¤jhH 400 Jiwf´ F¿¡f¥g£Ls. mt¦ W£ ¼y ½U¡nfhitƱ ,±yhjd; ¼y bga® F¿¡f¥ bgwhjd; ¼y E©ntWghLfis¡ bfh©ld. ½U¡nfhit¡F¥ ¾¦g£lt¦¿± Vw¤jhH 45 Jiwf´ Toí´sd. ½Ut´St® mwü¬KiwƱ xUkid kz«g¦¿a ,¬¿aikahj Jiw fisna T¿dhnuD«/ mt¦¿¬ RU¡fK« bga® Kiwí« ½U¡Fwˬ K¬ikia¤ bjËîw¡ fh£Ltdth«.
(5) ½Ut´StǬ ¾¦fhy¤ bjhÊyhf¤ bjÇ»¬w berɦF üYjÉdjhf¢ brh±y¥bgW« Vnyy¼§f® v¬D« nrhzh£L¡ fl± tÂf® fhy« ».K. ,u©lh« ü¦wh©lhÆUªjik.
(6) »¿¤JɦF¥ ¾¦g£l ü±fis m±yJ Ãf³¢¼fis¥ g¦¿¤ ½U¡Fw˱ ahbjhU F¿¥òĬik.
fil¡fHf¢ br­í´f˱ Tw¥bgW« atdiu¥g¦¿¤ ½U¡Fw˱ xU F¿¥òĬik ftÅ¡f¤j¡fJ.
bjh±fh¥¾a® fhy¤½¦F¥ ¾¦g£l bj¬gj¦F¢ rh¬Wf´:
(1) bjh±fh¥¾a ü¦gh¡fisí« k¡f£ gF¥igí« ½Ut´S t® jGÉÆU¤j±.
“ÃiwbkhÊ khªj® MizƦ »sªj
kiwbkhÊ jhnd kª½u« v¬g”	(1434)
v¬D« bjh±fh¥¾a ü¦gh/
“ÃiwbkhÊ khªj® bgUik Ãy¤J
kiwbkhÊ fh£o ÉL«”	(28)
v¬D§ Fw˱ jGt¥bg¦W´sJ.
“v¤½iz kU§»D« kf^c kl±nk¦
bgh¦òil be¿ik Ƭik ahd”	(981)
v¬D« bjh±fh¥¾a ü¦gh/
“fly¬d fhk KHªJ klnywh¥
bg©Â¦ bgUªj¡f ½±”	(1137)
v¬D§ Fw˱ jGt¥bg¦W´sJ.
“khî« kh¡fS« Ia¿ Édnt”	(1531)
“k¡f´ jhnk Mw¿ îÆnu”	(1532)
v¬W bjh±fh¥¾a® tF¤jj¦nf¦gnt/ ½Ut´StU« khªjU£ g©g£ltiu k¡f´ v¬W« glhjtiu kh¡f´ v¬W« ¾Ç¤J¡ T¿í´sh®.
v-L:
“ku«ngh±t® k¡f£g© ¾±yh jt®”	 (997)
“k¡fns ngh±t® fat®”	(1071)
“bfhiyÉida uh»a kh¡f´”	(329)
“brÉƦ Ritízuh thíz®É¬ kh¡f´”	(420)
(2) “,±ybj űyt´ kh©ghdh Y´sbj
űyt´ khzh¡ fil.”	(53)
v¬D§ Fw˱ tªJ´s Mdh± v¬D« brh±tot« bjh±fh¥ ¾a® fhy¢ br­í´ eil¡F V¦fhik.
(3) “xUtiu¡ TW« g¬ik¡ »sÉí«
     x¬wid¡ TW« g¬ik¡ »sÉí«
     tH¡» dh»a ca®brh¦ »sÉ
     ,y¡fz kU§»¦ brh±yh w±y”	(510)
v¬Dª bjh±fh¥¾a be¿ÞL/ fil¡fHf¢ br­í˦ ngh¬nw ½U¡FwËY« if¡bfh´s¥ bgwh½U¤j±.
v-L:
“beUe¦W¢ br¬whbu§ fhjy® ahK
  bkGehns nkÅ grªJ.”	(1278)
,² îa®î¥ g¬ik ah£¼na ‘k¦iwat®f´’ (293) v¬D« ,u£il¥ g¬ikah£¼¡F« ,lªjªjJ.
(4) “v¨rh k©eir ntªjid ntªj¬
    m¨Rjf¤ jiy¢br¬ wl±F¿¤ j¬nw.”	(1002)
“t©òf³ _t® j©bghʱ tiu¥¾¬
eh¦bga bu±iy af¤jt® tH§F«
ah¥¾¬ tÊa bj¬kdh® òyt®”	(1316)
v¬W _ntªjU« jiyik F¬whj bjh±fh¥¾a® fhy Ãiyik¡F khwhf/
“g±FGî« gh³br­í K£gifí« ntªjiy¡F§
bfh±FW«ò ıyJ ehL”	(735)
v¬W ntËU§ nfhrUkhd FW«guh± _ntªjU« miy¡f¥g£l Ãiyikia¤ ½U¡Fw´ F¿¥ghf¡ TWj±.
(5) “½d¦bghU£lh¦ bfh±yh JybfŬ ahU«
     Éiy¥bghU£lh ÿ¬wUth DZ”	(256)
v¬W ½Ut´St® ò¤jkj¡ bfh´ifia¡ f©o¤j±.
ò¤j® ».K. Mwh« ü¦wh©oduhÆD«/ ò¤jkj« mnrhfdh± ,ª½ahÉY« btËÆY« gu¥g¥g£l fhy« ».K. 273- 236 MF«. mnrhfŬ kfD« (m±yJ cl¬¾wªjhD«) ntW eh±tU« ,y§if¡F tªJ ò¤j kj¤ij¥ gu¥¾d fhy« ».K. 247 - 207. mj¬ ¾¬dnu m« kj« m§»UªJ jÄHf¤½¦F tª½U¤j± nt©L«. Mjyh±/ ».K. 2M« ü¦wh©onyna ½Ut´St® mij¡ f©o¤ ½U¡f¡ TL«.
(6) ½Ut´St® j« üȬ Kjy½fhukh»a Kj¦gft¬ tG¤½±/ `ky®Äir na»dh¬p (ónk± elªjh¬)/ `bgh¿thÆ iyªj ɤjh¬p v¬D« mUf¬ bga®fis¡ flî£F M©oU¤j±.
MUfj« v¬D« rkzkj« ò¤jkj¤½¦F¥ ¾¬dnu jÄHf¤J£ òFªjJ.
nk¦fh£oa ,Utif¢ rh¬Wfsh±/ ½Ut´St® fhy« ».K. 2M« ü¦wh©bl¬W bfh´tnj bghU¤jkh«. vÅD«/ 5M« ü¦wh©L tiu bfh´sî« ,lK©lh«.
¾wªjñ®: ,J ,¬dbj¬W bjÇaɱiy.
bg¦nwh®: ,t® ,¬dhbu¬W bjÇaɱiy. ½Ut´St® ahËj¤j¬ v¬D« ¾uhkzD¡F« xU r©lhs¥ bg©Â¦F« ¾wªjhbu¬W ».¾. 6M« ü¦wh©odjhf¢ brh±y¥gL« "hdhÄ®j K«/ gft¬ v¬D« ¾uhkzD¡F« M½ba¬D« òiy¢¼¡F« ¾wªjtbu¬W ¾¦fhy¤J¡ f¾y® mftY« TWtd bfh´s¤jfhj f£L¡fijfshF«.
½U¡Fw´ cyf« ngh¦W« x¥òa®t¦w bghJ mwü± v¬g ij¡ f©L bghwhJ kd« òG§»a ¼y ¾uhkz®/ Kj¦ FwËY´s M½gft¬ v¬D« bjhliu¥ ga¬gL¤½¡bfh©L ½Ut´Stiu xU ¾uhkzD¡F¥ ¾wªjtuhfî« mnj rika¤½± X® ,Ê Fy¤jhuhfî§ fh£l± nt©o¡ f£oa fijfns nk¦T¿ait v¬f.
Kj¬Kj¦ flîis¡ F¿¤j gft¬ v¬D« brh± ¾¦fhy¤½¦ bgUªnjt®¡F« ¼Wbj­t§f£F« KÅt®¡F« ¾uhkz®¡F« tH§f¥g£L¤ j¬ Kj¦bghU´ F¬¿aikah± mij Ãiwî gL¤j¦F M½ v¬D« mil bfhL¡f nt©oajhƦW. ,ij M½r§fuh¢rhÇah® v¬gJ nghy¡ bfh´f. Kj¦ r§fuh¢rhÇah® M½ba¬D« òiy¢¼ia kzªjtu±y®.
M½gft¬ v¬gJ/ M½ah»a gft¬ v¬whtJ M½¥ gft¬ v¬whtJ ÉÇí«.
ahËj¤jŬ kidÉ/ mtdh± K¬ò bt£L©L »z¦¿ny j´s¥g£l X® m¿É±yhj r©lhs¥ bg© v¬W« ¾¬ò xU ¾uhkz¬ mtis vL¤J¡ bfh©Lngh­ c¤junjr¤½± ts®¤J mtis Û©L« ahËj¤jD¡nf ¾uhkz kidÉahf¡ bfhL¤jh bd¬W«/ "hdhÄ®j îiu TW«/ f¾y® mftnyh/ gft¬ kidÉ ah»a M½ ba¬D« òiy¢¼ fUñ® khefu¤jh´ v¬W F¿¡f/ mj¬ ciuahd fij/ mtS« mtdh± K¬ò bt£L©lh bs¬W F¿¥¾D«/ gyeh£ ¾¬d® mtis mt¬ fUñ®¢ r¤½u¤½± XÇu ɦ f©L milahsª bjÇahk± mtis¤ jhnd kidÉahf¡ bfh©lh¬ v¬W TW«. ,² ntWghnl ,t¦¿¬ f£L¤j¬ikia¡ fh£Lj± fh©f.
cl¬¾wªjh®: ,tU¡F cl¬¾wªjh® ,Uªjjhf¤ bjÇa ɱiy.
ahËj¤jŬ kidÉ ¾uhkz¤½ahÆUªJ ¾´isfis¥ bg¦whbs¬W "hdhÄ®j îiuí«/ M½ba¬D« òiy¢¼ kWeh£ gfȱ milahs§ f©L¾o¡f¥g£l¾¬/ ¾w¡F« ¾´isfis ba±yh« clDl¬ É£LÉ£L tunt©Lbk¬D« Ãiy¥ghL g¦¿na Ãiyahd kidÉahf¢ nr®¤J¡bfh´s¥g£lhbs¬W f¾yuft± g¦¿a fijí« ntWg£L¡ T¿D«/ ¾wªj ¾´isf´ t´StU´Ë£l f¾y® KjÈa vGt® v¬g½± k£L« x¬WgL »¬wd.
“f¾y u½fkh¬ fh¬Fwt® ghit
K»yida Tªj YWit - ÃfDZyh
t´St busit taÿ¦W¡ fh£oY¥ig
ba´Ë byGt Çt®”
v¬gJ "hdhÄ®jîiu ao¡F¿¥ò.
“ahË - Tt¦ ù©L khj¥ òiy¢¼
fhj¦ fhrÅ ah» nk½Å
ƬÅir vGt®¥ gaªnjh ç©nl”
v¬gnj "hdhÄ®j _y«.
“mUªjt khKÅ ah«gf t¦F¡
fUñ®¥ bgU«g½¡ f£bgU« òiy¢¼
M½ tƦ¿Å y¬wt jǤj
fh¬Kis ah»a f¾yD« ahnd
v¬Dl¬ ¾wªjt bu¤jid ngbuű
M©gh± _t® bg©gh± eh±t®
.....................................................
C¦W¡ fhblD« C®jŦ w§»na
t©zh uf¤½± c¥ig ts®ªjd´
fhÉÇ¥ó« g£od¤½¦ f´Éiy"® nrÇƱ
rh¬wh ufªjű cWit ts®ªjd´
eu¥ò¡ fUÉnah® e©ÂL nrÇƱ
ghz uf¤½± xsit ts®ªjd´
Fwt® nfhkh¬ bfh­½id¥ òd¨N³
t©kiy¢ rhuȱ t´Ë ts®ªjd´
bjh©ilk© ly¤½± t©lij kÆiy¥
giwa Çl¤½± t´St® ts®ªjd®
mU«gh® nrhiy¢ RU«gh® t¨¼
m½f űÈil m½fkh¬ ts®ªjd¬
gh%® Ú®eh£ lh%® j¬Å±
mªjz® ts®¡f ahD« ts®ªnj¬”	(99 - 119)
v¬gJ f¾y® mft±.
,j¬ òiuikiaí« bghUªjhikiaí« m¿"® m¿ªJ bfh´f.
kidÉah®: ½Ut´St® kidÉah® thR» ba¬D« bga® bfh©l f¦gu¼ah® v¬W«/ kh®¡frfha® v¬D« ntshsǬ kfsh® v¬W«/ m² ntshs® br­j gÆ®g¢irfis¤ jh¡»a nehia¤ ½Ut´St® Ú¡»ajh± mt® j« kf£bfhilia¥ bg¦wh bu¬W«/ m² t«ikahiu kz¡FK¬ng mt® br­j X® ,W«óJ brayh± mt® f¦ig¤ ½Ut´St® f©lhbu¬W«/ Ú©l fhy tuyhW tH§» tU»¬wJ. ,½± e«g¤jfhjJ x¬Wıiy. ,W«óJ bra± f¦¾dhY« ÃfHyh«; ,iwt¬ mUËa <ÉdhY« ÃfHyh«; ,¬W« nrhHeh£L kUöÇY´s berî¤bjhʱ br­í« bj­tahid a«ikah® g¦gy ,W«óJf´ br­JtUtjhf/ òyt® kiw. ½Uehî¡fur® vG½a kiwkiyaof´ tuyh¦¿± tiua¥ bg¦ ¿U¤j± fh©f.
ehf¬ - eh» v¬gd M©gh¦ bg©gh¦ bga®fshf¤ jÄH®¡ F¤ bjh¬Wbjh£L ,l¥g£L tUtjdhY«/ thR» v¬gJ tlbkhʤ bjh±fij¥go xU gh«¾¬ bgauh­ ,U¤jyhY«/ ½Ut´St® kidÉahǬ bga® xUfh± eh» v¬W ,Uª½U¡fyh« v¬W kiw kiyaof´ fUJt®.
e±T® nt´Éah® v¬D« òyt® bgaÇY´s ½Ut´St khiy¥ ghɱ khjhEg§» ba¬¿U¡F¨ brh±/ jh­ngh byhGF gt´ v¬W bghU´glyhnka¬¿/ t´StǬ kidÉah® nguh ÆUª½U¡f KoahJ.
k¡f´: ½Ut´St®¡F k¡f´ ,Uªjjhf¤ bjÇaɱiy.
bjhʱ: ½Ut´St® j« üÈa¦WK¬ gh©oaŬ Kuriw És«gu m½fhÇah­ ,Uª½U¡fyh«. g±Jiw¥ g¬þ±fis¡ f¦fî« mu¼a± Éidfis beU§» a¿aî« mJ ÄFªj th­¥ gˤ½U¡F«. mt® ü± MÇa¤ij t¬ikahf¡ f©o¥gjh±/ mJ ,a¦w¥bg¦w¾¬ ¾uhkz® »s®¢¼ahY« mu©kid¥ ¾uhkz¥ órhÇƬ ö©LjyhY« mt® j« gjÉia ,Hª½U¡f nt©L«.
mj¬¾¬/ mt® beLªbjhiyÉY´s kÆiy br¬W berî¤ bjhÊiy nk¦bfh©oU¡fyh«. m±yh¡fh± Vnyy¼§f¬ bjhl® ¾¦F«/ g£l¥gfȱ berî¡FHiy¤ njl thR»a«ikah® j« fzt® brh¦go És¡F¡ bfh©Ltªjh® v¬D« fij¡F«/ ,lıiy.
th³ªj ,l«: ½Ut´St® K¬ò kJiuÆY« ¾¬ò kÆiyÆY« th³ªjjhf¤ bjÇ»¬wJ.
mt® gh©oeh£o± Ú©lfhy« th³ª½uhÉo¬/ CUÂ/ iga/ th³¡if¤Jiz v¬D¨ brh¦fis M©oU¡fî« m©ik ÆY´s nruehL br¬W m¡fhy¤J e«ó½Ç¥ ¾uhkz¡ f¬Åifa® rt¢rl§if a¿ªJ/
“bghU£bg©o® bgh­«ik Ka¡f ÄU£liwÆ
ny½± ¾zªjæ, a¦W”	(913)
v¬D« ctikia mik¤½U¡fî« KoahJ.
“,¥g¡f - khjhE g§» kWɱ òy¢brªeh¥
nghjh® òd¦Tl¦ f¢R”
v¬gJ« xUtifƱ ½Ut´StǬ kJiu th³¡ifia cz®¤J«.
rka«: MÇa® tUK¬dnu/ jÄH® rka¤JiwƱ j¤j« m¿îÃiy¡ nf¦g/ ¼Wbj­t tz¡f¤jhU« bgUªnjt tÊ gh£lhU« flî´ kj¤jhU« Mf KªÃiy¥g£oUªjd®.
,«ik¥ gaidna mË¥gdthf¡ fUj¥bgW« ,l¤bj­ t§fS« ój¤bj­t§fS« eLf± bj­t§fS« ¼W bj­t§fsh«. ,«ikƱ kiHiaí« kWikƱ É©Qyf ɬg¤ijí« mË¥gtdhf¡ fUj¥bg¦w ntªj¬ bgUªnjtdh«. ,«ikƱ ,²îyf ,¬g¤njhL kWikƱ ¾wÉ Ú¡f¥ ngǬg å£ilí« mU´gtdhf¡ fUj¥bg¦w ,iwt¬ v±yht¦iwí§ flªJæF« flîsh«. Kj¦f© ¼Wbj­t tz¡fkhfÉUªJ ¾¬ò bgUªnjt tÊghlhf îa®ªj nrÆaK« khÈaK« ,W½Æ± Kiwna ¼tÅa« ½UkhÈa« v¬D« åLng¦W kj§fshf ts®ªJÉ£ld. MƬ/ flî´ kj¤jh® flî´ v¬D¨ brh¦nf¦g m² Éu©o¦F« bghJth ÆU¡f nt©oajhƦW.
“m§»§ bfdhjgo ba§F«¾u fhrkh­”/ “g©nz Dd¡fhd óir” v¬D« jhíkhdt® gh£LfS«/ “cËÆ£l f±iyí bkh¥ ¾£l rhªijí«”/ “brh±ÈY« brh±È¬ KoÉY«”/ “v£L¤ ½ir í« g½dhW nfhzK«” v¬D« g£od¤jh® gh£LfS« “e£l f±iy¤ bj­t bk¬W” v¬D« ¼t th¡»a¥ ghlY« flî Ëa±ig¤ bjËthf¡ fh£L«.
¼tÅaK« ½UkhÈaK« Kiwna ¼t¬ v¬D« bgauhY« ½Ukh± v¬D« bgauhY« flîisna tz§F« åLng¦W kj§fsh«. Mjyh± »¿¤jtK« ,ryhK« nghy¡ bfh´ifah± ntWgoD« bj­t¤jh± x¬wh«. vÅD«/ cUt tz¡f§ bfh´t jh± åLng¦W kj§fnsa¬¿¡ flî´ kjkhfh.
flî£bfh´ifí« nfhƱ m±yJ cUttÊghL ıyhj MÇa® ¼tÅa«/ ½UkhÈa« v¬D« ,U jÄH kj§fisí« MÇa¥gL¤j¦F«/ j«ÄD Ka®ªj jÄHiu moik¥gL¤j¦F« flî´ K¤bjhÊnyh¬ v¬D§ bfh´ifia¥ ga¬gL¤½¡ bfh©L/ ¾uk¬ v¬D« xU bj­t¤ij¥ ò½jhf¥ gil¤J/ m¥ ¾uk¬ gil¥nghbd¬W« ½Ukh± fh¥nghbd¬W« ¼t¬ mÊ¥ nghbd¬W« K¤½UnkÅ¡ bfh´ifia¤ njh¦WɤJÉ£ld®.
¼tidí« ½Ukhiyí« ¼tÅaU« ½UkhÈaU« K¤bjhʱ ,iwtbd¬nw bfh´tjhY«/ K¤½UnkÅa®¡F Kj±tbdhU t¬ nt©oÆU¥g½dhY«/ jij m¿"U« flî´ kj¤jhU« K¤½UnkÅ¡ bfh´ifia x¥ò¡bfh´sɱiy.
flî´ kjkhtJ/ fhyK« ,lK«nghy KjY« Koî« cUtK« ÃwKĬ¿/ ,a±ghfnt v§F« Ãiwªjtdhfî«/ v±yh« t±ytdhfî«/ v±yh« m¿ªjtdhfî«/ v±yh« cila tdhfî«/ K¦¿¬gdhfî«/ KG¤ öadhfî«/ v±iyƱyh mUsdhfî«/ v±yh cyf§fisí« gil¤J¡ fh¤jÊ¥gtdhfî ÄUªJ x¥òa®t¦W kdbkhÊ flªj flîis/ c´s¤½± v§F« v¬W« bjhGJ/ v±yh îÆ®fËl¤J« m¬ò« mUS« ó© blhGFjnyah«. ½Ut´St® rkaK« mJnt.
,jdhnyna mt® v¢ rka¤ijíª jGthJ v±yh¢ rka§ f£F« bghJthf¡ T¿aJ«/ v±yh¢ rka§fS« TW« ,iwt¬ bga®fisí« flî£F¥ bghU¤½aJ« v¬f.
ntWü±: ½Ut´St® ntWü± br­jjhf¤ bjÇaɱiy. ,t® bgauh± tH§F« xU¼y ,t® bgaiu¤ ½U£L¤jdkhf¡ bfh©ldnt.
5.  ½Ut´St® fhy¡ FKfha (rKjha) Ãiy
½Ut´St® fhy¤½± MÇa« nt%¬¿É£lJ. Ãw«g¦¿a eh±tif tuz¥ ghFghL« òF¤j¥g£LÉ£lJ. jÄHbu±yhU« ¾uhkzU¡F¤ jh³ªjtuhÆd®. gh®¥ghbu¬W brh±y¥g£l ,±th³¡if¥ ¾uhkzU« j«ik mªjzbu¬W T¿¡bfh©ld®. bjhʱg¦¿ na¦g£l Fy§fS« ¾w¥ò¥g¦¿¥ bga®bgwyhÆd. òytU´S« ¾uhkz® ca®ªjt® v¬D§ fU¤bjGªjJ/ mw§f bs±yh« bghJthf¥ ¾uhkz®¡nf br­a¥g£ld.  jÄHU¡F´ cwî¡fy¥ò« x¦Wikí« tutu¡ FiwªJtªjd. _ntªjU« k¬d® ¼yU« MÇa¢ rh®ghÆUªj½dh± ¾uhkÂa¤ij¡ f©o¡f vtU¡F« thƱyhk¦ nghƦW. mjdh¦ òytU« moikauh Æd®. ¾uhkz® bj­t¥ ¾w¥¾d® v¬D§ fU¤J/ jÄHU¡F´ ts®ªJ tªjJ. mjdh± tlbrh¦f´ jÄʱ jhuhskhf¡ fy¡fî« jij¢brh¦f´ kiwaî« òJ¤ jij¢brh¦f´ njh¬wh ½U¡fî«/ tÊtF¡f¥g£LÉ£lJ.
6.  ½Ut´St® fhy¢ rka Ãiy
MÆukh©lhf MÇa« jÄHf¤½± ,UªJtªj½dh±/ rka¤ Jiw bgU«ghY« MÇat©zkhf kh¿É£lJ. mu©kidfËY« nfhƱfËY« br±t® khËiffËY«/ tÊghL« rl§FfS« ¾uhkzuh¦ rk¦»Uj¤½nyna el¤j¥g£ld. mur® MÇant´É fis nt£f¤ jiy¥g£LÉ£ld®. JwÉdh± k£L« åLngW TLbk¬W«/ m¤ Jwî ¾uhkzD¡nf íÇabj¬W«/ Mj¬f´ (M¬kh¡f´) gy m~¿iz¥ ¾w¥ò¥ ¾wªJ mj¬¾¬ ca®½iz¥ ¾uhkzdhf¥ ¾w¡fKoíbk¬W«/ ,iwt¬ v¬W« ¾uhkz toÉnyna fh£¼Ë¥gbd¬W«/ MÇa¡ fU¤Jf´ jÄHU´s¤½¦ g½¡f¥g£ld. jÄH¤ bj­t§fis MÇa¤ bj­t§fshf kh¦W j¦F« jÄHiu mokila uh¡Fj¦F« gy òuhz§f´ ,a¦w¥g£ld. jÄH® bfh©Koò (¼¤jhªj) ü±fËY« MÇa¡ fU¤JfS« brh¦fS« nr®¡f¥g£ld.
,§'d« MÇa¤jh± V¦g£l mty§f´ nghjhbt¬W/ ò¤j« rkz« KjÈa J¬gkj§fS« cyfhaj« ój« KjÈa ¼¦¿¬g kj§fS«/ jÄHf¤ij msÉwªJ miy¡fʤjd.
7.  ½Ut´St® ½U¡FwËa¦¿a neh¡f«
MÇa¤jhY« e«gh (eh¤½f) kj§fshY«/ ¼w¥ghf MÇa¤jh±/ FKfha¤JiwÆY« rka¤JiwÆY« jÄHf¤½¦F V¦g£l v±yh¡ nfLfS« ghLfS« J¬g§fS« bjh±iyfS« Ú§» v±yhU« ,¬gkhf thHnt©L bk¬D« ,¬dU´ neh¡f§ bfh©nl/ bj´Ëa kdK« x´Ëa m¿î« ½©Âa be¨R« E©Âa k½í« bfh©l ½Ut´St® ½U¡Fwis ,a¦¿dh® v¬f.
“mªjz bu¬ngh® mwnth®k¦ bw²îÆ®¡F¨
brªj©ik ó©blhGf yh¬”/	(30)
“mw¤jh¦¿¬ ,±th³¡if ah¦¿¬ òw¤jh¦¿¦
nghx­¥ bgWt bjt¬”/	(46)
“xG¡f Kilik Foik ÆG¡f«
,ʪj ¾w¥gh­ ÉL«”/	(133)
“kw¥¾D« X¤J¡ bfhsyhF« gh®¥gh¬
¾w¥bghG¡f§ F¬w¡ bfL«”/	(134)
“mÉbrhǪ jhÆu« nt£lȬ x¬w¬
cÆ®brF¤ J©zhik e¬W”/	(259)
“Mga¬ F¬W« mWbjhÊnyh® ü¬kw¥g®
fhty¬ fhth bdŬ”/	(560)
“¾w¥bgh¡F bk±yh îÆ®¡F¨ ¼w¥bgh²th
br­bjhʱ nt¦Wik ah¬”/	(972)
“RH¬Wnk®¥ ¾¬d Jyf« mjdh±
cHªJ« cHnt jiy”/	(1031)
“cGth Uyf¤½¦ fhÂa~ jh¦wh
bjGthiu ba±yh« bghW¤J”	(1032)
v¬gd MÇa¤ij¡ f©o¤jdthF«. ¾wt¦iw¡ foªjij M§ fh§F üY£ fh©f.
8. ½U¡Fw£ ¼w¥ò
cy»a± ,ÅJ eilbgWj¦F ,¬¿aikahj ü± Ãiyik í« ,±ywK« JwtwK« mu¼aY« fzt¬ kidÉa® fhkɬg K«g¦¿/ c©ikahfî« eLÃiyikahfî« v±yh®¡F« x¥g Koªj tifÆY«/ jiy¼wªj ghthY« ¼wªj brh¦fshY« ,y¡fz tGɬ¿ ,Utif aÂfSl¬/ RU§f¢ brh±È És§f it¡F« ü± ½U¡Fw´ x¬nw. ,Uik¡F« cjî« ÉGÄa bghUis mÂÄ¡f Fw´bt©ghth¦ ghoÆU¥gJ/ g¬k g½¤j XÉa ntiy¥gh£L¥ bgh¦fy¤½± mur®¡FÇa mWRit í©oia¥ gil¤jh¦ nghY«. Fw´ bt©ghth± Md½dhY«/ åLng¦W tÊia¡ T¿ kiw¤j¬ik bg¦w½dhY«/ ½U¡Fw´ vd milaL¤j MFbga® bg¦wJ.
,Utif bkhÊeilí£ ¼wªjJ br­í´. ,Utif¢ br­íS£ ¼wªjJ gh.  eh±tif¥ ghî£ ¼wªjJ bt©gh.
“fh¼ÅƦ ¾´is¡ fÉ¡f« òÈòÈah«
ngR« cyhɦ bgJ«igòÈ - MR
tyt®¡F t©z« òÈahk¦ bw±yh¥
òyt®¡F« bt©gh¥ òÈ.”	(jÅ¥ghl±)
Itif bt©ghî£ FW»aJ Fw´ bt©gh. gaű brh± gf®thid¥ gjoba¬D« ½Ut´St®/ brh¦RU¡f«g¦¿¡ Fw´ bt©ghitna j« ü¦F¤ bjǪJbfh©lh®.
½Ut´StǬ gh¢¼w¥ig/
“óɦF¤ jhkiuna bgh¬D¡F¢ rh«òdj«
Mɦ fUKÅah ahid¡ fkuU«g±
njɦ ¿Ukh± vd¢¼wªj bj¬gnt
ghɦF t´St®bt© gh”
v¬D« ½Ut´St khiy¥ ghî«; ü¦¼w¥ig/
“ÃHyUik bt­ÆÈny ìw¿Ä Ür¬
fHyUik bt²ÉidƦ fh©Ä¬ - gHFjij¢
brh±yUik ehÈu©o¦ nrhk¬ bfhilaUik
ò±yÇl¤ nja¿Ä¬ ngh­.”	(xsitah® jÅ¥ghl±)
“ghby±yh« e±yhɬ ghyhnkh ghÇY´s
üby±yh« t´St®br­ üyhnkh.”			(gÇnkyHf Uiu¢¼w¥ò¥ ghÆu«)
“MY« ntY« g±Y¡ FW½
ehY« ,u©L« brh±Y¡ FW½”	(gHbkhÊ)
v¬gdî«; òyik¢ ¼w¥ig/
“òyt® ½Ut´ Stu¬¿¥ ónk±
¼yt® òytbud¢ br¥g± - Ãyî
¾w§bfhËkh iy¡F« bga®khiy k¦W«
fw§»U´kh iy¡F« bga®”
v¬D« ½Ut´Stkhiy¥ ghî«; fU¤J¥ gu¥ig/
“khY§ Fwsh­ ts®ª½u©L khzoah¬
"hy KGJ« eaªjsªjh¬ - thy¿É¬
t´StUª j§Fw´bt© ghtoah± ita¤jh®
c´Stbt± yhksªjh nuh®ªJ”
v¬D« ½Ut´Stkhiy¥ ghî«; RU§f¢ brh±yiy/
“½idasî nghjh¢ ¼Wò¬Ü® Ú©l
gidasî fh£L« go¤jh± - kidasF
t´is¡ Fw§F« tsehl t´Stdh®
bt´is¡ Fw£gh ÉÇ”
v¬D« ½Ut´Stkhiy¥ ghî«; És§fit¤jiy/
“guªj bghUbs±yh« ghu¿a ntW
bjǪJ ½wªbjhW¨ nru¢ - RU§»a
brh±yh± ÉǤJ¥ bghU´És§f¢ brh±Yj±
t±yhuh® t´Stu± yh±”
v¬D« ½Ut´Stkhiy¥ ghî« cz®¤J«.
,§'d« ½U¡Fw´ v±yh tifÆY« x¥òa®t¦w cyf¤ jij üyh«. mjdh±/ K¥bghU©ikg¦¿ K¥gh±/ K¥gh± ü± v¬W«; M¼Çaid neh¡» t´St«/ t´Stü±/ t´St¥ga¬ v¬W«; c©ik íiu¤j±g¦¿¥ bgh­ah bkhÊ v¬W«; kª½u¤j¬ikg¦¿ t´St® th­bkhÊba¬W«/ kiw¤j¬ik g¦¿¤ jijkiw/   bghJkiw v¬W«/ bj­t¤j¬ikg¦¿¤ bj­t ü± v¬W«;
“nt«ò§ fLî« nghy bt¨brh±
jh§Fj Ȭ¿ tÊeÅ ga¡Fbk¬
nwh«gil¡ »sÉƬ thíW¤j±”	(bjh±. br­. 108)
g¦¿ thíiwth³¤J v¬W« bga® bg¦W´s bj¬f.
Kjþ¬ik: ½U¡Fw´ v±yhtifÆY« öa KjþyhF«. mw«bghU ˬg« v¬D« K¥bghUisí«g¦¿¤ ½U¡Fw´ KiwƦ TW« tlü± x¬Wıiy. eh¬Kf¬ (¾uk¬) Kjȱ `½Çt®¡f«p v¬D« bgUüiy¢ br­jhbd¬W«/ mij ÉahHD« (¾Uf¦g½) bt´Ëí« (R¡»u¬) RU¡» Kiwna gh®f¦g¤½a«// R¡»uÚ½ v¬D« ü±fis ,a¦¿dbu¬W«/ ½Ut´St® `½Çt®¡f«p ngh± mw«bghU ˬg«g¦¿ ü± br­jjdhnyna eh¬KfŬ njh¦wuî (mtjhu«) vd¡ fUj¥ bg¦whbu¬W«/ jij¥ g¦¿±yhj ¾uhkz¤ jij¥ òyt® TWt®. xUtnuh gynuh f£o¥ ghoa ½Ut´St khiyƱ/
“eh¬kiwƬ bk­¥bghUis K¥bghUsh eh¬Kf¤njh¬
jh¬kiwªJ t´Stdh­¤ jªJiu¤j - ü¬Kiw”
v¬W c¡»u¥bgUtG½ bgaÇY´s ghî«/
“bk­aha ntj¥ bghU´És§f¥ - bgh­ahJ
jªjh Dy»¦F¤ jh¬t´ Stdh»
aªjh kiunk ya¬”
v¬W fhÉÇ¥ó«g£od¤J¡ fhÇ¡f©zdh® bgaÇY´s ghî«/ v±yh mwü±fisí« kiwü±fisí« MÇantj tÊüyhf¡ bfh´S« g©il kuòg¦¿¡ T¿aij¡ bfh©L/ mt® m§'d« TW»¬wh® nghY«[
nk¦fh£oa gh¥ gF½f˱ eh¬kiwba¬W« ntjbk¬W« F¿¤½U¡»¬wnj bahÊa¤ ½Çt®¡fbk¬W F¿¡f¥glɱiy. ,j¦F K¦W« khwhf/
“jhnd KGJz®ªJ j©lÄʬ bt©Fwsh±
Mdh twKjyh tªeh¬F« - VndhU¡
TÊ Diu¤jh¦F bkh©Ù® K»Y¡F«
thÊíy bf¬dh¦W k¦W”
vdî´sJ e¡Ñu® bgaÇY´s gh£L.
eh¬Kf¬ njÉahf¢ brh±y¥gL« ehkf´ bgaÇY´s gh£L/
“ehlh Kjdh¬ kiweh¬ Kfdhɦ
ghlh Éil¥gh uj«gf®ªnj¬ - Tlhiu
ba´Ëa bt¬¿ Æy§»iynt¬ khw¾¬
t´St¬ thabj¬ th¡F”
v¬gJ. ,½Y« ½Çt®¡f¡ F¿¥¾±iy.
nkY«/ ½Ut´St® K¥ghyh± eh¦bghUS§ T¿dhnua¬¿/ Kj± K¥bghUis k£L« T¿dhu±y®. k¡fsh± ,a¦w¥g£l K¥ghþ± tlbkhÊƱ ,±yhj½dhnyna/ `½Çt®¡f«p v¬gJ eh¬Kfdh± ,a¦w¥bg¦w bj¬W«/ “Xo¥nghd Ka± bgÇa Ka±” v¬gj¦bfh¥g mJ `kfhrhµ½u«p v¬W« TWthuhÆd® v¬f.
,Å/ ».K. eh¬fh« ü¦wh©o± th³ªj rhz¡»aU« mt® khztuh»a fhkªjfU« vG½a bghU´ü¦ fU¤Jf´ ½U¡Fw˦ gƬW tUtjh±/ mj¬ bghU£ghY¡F tlbkhÊ `mU¤j rh¤½u«p Kjþby¬g® jij¥ giftU« nghȤ jÄHU«.
“bjh¬Wbjh£L tUj± nru nrhH gh©oa bu¬wh¦ nghy¥ gil¥ò¡fhyª bjhl§» nk«g£L tUj±” v¬W gÇnkyHfuhY« giHik Tw¥gL« _ntªj® FofS«/ mt¦W´S« ¼w¥ghf/
“g~WË ah¦Wl¬ g¬kiy aL¡f¤J¡
FkÇ¡ nfhL§ bfhL§fl± bfh´s
tl½ir¡ f§ifí ÄkaK§ bfh©L
bj¬¿ir ah©l bj¬dt¬” 	(¼y¥. 11 : 19-22)
Fo/ tuyh¦¿¦ bf£lhj bjh¬Wbjh£L¤ bj¬dh£il ah©L tUtjhY«/
“xG¡f¤J Ú¤jh® bgUik ÉG¥g¤J
nt©L« gDt¦ WÂî”/
“gF¤J©L g±YÆ nuh«òj± ünyh®
bjhF¤jt¦W bs±yhª jiy”/
“k½E£g« ünyh Lilah®¡ f½E£g«
ahîs K¬Å¦ git”/
“bgh¢rh¥gh®¡ »±iy òf³ik aJîyf¤
bj¥ghþ nyh®¡Fª JÂî”
v¬W ½U¡Fw´ g±Jiw ü±fisí¨ R£LtjhY«/
“,Gbk¬ bkhÊah¬ ÉGÄaJ EtÈD«
guªj bkhÊah¬ moÃÄ®ª bjhG»D«
njhbyd bkhÊg bjh¬bkhÊ¥ òyt®”	(1985)
v¬Dª bjh±fh¥¾a ü¦gh/ ».K. VHh« ü¦wh©o¦F« K¦g£l mw«bghU ˬg å£L ü±fis¡ F¿¥gjhY«/
“Vuz KUt« nahf« ,irfz¡ »uj¨ rhy«
jhuz kwnk rªj¤ j«gÚ® ÃyK nyhf«
khuz« bghU´v¬ ¿¬d khdü± ahî« thÇ
thuz§ bfh©l jªnjh tÊtÊ¥ bgaU« khs”
v¬W xU gHªjÅ¢ br­í´ TWtjhY«/
½Ut´St® ntªj®¡F c´gLfUk¤ jiytuhÆUªjjhf¤ bjÇtjdhY«/ mt® ½U¡Fw´ ,a¦¿aj¦F tlü¦Wiz v¤ Jizí« nt©oajh ÆUªj½±iybad/ mt® üiy tÊüby¬ gh® T¦iw kW¡f.
KGÃiwî
mw«bghU ˬg« åbl¬D« eh¦bghUisí«g¦¿ És¡f khf¡ TWtjdhY«/ x²nth® m½fhu¤½Y« mj¦FÇa bghU is¥g¦¿a v±yh¡ fU¤Jfisí§ bfh©oU¥gjdhY«/ ½U¡Fw´ KGÃiwthd üyhF«.
“mfu Kjy” v¬W jij beL§fz¡»¬ KjbyG¤½± bjhl§»/ “Ka§f¥ bg¿¬” v¬W mj¬ ,W½baG¤½± Koª ½U¥gJ«/ ½U¡Fwˬ KGÃiwit¡ fh£L«.
“MÆu¤J Kªü¦W K¥g jU§FwS«
ghÆu¤½ ndhL gf®ªjj¦¾¬ - nghbahU¤j®
th­¡nf£f üYsnth k¬D jij¥òyt
uh­¡nf£f 妿U¡f yh«.”	 (½Ut´Stkhiy)
cyf¥ bghJik
½U¡Fw´ jijeh£o¦F  k£Lk¬¿ cyf KGik¡F« x¤jbj¬gJ v±yh®¡F« x¥g Koªjnj. ,Jg¦¿na “t´St¬ j¬id cy»D¡ nfjªJ th¬òf³ bfh©l jijehL” v¬W ghodh® ghty® R¥¾ukÂa ghu½ahU«.
th³¡if¤JiwÆY« M£¼¤JiwÆY« k£Lk¬¿¢ rka¤ JiwÆY« bghJthÆU¥gjh± bghJkiw bad¥g£lJ.
“x¬nw bghUbsŬ ntbw¬g ntbwŬ
m¬bw¬g MW rka¤jh® - e¬bwd
v¥gh tyU« ,iagnt t´Stdh®
K¥gh± bkhʪj bkhÊ.”	 (½Ut´Stkhiy)
fhytu«¾¬ik
½U¡Fw´ ,¤Jiz¡ fhyªjh¬ m±yJ ,¬d ü¦wh©L tiujh¬ ga¬gLbk¬W vtU¨ brh±Yj¦»lĬ¿/ v¡fhy¤ ½¦F« V¦wjhÆU¥gJ«  mj¬ V¦w§fS´ x¬wh«.
nfhtuR« (Monarchy), FoauR« (Democracy), k¡fsh£¼í« (Republic), T£Lilikí« (Socialism) Ú§» cybf§F« bghJ îilik (Communism) tÇD« mj¦F«/
“gF¤J©L g±YÆ nuh«òj± ünyh®
bjhF¤jt¦W bs±yhª jiy”/	(322)
“gh¤ö© kß, atid¥ g¼ba¬Dª
Ô¥¾Â Ô©l yÇJ”/	(227)
“,uªJ« cÆ®th³j± nt©o¬ guªJ
bfLf îy»a¦¿ ah¬”		(1062)
v¬D§ Fw´f´ ,lªjU« v¬f.
kiwÆa±
½U¡Fw´ ,«ik¡FÇa xG¡f tu«ò TW« mwüyhf k£Lk¬¿/ kWikƱ ca®¾w¥ngh ɩ¬gnkh å£o¬gnkh bgWj¦FÇa tÊfh£L« kiwüyhfî ÄU¥gjh±/ jijkiw/ bghJ kiw/ t´St® th­bkhÊ/ bj­tü± vd¥ bga® bg¦W´sJ.
“,«ik kWik Æu©L bkGik¡F¨
br«ik be¿Æ¦ bwËîbgw - K«ikƬ
ålt¦¿ dh¬»¬ ɽtH§f t´Stdh®
ghod ǬFw´bt© gh.”	 (½Ut´Stkhiy)
,a±tiuaiw¢ ¼w¥ò
bghU´f£F« g©òf£F« Éidf£F« ,a± tiuaiw (Definition) TWt½± ½U¡Fw´ jiy¼wªjjhF«.
“mªjz bu¬ngh uwnth®k¦ bw²îÆ®¡F¨
brªj©ik ó©blhGf yh¬”/	(30)
“th­ik bad¥gLt ½ahbjŬ ahbjh¬Wª
Ôik Æyhj brhy±”/	(291)
“c¦wneh­ neh¬w± cÆ®¡FWf© br­ahik
m¦nw jt¤½¦ FU”	(261)
eɱbjhW« eaKilik
,Jtiu gF½¡F« KGik¡F« RU¡fkhfî« bgU¡fkhfî« ½U¡Fw£F¤ njh¬¿í´s ciuf´ Vw¤jhH üW«/ mJ bkhÊ bga®¡f¥ bg¦w bkhÊf´ ,UgJ« MF«. MÆD«/ ,¬D« m¢ Ru§f¤½Å¬W fU¤JkÂf´ njh©l¤ njh©l nk¬nkY« tªJbfh©nl ÆU¡»¬wd.
v-L:
“ehbl¬g ehlh ts¤jd ehl±y
ehl tsªjU ehL.”	(739)
ehL v¬g - ¼wªj ehbl¬W brh±y¥gLtd; ehlh ts¤jd - ¾w ehLfˬ cjÉia nt©lhJ jk¡F nt©oa bghU´ ts§fisba±yh« j«kf¤nj bfh©ldthF«; ehl tsªjU ehL - ¾w eh£LjÉia ehLkhW F¬¿a ts§ bfh©l ehLf´; ehL m±y - ¼wªj ehlhfh.
“kz¦»is¡f Ú%W ikªj®f´ th­it¤
Jz¢Ru¡Fª jh­Kiy bah©gh± - ¾z¡»yh
th­bkhÊ t´St® K¥gh¬ k½¥òynth®¡
fh­bjhW _W k¿î.”	 (½Ut´Stkhiy)
eLî Ãiyik
v±yhU« thHnt©Lbk¬gJ«/ F¦w¤½¦nf¦g v±yhiuí« x¥g¤ j©o¡f nt©L bk¬gJ«/ ½U¡Fwˬ eLÃiy¡ bfh´iffsh«. ,it MÇa¡ bfh´iff£F ne®khwhdit.
“t´St®br­ ½U¡Fwis kWtwe¬ Fz®ªnjh®f´
c´Stnuh kDth½ bahUFy¤½¦ bfhUÚ½”
v¬W kndh¬kÙa M¼Ça® TWj± fh©f.
ca®Ãiyaw«
v±yh mwü±fS´S« ca®ªj xG¡f tu«òfis¡ TWtJ ½U¡Fwns.
v-L:
“gaűbrh±  ghuh£L thid kfbdd±
k¡f£ gjo bad±.”	(196)
“,¬dhbr­ jhiu bahW¤j yt®ehz
e¬da¨ br­J Él±.”		(314)
“c´s¤jh Y´sYª Ônj ¾w¬bghUis¡
f´s¤jh¦ f´nt bkd±.”	(282)
“<¬wh´ g¼fh©gh dhÆD¨ br­a¦f
rh¬nwh® gÊ¡F« Éid.”	(656)
“,wªj _¥¾duha ,UKJ FutU« f¦òil kidÉí§ FHÉí« g¼ah¬ tUªJ  bk±iy¡f©/ Ôad gyî¨ br­jhÆ D« òwªjUf” v¬gJ MÇa mwü± be¿ÞL.
eilKiwa¿î
½Ut´St® k¡f£F ca®ªj xG¡f¤ij¡ tF¤jhnuD«/ cy»ay¿ªJ mj¬ xG§fhd el¥¾¦F¤ njhjhfnt ¼y Éy¡F fisí« mik¤½U¡»¬wh®.
mUSilik/ òyh¬kW¤j±/ f´shik/ th­ik/ btF shik/ ,¬dhbr­ahik/ bfh±yhik v¬D« mwÉidfis mu ¼aȱ K¦w¡ fil¥¾o¥gJ mÇjhjȬ/ mt¦iw ,±ywÉaȦ TwhJ JwtwÉaÈnyna T¿í´sh®.
“bj­tª bjhHhm´ bfhGe¦ bwhGbjGth´” v¬W brh¬d t´Stnu/ “òy¤jȦ ò¤njzh L©nlh” v¬W«/ “CLj± fhk¤ ½¦»¬g«” v¬W« cl¬g£L´sh®.
c©ik¡T¦W
,iwtnd eh±tif tUz¤jhiuí«/ Kiwna j¬ Kf¤ ½Å¬W« kh®¾Å¬W« bjhilÆŬW« ghj¤½Å¬W« gil¤jh bd¬W«/ mtU£ ¾uhkznd ca®ªjtbd¬W«/ k¦w _tU« mtD¡F¤ jh³ªjtbu¬W«/ mtD¡F¤ bjh©L br­ant gil¡f¥g£ltbu¬W«/ MÇa ü±f´ JªJ bgh­íiu¥gJ nghy/ ½U¡Fw´ XÇl¤J« f£òydhd c©ikfis¤ ½Ç¤J¡ TWt½±iy. v§nfD« XÇl¤½± ca®îeɦ¼ msÉwª½U¥ ¾D«/ mJ m jGÉaJ« c©ik v±yhuhY« m¿a¥gl¤ j¡fJkhfnt ÆU¡F«.
v-L: 
“mÅ¢rK« m¬d¤½¬ öÉí« khj®
mo¡F beU¨¼¥ gH«.”	(Fw´.1120)
“bgh­¥ghy bgh­naah­¥ nghÆdbgh­ a±yhj
bk­¥ghy bk­ah­ És§»dnt”	(½Ut´Stkhiy)
m½fhubthG§F
ü¬ KGJ« 133 m½fhu§fshf tF¡f¥g£oU¥gJ« x²bth¬ W« g¥g¤J¡ Fw´ bfh©oU¥gJ«/ x²nthÇaÈY« m½fhu§f´ x¬nwhblh¬W nfhitahf¤ bjhl®òbfh©oU¥gJ«/ ¾w ü±f˦ fhz¦fÇa xG§fhF«.
brh¦bghU´ ö­ik
m¡fhy¤½± bkhÊahuh­¢¼ ƬikahY«/ tlbrh¦f´ x²bth¬whf¥ òF¤j¥g£likahY«/ jÄHU£ bgU«òyt®¡F« bj¬brh± tlbrh± ntWghL bjÇah½UªjJ. mjdh± ½U¡Fw ËY« ¼y tlbrh¦f´ òFªJÉ£ld. mit mªj«/ mku®/ mÉ/ m¬d«/ MFy«/ Mrhu«/ M½/ ,ª½u¬/ c±F/ fz« (Bz«)/ fhuz«/ ry« (t¨rid)/ ehk« (bga®)/ gh¡»a«/ ght«/ ghÉ/ ɤjf® v¬D« g½ndnH; MÇa bt¿a® TWtJ ngh± I«gj±y.
m¥ g½ndnHD´S« mku®/ fhuz«/ gh¡»a«/ ɤjf® v¬D« eh¬F« jij ntÇdnt.
m± - m. ko - kÇ - ku®.
fuz« - fhuz« (t.). fU + mz« - fuz« = br­if/ br­if¡ fUÉ. fU¤j± br­j±. ,J xU tH¡f¦w Éid.
gF - g¡F - gh¡F = gF½. gh¡F - gh¡»a« = e¦gF½/ e¦gh±/ e¦ngW.
Éʤj± = f©½w¤j±/ gh®¤j±/ m¿j±. ÉÊ = m¿î. ÉÊ - Éo - ɽ - ɤ (t.) - ɤjf.
m½ v¬gJ mij v¬D« brh±È¦»dkhd tH¡f¦w jij Éid¢brh±. Ma« v¬D¨ brh±È¬ KjÅiyahd M v¬gJ th v¬gJ ½Çò.
Fz«/ âr« v¬D« ,u©L« bj¬brh±ny. bfh´Sj± = bfh©oU¤j±/ ciladhÆU¤j±. bfh´ - bfh´if = ,a±ò. bfh´ - nfh´ = j¬ik. bfh´ - bfh© - (bfhz«) - Fz« = bfh©l j¬ik/ j¬ik.
,¢ brh¦F tlt® fh£L« _y« ¡u¹ (g¦W) v¬gnj. ñ - æw± = Ãiy¥ò.
“Fzg¤ ½u¬wh´ æwY« tz§»”	(Nlh . 7:76)
æw± - âr±. x. neh: Kw« - K¦¿± - K¢¼±.
“ârY« É©z¥g¨ br­a”	(½². ½Uth­. 1 : 6: 11)
âr± - äj±. “äj± ÉHht” (¼y¥. ciubgW f£Liu). 	ñ - æw«. x.neh: bt± - bt¦w«.
æw« - âr« - äj« - äa(t.).
,¬D« ,t¦¿¬ És¡f¤ij v¬ `tlbkhÊ tuyhWp v¬D« üY£ f©Lbfh´f.
½U¡Fw˦ brh±y¥g£L´s bghU´fbs±yh« öa jij¢ br­½fns. MÇa¤ij¡ f©o¤j¦bf¬nw üÈa¦¿at® v§'d« MÇa¢ br­½fis¤ jGt Koí«? ,a¬wÉl bk±yh« tȪJ« eȪJ« MÇa _y§fh£L« gÇnkyHfU«/
“,¬¿ aikah¢ ¼w¥¾d thÆD«
F¬w tUg Él±”	(961)
v¬D§ Fw£ ¼w¥òiuƱ/ “,w¥g tUtÊ ,Ëtªjd br­jhÆD« c­fbt¬D« tlü¬ Kiwikia kW¤J/ cl«¾dJ Ãiy Ƭikiaí« khd¤½dJ Ãiyíilikiaíª ö¡» mit br­ a¦f bt¬gjh«” v¬W tiuª½U¤j± fh©f.
br­í£ ¼w¥ò
½U¡Fw´ngh¦ Fw´bt©ghɦF¢ ¼wªj ü± K¬Dıiy; ¾¬Dıiy. x²bthU FwS« x²bthU tifƱ xËÉL« kÂngh±tjh«.
v-L:
“bj­tª bjhHhm´ bfhGe¦ bwhGbjGth´
bg­bad¥ bg­í kiH”/	(55)
“k§fy bk¬g kidkh£¼ k¦wj¬
e¬fy e¬k¡f£ ngW”	(60)
v¬gd ,¬ndhirí´sd.
“,a¦wY Û£lY§ fh¤jY§ fh¤j
tF¤jY« t±y juR”/	(385)
“bghUs± ytiu¥ bghUshf¢ br­í«
bghUs±y ½±iy bghU´”/	(751)
“cGth Uyf¤½¦ fhÂa~ jh¦wh
bjGthiu ba±yh« bghW¤J”/	(1032)
“,uªJ KÆ®th³j± nt©o¬ guªJ
bfLf îy»a¦¿ ah¬”/	(1062)
“f©Lnf£ L©LÆ®¤ J¦w¿í ik«òyD«
x©blho f©nz ís”	(1101)
v¬gd bghU£¼w¥ ò´sd.
“e¤j«ngh¦ nfL KsjhF¨ rh¡fhL«
ɤjf®¡ f±yh yÇJ”	(235)
v¬gJ brh¦RU¡f K´sJ.
“jiyÆ Åʪj kÆuida® khªj®
ÃiyÆ Åʪj¡ fil”/	(ctik)
“ntbyhL ìwh ÅLbt¬ wJnghY§
nfhbyhL ìwh Åuî”/	(ctik)
“c¥gikª j¦wh¦ òyÉ aJ¼¿J
Ä¡f¦wh± Ús Él±”/	(ctik)
“beLÚ® kwÉ koJƱ eh¬F§
bfLÚuh® fhk¡ fy¬”/	(cUtf«)
“EÅ¡bfh«g nu¿dh u~½wª ö¡»¬
cÆ®¡»W½ ah» ÉL«”/	(¾¿JbkhÊj±)
“ÔÆdh¦ R£lò Q´shW« Mwhnj
ehÉdh¦ R£l tL”/	(nt¦Wik)
“e¬w¿ thǦ fat® ½Uîila®
be¨r¤ jty Äy®” /	(t¨r¥ òf³¢¼)
“f©Â¬W f©zw¢ brh±ÈD¨ brh±y¦f
K¬Å¬W ¾¬ndh¡fh¢ brh±”/	(Ku©)
“beUe YsbdhUt¬ ,¬¿±iy ba¬D«
bgUik íil¤½² îyF”/	(v½®¥bghU´)
“fhzhjh¦ fh£Lth¬ jh¬fhzh¬ fhzhjh¬
f©lhdhª jh¬f©l thW”	(brh¦bghU£ ¾¬tUÃiy)
v¬gd g±ntW mÂíilad.
9. ½U¡Fw´ ü±tif
fil¡fHf¢ br­í´f´ m±yJ ü±f´ v¬W Kjȱ tH§ »ait g¤J¥gh£L« v£L¤bjhifínk. ½Ut´St® fHf¥òyt u¬ikahY«/ mt® ü± fHf¤½Y´s ¾uhkz¥ òytuh± x¥ò¡ bfh´s¥ bgwhikah± mu§nfwh½Uªj½dhY«/ mJ fHf üY« fHf kUÉa üYk±yhJ jÅahfnt ÆUªJtªjJ. ¾¦fhy¤½¦ fil¡fHf§ fiy¡f¥g£l¾¬/ rkz¤ jij¡ fHf¤ij¢ nr®ªj mwüyh¼Ça® ¼y® j« ü±f£F¡ fil¡fHf ü± Ãiyik ô£l± nt©o/ fHf¡ fhy¤jdî« ¾¦fhy¤jdîkhd g½bd© ü±fis xU bjhF½ah¡»/ mt¦iw¥ g½bd© ѳ¡fz¡bf¬W« g¤J¥ gh£ilí« v£L¤bjhifiaí« g½bd© nk¦fz¡bf¬W« tH§ »djhf¤ bjÇ»¬wJ.
½U¡Fw´ fHfü y¬ikahY«/ mj¦F eh± ü¦wh©o¦F¥ ¾¦g£l fh®eh¦gJ/ fstÊeh¦gJ/ ,¬dheh¦gJ/ ,Åait eh¦gJ v¬D« eh¬nf fHf¡fhy¤jd thjyhY«/ Vidabt±yh« t¢¼u eª½ 5M« ü¦wh©o± kJiuƱ rkz¤ jij¡fHf« ÃWÉa ¾¬dnu vGªjit ahjyhY«/ mt¦W´ Mrhu¡nfhit ½U¡Fw£F ne®khwhf tlbrh±Y« MÇa¡bfh´ifí« ÄFª½U¥gJl¬/ ,ÊjF ÃiyƱ jÄHiu¥ ¾uhkz®¡F moik¥gL¤½ ÆU¥gjhY«/ g½bd© ѳ¡fz¡F v¬D« bjhF½Kiw Äf¤ jtwhdbj¬W«/ ½U¡Fwis m½¦ nr®¤jJ m½D« Äf¤ jtwhdbj¬W« m¿ªJ bfh´f.
½U¡Fwis¡ fil¡fHf¡ fhy¤J m«ik td¥ò üby¬W bfh´tnj j¡fjh«.
10.  ghÆuÉs¡f«
“MÆu Kf¤jh¬ mf¬w jhÆD«
ghÆu ıyJ gDt y¬nw”/
“khl¡F¢ ¼¤½uK« khef®¡F¡ nfhòuK«
Mlik¤njh´ e±yh®¡ fÂí«ngh± - ehoK¬
IJiuah ìw mªJiuia baªü¦F«
bg­Jiuah it¤jh® bgÇJ.”
“gU¥bghU£ lh»a ghÆu§ nf£lh®¡F
E©bghU£ lh»a üÈÅJ És§F«.”
ghÆu« bghJî« ¼w¥ò« vd ,Utif¥gL«. ,y¡fz ü¦F ,² Éu©L« nt©L«; ,y¡»a ü¦F¢ ¼w¥bgh¬nw nghJ«. m¢ ¼w¥ò«/ ¾w® M¼Çaidí« üiyí« ¼w¥¾¤J¡ TWtJ« M¼Ça¬ ü¦bghUis¢ RU¡»¡ TWtJ« vd ,Utifah«. M¼Ça¬ TWtJ j¦¼w¥ò¥ ghÆu« vd¥gL«. mJ flî´ tG¤bjhL Toí« TlhJ« ,U¡F«.
k¡fbs±yhU« ,«ikÆY« kWikÆY« ,¬ò¦W thH nt©Lbk¬gnj/ ½Ut´St® ½U¡Fw  Ëa¦¿aj¬ neh¡f«. ,±yw¤½± ,«ik¡F« kWik¡F« V¦wthW v§'d« xGf nt©Lbk¬gJ ,±yw ÉaÈY«/ ,wªj¾¬ åLbgWtj¦F v²bt² tw§fisí« gƦ¼fisí« nk¦bfh´s nt©L bk¬ gJ Jwtw ÉaÈY«/ v±yhU« j¤j« bjhÊiy¢ br­J bghUç£o th³tj¦F mur¬ v§'d« ghJfh¥gË¡f nt©Lbk¬gJ bghU£ ghÈY«/ fztD« kidÉí« fhkɬg¤ij v§'d« Efu nt©Lbk¬gJ ,¬g¤J¥ ghÈY«/ Tw¥g£L´sd.
,§'d« k¡fbs±yhU« ,ilô¿¬¿ ,ÅJ th³j¦F/ Kj¦goahf nt©oa VJ¡f´ eh¬bfd¤ ½Ut´St® f©lh®. mit flî´tÊghL/ kiHbga±/ JwÉa® ciwî/ mwbthG¡f« v¬gd. ,t¦iwna M½gft¬ tG¤J/ th¬¼w¥ò/ Ú¤jh® bgUik/ mw¬tÈíW¤j± v¬D« ghÆu t½fhu§f´ eh¬F« vL¤njhJ »¬wd. Mjyh±/ ½U¡Fw£F¥ ghÆuª njitƱiy ba¬gJ«/ ,J ,il¢brUf by¬gJ«/ Muh­¢¼Æ±yh® T¦nw bad m¿f.
ghÆu« v¬D« brh±/ Kj¦f© ngh®kwt® ngh®¡fs¤½¦ giftiu ÉˤJ¡TW« beLbkhÊ ba¬D« kwÉa± Kfîiu ia¡ F¿¤J¥ ¾¬ò ü¬ Kfîiuia¡ F¿¤jJ.
gÆ®j±
(1) CÇ Éy§F gwitf´ x¬iwbah¬W miH¤j±.
“br§fh¦ g±È j¬Wiz gÆU«”	(FWª. 16)
“fLt¬... kª½ia¡ ifÆ^c¥ gÆU«”	(òw«. 158)
  “òy«òjU Fuy òwî¥bgil gÆU«”	(FWª. 79)
(2) k¡fis miH¤j±
“eh£oiw gÆU§ fhiy Kur«”	(¼y¥. 16: 52)
gÆ® - gÆu« - ghÆu« = miH¥ò/ nghU¡fiH¥ò/ nghU¡ fiH¡F« Kfîiu/ Kfîiu.
x.neh: mfîj± = miH¤j±. mfî - Mft« = ngh®.
“kWkd¤j d±yhj khey¤j ntªj¬
cWkd¤j dh» bahG»¬ - brWkd¤jh®
ghÆu§ T¿¥ gilbjh¡fh by¬br­g
MÆu§ fh¡if¡nfh® f±.”	(gH. 246)
ghÆu§ T¿ v¬gj¦F “åu¤½¦F nt©L« Kfîiuf´ brh±È” v¬W giHa îiuah¼Ça® bghU´ tiuª½U¥gij neh¡Ff.
11. ½U¡Fw´ ü¦gF¥ò
½U¡Fw´/ gh± v¬D« K¥bgU« ¾Çîfisí«/ ,a± v¬D« v© ¼W ¾Çîfisí«/ m½fhu« v¬D« 133 c£¼W ¾Çîfisí« cilaJ. x²nth® m½fhuK« g¥g¤J¡ Fw´fis¡ bfh©lJ. Mf/ bkh¤j« 1330 Fwsh«. ghÆuK« CG« ü± KGik¡F« bghJth«.
m½fhu¡ fz¡F
gh±	,a±	m½fhu¤bjhif
mw¤J¥gh±	ghÆuÉa±	              4
		,±ywÉa±	            20
		JwtwÉa±	            13
		CÊa±	              1
bghU£gh±	mu¼a±	            25
		cW¥¾a±	            45
,¬g¤J¥gh±	fsÉa±	              7
		f¦¾a±	             18
		bkh¤j«	            133
cW¥¾a± mik¢R (10)/ ehL (1)/ mu© (1)/ bghU´ (T³/ 1)/ gil (2)/ e£ò (17)/ Fo (13) vd VG gF½fisí« 45 m½fhu§fisí« cilaJ. e£¾¦gifí« (14) ml§»í´sJ.
“mu¼a iyiaª jik¢¼a äiuª
Jiueh lu©bghU bsh²bth¬ - Wiurh±
gilÆu©L e£ò¥ g½nd³g¬ _¬W
FobaGgh¬ bwh¡fbghU£ TW”
v¬gJ ½Ut´Stkhiy.
12. gÇnkyHf® e¢R¡ fU¤Jf´
mwkhtJ kD KjÈa ü±f˱ ɽ¤jd br­jY« Éy¡»ad xÊjYkh«.
xG¡fkhtJ mªjz® KjÈa tUz¤jh® j¤jk¡F ɽ¡f¥ g£l ¾ukrÇa KjÈa ÃiyfËŬW/ m²tt¦¿¦ nfh½a mw§ fˬ tGthbjhGFj±.
mJjh¬ (mw«) eh±tif Ãiy¤jh­ tUzªnjhW« ntW ghLilikƬ/ ¼Wgh¬ikah»a m¢ ¼w¥¾a±òf bshʤJ... Tw¥g£lJ.					    	          (ciu¥ghÆu«)
,² th³¤J V¦òil¡ flîis badt¿f; v¬id? r¤Jt KjÈa Fz§fsh¬ _¬wh»a cW½¥bghU£F/ mt¦wh¬ _tuh»a Kj¦flînshL ,iaò©lhfyh¬. m« _¬W bghUisí§ TwY¦ wh®¡F m« _tiuí« th³¤Jj± KiwikahfȬ/ ,² th³¤J m« _t®¡F« bghJ¥gl¡ T¿dhbud îz®f (flî´ th³¤J m½fhu Kfîiu).
jÄbHG¤½¦nfa¬¿ tlbtG¤½¦F« Kjyhj± neh¡» `vG¤bj±yhp bk¬wh®. (1) j¤Jt ÄUg¤ijª½idíª bjÇjyhtJ/ ......... rh§»a üY nsh½ath¦wh¬ Muh­j±.		        (27.)
Vid _tuhth®/ MrhÇaÅl¤½Å¬ nwhJjY« Éuj§fh¤j Ykh»a ¾ukrÇa bthG¡f¤jhD«/ ,±iyÉ£L td¤½¬f£ ObahL br¬W kidah´ tÊgl¤ jt¨br­í bkhG¡f¤jhD«/ K¦w¤ Jwªj nahfbthG¡f¤jhDbkd ,t®.  		             (41)
¾½uuhth® gil¥ò¡fhy¤J madh¦ gil¡f¥g£lnjh® flî£rh½; mt®¡»l« bj¬¿irahjȬ/ `bj¬òy¤jhp bu¬wh®.            (43)
òj±tiu¥ bgWj± - m~jhtJ/ ,U¾w¥ghs® _tuhD« ,a±ghf ÉW¡f¥g^c§ fl¬ _¬wD´/ KÅt®fl¬ nf´ÉahD«/ njt® fl¬ nt´ÉahD«/ bj¬òy¤jh® fl¬ òj±tiu¥ bgWjyhD k±yJ ,W¡f¥glhikƬ/ m¡ flÅW¤j¦ bghU£L e¬k¡fis¥ bgWj±.			       (òj±tiu¥ bgWj y½fhu Kfîiu)
k¡fbs¬D« bga® bg©bzhʤJ ìwJ. 	(41)
bg©Âa±gh¦ whdhf t¿ahikƦ `nf£ljhp badî§ T¿dh®.						    	        (46)
Ôa brh¦fshtd........ tUz¤½¦F cÇat±ydîkh«.   
	(139)
,Å kD KjÈa mwü±fsh± bghJthf¡ Tw¥g£l ,± yw§fbs±yh« ,t® bjhF¤J¡ T¿a ,t¦W´ns ml§F«.
“ntjK« mwK« meh½.”	(543)
gR¡f´ gh±F¬¿atÊ mÉƬikahD«/ mJ bfhL¤j¦ FÇah® kª½u§ f¦gbk¬gd XjhikahD«/ nt´É elthjh«; Mfnt/ thd« bgabyh±yh bj¬gjhƦW.		       (560)
njt®¡F« mRu®¡F« mik¢R¥ ó©l ÉahH bt´ËfsJ JÂî bjhF¤J¥ ¾¬ Ú½üYilah® T¿athW TW»¬wikƬ/ <©L Éid¤ö­ikí« cl¬ T¿dh®. 			       (662)
“ntªj¬ nka Ô«òd YyfK«” v¬wh® ¾wU«. eFlbd¬ gh¬ ,ª½ugj« bg¦W¢ br±»¬w fhy¤J¥ bg¦w fË¥ò ÄF½ah¬ mf¤½a¬ btF´tnjh® ¾iHbra/ mjdh¦ rhg bk­½ m¥ gj« ,ilna ,Hªjhbd¬gjid í£bfh©L ,²thW T¿dh®.          (899)
“bg©ghyh¡»aJ tlbkhÊ Kiwik g¦¿.”	(624)
Éidta¤jh¦ g¨rój gÇzhkkh»a ah¡ifia¥ bghUª½ ìW m½¬ gadDgɤj± v±yh tUz¤jh®¡F bkh¤jȦ `¾w¥bgh¡Fp bk¬W«....... T¿dh®. 				       (972)
“tlüyh® m§fbk¬wikƬ `cW¥p bg¬wh®”.	 (993)
fhk¤J¥gh± - ,J òz®¢¼ ¾Çbtd ÉUtif¥gL«. Vid ,U¤j±/ ,u§f±/ Cl by¬gdnthbtŬ/ ,t® bghU£ghF
gh£oid mw«bghU ˬgbkd tlü± tH¡F¥g¦¿ nahJj yh¬/ m²thnw at¦iw¥ ¾Çɬf zl¡»dhbu¬f. ,Å/ mit j«ikna jij ü±fnshL« bghUªj¥ òz®¢¼ia¡ fsbt¬W« ¾Çit¡ f¦bg¬W« bgU«gh¬ikg¦¿ tF¤J/ mt¦iw¢ Rit ÄF½ ga¥g cyf eilnahL x¥ò bkh²thikí Kilath¡»¡ TW»¬wh®.				            (fhk¤J¥gh± Kfîiu)
<©L¥ ¾ÇÉid tlü¬kj« g¦¿¢ bryî M¦whik ÉJ¥ò¥ òyÉbad eh±tif¤ jh¡»¡ T¿dh®. mt¦W£ bryî ¾Çth¦whikí´S«/ M¦whik gl®bkȪ½u§f¬ Kj± Ãiw aÊj äwhat¦W´S«/ ÉJ¥ò mt®tƬ ÉJ«g¬ Kj¦ òz®¢¼ ÉJ«g äwhat¦W´S«/ òyÉ be¨brhL òy¤j¬ Kj± Cl Ytif Þwhat¦W´S§ f©L bfh´f. m~nj±/ tlüyh® ,t¦ Wlnd rhg¤½dhdha Ú¡f¤ijí§ T£o¥ ¾ÇÉid Itif¤ bj¬whuhbyŬ/ m~J mw«bghU ˬg bk¬D« ga¬fS´ x¬Wg¦¿a ¾ÇɬikahD«/ KÅtuhizah¬ xUfhy¤njh® F¦w¤ Jsjhtj±yJ cy»a±gh­ thuhikahD«. <©blhÊ¡ f¥g£l bj¬f.			                     (fhk¤J¥gh± Koîiu)
Vid¡ fU¤Jfis M§fh§F ciuƦ fh©f.

I
mw¤J¥ gh±
1
 ghÆuÉa±
m½fhu« 1 - Kj¦gft¬ tG¤J
mjhtJ/ M¼Ça¬ jh¬ ,a¦W« ü± ,ilô¿¬¿ ,ÅJ Koj¦bghU£L«/ j¬ üȦF nt©oa bj´Ëa m¿it m¿É¦ F¥ ¾w¥¾lkh»a ,iwtÅl¤½Å¬W bgw¦bghU£L«/ ,iwt dU´ cyf el¥¾¦F ,¬¿aikahj Kj¦fuÂakhjȬ mij¤ njLj¦F v±yh khªjU« v²Éidiaí« ,iwtid¤ bjhGnj bjhl§f± nt©L« v¬D« be¿Kiwia cy»¦F cz®¤j¦ bghU£ L«/ ,iwtid tG¤Jj±. tG¤Jj±šngh¦Wj±. J½¤j± v¬gJ tlbrh±.
¼Wbj­t tz¡f«/ bgUªnjt tz¡f«/ flî´ tz¡f« vd Kiwna x¬¿bdh¬ Wa®ªj _tif tz¡f§fS´/ ,J flî´ tz¡f«. flî´ v¬D« brh± ,« Kjy½fhu¥ g¤J¡ Fw´fS´ x¬¿nyD« thuhikahD«/ Kj¦Fw˱ M½gft¬ v¬D« bganu F¿¡f¥ bg¦¿U¤jyhD«/ flî´ th³¤J ,§F Kj¦gft¬ tG¤J vd¥ bg¦wJ.
th³¤J v¬D« brh± k¡fis th³É¤jY« ,iwtid¥ ngh¦WjY« M»a ,UbghU´ jªJ ka§f¦ »ldhf æwyh±/ tG¤J v¬D« brh±iy mjŬW ½Ç¤jd® K¬id a¿"®.
m½fǤjJ m½fhu«. ,J ,y¡fz ü±f˦ bgU« gF½ia¡ F¿¡FnkD«/ ,§F c£¼WgF½ia¡ F¿¡FkhW Ms¥g£lJ.
1.	mfu  Kjy  btG¤bj±yh  kh½
	gft¬  Kj¦nw  íyF.
(,j¬ bjhlUiu) vG¤J v±yh« mfu Kjy - beL§fz¡»± (m±yJ FW§fz¡»±) c´s vG¤Jfbs±yh« mfu¤ij Kjyhf îilad; cyF M½gft¬ Kj¦W - mJ nghy cyf« Kj¦gftid Kjyhf îilaJ.
,J ctk¤ijí« bghUisí« ,iz¡F« ctik íU¾¬ik ah± Kj¬ikg¦¿ tªj vL¤J¡fh£Ltik. mfu¤½¦FÇa m§fh¥ ¾¬¿í« kfubk­ xÈ¡f¥ bgWjyh± `beL§fz¡»Y´s vG¤J fbs±yh«p v¬W ciu¡f¥g£lJ.
“mfu Kju btG¤bj±yh kh§F¥
gft¬ Kj¦nw íyF”
v¬nw ÆU¡fyh«. ‘M§F’ ctk îUò.
gft¬ v¬gJ gF¤J¡ fh¥gt¬ m±yJ v±yh îÆ®f£F« goas¥gt¬ (Dispenser) v¬W bghU´gL« bj¬brh±. gF - gfî - gft¬. gF v¬D« ÉidKj± tlbkhÊƱ g÷ (bhaj) t. v¬W ½Çí«. x.neh: òF - ò÷ (bhuj)/ cF - í÷.
‘gft¬’ bj¬brh±ny. gF¤jË¥gt¬ ‘goas¥gt¬’ v¬gJ bghU´. tlbkhÊÆY« m~nj. ‘gF’ v¬gij tlbkhÊƱ ‘bhaj’ vd¤ ½Ç¥g®. ghf« ‘bhaga’ v¬D« brh¦F« tlbkhÊƱ ,Jnt nt®. cilik/ òf³ KjÈa mWFzKilah¬ v¬gJ ¾¦fhy¤jh® bghU¤j¥ bgh­¤jyh«. g©il íHt¬ j¬ Éisit mW T¿£ljdhY«/ gF v¬D« bghUS©lhƦW. MWW¥òilik ahY« gf« v¬D« brh¦F mW v¬D« bghUS©lhƦW. gf« = gF½.
gft¬ v¬D« brh± Kj¦fhy¤½¦ flîisna F¿¤jJ. MƬ/ ¾¦fhy¤jh® mij¥ ¾uk¬ É£LQ cU¤½u¬ v¬D« MÇa kj K¤½UnkÅa®¡F« mUf¬ ò¤j¬ v¬D« ¾wkj¤ jiyt®¡F« tH§»É£likah±/ flîis¡ F¿¡f Kj± v¬D« mil bfhL¡f nt©oajhƦW. flî´ v¬D« brh±Y« ,§'dnk ,ÊgilªJ É£likah±/ Kj¦flî´ v¬W« KGKj¦ flî´ v¬W« mil bfhL¤J¢ brh±Y« tH¡if neh¡Ff. gf« (MW) v¬D¨ brh±iy _ykhf¡ bfh©L gft¬ v¬gj¦F¢ br±t«/ kw«/ òf³/ ½U/ X½ ("hd«)/ mthɬik v¬D« mWFz§fis íilat¬ v¬W bghU´ TWtJ bghUªjhJ.
,iwt¬/ flî´/ njt¬ v¬D« ¾w brh¦f´ ,U¡fî« gft¬ v¬D¨ brh±iy ah©lJ/ mfu« v¬D« brh¦F vJifahÆU¤j± neh¡»na.
M½ v¬gJ tlbrh±; mjhtJ tleh£L¢ brh±. ,j¬ És¡ f¤ij v¬ `tlbkhÊ tuyhWp v¬D« üY£ fh©f.
M½gft¬ v¬Dª bjhl®¢brh± jÄÊa±¾¦ nf¦g M½¥ gft¬ v¬W tÈÄ¡F« ,U¡fyh«.
Vfhu« nj¦w«; Mjyh± ,¬¿aikahjnj. ,² ntfhu¤ij <¦wirahf¡ bfh©L/
“fLif¤ Jis¤nj³ fliy¥ òf£o¡
FWf¤ j¿¤j Fw´”	(½Ut´Stkhiy)
v¬D« ,il¡fhl® ghuh£L v§'d« bghUªJ« v¬W òyt® xUt® Édt/ mj¦F ,uhkȧf mof´ “Kj± nj vd¥ ¾Ç¤jh¦ F¦w bk¬d?” v¬W v½® ÉdÉajhf¢ brh±y¥gL»¬wJ. Vfhu« <¦wirí k¬W; mof´ Éil Äifgl¡ Twyhfî« ctk¢ brh±Èa (th¡»a) mik¥bghL x²thjjhfî« ,U¤jyh¦ bghUªJtJ k¬W.
mfu« v±yh vG¤Jf£F« Kjyhfî«/ Vid íÆbuG¤J fnshL E©Âjhf¡ fyªJ«/ v±yh bk­baG¤Jfisí« ,a¡»í« æw± ngh±; ,iwtD« cy»¦F Kª½í« cÆU¡FÆuh»í« cÆu¦w bghU´fisba±yh« ,a¡»í« ægt¬ v¬D« c©ik/ ,« Kj¦Fwsh± cz®¤j¥ bg¦wJ.
cyf« gythjȬ/ cyF v¬gij¥ gh±gfh m~¿iz¥ bga uhfî« Kj¦W v¬gij tF¥bghUik¡ F¿¥ò ÉidK¦whfî§ bfh´Ë¬/ ctk¤½¬ g¬ik bghU˦F« V¦F«.
2.	f¦wjdh  yha  gabd¬bfh±  thy¿t
	d¦wh  blhHhm  buŬ.
(,-iu.) th± m¿t¬ e±jh´ bjhHh® vŬ - öa m¿itíila ,iwtŬ e±y ½Utofis¤ bjhHhjtuhƬ; f¦wjdh± Ma ga¬ v¬ - ü±fis¡ f¦wt®¡F m¡ f±Éah± c©lhd ga¬ ahjh«?
m~¿iz ÆUgh¦ bghJthd vt¬ v¬D« Édh¥bga® v¬ v¬W bjh¡F ,§F ,¬ik F¿¤jJ. bfh± v¬gJ mirÃiy. öa m¿thtJ ,a¦ifahfî« KGÃiwthfî« Iaª½Çg¦W« ,U¥gJ. jÄHf kUªJf´ bgU«ghY« jiHíª j©LkhÆU¤jȬ/ ¾wÉ¥ ¾Â¡F« kUªjhF« F¿¥ò¥gl ,iwt¬ ½Utofis e¦wh´ v¬wh®. `bjhHhm®p/ ,irÃiw asbgil.
f±ÉƬ ¼wªj ga¬ flîis tÊg£L¥ ngǬg åL bgWt bj¬gnj g©ila¿"® bfh´if.
“M©ltD¡F m¨Rtnj m¿É¬ bjhl¡f«” 	("hÅah®)
v¬wh® rhnyhnkh¬ X½ah®.
 “vG¤j¿a¤ ÔU« ,Êjifik Ô®ªjh¬
bkhʤ½w¤½¬ K£lW¥gh dhF« - bkhʤ½w¤½¬
K£lW¤j e±nyh¬ Kjþ¦ bghUz®ªJ
f£lW¤J åL bgW«”
v¬gJ gH¨ br­í´.
“f¦g¡ fÊkl« m~F« klk~f¥
ò¦fªÔ®ª ½²îy»¦ nfhSzU« - nfhSz®ªjh±
j¤Jt khd be¿glU« mªbe¿na
,¥gh± cyf¤ ½irÃÖ, í¥gh±
ca®ªj îyf« òF«”	(eh¬kÂ. 27)
v¬gJ eh¬k¡foif.
flîis tz§fhÉo¬ f±Éah¦ gaűiy v¬gJ ,¡ Fw£ fU¤J.
3.	ky®Äir  na»dh¬  khzo  nr®ªjh®
	ÃyÄir  ÚLth³  th®.
(,-iu.) ky®Äir V»dh¬ kh©mo nr®ªjh® - moahǬ c´s¤ jhkiu kyǬf©nz mt® Ãidªjk£o± ÉiuªJ br¬wkU« ,iwtŬ kh£¼ik¥g£l mofis milªjt®; ÃyÄir ÚL th³ th® - v±yh îy»¦F« nkyhd å£Ly»¬f© Ãiyahf th³th®.
ky® v¬D¨ brh± jŤJìW kd¤ij¡ F¿ahikahY«/ V»dh¬ v¬D¨ brh±yh£¼ahY«/ ky®Äir na»dh¬ v¬gJ ,a±ghf ,iwt¬ bgauhj¦F V¦fhikahY« `ónk± elªjh¬p v¬D« mUf¬ bgaiuna M¼Ça® ,iwtD¡F¥ bghUªJkhW M©lh® v¬gJ bjÇ»¬wJ. “ky®Äir elªnjh¬” v¬W ,s§ nfhtofS« faof´ T¦whf¡ TWj± fh©f (¼y¥. 10 : 204). rkz® j« bgh­ahd rka¤ij É£LÉ£L bk­ahd flîis tz§f nt©Lbk¬gJ ,¡ Fwˬ c£F¿¥ò.
moahǬ c´s¤jhkiu neh¡» VFthid V»dh¬ v¬W ,wªjfhy th­gh£lh¦ T¿aJ/ Éiuîg¦¿a fhy tGtik½. monr®j± - ,ilÉlhJ Ãid¤J mj¦nf¦g xGFj±.
4.	nt©Lj±nt©  lhik  Æyhdo  nr®ªjh®¡
	»ah©L  ÄL«ig  Æy.
(,-iu.) nt©Lj± nt©lhik ,yh¬ mo nr®ªjh®¡F - ÉU¥ò btW¥¾±yhj ,iwtdoia¢ nr®ªjt®¡F; ah©L« ,L«ig ,y - v§F«  v¡fhy¤J« J¬gıiy.
ÉU¥ò btW¥¾dhnyna J¬g§f´ tUtjdhY«/ ÉU¥ò btW¥¾±yhj ,iwtid ailªjtU« ÉU¥ò btW¥g¦wtuh ÆU¥guhjyhY«/ ,iwt¬ ,¬g toÉddhfî« v±yh« t±yt dhfî ÄU¥gjdhY«/ mtdo ailªjh®¡F v§F« v¬W« v²tif¤ J¬gK« ,±iyba¬gJ.
5.	,U´nr  ÇUÉidí¨  nruh  Éiwt¬
	bghU´nr®  òf³òǪjh®  kh£L.
(,-iu.) ,iwt¬ bghU´nr® òf³òǪjh® kh£L - ,iwtŬ bk­ahd òfiH ÉU«¾dhÇl¤J; ,U´nr® ,UÉidí« nruh - ka¡f¨ br­í« e±Éid ÔÉid v¬D« ,UÉidí« ,±yh jdthF«.
tÊbjÇahj ,U´ngh ÈU¤jȬ m¿ahikia ,Ubs¬W«/ e±Éidí« ¾wÉ¡ nfJthbk¬gJ bfh©Koò (¼¤jhªj«) MjȬ ,UÉidí¨ nruhbt¬W« T¿dh®. k¡f´ v¤Jiz¥ bgÇnahuh ÆU¥¾D« mtǬ m¿th¦wY§ fhyK§ FW»a tiuaiw¥g£ oU¥gjdhY«/ mtiu k»³É¡f¡ TW« òfGiufbs±yh« ca®î eɦ¼í« ,¬ikeɦ¼ínk ahjyhY«/ v±yhth¦wY« v§F« Ãiwª½U¡F« ,iwt¬ òfnH bghUS´s òf³ vd¥g£lJ. òÇj± - ÉU«¾¢ brh±Yj±. ,iwt¬ - v§Fª j§»ÆU¥gt¬. ,W¤j± - j§Fj±. e±Éid ¾wÉ¡nfJthtJ flî´ tG¤bjhL Tlhj nghJ« ÔÉidbahL fyªj Él¤Jkh«.
6.	bgh¿thÆ  iyªjɤjh¬  bgh­Ô  buhG¡f
	be¿Ã¬wh®  ÚLth³  th®.
(,-iu.) bgh¿thƱ IªJ mɤjh¬ - bk­/ th­/ f©/ _¡F/ brÉba¬D« I«bgh¿fisí« tÊahf¡bfh©l Itif ahir fisí« É£l ,iwtdJ; bgh­Ô® xG¡fbe¿ ìwh® - bk­ahd xG¡fbe¿Æ± xG»dt®; ÚLth³th® - å£Ly»± v¬W« ,¬ò¦W th³th®.
CW/ Rit/  kz«/ fh£¼/ Xir v¬gd Itif Mir¥ òy¬f´. Cbw¬gJ cl«gh± bjh£o¬òWj±. ,iwt¬ ,a±ghfnt Mir Ʊyhjtdhjyh±/ Iªjɤjh¬ v¬D« bgaU« rkziu ta¥ gL¤JkhW rkz be¿ÆŬW vL¤jh©lnj. “Itiu bt¬nwh¬” v¬W ,s§nfhtofS§ TWj± fh©f (¼y¥.10: 168). xG¡fbe¿ ,iwtdh¦ brh±y¥g£lJ m±yJ mtD¡F V¦wJ.
,ª eh¬F FwshY«/ ,iwtid ,ilÉlhJ Ãid¥ghU« tG¤JthU«/ mtbd¿ bahGFthU« åL bgWtbu¬gJ Tw¥ g£lJ.
7.	jd¡Ftik  ,±yhjh¬  wh´nr®ªjh®¡  f±yh±
	kd¡ftiy  kh¦w  yÇJ.
(,-iu.) jd¡F ctik ,±yhjh¬ - xUtifahY« jd¡F x¥¾±yhj ,iwtDila; jh´ nr®ªjh®¡F m±yh± - ½Utofis ailªjh®¡f±yhk±; kd¡ftiy kh¦w± mÇJ - kd¤½¬f© ÃfGª J¬g§fisí« mt¦wh± V¦gL« ftiyiaí« Ú¡Fj± ,ayhJ.
,«ik¡F« kWik¡F« cÇa v±yh¥ bghU´fisí« ey§ fisí«/ v±yh®¡F« v¬W« tiuahjË¡f¡Toa t´s± ,iwt¬ xUtndahjȬ/ mtid ailªjh®¡f±yJ J¬gK§ ftiyí« Ú§fhbt¬gjh«.
mUik¢ brh±È¦FÇa ¼¬ik ,¬ikba¬D« ,U bghU´ fS´/ ,§F tªJ´sJ ,¬ik.
8.	mwthÊ  aªjz¬  wh´nr®ªjh®¡  f±yh¦
	¾wthÊ  Úªj  yÇJ.
(,-iu.) mwMÊ aªjz¬ - mw¡fl± toÉdD« mH»a FË®ªj mUshsDkh»a ,iwtdJ; jh´ nr®ªjh®¡F m±yh± - ½Utoah»a òizia¢ nr®ªjh®¡f±yJ; ¾w MÊ Úªj± mÇJ - mjbdhL nr®ªj ¾wth»a bghUˬg¡ fl±fis¡ fl¤j± ,ayhjjhF«.
v±yh mw§fSª bjh¡f bjhF½ fl±ngh¦ guªjjhjȬ/ ,iwtid mwthÊba¬wh®. bghUˬg§fis¡ flyhf îUt»¤ jikah±/ mt¦bwhL bjhl®ò´s mwthÊ v¬gJ mw¡fliya¬¿¥ ò¤jdJ jUk r¡fu¤ij íz®¤jhJ. ¾wthÊ flthikahtJ bghUˬg Mirí´ _³»¤ J¬òWj±. ,iwtdo nr®ªjt® m¤ J¬g¤½Å¬W Ú§» v¬bw¬W« ngǬg¤½± ½is¥g® v¬gjh«.
mw«bghU ˬg¤ij MÊba¬ WUt»¤J ,iwt¬ ½U toia¥ òizba¬ WUt»ahJ É£lJ/ xUkU§ FUtf«.
9.	nfh˱   bgh¿Æ¦   FzÄynt   ba©Fz¤jh¬
	whis   tz§fh¤   jiy.
(,-iu.) v© Fz¤jh¬ - v©tif¥g£l Fz§fisíila ,iwtŬ; jhis tz§fh¤ jiy - ½Utofis tz§fhj jiyf´; nfh˱ bgh¿Æ¬ - j¤j« òy¬fis¡ bfh´shj bgh¿fis¥nghy; Fz« ,y - ga¬glhjdth«.
v© Fz§fshtd: j¬ta¤j«/ ö­ik/ ,a¦ifa¿î/ K¦ w¿î/ f£o¬ik/ nguU´/ v±yh« t¬ik/ tu«¾È¬g« v¬gd. jhis tz§fh¤ jiyba¬W jiyiana Éjªnjh½dhbuÅD«/ tG¤jh ehî«/ òf³nfsh¢ brÉí« m§'dnk gaűyhjd bt¬W bfh´f. FzÄynt v¬D« g¬ik Éidbfh©L Kojyh±/ jiy v¬gJ g¬ik F¿¤Jtªj gh±gfh t~¿iz¥ bga®. ,iwtD¡F cl«¾±yhÉoD«/ mt¬ v¬nwD« xU toîbfh´Ë¬ mj¬ moí« Koí« xU Ãfuthfnt ö­ikahÆU¥¾D«/ mtid tz§F« k¡fˬ gÂÉaiy ÄF¤J¡ fh£l¦nf/ ½Uto bjhGj± m±yJ tz§Fj± v¬W TWtJ kughF«.
,iwt¬ tÊgh£o¦F¥ ga¬gLtnj khªj¬ cl«¾¬ jiy aha ga¬ v¬gJ ,¡ Fw£ fU¤J.
10.	¾wÉ¥  bgU§fl  ܪJt®  Úªjh
	Çiwt  donruh  jh®.
(,-iu.) ,iwt¬ mo (nr®ªjh®) - ,iwt¬ ½Utoah»a òizia¢ nr®ªjt®; ¾wÉ¥ bgU§fl± ÚªJt® - ¾wÉah»a bgÇa fliy¡ fl¥g®; nruhjh® Úªjh® - m¥ òizia¢ nruhjt® m¡ fliy¡ flthjtuh­ mjD´ mGªJt®.
åLngWtiu fz¡»± fÊbeL§fhy« ÉlhJ bjhl®ªJ tU tjhf¡ fUj¥gLjȬ/ ¾wÉia¥ bgU§fl± v¬wh®. ¾wÉ th³î v±iyƱyhJ bjhl®ªJtU« J¬g« ÄFªj Ãiya¦w ¼¦¿¬ gnkahjyh±/ mjŬW ÉLjiybg¦W Ãiyahd öa ngǬgª J­¡F« ¾wth th³it¥ bgW« tÊia ,¡ Fw´ TW»¬wJ.
nr®ªjh® v¬gJ brh±by¢r«. ¾wÉia¥ bgU§flyhf cU t»¤J ,iwtdoia¥ òizahf cUt»ahJÉ£lJ xUkU§ FUtf«. òiz baÅD« fy« vÅD« x¡F«.
m½. 2 - th¬¼w¥ò
mjhtJ/ ,iwtdU£F mL¤jgoahf/ mt¬ V¦gh£o¬go/ cyf el¥¾¦F« mw«bghU ˬg¥ ng¦¿¦F« ,¬¿aikahj Jiz¡fuÂakh»a kiHƬ ¼w¥ig¡ TWj±.
11.	thŬ  Wyf«  tH§»  tUjyh¦
	whdijj  bk¬Wzu¦  gh¦W.
(,-iu.) th¬ ìW cyf« tH§» tUjyh± - kiH tiuaw th­ ìWÉlhJ bjhl®ªJ bg­Jtu mjdh± cyf«  eilbg¦W tUtjh±; jh¬ mijj« v¬W czu¦gh¦W - m« kiH cy»¦F¢ rhthkUªJ v¬W fUj¥bgWª j¬ikaJ.
cyf« v¬gJ m½Y´s cÆ®fis¡ F¿¤jyh± ,§F ,lthF bga®. mijj« v¬wJ rhth kUªjh»a ,Utif ízit. cÆ® th³¡if¡F ,¬¿aikahj nrhW« ÚU«/ bjhl®ªj g¼ jif (jhf) neh­fsh± neU« rhit¤ jÉ®¤jyh± ,UkUªJ vd¥bgW«.
“,UkUªJ Éis¡F« e¬dh£L¥ bghUe¬”   	(òw«. 70)
ÚU« nrhW« kiHahnyna bgw¥gLjyh±/ kiH cy»¦F mijjkhƦW. MÆD«/ cÆ®f£bf±yh« ¾Â_¥ò¢ rh¡fhoU¤ jyh±/ rhthik v¬gJ rh¡fhL tiuí´s Ãiyiknaah«. kUª ½dh± neh­ Ú§»dtid¢ rhÉŬW j¥¾dh¬ v¬W TW« tH¡ if¡ fh©f.
mijj« v¬D« brh± nrh¦iwí« ghiyí§ F¿¡F« ,UntW brh¦fˬ ½ÇghF«.
mɳ = btªJ ky®ªj nrh¦W¥gU¡if/ nrhW. mɳ -mɳJ - mɳj« - mijj« = czî. “mWRit eh±tif aijj«” (kÂnk. 28 : 116). mɳJ - mijJ - mKJ = nrhW/ czî/ Ú®.
ÚU« czthjyh± mKbjd¥ bg¦wJ. mijj« - mKj« = nrhW/ Ú®.
kUk« - (k«k«) - m«k« = Kiy/ jh­¥gh±/ FHªijízî.
ghY« xUtif ízthjyhY«/ m«k« mKJ v¬D« brh¦ fˬ xUòil bah¥òikÆdhY«/ mKJ v¬D« brh±Y« ghiy¡ F¿¤jJ. mKJ = gh±/ mKj« = gh±/ mijJ = gh±.
mKj« v¬D« bj¬brh± tlbkhÊƱ m«Uj v¬D« toîbfh´S«. m² toit m + «Uj v¬W ÉǤJ. rhit (kuz¤ij)¤ jÉ®¥gJ v¬W bghUSW¤½/ mj¦nf¦g¤ njtU« mRuU« ½U¥gh¦fliy¡ filªbjL¤j mÄ®j« v¬W fijí§ f£oÉ£ld® tlbkhÊahs®.
,§'d§ f£oD«/ Û©L« mJ bj¬brh± ½Çngahj± fh©f.
m± (v½®kiw K¬bdh£L) - m. x.neh: e± - e. ko - kÇ - «U(t.) - «U½/ «U¤í (rhî).
njt® mKJK©lh® v¬gJ f£L¡fijahjyh±/ njtuKj« v¬D« ,±bghUis ctikahf¡ TWtjh± xU gaDıiybad cz®f.
12.	J¥gh®¡F¤  J¥gha  J¥gh¡»¤  J¥gh®¡F¤
	J¥gha  öc  kiH.
(,-iu.) J¥gh®¡F¤ J¥gha J¥gh¡» - c©gh®¡F e±y îzîfis c©lh¡»; J¥gh®¡F - mt¦iw c©gt®¡F; J¥ghaJ« kiH - jhD« czthtJ kiHna.
,U½iz aWtif íÆ®f£F« czî ,¬¿aikahjnjD«/ jiyikg¦¿¤ J¥gh® vd ca®½iznk± it¤J¡ T¿dh®. Kª½d Fw˱ mijj« vd x¬whf¡ T¿aij/ ,¡ Fw˱ ÚU« czî« vd ,Utifahf tF¤jh®. czbt¬wJ c©gdî« ½¬gdî« gUFtdî« e¡Ftdîkhd eh±tif ÉisbghU´fis/ nrhW§ fËíkhf¢ rik¡f¥bgW« be± ò± (f«ò) KjÈad c©gd; fh­ f¿f´ ½¬gd; ghY« gjÜU« (bjËî«) gUFtd; njD« be»³ Ãiy¥ gÆD« e¡Ftd. kiH czî¥bghUis Éis¥gbjhL jhD« Úuhf c©z¥gLtJ v¬W mj¬ ¼w¥ò¡ Tw¥g£lJ.
J¤j¦brh± eh¬Kiw tªjJ brh¦bghU£ ¾¬tUÃiyaÂ. “J¥gha J¥gh¡»” v¬gJ brh¦¾¬ tUÃiyaÂ. J¥gha öc« v¬gJ ,irÃiw asbgil.
13.	ɩ¬W  bgh­¥¾¬  ÉÇÚ®  ÉaDyf¤
	J©Â¬  Wl¦W«  g¼.
(,-iu.) É© ,¬W bgh­¥¾¬ - nt©oa fhy¤J kiH bg­ahJ ìWÉLkhƬ; ÉÇÚ® Éa¬ cyf¤J´ - guªj flyh¦ NH¥g£l mf¬w Ãyîyf¤½¬f©; g¼ ìW cl¦W« - g¼ Ãiy¤J ìW cÆ®fis tU¤J«.
"hy¤½¬(óÄƬ) K¡fh¦ g§F v¬W« t¦wh¡ flyhÆD« mjdh¦ g¨r¡fhy¤½¦ gaűiyba¬gij/ ÉÇÚ® v¬D« mil bkhÊah¦ F¿¥ghf îz®¤½dh®/ tU¤JjyhtJ czî Éis ahikah± Û©L« kiH bg­í«tiu bfh±YjY« J¬òW¤JjY«. bg­í« v¬W v½®gh®¡f¥g£lJ bg­ahik bgh­¤jJ nghyhƦW.
14.	VÇ  DHhm  UHt®  òaby¬D«
	thÇ  ts§F¬¿¡  fh±.
(,-iu.) òa± v¬D« thÇ ts« F¬¿¡fh± - kiHba¬D« tU th­ tut¦WÉo¬; cHt® VǬ cHh® - cyf¤½¦F MÂah»a cHt® jk¡F« ¾w®¡F« czî ÉisÉ¡FkhW Vuh± cGjiy¢ br­ah®.
RH±fh¦W kiHia¡ F¿¡F« òa±(cyclone) v¬D« brh± ,§F¥ bghJ¥bghU˱ Ms¥g£lJ. g¼ cÆ®fis tU¤Jj¦F¡ fuÂa§ T¿athW.
cHhm® v¬gJ ,irÃiw asbgil. F¬¿a¡fh± v¬gJ F¬¿¡fh± vd¡ FiwªJ ìwJ. F¬Wj± ,§F ,¬ikahj±.
15.	bfL¥göc§  bf£lh®¡F¢  rh®th­k¦  wh§nf 
	baL¥göc   bk±yh   kiH.
(,-iu.) bfL¥gJ« - bg­ahJ ìW g©gh£oY« bjhÊÈY« k¡fis¡ bfL¥gJ«; bf£lh®¡F¢ rh®th­ k¦W M§nf vL¥gJ« - m§'d§ bf£lh®¡F¤ Jizahf¥ bg­J K¬ò bfL¤jJ ngh¬nw ¾¬ò mtiu¤ ö¡»ÉLtJ«; v±yh« kiH - M»a v±yh« br­ tJ kiHna.
“jd¡F Ĩ¼¤ jhd«.” Mjyh±/ tsıyh¡ fhy¤½± t´s¬ik ,±yhjhǬ g©ghL bfLtJ«/ ÉisbghUS« fUÉ¥ bghUS« ,±yh¡fhy¤½± tÂf® if¤bjhÊyhs® M»nahǬ bjhʱ bfLtJ« ,a±ghjyhY«; kiHƱyh¥ g¨r¡fhy« beoJ§ F¿Jkhf ,ilÆil neÇD«/ ¾¬ò ,iwtdUsh± Û©L« kiH bg­J k¡f£g©ghL« bjhÊY« K¬ngh± ½UªJtjdhY«; bfL¥ gJ« vL¥gJkh»a ,U Ku©g£l braiyí« kiH br­tjhf¡ T¿dh®. MÆD«/ fhy¤½¦nf¦g k¡f´ Ãiyik khW« v¬gJ«/ ,il Æil æ¾D« mW½ah­ ìWÉlhJ cyf« mÊí«tiu kiH bg­JtU« v¬gJ«/ kiH bg­ahik¡F VnjD« xU fuÂa« ,U¤j± nt©L« v¬gJ«/ F¿¥ghf cz®¤j¥bgW« c©ikf shF«. br±tÄHªjtiu¡ bf£lh® v¬gJ ,Utif tH¡»YK©L.
bfL¥göc« vL¥göc« v¬gd ,¬Åir asbgil. `k¦Wp Éidkh¦ ¿il¢brh±. `M§Fp ctikíUò.
16.	ÉR«¾¦  WËåÊ  d±yh¬k¦  wh§nf
	gR«ò¦  wiyfh©  gÇJ.
(,-iu.) ÉR«¾¬ JËåʬ m±yh± - thd¤½Å¬W kiH¤ JË ÉGªjhy¬¿; k¦W M§nf gR«ò± jiy fh©ò mÇJ - ¾¬ m¥bghGnj gR«ò± EÅiaí« fh©gJ mÇjhF«.
`k¦Wp Éisî F¿¤j ¾¬ik¥bghU Ëil¢brh±. M§nf v¬wJ nj¦wK« Éiuî«g¦¿a fhytGtik½. ò¦wiy v¬gJ ò¬Åy« v¬Wkh«. xU eh£F´ Kis¡F« ò±Y« ,±iybaŬ/ k¦w ku¨bro bfhofˬ ,¬ikia¢ brh±ynt©Lt½±iy. Xu¿îÆ® ,±iybaŬ k¦w ItifíÆ®fS« ehsilɱ ,uh bt¬gjh«.  ,Êî¼w¥ò«ik br­ísh± bjh¡fJ.
17.	beL§flYª  j¬Ü®ik  F¬Wª  joªbjÊÈ
	jhd±fh  jh»  Éo¬.
(,-iu.) beL§flY« j¬Ú®ik F¬W« - khbgU§flY« j¬ ,a±ò Fiwí«; vÊÈ joªJ jh¬ e±fhJ M»Éo¬ - K»± (nkf«) mjid¡ Fiw¤J¥ ¾¬ò jh¬ mj¬f© bg­ahJ Éo¬.
j¬Åa±ò FiwjyhtJ Û¬ KjÈad fÈahikí« K¤J KjÈad Éisahikí«. fliy¡ Fiw¤jby¬gJ m½± Úiu Kf¤j±.  ,J g©il e«¾¡if.
“fl±Fiw gL¤jÚ® f±Fiw glbt¿ªJ” 	(20)
v¬W gÇghlY«/
“,y§f yhÊÆ dh¬f˦ Ö£l«ngh¦
  fy§F bj©oiu nk­ªJ fdkiH”	(Ótf. 32)
v¬W ¼ªjhkÂí« TWj± fh©f. Kf¥gJ K»±. Kfªj¾¬ nkbyGtJ vÊÈ. fl±Ú® MÉahf kh¿ nkbyGtJ K»yhtjh±/ g©il e«¾¡ifí« xUkU§F c©ikahdnj. kiH¡F _ykh»a khbgU Ú®Ãiy¡F« kiH nt©L« v¬W kiHƬ ¼w¥ò¡ T¿a thW.  c«ik ¼w¥ò«ik.
18.	¼w¥bghL  órid  br±yhJ  thd«
	tw¡Fnk±  thndh®¡F  Û©L.
(,-iu.) thd« tw¡Fnk± - kiH bg­ahÉo¬; <©L thndh®¡F« órid ¼w¥bghL br±yhJ - ,² îy»± njt®¡F« m¬whL óirí« M£ilÉHhî« eilbgwh.
m¬whL óir/ fij Ãf³¢¼ F¿ahJ« bfh©lh£lĬ¿í« xU¼yuhd m¡f« g¡f¤jh® k£L« fyªJ« fythkY« tH¡f«ngh¦ ¼¦wsthd tÊghlhf¡ nfhɦF´ k£L« eilbgWtJ; M£ilÉHh/ xU fij Ãf³¢¼ F¿¤J« bfh©lh£l¤JlD« eh£L k¡fisba±yh« tutiH¤J«/ ngusthf C®ty¨br­J eil bgWtJ.  c«ik ca®î¼w¥ò.
óRj± = fGîj±/ bj­t¥ goikia Úuh± J¥òuth¡Fj±. óR - ó¼. ó¼¤j± = ó¢rh¤½í« nj§fh­ gH« KjÈad gil¤J« tÊgLj±. cHî v¬gJ gÆ®¤bjhÊȬ ¾¬Éidfisí« F¿¤ j±ngh±/ ó¼¤j± v¬gJ tÊgh£o¬ ¾¬Éidfisí« F¿¤jJ.
ó¼ - óir. x.neh: MR (g¦W)-M¼ (mthî) - Mir (mth). óir - órid - órd«. I/ mid/ md« v¬gd jij <Wfns. óir -órhÇ. MÇ jiyahÇ v¬g½¦ngh± X® <W. órh¢rhÇ (óir+ M¢rhÇ) v¬D« tH¡F tlbkhÊÆY ıiy.
ó br­ v¬gJ óir v¬whƦbw¬W bfh´tJ bghUªjhJ.
ó¼-ó÷ (t.). óir-ó#h (t.). órd« - ó#d (t.). órid - ó÷dh (t.).
ntj MÇa®¡F nt´É nt£lnya¬¿¥ goik¥óirí« nfhɱ tÊghL« ,±iy. ó÷ v¬D« brh±Y« ntj¤½È±iy. ghuj« KjÈa ¾¦fhy tlgDt±fËnyna mJ tH§F»¬wJ.
19.	jhdª  jtÄu©Lª  j§fh  ÉaDyf«
	thd«  tH§fh  bjŬ.
(,-iu.) thd« tH§fhJ vŬ - kiH bg­ahÉo¬; Éa¬ cyf« jhd« jt« ,u©L« j§fh - ,¥ guªj îy»¬f© mw¡ bfhilí« jtK« M»a ,Utif e±ÉidfS« br­a¥bgwh.
jhd« v¬gJ/ e±tÊƱ <£l¥g£l bghUis/ bj­t¥g¦W¡ fuÂakhf¡ nfhɦF« moah®¡F«/ mUSilik fuÂakhf/ ,u¥ngh®¡F«/ <o¬¿¡ bfhL¤j±. jt« v¬gJ/ I«òy tl¡f«g¦¿¤ Jwtw¤jh® fLikahfî«/ kf¥ngW KjÈad fU½ ,±yw¤jh® vËikahfî«/ cliy tU¤Jj±. fLikahf tU¤J« tiff´ JwtwÉaȦ Tw¥bgW«/ vËikahf tU¤J« tiff´ c©o RU¡f±/ vËa îilíL¤j±/ ,¬g« Éy¡f± KjÈad.
 “kf¬wªij¡ fh¦W KjÉ Æt¬wªij
ba¬ndh¦wh¬ bfh±byD¨ brh±” 		 (70)
v¬W ½Ut´StU«/
“Kª½¤ jt§»lªJ KªüW eh£RkªJ”
v¬W g£od¤jofS« ghoÆU¥gjh±/ jt« Jwtw¤½¬ nkybj¬W tiuaW¥gJ bghUªjhJ. jhd« ¾w®¡F¡ bfhL¥gJ; jt« j¬id xL¡FtJ.
jhd« v¬gJ bj¬brh± by¬gij v¬ `tlbkhÊ tuyhWp v¬D« üȦ f©L bjËf.
20.	ÚǬ  wikah  JybfŬ  ah®ah®¡F«
	thŬ  wikah  bjhG¡F.
(,-iu.) ah® ah®¡F« Ú® ,¬W cyF mikahJ vŬ - v¤Jiz ca®ªjt®¡F« ÚǬ¿ cyf th³î elthjhƬ; xG¡F th¬ ,¬W mikahJ - mª Ú® ,ilawhJ xGF« xG¡F« kiH Ƭ¿ ÃfHhJ.
cyfbk±yh« xU Fil¡Ñ³ MS« x¥òa®t¦w ntªj dhÆD«/ kiHƬ¿ thG« tÊƱiy ba¬gjh«.
m½. 3 - Ú¤jh® bgUik
mjhtJ/ ,iwt¬ ½UtUis¥ bg¦wtU«/ kiHbga¦F Xusî fuÂakhf¡ fUj¥ bgWgtU«/ nguur®¡F« bgUª Jiz ahF« m¿th¦w± Ä¡ftU«/ kiH¡F mL¤jgoahf eh£L e± th³É¦F nt©oatUkhd/ K¦w¤ Jwªj KG KÅtǬ bgUik TWj±.
21.	xG¡f¤J  Ú¤jh®  bgUik  ÉG¥g¤J
	nt©L«  gDt¦  WÂî.
(,-iu.) gDt± JÂî - ü±fsJ JÂî; xG¡f¤J Ú¤jh® bgUik - jk¡FÇa xG¡f¤½¬f© ciw¤J ìW cyf¥g¦iw¤ Jwªj KÅtuJ bgUikia; ÉG¥g¤J nt©L« - ¼wªj bghU´ v±yht¦W´S« ¼wªjjhf ÉU«ò«.
M¼Ça® JÂî mt® ü±nk± V¦w¥g£lJ.
“bjh©lnuh ,iwt D´s¤ bjhL¡f«
bjh©l®j« bgUik brh±yî« bgÇnj”
v¬D« xsitah® T¦iw¤ jGÉaJ ,¡ Fw´. g¦W/ ‘eh¬’ v¬W j¬id¥g¦¿a mf¥g¦W«/ ‘vdJ’ v¬W j¬ cilikfis¥g¦¿a òw¥g¦W« vd ,Utifah«.
22.	Jwªjh®  bgUik  Jiz¡T¿¬  ita¤
	½wªjhiu  ba©Â¡bfh©  l¦W.
(,-iu.) Jwªjh® bgUik Jiz¡T¿¬ - ,Utif¥ g¦iwí« K¦W« É£LÉ£l KÅtuJ bgUikia ,²tsÉd bj¬W msÉ£L¡ Tw¥ò»¬; ita¤J ,wªjhiu v©Â¡bfh©L m¦W - mJ ,² îyf¤½± ,Jtiu ¾wª½wªjtiu ba±yh« ,¤jida® vd v©Âa¿a¥ òFªjh¦ngh±tjh«.
,u©L« Koahbj¬gJ. bfh©lh± v¬D« Éidba¢r« bfh©L vd¤ ½ÇªjJ. bfh©l m¦W vÅDkh«.
23.	,Uik  tifbjǪ  Ô©lw«  ó©lh®
	bgUik  ¾w§»¦  WyF.
(,-iu.) ,Uik tif bjǪJ - ¾w¥ò åL v¬D« ,u©o¬ J¬gɬg¡ TWghLfis Muh­ªj¿ªJ; <©L mw« ó©lh® bgUik - ¾w¥gW¤j¦F ,¥ ¾w¥¾± Jwtw« ó©lhuJ bgUikna; cyF ¾w§»¦W - cy»¬f© És§»¤ njh¬¿¦W.
gilbfh©L bghUJ gh®KGJ« bt¬wtÇD«/ I«òyid al¡» Miria bt¬wtnu bgÇa® v¬gJ. ¾ÇÃiy nafhu« br­ í˱ bjh¡fJ.
24.	cubd¬Dª  njh£oah  ndhiuªJ§  fh¥gh¬
	tubd¬D«  it¥¾¦nfh®  ɤJ.
(,-iu.) cu¬ v¬D« njh£oah¬ - m¿î v¬D« Jw£oÆdh±; XiuªJ« fh¥gh¬ - bgh¿fsh»a ahidf´ Iªijí« j¬j¬ òy¬nk¦ br±yhJ ml¡Fgt¬; tu¬ v¬D« it¥¾¦F - v±yh Ãy§fS´S« nkyhd å£L Ãy¤½¦ngh­ Kis¤j¦FÇa; X® ɤJ - xU Éisªj kÂÉij ngh±th¬.
cuid¤ Jw£oahf cUt»¤J¥ bgh¿fis ahidfshf cUt»ahjJ xUkU§ FUtf«.  JwL - Jw£o - njh£o.
òu« = nk±/ nk¬khl«. òu« - gu« = nk±/ nkÈl«/ nkYyf«. gu«-tu« = nk¬ik. tu« - tu¬ (fil¥nghÈ) = nkYyf«/ å£Lyf«.
,Å/ it¥ò v¬gj¦F¢ nr®¤J it¡F« ,l« v¬W bghU´ bfh©L/ å£Lyfkh»a fs¨¼a¤½¦ nr®¤J it¡f¥bgW« Éisªj kÂngh±th¬ v¬W ciu¡»D« bghUªJ«.
25.	Iªjɤjh  dh¦w  yf±ÉR«ò  sh®nfhkh
	Ū½und  rhY§  fÇ.
(,-iu.) Iªjɤjh¬ M¦w± - I«òyidí« ml¡»d KÅ tdJ tÈik¡F; mf± ÉR«òsh® nfhkh¬ ,ª½und rhY« fÇ - mf¬w thd¤J´s njt®¡furdh»a ntªjnd (,ª½und) ngh½a rh¬whsdh«.
IªJ v¬gJ bjhif¡F¿¥ò. IªJ« v¬D« K¦W«ikí« M¦w¦F v¬D« 4M« nt¦WikíUò« br­ísh± bjh¡fd. “jh¬ IªjÉahJ rhgbk­½ ìW mɤjtd jh¦w± cz®¤½dhdhjȬ/ `,ª½und rhY§ fÇp ba¬wh®” v¬W gÇnkyHf® mfÈif rhÉ¥ò¡ fijia ,§bfL¤J¡ fh£oaJ bghUªjhJ/ mt´ fztdhd nfhjk¬ Iªjɤjh d±y¬ MfȬ.
“,ª½u¬ rh¬W v¬wJ/ ,² îy»¬f© Äf¤ jt¨ br­th® csuhdh±/ mt¬ j¬ gj« ,H¡»¬whdhf eL§Fkhjyh¬. ,J njtÇD« tÈa¬ v¬wthW” v¬W kz¡FltU«/
“<©L¤ j¬ gj§ fU½¤ jt¨br­í« Ú¤jh®kh£L¤ ½nyh¤jik KjÈa bj­tkfËiu ÉL¤J/ k¦W m¤ jtkʤJª jt« mÊahik ÃiyæifahY«/ jdJ gj« ÉU«ghikahY«/ jhnd rh¬wh­ mikí« v¬wthW” v¬W fh˧fU« T¿a És¡f« xUthW bghUªJ«.
MÆD«/ M¼Ça® fU½a fij x¬¿U¤j± nt©L«. mJ ,¬W m¿a¥glɱiy. ,ª½u¬ v¬gJ ntªj¬ v¬D« bj¬ brh¦F neuhd tleh£L¢ brh±. ntªj¬ kUjÃy¤ jij¤ bj­t«.
“ntªj¬ nka Ô«òd YyfK«”	 (bjh±. 951)
26.	bra¦fÇa  br­th®  bgÇa®  ¼¿a®
	bra¦fÇa  br­fyh  jh®.
(,-iu.) bra¦F mÇa br­th® bgÇa® - ca®½iz vd¥gL« k¡fS´ ¾w® br­aKoahj mU¨bra±fis¢ br­J Ko¥gt® bgÇnah®; bra¦F mÇa br­fyhjh® ¼¿a® - ¾w® br­a Koahj mU¨bra±fis¢ br­ahJ vËa bra±fisna br­J Ko¥gt® ¼¿nah®.
“bra¦fÇathtd ,ak« Ãak« Kjyha v©tif nahf îW¥òf´” v¬g® gÇnkyHf®. v©tif Xf cW¥òf´ xG¡f« (,ak«)/ jt«(Ãak«)/ ,U¡if(Mrd«)/ tËÃiy (¾uhzhahk«)/ xU¡f« (¾u¤½ahfhu«)/ Ãiw(jhuiz)/ C³f« (½ahd«)/ x¬Wif(rkh½) v¬gd. ,t¦W´ xU¡fK« Ãiwíkhd kdtl¡f« ¼wªjjh«.
“btªjHÈ Åuj«it¤ ijªJnyh f¤ijí«
	nt½¤J ɦW©zyh«
       ntbwhUt® fhzhk Yyf¤ Jyhtyh«
	É©ztiu nat±bfhsyh«
rªjjK Äsiknah oU¡fyh k¦bwhU
              rßu¤ ½D«òFjyh«
      rynk dl¡fyh« fd¬nk ÈU¡fyh«
	j¬ÅfDZ ¼¤½bgwyh«
¼ªijia al¡»na R«kh ÉU¡»¬w
	½wkÇJ”
v¬wh® jhíkhd mof´. Mjyh±/ kdkl¡FjY« mthtW¤jYnk bra¦fÇa bra±f´ vd m¿f.
bra¦bfËathtd cyf¤bjhʱ br­jY« bghUç£LjY« ,¬gªJ­¤jY« vËahiu th£LjYkh«. ,±yw« Jwtw¤ij neh¡f vËjhÆD«/ mijí¨ br­a ,ayhjt® ¼y® cs®. mtnu ¼¿a® v¬D§ fU¤½d®/ “bra¦FÇa br­fyh jh®” v¬W ghlntWghL fh£Lt®. m² ntWghL bgÇa® ¼¿a® v¬D« ,U tF¥gh®¡F« ,ilna ntbwhU tF¥ghiuí« nt©LjȬ/ mJ m¤Jiz¢ ¼wªjj¬wh«.
27.	RitbahË  ônwhir  eh¦wbk¬  iwª½¬
	tifbjÇth¬  f£nl  íyF.
(,-iu.) Rit/ xË/ CW/ Xir/ eh¦w« v¬w Iª½¬ tif - Rit/ xË/ CW/ Xir/ kz« v¬D« ój_y§f´ Iª½¬ TWgh£ilí«; bjÇth¬f£nl cyF - Muh­ªj¿í« X»Æ¬ m¿É¦F´ ml§»anj cyf«.
fh£¼ xËÆdh± njh¬WjȬ xËbad¥g£lJ. cWtJ CW. cWjyhtJ cl«¾¬ c´S« òw«ò« gLj± m±yJ bjhLj±. cyf tH¡»± Ôa bghUËnyna tH§F« eh¦w« v¬D« brh±/ ,§F eWik¡Fª Ôik¡F« bghJth­ ìwJ.
cF-í÷ (t.). Xf« - nahf (t. g). X»-nah»¬ (t. g).
Iª½¬ TWghlhtd/ nk¦T¿a ój_y« IªJ«/ mt¦¿¬f© njh¬¿a Ãy«/ Ú®/ Ô/ tË(fh¦W)/ btË v¬D« ój§f´ IªJ«/ mt¦bwhL bjhl®òila òyid¡bfh©l bk­/ th­/ f©/ _¡F/ brÉ v¬D« m¿î¥bgh¿ iaªJ«/ mt¦iw¥ngh± cl«¾¬ Twh»a ehî/ if/ fh±/ m©o(vUth­)/ F¿(fUth­) v¬D« fUk¥bgh¿ iaªJ« Mf ,UgJkh«. ,Å/ `tifbjÇth¬ f£Lp v¬w½dh±/ bjÇ»¬w MjD«(òUlD«)/ mt¬ bjÇj¦ fUÉah»a k½(kh¬) j¬Kid¥ò(mf§fhu) kd§fS«/ mt¦¿¦F Kjyh»a ¼¤jK«(_y¥gF½í«) bgw¥gL«.
,t¦iw Muhí« tif:
Mj¬ jh¬ x¬¿Å¬W njh¬whikahY« ¾¿bjh¬iw¤ njh¦WÉahikahY« jÅÃiyah«.
_y KjÅiy(¼¤j«) jh¬ x¬¿Å¬W njh¬whikah± KjÅiyah«.
k½í« mjŬW j¬Kid¥ò« mjŬW ój _y§fSkhf VG« _y KjÅiyÆŬW Kiwna njh¬WtjdhY« kd Kj Èat¦iw¤ njh¦WɤjyhY« ,ilÃiyah«.
kdK« m¿î¥bgh¿fS« fUk¥bgh¿fS« ój§fSkh»a g½dhW«/ ,ilÃiyÆŬW njh¬WtjdhY« ntbwt¦iwí« njh¦WÉahikahY« ,W½Ãiyah«.
,Å/ rh§»a¤½¦F khwhf/
“mfu Kjy btG¤bj±yh kh½
gft¬ Kj¦nw íyF”
v¬wikah±/ v±yht¦bwhL§ fyªJìW mt¦iw Æa¡» K¤bjhʦgL¤J« ,iwtbd¬D« KG KjÅiybahL nr®¡f// bk­¥bghU´f´ bkh¤j« ,Ug¤jhwh«. Mfnt/ “rh§»a ü±f´ X½ath¦wh¬ Muh­j±” v¬gJ jtwh«. E©Âa mo¥gil¥ ghFgh£o±/ MÉtothd cÆuhjD« (Óth¤Jkhî«) guthjD« (gukh¤Jkhî«) fh¦W´ ml§Fjyh±/ Iª½¬ tifba¬W v±yh t¦iwí« ml¡»dh® M¼Ça®. btË v¬D« ,l¤½¬ c©ik Ú£¼ m±yJ bjhl®¢¼na fhy«.
I«ój§fS« mt¦bwhL bjhl®ò´s bgh¿òy¬fS«:
ój«	ój¤j¬ik	bgh¿	òy¬
Ãy«	eh¦w«	_¡F	Kf®j±
Ú®	Rit	th­	Rit¤j±
Ô	xË	f©	fh©l±
tË	CW	bk­	cWj±(bjhLj±)
btË	Xir	brÉ	nf£l±
“tif bjÇth¬ f£L” v¬wJ cl«bghL òz®¤j± v¬D« c¤½; mjhtJ/ X® c©ikia m±yJ be¿ia btË¥gilahf¡ TwhJ xU brh±yh£¼ah¦ bgwit¤j±. f©zJ - f£L (f© + J).
_y¥gF½Æ¬ nr®¡ifah¦ f£L¦w Mj¬(òUl¬) mij¤  j¬Å¬ ntwhf¡ fh©lny åLngbw¬gJ rh§»a¡ bfh´if. m½¦ flî£ bfh´ifƱiy.
28.	ÃiwbkhÊ khªj® bgUik Ãy¤J
	kiwbkhÊ fh£o ÉL«.
(,-iu.) ÃiwbkhÊ khªj® bgUik - ga¬ Ãiwªj brh¦fis íila JwÉaǬ bgUikia; Ãy¤J kiwbkhÊ  fh£oÉL« - Ãyîyf¤½± mt® f£lisahf¢ brh±y¥bgW« kª½u§fns f© Tlhf¡ fh£oÉL«. ,¡ Fw´/
“ÃiwbkhÊ khªj® MizƦ »sªj
kiwbkhÊ jhnd kª½u« v¬g”	(1434)
v¬D« bjh±fh¥¾a ü¦ghit¤ jGÉaJ. kiwbkhÊ m±yJ kª½u« v¬gJ/ th­bkhÊí« rhÉ¥ò« vd ,Utif¥gL«. ½U _yǬ ½Ukª½uK«/ e«kh³thǬ ½Uth­bkhÊí« th­bkhÊ ngh±td; faof´ fhÉǤ bj¬fiu¢ nrhiybah¬¿± t«g¥ gu¤ijí« tWbkhÊahsDkhd ,Utiu eÇfsh¡»aJ rhÉ¥ò. kiw(ntj)¤ j¬ikíila bkhÊ kiwbkhÊ; kd¤½©ikah¦ fU½aJ ÃiwntW« bkhÊ kª½u«. k¬ + ½u« = kª½u«. K¬Dj± = fUJj±. K¬ - k¬. ½u« = ½w«. x.neh: k¬W - kªJ - kªij. KÇ -K¿(tis).
MÇa® tUif¡F K¦g£lJ«/ v©tif td¥ghd gh£L/ ciu/ ü±/ th­bkhÊ/ ¾¼/ m§fj«/ KJbrh± v¬D« VGÃy¤½¦F« ,y¡»akh ÆUªjJkhd KjÈU fHf¤ öa jÄÊy¡»a« KGtJ« mÊ¡f¥g£LÉ£lbjd m¿f.
29.	Fzbk¬D§  F¬nw¿  ìwh®  btFË
	fznkí§  fh¤j  yÇJ.
(,-iu.) Fz« v¬D« F¬W V¿ ìwh® btFË - e¦Fz¤ bjhF½ v¬D« kiyƬ bfhLKona¿ ìw KÅtǬ fL¨ ¼d¤ij; fznkí« fh¤j± mÇJ - ¼d¡f¥g£lhuh± beho neu nkDª jL¤j± KoahJ.
F¬W ¼Wkiy. ,§F kiyba¬D« bghJ¥ bghUsJ. vÇ¡F« beU¥ò¥ ngh¬wJ btFË. ntF - btF´ - btFË. ½©ikí« bgU ikí« t©ikí«g¦¿ e¦Fz¤ bjhF½ia kiyahf îUt»¤jh®. ,¡ Fw£F/ e¦Fzkiyah»a KÅt® beho neunkD« j« c´s¤½¦ ¼d¤ij¥ ngQjȱiy ba¬W bghU´ TWthUKs®. mJ ciua¬ik/ Kª½d FwshY« “brh±byh¡F§ foa ntf¢ RLru«” (ghy. jhlif. 71) v¬D§ f«g® T¦whY« f©L bjËf. c«ik ,Êî¼w¥ò.
30.	mªjz  bu¬ngh  uwnth®k¦  bw²îÆ®¡F¨
	brªj©ik  ó©blhGf  yh¬.
(,-iu.) v²îÆ®¡F« brªj©ik ó©blhGfyh¬ - v²tif¥g£l cÆ®fËl¤J« br«ikahd FË®ªj mUis¥ ó©blhGFjyh±; mªjz® v¬ngh® mwnth® - mªjzbu¬W ¼w¥¾¤J¢ brh±y¥gLgt® JwÉanu.
mªjz® v¬D¨ brh± mH»a FË®ªj mUisíilat® v¬D« bghUsJ. mUshtJ Xu¿îÆ® Kj± Mw¿îÆ® tiu¥g£l v±yh îÆ®fËl¤J« ,u¡f§ bfh©L m¬ò br­j±. ,J JwÉa®¡nf ,aY«. mjdh±/ mUSilikia¤ JwîÃiy¡FÇa Kjywkhf¡ F¿¤jh® ½Ut´St®. jk¡F th³tˤJ¡ fh¡F« jiyehfÇf k¡fisíª jh³thf¡ fUJ« jªey Mzt¥ ¾uhkz® mªjzuhfh® v¬gJ/ ,jdh± m¿É¡f¥g£lJ. óQj± neh¬ghf nk¦bfh´Sj±. `v¬ngh®p bra¥gh£LÉid br­Éidahf ìwJ. `k¦Wp mirÃiy. c«ik K¦W«ik.
m½. 4 - mw¬tÈíW¤j±
mjhtJ/ KÅtuh± Tw¥gL« _¬wD´ Kj¬ikahdJ«/ k¡f´ ,UtifƬgK« milj¦F« cyf« ,ÅJ eilbgw¦F« v±yhuhY« fil¥¾o¡f¥gl nt©oaJkhd/ mw¤½¬ ,¬¿ aikahikia tÈíW¤½¡ TWj±.
31.	¼w¥ÕD«  br±tK  ÛD  kw¤½þc§
	fh¡f  bktndh  îÆ®¡F.
(,-iu.) ¼w¥ò <D« - kWikƱ É©Qyf ɬg¤ijí« åLng¦iwíª jU«; br±tK« <D« - ,«ikƦ br±t¤ijíª jU«; cÆ®¡F mw¤½¬ C§F M¡f« vtndh - Mjyh± k¡fSÆ®¡F mw¤ijÉl¢ ¼wªj M¡f« vJjh¬?
v±yh¥ ng¦W´S« ¼wªj ngǬg åL« ¼¦¿¬g¤J£ ¼wªj ɩ¬gK« ¼w¥bgd¥ bg¦wd. br±tK« ɩ¬gK« ,±yw¤jh®¡F«/ åL Jwtw¤jh®¡F« cÇadth«. MFtJ M¡f«. MFj± nk¬nkYa®j±. ,Å/ “¼w¥ÕD« br±tK ÛD«” v¬gj¦F/ VnjDbkhU JiwƱ jiyik bgWj¦nf¦w ¼w¥gh¦wiyíª jU«; v©tif¢ br±tKª  jU« v¬W ciu T¿Dkh«. `mw¤½þc§Fp ,¬Åir asbgil.  M¡f« v¬wJ mf¦nfJit. `Xp mirÃiy.
32.	mw¤½þc§  fh¡fK  ıiy  ajid
	kw¤jÈ  þ§»±iy  nfL.
(,-iu.) mw¤½¬ C§F M¡fK« ,±iy - xUt®¡F mw¨ br­t½Y« ¼wªj M¡ftÊí ıiy; mjid kw¤jȬ C§F nfL ,±iy - mij kwªJ br­ahJ ÉLt½D« bgÇa bfLj±tÊí ıiy.
`mw¤½þc§Fp ,¬Åir asbgil. br­ahikah»a v½® kiwbahL nt¦Wik¥gL¤½¡ fh£l¦F/ nk¦T¿a cl¬gh£L¢ brh±Èa¤ij (th¡»a¤ij) tÊbkhʪjh®.
33.	x±Y«  tifah  dwÉid  nahthnj
	br±Y«th  ba±yh¨  bra±.
(,-iu.) mwÉid - mwkh»a e±Éidia; x±Y« tifah¬ - j¤jk¡ »a¬wthW; br±Y« th­ v±yh« Xthnj bra± - mJ eilbgw¡ Toa tÊba±yh« ,ilÉlhJ br­f.
x±Y« tifahtJ/ ,±yw Éidia ,l«bghUnst¦F V¦gî«/ Jwtw Éidia cl«òÃiy¡F« csÃiy¡F« V¦gî« br­j±. br±Y« th­f´ kd« bkhÊ bk­ v¬D« K¡fuz§f´. mt¦wh¦ br­a¥ bgWtd e±by©z« e¦brh± e¦bra± v¬gd. th­ v¬gJ tÊia k£Lk¬W ,l¤ijí§ F¿¤jyh±/ `br±Y« th­p v¬gd v±yh mw¤JiwfSkh«.
34.	kd¤J¡f©  kh¼y  yhj  yid¤jw
	dhFy  Úu  ¾w.
(,-iu.) kd¤J¡f© khR ,y¬ Mj± mid¤J mw¬-xUt¬ j¬ kd¤½¬f© F¦wk¦wtdh ÆU¤jyh»a m²tsnt mwkhtJ; ¾w MFy Úu - k¦w¥ ó¢R« Milí« mÂíkh»a nfhy§fbs±yh« å© Muthu¤j¬ikad.
kd« ö­ikahÆU¥¾¬ mj¬ tÊ¥g£l K¡fuz Éid fS« ö­ikah ÆU¡FkhjȬ/ kh¼yh kdnk mw¤½¦F mo¥ gil v¬wthW. kd« öajhÆU¥¾¬ btË¡nfhy« nt©lhj jhí«/ ÔajhÆU¥¾¬ btË¡nfhy« ¾wiu Vkh¦Wtjhí ÄU¤jȬ ,UtÊí« gaŬik neh¡» btË¡nfhy¤ij å© Muthu bk¬wh®.  ‘Mj±’ Éa§nfhSkh«.
35.	mG¡fh  wthbtFË  Ƭdh¢brh¬  dh¬F
	ÄG¡fh  Éa¬w  jw«.
(,-iu.) mG¡fhW - ¾wuh¡f« bghwhikí«; mth-m² th¡ f¤½¬nk¦ br±Y« Mirí«; btFË - mij¥ bgwhjÉl¤J vG« ¼dK«; ,¬dh¢ brh± - mJg¦¿ tU§ fL¨brh±Y«; eh¬F« ,G¡fh ,a¬wJ mw« - M»a ,ª eh¬ifí« Éy¡» elªjnj mwkhtJ.  (,G¡fh = ,G¡»).
36.	m¬w¿th  bk¬dh  jw¨br­f  k¦wJ
	bgh¬W§fh¦  bgh¬wh¤  Jiz.
(,-iu.) m¬W m¿th« v¬dhJ mw« br­f - ah« ,¬W ,isikah ÆU¥gjh¦ ¾ª½ KJikƦ br­nt bk¬W fl¤½ itahJ/ ,¬¿Uªnj mwÉidia¢ br­J tUf; k¦W mJ bgh¬W§fh± bgh¬wh¤Jiz - ¾¬ò m²tw« ,w¡F§ fhy¤J ,wth¤ Jizah«.
,w¤jyhtJ cl«¾Å¬W« cÆ® Ú§Fj±. cÆ® Ú§»a cl«ò mÊaî«/ mjdh¦ br­a¥g£l mw« mjndhlÊahJ cÆnuh blh¬¿Ã¬W cjîtjh±/ bgh¬wh¤Jiz ahƦW. Ãiyahj cl«ò Ãiyí« bghGnj Ãiy¡F« gaid¥ bg¦W¡ bfh´f v¬gJ M¼Ç aǬ m¬gh®ªj m¿îiu.
37.	mw¤jh ¿Jbtd nt©lh ¼Éif
	bghW¤jhndh ^®ªjh Åil.
(,-iu.) mw¤J MW ,J vd nt©lh - mw¤½¬ ga¬ ,J bt¬W ciuasitah± xUt® m¿É¡f nt©Lt½±iy; ¼Éif bghW¤jhndhL C®ªjh¬ ,il - g±y¡if¢ Rk¥ghndhL m½± V¿¢ br±thÅil¥g£l fh£¼aisitahnyna mJ m¿a¥gL«.
,Jnt M¼Ça® fU¤bj¬gJ/ ¾¬d® mt® M§fh§F üȦ TW« T¦WfshY«/ g±¾wÉí« gHÉidí«g¦¿ mt®¡»Uªj e«¾¡ifahY«/
“br­Ô ÉidÆU¡f¤ bj­t¤ij behªj¡fh±
v­j tUnkh ,Uýa« - ita¤J
mW«ght bk¬dt¿ª j¬¿lh®¡ »¬W
btW«ghid bgh§Fnkh nk±”	(e±tÊ/ 17)
v¬D« xsitah® T¦whY«/
“Need not in words to dwell on virtue's  fruits: compare The man in litter borne with that toiling bear!”
v¬D« ngh¥iga® bkhÊbga®¥ghY« m¿a¥gL«.
`g±y¡if¢ Rk¥ghiuí« m½± V¿¢ br±thidí§ fh£o ,Jjh¬ mw¤½¬ ga¬ v¬W Twhnjp v¬gij ,¡ FwSiuahf¡ TWtJ/ ,¡fhy¤½¦ nf¦Fnka¬¿ M¼Ça® fU¤jhfhJ.
Mbw¬gJ tÊ. mw¤½¬ tÊ¥g£l gaid Mbw¬wh®. m¿a¥gL« v¬gJ brh±by¢r«.
38.	å³eh´  glhmik  e¬wh¦¿  d~bjhUt¬
	th³eh´  tÊail¡F§  f±.
(,-iu.) å³eh´ glhik e¬W M¦¿¬ - br­ahJ åzhf¡ fÊí« eh´ ,±yhthW xUt¬ eh´njhW« mw¤ij¢ br­JtU thdhƬ; m~J xUt¬ th³eh´ tÊ mil¡F« f± -m¢ bra± mt¬ ,² îy»± cl«nghLTo thG« eh´ tU« tÊia mil¡ F§ f±yhF«.
_tif¡ F¦w¤jh± tU« ,Utif Éidí« c´stiu cÆ® cl«nghL ToìW m² Éidfˬ ,Utif¥ gaidí« EfU khfȬ/ mª ehbs±yh«; `th³eh´’ vd¥g£ld. _tif¡ F¦w« fhk«/ btFË/ ka¡f« v¬gd. ,t¦iw tlüyh® mÉ¢ir/ mf§fhu«/ mth/ ÉiHî/ btW¥ò vd Iªjhf ÉǤJ¥ g¨r¡»nyr« v¬g®. mt¦W´ mf§fhu« ka¡f¤J´S« mth fhk¤J´S« ml§F«. ,Utif Éid e±Éid ÔÉid v¬gd. ,Utif¥ ga¬ ,¬gª J¬g bk¬gd. ,Å/ `th³eh´ tÊail¡F§ f±p v¬gj¦F/ xUtuJ Ãy¤½þL jtwhf¢ br±Y« tÊƦ ¾w® br±yhjthW it¤jil¡F§ f±nghy/ th³eh´ v¬D« ÔatÊƱ cÆ® br±yhthW it¤ jil¡F§ f± vÅDkh«. ,J cUtftÂ.
`glhmikp ,irÃiw asbgil. th³eh´ tÊail¤jyhtJ ¾wÉia Ú¡» åLbgWɤj±.
39.	mw¤jh¬  tUtnj  Ƭgk¦  bw±yh«
	òw¤j  òfG  Äy.
(,-iu.) mw¤jh¬ tUtnj ,¬g« - mwtÊah± xUt®¡F tU« ,¬gnk c©ikahd ,¬gkhtJ; k¦W v±yh« òw¤j - ntW Ôa tÊƱ tUtdbt±yh« ,¬g«ngh± njh¬¿D« J¬g¤½¬gh¦ gLtdnt; òfG« ,y - mnjhL mit òfGiladî« Mfh.
,§F ,¬gbk¬W bghJ¥gl¡ T¿aJ cy»¬gkh»a ¼¦¿¬ g¤ij; mwtÊa±yJ ntWtÊƦ ngǬg« xUt¬ bgwKoah jhfȬ. cyf ɬg« xUòy ɬgK« gyòy ɬgK« I«òy ɬgkh»a K¦¿¬gK« vd K¤½w¥gL«. t©z nthÉaK« vGî« ahG« ,¬do¼Y« eWÉiuí« bk±yiz¡ f£oY« ngh±td/ xUòy ɬgnk jUtd; mH»a tskidí« g±tif¥ gGku¡fhî« ngh±td gyòy ɬgª jUtd; f£lH»ahd f¦òil kidÉbaŬ I«òyɬgK« xU§nf jut±yh´. ,Å/ ,¬g¥ bghU´ ngh¬nw mjid¡ bfh´S« br±t¥ ngW« c´s¤½¦F ,¬gª jUtjh«. fhR jhdhf ,¬gªjuhÉoD« ,¬g¥ bghU´fis¡ bfh´S§ fUÉahj± fh©f. Éiyahf¡ Toa v±yh¥ bghUS« fhRngh¦ ga¬gLtdnt.
xUt¬ mwtÊƱ njoa j¬ bghUis Ef®tnj òfbHhL Toa ,¬gkh«; ¾w¬bghUis Ef®tJ gÊbahL Toa J¬gkh«. ¾ÇÃiy nafhu« ¾¬D§ T£l¥g£lJ.
40.	bra¦ghy  njhU  kwnd  bahUt¦
	Fa¦ghy  njhU«  gÊ.
(,-iu.) xUt®¡F¢ bra¦ghyJ mwnd - xUt¬ v¬W¨ br­a¤j¡fJ e±Éidna; ca¦ghyJ gÊna - br­ahJ Él¤j¡fJ ÔÉidna.
`XU«p <Çl¤J« mirÃiy. MÆD«/ Kj¦fhy¤½± `Muh­ª j¿í«p v¬W bghU´gL« Vt¦g¬ik m±yJ bgabu¢rkhfnt mJ tH§»ÆU¤j± nt©L«. ¾ÇÃiynafhu« ¾¬D§ T£l¥g£lJ.
ghÆuÉa± K¦¿¦W.
2
 ,±ywÉa±
mwü¦ ghFgh£o¬go mw«bghU ˬg« åbld tÇir¥ gL¤j¥g£l cW½¥bghU´ eh¬fD´/ Kjyjhd mw¤ij¡ fil¥ ¾o¡F« ,Utif th³¡if Kiwfisí§ TW« bgU« gF½/ mw¤J¥gh± vd¥g£lJ. ,J ghÆu¤½¬ ,W½ m½fhukhd mw¬ tÈíW¤jbyhL bghU´bjhl®ò§ bfh©ljhƦW. gF - gf± - gh± = gF½/ ü¦ bgU«gF½.
,Utif mwth³¡iffS´/ ,a±ghdJ« bgU«gh¬ik ahdJ« cyf el¥¾¦F ,¬¿aikahjJ«/ Jwtw¤½¦F« ,¬¿ aikahj JizahtJ«/ cy»Y´s I«òy ɬgK« Ef®tJ«/ Kiw¥go fil¥¾o¡f¥bg¿¬ åLng¦iwíª jUtJ«/ e±yw bk¬W ca®ªnjhuh¦ ¼w¥¾¡f¥ bgWtJkhd ,±yw th³¡ifƬ ,a±ig¡ TW« ¼W gF½ ,±ywÉa± vd¥g£lJ.
m½. 5 - ,±th³¡if
mjhtJ/ xUt¬ j¬ f¦òil kidÉbahL To ,±y¤ ½¬f© ,UªJ ,¬gªJ­¤J thG« mwth³¡ifƬ ,¬¿aik ahikiaí« ¼w¥igí« vL¤J¡ TWtJ.
41. 	,±th³th  bd¬gh  Åa±òila  _t®¡F
	e±yh¦¿  Ŭw  Jiz.
(,-iu.) ,±th³th¬ v¬gh¬ - ,±yw¤½± th³gt¬ v¬W ¼w¥¾¤J¢ brh±y¥gL« ntshs¬; ,a±òila _t®¡F« - ,±yw¤½± thG« ,a±òila Vid _t®¡F«; e±yh¦¿¬ ìw Jiz - mt® br±Y« e±yw be¿¡f© Ãiybg¦w Jizah«.
Vid _tuhth® ,Utif aªjzU´ ,±yw¤jhdhd gh®¥ ghD« murD« tÂfDkht®. `,a±òilap v¬D« milbkhÊ m½fhu ,ia¾dh± ,±yw¤jhiu¡ F¿¡Fnka¬¿¤ Jwtw¤jhiu¡ F¿¡fhJ. mªjz® (gh®¥gh®) KjÈa eh±tU« ,±yw¤jhuh ÆU¥g nuD«/ mtU´ jiy¼wªjt® ntshsnu ba¬gJ fU¤J.
“cGth Uyf¤jh®¡ fhÂa~ jh¦wh
bjGthiu ba±yh« bghW¤J”/	(1032)
“VÇ DHhm UHt® òaby¬D«
thÇ ts§F¬¿¡ fh±”/	(14)
“cGJ©L th³thnu th³th®k¦ bw±yhª
bjhGJ©L ¾¬br± gt®”/	(1033)
“bj¬òy¤jh® bj­t« ÉUªbjh¡f whbd¬wh§
if«òy¤jh nwh«g wiy”/	(43)
“,Uªnjh«¾ Ʊth³t bj±yh« ÉUªnjh«¾
ntsh©ik br­j¦ bghU£L”/	(81)
“ɤJ Äl±nt©L§ bfh±nyh ÉUªnjh«¾
Ä¢¼± Äirth¬ òy«”	(85)
v¬W ½Ut´StU«/
“ntshs bd¬gh¬ ÉUª½U¡f î©zhjh¬” 	(½ÇfL. 12)
v¬W e±yhjdhU«/ T¿ÆU¤jiyí«/ `,±th³th¬p v¬gjndh blh¤j `Foahdt¬p v¬D¨ brh± cyf tH¡»± cHtidna F¿¤J tUjiyí« neh¡Ff.
MÇa® tUK¬ Iabu¬W« gh®¥ghbu¬W« brh±y¥g£l ,UtifaªjzU« jÄHnu. mtU´ K¬dt® JwÉa®; ¾¬dt® M¼Ça® òyt® g©lhu« ct¢r® FU¡f´ ½U¡f´ e«¾a® ngh¦ ¿a® vd¥ g±ntW bga®bg¦w ,±yw¤jh®. Vid _tF¥gh® ngh¬nw mªjzU« ,UtF¥gh® vd m¿f.
½Ut´St® ¾uhkÙa« v¬D« MÇa¤ij xÊ¡fnt ü± br­jhuhjȬ/ ¾ukrÇa« thd¥¾u¤j« rªÃahr« v¬D« KªÃiy¥ g£l ¾uhkziu¡ fh¤jiy¤ jÄH ntshs¬ flikbad¡ T¿Æuh® v¬gJ bjËîW nj¦wkh«.
“mwbdd¥ g£lnj Ʊth³¡if” v¬W M¼Ça® TWtjh±/ `e±yhWp v¬wJ ,±yw¤ijna v¬gJ JÂa¥gL«. `v¬gh¬p v¬ D« br­Éid th­gh£L¢ brh± bra¥gh£L Éid¥ bghUsJ.
42.	Jwªjh®¡Fª  J²th  jt®¡F  Äwªjh®¡F
	ıth³th  bd¬gh¬  Wiz.
(,-iu.) Jwªjh®¡F« - cyf¥g¦iw¤ Jwªjt®¡F«; J²thj t®¡F« - c©gj¦»±yhj t¿a®¡F«; ,wªjh®¡F« - xUtU Ĭ¿¤ j¬Ål« tªJ ,wªjh®¡F«; ,±th³th¬ v¬gh¬ Jiz - ,±yw¤jh¬ v¬W ¼w¥¾¤J¢ brh±y¥gLgt¬ Jizah«.
“cHÉdh® if«kl§» űiy ÉiHtöc«
É£nlbk¬ gh®¡F Ãiy”/	(1036)
“,uth® ,u¥gh®¡bfh¬ Öt® futhJ
ifbr­ö© khiy at®”	(1035)
v¬W M¼Ça® nt¿l¤J§ TWj± fh©f.
“Jwªjh® bgUik” (22)/ “JwªjhǬ ö­ik” (159)/ “Jwªjh®¡F¤ J¥òuî” (263)/ “Jwªjh® got¤j®” (586) vd tUÄlbk±yh«/ Jwªjh® v¬D¨ brh± br­Éid¥ bghUns jUjyh±/ “fisfzhdtuh¦ Ww¡f¥g£lh®¡F«” v¬W gÇnkyHf® <©L¢ bra¥gh£L Éid¥ bghU´ TWtJ bghUªjhJ. Kª½d FwSiuƱ mt® _tif¥ nghȤ JwÉaiu¥ bghU¤½a½dhnyna ,§F ,²th Wiu¡f ne®ªjJ. fisfzhdtuh± Jw¡f¥g£ltU« J²thjtU´ ml§Ft®. ,wªjh®¡F¢ br­íª Jiz <k¡flD« ,W½¢ rl§F« bj¬òy¤jh® gilaYkh«.
43.	bj¬òy¤jh®  bj­t«  ÉUªbjh¡f  whbd¬wh§
	if«òy¤jh  nwh«g  wiy.
(,-iu.) bj¬òy¤jh® bj­t« ÉUªJ x¡f± jh¬ v¬W - ,wªj K¬ndh® tÊgLbj­t« ÉUª½d® ViHíwÉd® j¬ FL«g« v¬W brh±y¥gL«; M§F I«òy¤J MW X«g± - m² itª½l¤ J« br­ant©oa mwÉidfis¥ ng¢ br­j±; jiy - ,±yw¤ jhD¡F¤ jiyaha flikah«.
gÇnkyHf® `bj¬òy¤jh®p v¬D¨ brh¦F¥ `¾½u®p v¬W bghU Siu¤J/ “¾½uuhth® gil¥ò¡ fhy¤J madh¦ gil¡f¥g£lnjh® flî£rh½” v¬g®.
Kj¦fhy¤ jÄHfkh»a FkÇehL g±ntW fl±nfh´fsh± _³»¥ nghdikah±/ mJ ,Uªj bj¬¿ir/ T¦Wt¬ ½irahfî« ,wªnjhǬ ,U¥¾lkhfî« bfh´s¥g£lJ. bj¬òy¤jh®¡F¢ br­ í« mwÉidahtJ/ mt® MÉ MWjY« k»³î« milj¦ bghU£L/ mt® ,wªj eh˱ bj­t¤½¦F¥ gil¥gJngh± mil ahs KiwƱ ¼y î©ofis mt®¡F« gil¤J/ mt® bgauh± JwÉa®¡F« ,u¥ngh®¡F« ¼wªj czî« ò¤jhilí« cjîj±. bj­t« v¬wJ mtut® csÃiy¡ nf¦wthW ¼Wbj­tK« bgUª njtD« flîSkh»a _tif¤ njîfis. nfhƦF«  moah®¡F« br­í« jhd§fS« bj­t tÊgh£o¬gh¦ gL«. ÉUªJ v¬wJ ò½jhf tU« k½¥ò´s mayhiu. mtiu tunt¦W¢ ¼wªj cz tË¥gJ ,¡fhy¤J tH¡f¦wJ. maÿÇŬW tªj cwÉd®¡F¢ ¼wªj îztË¥gJ if«khW fU½a fliknaa¬¿ mwkhfhJ. jh¬ v¬wJ j¬idíª j¬ FL«g¤ijí«. “c©o Kj¦nw ízɬ ¾© l«”  (òw«.18)/ “cl«gh uÊƬ cÆuh uÊt®” (½Ukª. 724). Mjyh±/ xUt¬ j¬ FL«g¤ij¡ ftÅahJ ¾wiu¥ ngQjY« mwkhfhJ.
,§F¡ F¿¡f¥g£l Iª½l ÉidfS« mwÉidahfnt/ MwhtJ ,lkh»a mu¼¦F¢ brY¤jnt©oa tÇ f£lha Éid ah»a flikahƦW/ M¿byhU flikÆW¤j± v¬D« g©il tH¡F«/ cHtidna ,±yw¤jhU£ ¼wªjtdhf¡ fh£L«. ¾wbjhÊ yh® v±yhU« bgU«ghY« F¿¥¾£l ¼Wbjhif¥ gz¤ijna tÇahf¢ brY¤½tªjd®.
“gyFil ÚHYª j§Fil¡Ñ³¡ fh©g®
myFil ÚH yt®”	(1034)
v¬W ½Ut´StU«/
“,u¥ngh® R¦wK« òu¥ngh® bfh¦wK«
  cHÉil Éis¥ngh® gHÉw ÿ®fS«” 	 (¼y¥. 10 : 149-50)
v¬W ,s§nfhtofS«/ TWj± fh©f.
44.	gÊa¨¼¥  gh¤ö  Qil¤jhƬ  th³¡if
	tÊba¨r  by¨"h¬W  ı.
(,-iu.) th³¡if - xUtdJ ,±ywth³¡if; gÊ m¨¼¥ gh¤JC© cil¤jhƬ - <ahj f¨r¬ v¬W ¾w® gʤj¦F m¨¼¤ Jwªjh® KjÈa _t®¡F« bj¬òy¤jh® KjÈa It®¡F« mt¬ bghUis¥ gF¤jˤJ c©liy ,a±ghf¡ bfh©oU¥¾¬; tÊ v¨r± v¨"h¬W« ,± - mtdJ kuòtÊ xUnghJ« mwhJ v¡fhY« bjhl®ªJ  tUtjh«.
,iwtdUS« cynfh® th³¤J« mt¬ tÊia Úo¡f¢ br­í« v¬gJ fU¤J.
45.	m¬ò  kwD  Kil¤jhÆ  űth³¡if
	g©ò«  gaD  kJ.
(,-iu.) ,±th³¡if m¬ò« mwD« cil¤jhƬ - xUtdJ ,±ywth³¡if mtD¡F« mt¬ th³¡if¤ Jiz¡F« ,il¥g£l ,Ujiy¡ fhjiyí« mt® fU¤bjhUĤJ¥ ¾w®¡F¢ br­í« mwÉidfisí« cil¤jhƬ; mJ g©ò« gaD« - m² îilik m² th³¡if¡F Kiwna g©ò j¬ikí«/ ga¬ Éisî khF«.
,±yw th³¡if ,Ugf£ blhUrf£ blhG¡f« ngh±tjhf Ȭ/ fzt¬ kidÉaÇil¥g£l ,Ujiya¬ò mj¬ g©ghƦW. mjdh¦ br­a¥gL« mw« mj¬ gadhƦW. m¬ò g©ò« mw¬ gaD« MF« v¬gJ ÃuÅiw.
46.	mw¤jh¦¿  űth³¡if  ah¦¿¦  òw¤jh¦¿¦
	nghx­¥  bgWt  bjt¬.
(,-iu.) ,±th³¡if  mw¤jh¦¿¬ M¦¿¬ - xUt¬ ,±yw th³¡ifia mj¦FÇa mwbe¿¥go el¤JthdhƬ; òw¤jh¦¿± ngh­¥ bgWtJ vt¬ - mj¦F¥ òw«gh»a Jwîbe¿Æ¦ ngh­¥ g±tifƱ J¬òWtj±yJ ¼w¥ghf¥ bgW« ga¬ ahJ?
mw¤jhW v¬wJ m¬òilik/ ÉUªnjh«g±/ ,Åait Tw±/ br­ªe¬¿a¿j±/ eLÃiyik/ ml¡fKilik/ xG¡fKilik/ ¾wű ÉiHahik/ bghiwíilik/ mG¡fhwhik/ bt~fhik/ òw§Twhik/ gaÅybrh±yhik/ ÔÉida¢r«/ x¥òut¿j±/ <if v¬D« g½dhww¤ bjhF½ia. ,±yw¤jhY« åLngW©lhbk¬gJ jÄH® bfh´ifahjȬ/ Jwtw¤½dh± k£L« åLbgw Koí« v¬D« MÇa¡ bfh´ifia kW¤J/ ,±yw¤½± jhD« ,¬ò¦W¥ ¾w®¡F« x±Y« tifah± mwÉid Xthnj br±Y«th ba±yh« br­J ,W½Æ± ngǬgK« bgWtjhÆU¡f; Jwtw¤½¦ ngh­¥ g¼ g£oÅahY« j£gbt¥g ÄifahY« J¬ò¦W« xUt®¡F« xUtifÆY« cjthJ«/ TlhbthG¡f¤½¦ fhsh»í«/ xUfh± ,W½ Ʀ ¾wth åLbg¿D« ¼w¥ghf¥ bgWtJ vJjhbd¬W Édwh® M¼Ça®. ¼tdoah® gy® ,±yw¤½± ìnw åL bg¦whbu¬W bgÇa òuhz§ TWj± fh©f. nghx­ v¬gJ ,irÃiw asbgil.
 47.	,a±¾dh  űth³¡if  th³gt  bd¬gh¬
	Ka±thU  bs±yhª  jiy.
(,-iu.) ,a±¾dh¬ ,±th³¡if th³gt¬ v¬gh¬ -Kiw¥go ,±ywth³¡if th³gt¬ v¬W brh±y¥gL»¬wt¬; Ka±thU´ v±yh« jiy - g¦wW¡f KaY« Jwîbe¿ah® v±yh U´S« jiyikahdtdh«.
K¦w¤ Jwªjh® ahbud k¡fsh± m¿a¥glhikƬ/ `Ka± thUbs±yh«p v¬W«/ ,Utif aw¤jh®¡F« cjÉna åL bgW jȬ `jiyp v¬W§ T¿dh®. v¬gh¬ v¬D« br­Éid th­gh£L¢ brh± bra¥gh£L Éid¥ bghUsJ.
48.	M¦¿  bdhG¡»  awÅG¡fh  ɱth³¡if
	neh¦ghÇ  ndh¬ik  íil¤J.
(,-iu.) M¦¿¬ xG¡» - jt¨br­thiu¤ jtbe¿Æ± xGf¢ br­J; mw¬ ,G¡fh ,±th³¡if - jhD« j¬ mw¤½Å¬W jtwhj ,±ywth³¡if; neh¦ghǬ neh¬ik cil¤J - m¤ jt¨ br­th® ÃiyÆD« ÄFªj bghiw¤½wid íilaJ.
g¼/ jif KjÈa ,ilô¦iw Ú¡fȬ ‘M¦¿bdhG¡»’ v¬ wh®. ,±th³th¬ j¬ik mt¬ th³¡ifnk± V¦¿¡ Tw¥g£lJ. ,±yw¤ijí§ jtbe¿iaí« C¡FtJ/ jtbe¿iak£L§ fh¥ g½D« tÈikíil¤jhƦW. neh¦g® v¬gJ MFbghU£brh±.
49.	mwbdd¥  g£lnj  Ʊth³¡if  a~J«
	¾w¬gÊ¥g  ½±yhÆ  d¬W.
(,-iu.) mw¬ vd¥g£lJ ,±th³¡ifna - ,Utif aw¤J´ S« mw« v¬W jij ü±fsh¦ ¼w¥¾¤J¢ brh±y¥ bg¦wJ ,±ywnk; m~J« ¾w¬ gÊ¥gJ ,±yhƬ e¬W - m² ɱywK« ¾wuh¦ gÊ¡f¥glhj ö­ikíil¤jhƬ Äf e¬wh«.
¾ÇÃiy nafhu« ¾Ç¤J¡ T£l¥g£lJ. m~J v¬D¨ R£L¥ bga®/ K¦F¿¡f¥bg¦w ,±yw¤ij¢ R£Lnka¬¿/ mj¦F kWjiy ahdJ« XÇl¤J§ F¿¡f¥ bgwhjJkhd Jwtw¤ij¢ R£lhJ. nkY«/ JwtwK« e±ynj ba¬W T¿¬/ mJ `mwbdd¥g£lJ ,±th³¡ifnap v¬D«  ¾ÇÃiy¤ nj¦w¡ T¦¿¬ tÈikia¡ bfL¤J K¬D¡F¥ ¾¬ Kuzhj± fh©f. “,±yw k±yJ e±yw k¬W” v¬D« xsitah® T¦iwí« neh¡Ff.
¾w¬gÊ¡F« ,±th³¡if ÉUªnjh«ghikahY« ¾wű ÉiHthY« tiuɬ kfË® bjhl®ghY« ¾wt¦whY« ne®tjh«.
50.	ita¤J´  th³th§F  th³gt¬  thDiwíª
	bj­t¤J´  it¡f¥  gL«.
(,-iu.) ita¤J´ th³th§F th³gt¬ - ,² îyf¤½± ,±yw¤J thG« Kiw¥go th³»¬wt¬; th¬ ciwí« bj­t¤J´ it¡f¥gL« - ,²îyf¤jhnd ahÆD« thDy»Y´s njtU´ xUtdhf it¤J k½¡f¥gLth¬.
,±ywth³¡ifƱ ö­ikahf th³gt¬ k¡fS£ ¼wªjt dhf ,U¥gdhjyhY«/ ,«ikƦ br­j e±Éid¥ gaid kWik Ʊ njtdh»¤ njtUyf¤½± Ef®th¬ v¬D« e«¾¡ifÆdhY«/ `thDiwíª bj­t¤J´ it¡f¥gL«p v¬wh®. bj­t« v¬wJ tF¥bghUik.
m½. 6 - th³¡if¤ Jizey«
mjhtJ/ ,±yw¤jhŬ th³¡if¤ Jizah»a f¦òil kidÉƬ ey§fis vL¤J¡ TWj±.
51.	kid¤j¡f  kh©òila  sh»¤j¦  bfh©lh¬
	ts¤j¡fh´  th³¡if¤  Jiz.
(,-iu.) kid¤j¡f kh©ò cila´ M» - ,±yw¤½¦nf¦w e¦Fz e¦br­iff´ cilatsh­; j¦bfh©lh¬ ts¤j¡fh´ - j¬id kzªJbfh©l fztŬ tUth­¡F¤ j¡fthW th³¡if el¤Jgt´; th³¡if¤ Jiz - mtD¡F¢ ¼wªj th³¡if¤ Jizah«.
e¦Fz§fshtd: fztidí« ¾w¡F« k¡fisí« ngQjY« m¬ghf ÉUªnjh«òjY« JwÉaiu¥ ngh¦WjY« ,u¥ngh®¡F <jY« KjÈad. e¦br­iffshtd: mWRit í©ofis¢ Rit ahf¢ rik¤jY« å£ilí« bghU´fisí« ghJfh¤J¡ bfh´S jY« m¡f«g¡f¤jhbuhL e£ghÆU¤jY« fzt¬ c¤juɬ¿ å£ilÉ£L btËnawhikí« KjÈad.
52.	kidkh£¼  Ʊyh´f  ±yhƬ  th³¡if
	baidkh£¼¤  jhÆD  ı.
(,-iu.) kidkh£¼ ,±yh´f© ,±yhƬ - ,±yw¤½¦nf¦w e¦Fz e¦br­iff´ xUtDila kidÉÆl¤½± ,±yhÉo¬; th³¡if vid kh£¼¤J MÆD« ,± - mtdJ ,±th³¡if ntW  br±t¤½Y« m½fhu¤½Y« v¤Jiz¢ ¼wªjjhÆD« ¼w¥òila jhfhJ.
`,±p v¬wJ gaŬikia. “MtJ« bg©zhny/ mÊtJ« bg©zhny” v¬D« gHbkhÊ ,§F¡ ftÅ¡f¤j¡fJ.
53.	,±ybj  űyt©  kh©ghdh  Y´sbj
	űyt´  khzh¡  fil.
(,-iu) ,±yt´ kh©ò Mdh± ,±yJ v¬ - xUtDila kidÉ e¦Fz e¦br­if¢ ¼w¥òilatshdh± mtS¡F ,± yhjJ vJ? ,±yt´ khzh¡fil c´sJ v¬ - m« kidÉ m¢ ¼w¥¾±yhjtshdh± mtS¡F c´sJ vJ?
kh©ò v¬D« g©¾¬ bga® g©¾Æ¬nk± ìwJ. ,±yw¤ ½¦F Kj¬ikahf nt©LtJ kidÉƬ Fz¢¼w¥ng v¬gJ ,jdh¦ Tw¥g£lJ.
54.	bg©Â¦  bgUªj¡f  ahîs  f¦bg¬Dª
	½©ikí©  lhf¥  bg¿¬.
(,-iu.) bg©Â¬ bgUªj¡f ah cs - xUt¬ ,² îyf¤½¦ bgw¡Toa bghU´fS´ kidÉÆD¨ ¼wªj jF½ íilait ntW vit c´sd? f¦ò v¬D« ½©ik c©lhf¥ bg¿¬ - mtËl¤½¦ f¦ò v¬D« fy§fh Ãiyik k£L« mikª½U¡FkhƬ.
f¦ò v¬gJ f¦ngh± cW½ahd ,UghÈil¡ fhj¦g©ò. f±-f¦ò. “f¦ò W¤½a f¦òil ahlid” (mnah¤½. ef®Ú§F. 16)  f«gU« TWj± fh©f. mJ kz¥gUt« tiu njh¬wh½UªJ ¾¬ò xUtiuna fhjÈ¥gJ; ,Ugh¦F« bghJthdJ. MjȬ/ kidÉiaa¬¿ mz§ifí« neh¡fhj M©f¦ò« fztida¬¿¡ fhtyidí« neh¡fhj bg©f¦ò« vd¡ f¦ò ,U½w¥g£ljh«. ,§F¡ T¿aJ bg©f¦ò vd m¿f.  ,¬D« ,j¬ És¡f¤ij¡ f¦¾aȦ fh©f.
f¦òil kidÉah± mw«bghU ˬg¥ng¦Wl¬ th³ehS« Úo¥gjh±/ “bg©Â¦ bgUªj¡f ahîs?” v¬wh®. ‘c©lhf¥ bg¿¬p v¬gJ c©lhjȬ mUikF¿¤J ìwJ.
55.	bj­tª  bjhHhm´  bfhGe¦  bwhGbjGth´
	bg­bad¥  bg­í  kiH.
(,-iu.) bj­t« bjhHh´ - jh¬ kz¡F K¬ò bjhGJtªj ¼Wbj­tkh»a ,±Yiw bj­t¤ij¤ bjhHhJ; bfhGe¬ bjhGJ vGth´ - j¬ fzt¬ ghj§fisna itfiwÆW½Æ± bjh£L¡ F«¾£blG« f¦òil kidÉ; bg­ vd kiH bg­í«  - bg­ba¬W brh¬dîl¬ kiH bg­í«.
“mz§Fil e±È±” v¬D« kJiu¡fh¨¼¤ bjhl® (678) ,±Yiw bj­t¤ij¡ F¿¤j± fh©f. ¼tD« ½UkhY« ngh¬w bgUªnjtiu¡ f¦òil kidÉaU« j¤j« fztdhbuhL To tÊg£likia/ ½UÚyf©l ehadhǬ kidÉah®/ k§ifa®¡ fu¼ah®/ fhiu¡fhy«ikah® KjÈnah® th³¡ifÆŬW m¿ªJ bfh´f.
“thd« bgh­ahJ ts«¾iH¥ g¿ahJ
ÚÂy ntªj® bfh¦w« ¼ijahJ
g¤½Å¥ bg©o® ,Uªj ehL”	(¼y¥. 15 : 145 - 7)
v¬D« g©il e«¾¡if/ ehsilɱ “bg­bad¥ bg­í« kiH”/ “th¬wU f¦¾¬ kidaw«” (kÂnk/ 22: 53)/ “kiHjU« ,t´” (kÂnk. 22 : 93) v¬D« tH¡Ff£F tÊtF¤jJ nghY«[ xUfh± t´St® Fw´ g©il¡fhy¤J xU g¤½Å¥ bg© br­j ,W«óij(m¦òj¤ij) mo¥gilahf¡ bfh©ljhfî« ,U¡fyh«.
,Å/ “mÅ¢rK«... beU¨¼¥gH«” v¬gij¥ngh± ca®î eɦ¼ahf¡ bfh´Ë¬ xU F¦w¤½¦F« ,lıiy.
òu£¼¥ ghty® ghu½jhrdh®/ “bfhGe¦ bwhGbjGth´ bg­ bad¥ bg­í« kiH¡F x¥ght´” v¬W bghU´ T¿¥ bghU¤j kh¡Ft®.
bjhHhm´ v¬gJ ,irÃiw asbgil.
56.	j¦fh¤J¤  j¦bfh©lh¦  ng¤  jifrh¬w
	brh¦fh¤J¢  nrh®Éyh´  bg©.
(,-iu.) j¦fh¤J - j¬ f¦igí« cl±ey¤ijí§ fh¤J; j¦bfh©lh¬ ng - j¬ fztidí« c©o kUªJ KG¡F KjÈat¦wh¦ ngÂ; jifrh¬w brh±fh¤J - j« ,Utiuí«g¦¿a jF½th­ªj cyf k½¥igí§ fh¤J; nrh®Éyh´ - ¾w®¡F¢ br­í« mwÉidfËY« js®¢¼Æ±yhjt´; bg© - ,±yw¤½¦F¢ ¼wªj bg©zhth´.
57.	¼iwfh¡F§  fh¥bgt¬  br­í«  kfË®
	Ãiwfh¡F§  fh¥ng  jiy.
(,-iu.) kfË® ¼iwfh¡F« fh¥ò vt¬ br­í« - bg©oiu¡ fzt® ¼iw¢rhiyí´ mil¤Jit¤jh¦ngh¦ fh¡F§ fht± v¬d ga¬gL«? Ãiw fh¡F« fh¥ng jiy - m¥ bg©onu j§f´ f¦¾dh± j§fis¡ fh¤J¡bfh´Sjny jiyaha fhtyh«.
¼iw fh¥ghtJ ,uî« gfY« å£ilÉ£L btËnawhk¦ fht± br­j±. Ãiw ba¬gJ kd¤ij¡ f¦òbe¿Æ± ÃW¤Jj±. f¦¾±yhj bg©iz¡ fht± br­j± mÇJ v¬gJ fU¤J. Vfhu« ¾ÇÃiy.
58.	bg¦wh¦  bg¿¦bgWt®  bg©o®  bgU¨¼w¥ò¥
	ò¤njË®  thG  KyF.
(,-iu.) bg©o® bg¦wh¬ bg¿¬ - bg©o® j« fztD¡F¤ bjh©L br­jiy¥ bgWthuhƬ; ò¤njË® thG« cyF bgU¨ ¼w¥ò¥ bgWt® - njt® thG« cy»¬f© mtuh¦ bgU¨¼w¥ò¢ br­a¥ bgWt®.
bjh©Lbr­j± v¬gJ brh±by¢r«. bfh©lhid¥ ngQ« bg©o® k©Qyf¤½± k£Lk¬¿ É©Qyf¤½Y« ¼w¥gilt® v¬gJ ,jdh¦ Tw¥g£lJ.
59.	òf³òǪ  ½±Ènyh®¡  »±iy  Æf³th®K¬
	ndWngh¦  ÕL  eil.
(,-iu.) òf³ òǪj ,± ,±nyh®¡F - jd¡F« j¬ fztD¡ F« òfiH ÉU«¾a kidÉ Æ±yhjh®¡F; ,f³th® K¬ VWngh± ÕLeil ,±iy - j«ik¥ gʤJiu¡F« gift® K¬ MzÇkh ngh± ,WkhªJ el¡F« bgUÄj eilƱiy.
òǪj v¬D« bgabu¢r¤½¬ mfu« bjh¡fJ. VW v¬D« Éy§»d M©gh¦ bghJ¥bga® eil¢ ¼w¥ò¥g¦¿ ,§F mÇkhɬ (¼§f¤½¬) M©ghiy¡ F¿¤jJ. f¦òil kidÉah¦ fzt¬ k½¡f¥gLjiy/
“brƮԮ f¦¾¦ nrÆiH fzt”	(òw«. 36)
“mw«gh o¦nw MÆiH fzt”	(òw«. 34:7)
“nrzhW e±Èir¢ nrÆiH fzt”	(g½¦. 88: 36)
v¬D« ÉËf´ cz®¤Jj± fh©f.
60.	k§fy  bk¬g  kidkh£¼  k¦wj
	d¬fy  e¬k¡f£  ngW.
(,-iu.) kidkh£¼ k§fy« - kidÉƬ e¦Fz e¦br­if¢ ¼w¥ng ,±yw¤½¦F k§fykhtJ; e¬k¡f£ngW mj¬ e¬fy« - e±y m¿îil k¡f£ngW mj¦F mÂfykhtJ; v¬g - v¬W TWt® m¿ªnjh®.
k§fybk¬gJ beLe¬ik. m¿ªnjh® v¬D« vGth­ v¨¼ ìwJ. ‘k¦W’ mirÃiy; bga®kh¦W vÅD« x¡F«. ,±yw¤½¦F mÂfy§ TWKf¤jh¬ mL¤j m½fhu¤½¦F¤ njh¦Wth­ br­ a¥g£lJ.
m½. 7 - k¡f£ngW
mjhtJ/ ,d¥bgU¡f¤½¦F« cyf el¥ò¤ bjhl®¢¼¡F« tF¤j ,a¦ifahd V¦gh£o¬goí«/ j¤j« bjhÊȱ jk¡F cjÉ br­j¦bghU£L«/ ciH¡f ,ayhj KJik¡fhy¤½± j«ik¥ ngQ« bghU£L«/ jh« ,wªj¾¬ j« bgauh± mw¨br­j¦ bghU£L«/ j« bgaiu ,² îy»± Ãyt¢br­j¦ bghU£L« ¾´isfis¥ bgWj±.
61.	bgWkt¦W´  ahk¿t  ½±iy  a¿t¿ªj
	k¡f£ng  w±y  ¾w.
(,-iu.) bgW« mt¦W´ - ,±yw¤jh¬ bgw¡Toa ngWfS´; m¿î m¿ªj k¡f£ngW m±y - m¿a¤j¡f ü±fis m¿a¡Toa ¾´is¥ngW m±yhj; ¾w - ntW ¼wªjt¦iw; ah« m¿t½±iy - ah« m¿ªj½±iy.
m¿î v¬gJ m¿it¤ jU« üiy¡ F¿¤jyh± fUÄa(fhÇa) thFbga®. m¿ªj v¬gJ nj¦w«g¦¿a fhytGtik½. bg¦nwh®/ ngWfhy« v¬D« ,Ubrh¦fS« ¾´is¥ng¦¿¬ jiyikia vL¤J¡ fh£L«.
62.	vG¾w¥òª  Ôait  Ô©lh  gʾw§fh¥
	g©òil  k¡f£  bg¿¬.
(,-iu.) gʾw§fh¥ g©ò cil k¡f´ bg¿¬ - gÊ njh¬whj e¦Fz§fisíila k¡fis¥ bg¿¬; vG¾w¥ò« Ôait Ô©lh - bg¦nwhiu  vG¾wÉ asî« J¬g§f´ mQfh.
g©ò v¬wJ bg¦nwhiu neh¡» mw¨ br­tj¦nf¦w e¦ Fz¤ij. ¾´isf´ br­í« e±Éidah¦  bg¦nwhǬ ÔÉid njí« v¬D« fU¤J¥g¦¿/ “vG¾w¥òª Ôait Ô©lh” v¬wh®. Ãiy¤½iz (jhtu«)/ Ú®th³td/ C®td/ gwit/ Éy§F/ k¡f´/ njt® v¬D« vGtif¥ ¾w¥¾D« Ôait Ô©lh v¬gJ/ ¾w¥¾¬ tifg¦¿í« bjhifg¦¿í« bghUªjhikƬ/ vG k¡f£¾w¥ò vd ciu¡f¥g£lJ. ,Jî« xUtif ca®îeɦ¼na. VG v¬gJ xU Ãiwbt©; Mjyh± Ú©l fhy¤ij¡ F¿¥gJ.
¾w§Fj± És§Fj±. f©nzh£l« m±yJ m¢r«g¦¿ xU tiu¥ ¾w® gÊahkYÄU¡fyhkhjȬ/ “¾wuh¦ gÊ¡f¥glhj” k¡f´ v¬gJ K¦W« bghUªjhJ.
63.	j«bghU  bs¬gj«  k¡f  st®bghU
	lªj«  Éidah¬  tU«.
(,-iu.) j« k¡f´ j« bghU´ v¬g - j« k¡fis¤ j« br±t bk¬W ghuh£Lt® bg¦nwh®; mt® bghU´ j« j« Éidah¬ tU« - m« k¡fˬ kf¢br±t« mtut® Éid¡nf¦wthW tU«.
,«ikÆY« kWikÆYkhf v½®fhy¤½± j« k¡f´ jk¡F¢ br­a¡Toa e¬ikia v´ssî« v½®neh¡fhnj/ mt®fis¡ FHÉ¥ gUt¤½Y« ¾´is¥ gUt¤½Y« j« ¼wªj br±tkhf¥ ghuh£LtJ bg¦nwh® tH¡f«. k¡fis¥ bg¦nwhǬ cilikahf¡ F¿¡F«nghnj m² îilikfS« ¾¬ò bg¦nwhiu¥nghy cil nahuhf khW« ÃiyikÆU¤jyh±/ m« khWÃiy¤ bjhl®¢¼ia¡ fh£l¦nf “mt® bghU´ jªj« Éidah¬ tU«” v¬wh®. mJ fuÂa (fhuz)¡ »sÉakhƬ/ “j« Éidah¬ tuyh¬” v¬nw mik¤½U¥gh®.
64.	mij½D  kh¦w  ÉÅnjj«  k¡f´
	¼Wif  ashÉa  T³.
(,-iu.) j« k¡f´ ¼W if mshÉa T³ - j« k¡fˬ ¼Wif fsh± JHÉ¡ FiH¡f¥g£l nrhW; mij½D« M¦w ,Ånj - bg¦nwh®¡F mt®fˬ ÛJ´s fhj± ÄF½ah± njt UzÉD« Äf ,Åikíilajh«.
j« v¬D« brh±/ bg¦nwhǬ cl¦TwhÆUªJ mtUl«¾Å¬ W« btË¥g£l k¡fˬ beU§»a bjhl®ig cz®¤J«. njtUz bt¬wJ k¡fˬ FU£Le«¾¡ifahd cyf tH¡if¤ jGÉaJ.
“gil¥ò¥ gy gil¤J¥ gynuh L©Q«
cil¥bgU¨ br±t uhÆD« ,il¥gl¡
FWFW elªJ ¼Wif Ú£o
,£Lª bjh£L§ f²Éíª JHªJ«
be­íil ao¼± bk­gl ɽ®¤J
ka¡FW k¡fis Ʊnyh®¡F¥
ga¡Fiw Ʊiy¤jh« thG ehns.”	(òw«. 188)
“bgh¬Dila nuD« òfGila nuDk¦
bw¬Dila nuD Kilanuh - ,¬do¼±
ò¡fisíª jhkiu¡if¥ óehW¨ br­ath­
k¡fisƧ »±yh jt® ”	(es. fÈbjhl®)
v¬D« gh¡f´ ,§F¡ ftÅ¡f¤ j¡fd.
mɳ - mɳJ - mijJ - mKJ = nrhW. kUk« - k«k« - m«k« - m«KJ - mKJ = gh±. ghiy¡ F¿¡F« mKJ v¬D« brh± Y« nrh¦iw¡ F¿¡F« mKJ v¬D« brh±byhL ka§»/ mijJ v¬D« tot§ bfh´S«. mKJ - mKj« - m«Uj (t/). tlbkhÊ ahs® m«Uj v¬D« tlbrh± toit m + «Uj v¬W jtwhf¥ gF¤J/ rhit¤ jÉ®¥gJ v¬W bghU´ òz®¤J/ njtU« (RuU«). mRuU« ½U¥gh¦fliy¡ filªbjL¤j Riuia¤ njt® c©ljdh± Ru® vd¥g£lhbu¬W« m¢ Riu rhit¤ jÉ®¤jjdh± m«Uj vd¥ bga® bg¦wbj¬W«/ fij f£oÉ£ld®. mij¡ FU£L¤jdkh­ e«¾a jÄH®/ É©Qyf¥ bghUbs±yh« k©Qyf¥ bghUËD« Äf¢ ¼wªjit ba¬D« bghJ¡ fU¤J¥g¦¿/ jiy¼wªj ,¬Rit í©oia mijJ v¬W« mij½D« ,ÅaJ v¬W«/ brh±y¤ jiy¥ g£ld®. m«Uj v¬D« tlbrh± tot« »nu¡f¤½± (ambrotos) v¬W«/ M§»y¤½± (ambrosia) v¬W« ½Çí«.
65.	k¡f©bk­  Ô©l  Yl¦»¬g  k¦wt®
	brh¦nf£l  Ȭg¨  brÉ¡F.
(,-iu.) k¡f´ bk­ Ô©l± cl¦F ,¬g« - bg¦nwh®¡F¤ j« FHªijfˬ cl«ig¤ bjhLj± j« clY¡F ,¬g«; mt® brh± nf£l± brÉ¡F ,¬g« - mtuJ kHiy¢brh¦ nf£l± j« brÉ¡F ,¬g«.
`k¦Wp Éidkh¦W. ,§F ,¬g¤½¦F¡ fuÂa«/ bg¦nwhǬ fhjbyhL FHªijfˬ cl«ò beh­«ikí« Fu± kHiyikíkh«.
66.	FHÈÅ  ½ahÊÅ  bj¬gj«  k¡f©
	kHiy¢brh¦  nfsh  jt®.
(,-iu.) j« k¡f´ kHiy¢ brh± nfshjt® - j« FHªijfˬ Fjiy¢ brh¦fis¡ nf£l¿ahjt®; FH± ,ÅJ ah³ ,ÅJ v¬g - ò±yh§FHÈir ,Åbj¬W« br§nfh£oahÊir ,Åbj¬W§ TWt®.
`FH±p/ `ah³p v¬gd MFbga®. <ÇirÆD« kHiy¢brh± ,Åbj¬gJ fhj±g¦¿a ca®îeɦ¼na. br§nfh£oah³ Fl¤ ½¬nk± njh± ngh®¡f¥g£l g©il åiz.
67.	jªij  kf¦fh¦W  e¬¿  aita¤J
	Kª½  ÆU¥g¢  bra±.
(,-iu.) jªij kf¦F M¦W« e¬¿ - jªij f±É¤ ½wikí´s j¬ kfD¡F¢ br­ant©oa e¬ikahtJ; mita¤J Kª½ ,U¥g¢ bra± - f¦nwh uitƬf© Kj¬ikahÆU¡FkhW mtid¢ ¼wªj f±Ékhdh¡Fj±.
kfid¢ br±tdh¡Ft½Y§ f±Ékhdh¡FtJ ¼wªjJ v¬gJ fU¤J. “rh¬nwh dh¡Fj± jªij¡F¡ flnd” v¬wh® bgh¬Ko ahU« (òw«. 312).
68.	j«Ä¦w«  k¡f  s¿îilik  khÃy¤J
	k¬DÆ®¡  bf±yh  ÄÅJ.
(,-iu.) j«Ä¬ - j«ÄD« ÄF½ahf; j« k¡f´ m¿îilik - j« k¡f´ f±Éa¿îilauh ÆU¤j±; khÃy¤J k¬ cÆ®¡F v±yh« ,ÅJ - bg¦nwhuh»a jk¡F k£Lk¬¿ ,« k©Qyf¤J´s k¦bw±yh k¡f£F« ,¬gª jUtjh«.
k¬ = khªj¬ (OE., OS., OHG. man, Skt. kE). k¬gij = k¡f£ T£l«. k¬DÆ® v¬gJ ,Ubgabuh£L. k¡f´ f±Éa¿É± mitnahǬ k£Lk¬¿¥ bg¦nwhÇD« ɨ¼ÆU¡fyhbk¬gJ fU¤J. jªijí« f¦nwhdhfî« mita¤J Kª½ÆU¥gtdhfî ÄU¡fyh khjyh±/ “jªijÆD« mita¤jh Ut¥g®” v¬W gÇnkyHf® TWtJ bghUªjhJ.
69.	<¬w  bghG½¦  bgÇJt¡Fª  j¬kfid¢
	rh¬nwh  bdd¡nf£l  jh­.
(,-iu.) j¬ kfid¢ rh¬nwh¬ vd¡ nf£l jh­ - j¬ kfid¡ f±Éa¿î Ãiwªnjhbd¬W m¿îilnah® brh±y¡ nf£l jh­; <¬w bghG½¬ bgÇJ ct¡F« - jh¬ mtid¥ bg¦bwL¤j bghG½D« bgÇJ k»³th´.
“IÆU ½§fsh a§fbkyh behªJbg¦W¥
iga by¬w nghnj gǪbjL¤J”
k»³ªj½D« rh¬nwhbdd¡ nf£l k»³¢¼ ¼wªjjhjȬ/ ‘bgÇ Jt¡F«’ v¬wh®. m¿îilnah® v¬gJ mth­Ãiyah¬ tUÉ¡ f¥g£lJ. fhk¨br¥ghJ f©lJ bkhÊí« eLÃiy í©ik¡ T¦W mtunjahfȬ. kd«k£L§ FËU« jªij k»³¢¼ÆD«/ kdK« tÆW« kh®ò« FËU« jh­ k»³¢¼ Äf¥ bgÇjhfȬ jŤJ¡ Tw¥g£lJ.
jÄH kfË®¡F ca®Ãiy¡ f±É Éy¡f¥glhikahY« ,Ughyh®¡F« cÇa bghJ¢ br­½fisí« jiyikg¦¿ M©ghȬ nk± it¤J¡ TWtJ kughjyhY«/ “j«Ä¦w« k¡f s¿îilik” v¬W M¼ÇaU« bghJ¥gl¡ T¿ÆU¥gjhY«/ “bg©Âa±gh± jhdhf t¿ahikah¦ `nf£l jh­p v¬wh®” v¬W gÇnkyHf® T¿aJ jtwh«. ,Å/ xsitah®/ fh¡ifghoÅah®/ e¢br´isah®/ fht¦ bg©L/ Fwkf´ ,sbtÆÅ/ ój¥gh©oa¬ njÉah®/ ng­kf´ ,sbtÆÅ/ bt©Â¡ Fa¤½ah®/ bt¿ghoa fhk¡f©Âah® KjÈa g©il¥ òy¤½aiu mtU« m¿ª½Uªjikah±/ mt® T¦W be¨rh®ªj bgh­íkh«. kf¬nkY´s m¬ò¥ bgU¡fh± mtd¿it ÄF¤bj©Q« jh­¡F eLÃiy a¿"® ghuh£L/ KG e«¾¡if í©lh¡F« v¬gnj fU¤J.
70.	kf¬wªij¡  fh¦W  KjÉ  Æt¬wªij
	ba¬ndh¦wh¬  bfh±byD¨  brh±.
(,-iu.) jªij¡F kf¬ M¦W« cjÉ - jh¬ ¾wªj½Å¬W j¬id ts®¤J¡ f±É f¦fit¤J/ cy»¦ ¾iH¥gj¦F xU bjhÊ È¦ gƦ¿/ kz¨ br­É¤J kidaw« gL¤½/ j¬ nj£oY« xU Twˤj j¬ jªij¡F/ kf¬ br­a nt©oa if«khwhtJ; ,t¬ jªij v¬ neh¦wh¬bfh± vD« brh± - j¬ m¿th¦wiyí« e¦Fz e¦bra±fisí« f©nlh®/ ,t¬ jªij ,² tUkªj kfid¥ bgW j¦F v¬d fLªjt¨ br­jhndh v¬W ÉaªJ TW¨ brh±iy/ mt® thÆŬW jhdhf tu¢ br­jyh«.
brh± v¬wJ brh±iy tUɤjiy¡ F¿¤jJ. `bfh±p Ia« F¿¤j ,il¢brh±. jªij beL§fhykhf¢ br­j g±ntW bgU e¬ik¡F« kf¬ br­a nt©oa if«khW xU brh±ny v¬W/ xUtif mÂea«gl¡ T¿dh®. ,jdh±/ jªij br­j e¬¿¡F¢ rÇahf <Lbr­j± mÇbj¬gJ«/ “bj¬òy¤jh® flid¤” Ô®¡f e¬k¡fis¥ bgWj±/ bg¦nwh® j« ÉU¥g«ngh¦ br­Jbfh´s¡ Toa bray¬bw¬gJ«/ bgw¥gL«.
m½. 8 - m¬òilik
mjhtJ/ ,±yw¤jhD« mt¬ th³¡if¤ Jizah»a/ kidÉí« jh« bg¦w k¡fËl¤J¡ fh£oa m¬ig/ Jwnth®¥ ngh¦ w±/ ÉUªnjh«g±/ x¥òubthGf±/ ,±yh®¡ Ñj±/ ,u¥ngh®¡ »Lj± KjÈa ,±yw Éidf´ eilbgw¦nf¦g¥ ¾wÇl¤J« cilauh­ ,U¤j±. ¾´isfis¥ bg¦wt®¡nf ¾wÇl¤J m¬ò©lhF« v¬gJ bghJthd cyf¡ bfh´if.
71.	m¬¾¦F  K©nlh  til¡Fªjh  Hh®ty®
	ò¬fÙ®  ór  wU«.
(,-iu.) m¬¾¦F« c©nlh mil¡F« jh³ - xUtuJ m¬ ¾¦F« mij¥ ¾w® m¿ahjthW mil¤Jit¡F« jh³¥gh´ csnjh? M®ty® ò¬f© Ú® ór± jU« - j«kh± m¬òbr­a¥ g£lhuJ J¬g§ f©lÉl¤J m¬òilahǬ J¬òW§ f© ¼ªJ« Únu mtU´s¤½Y´s m¬ig v±yhU« m¿a¥ giwrh¦¿ÉL«.
c«ik ¼w¥ò¥ g¦¿aJ. ò¬f© ò¬T®ªj f©. ò¬ik J¬g«. M®ty® J¬g« mt® f©Â¬nk± V¦w¥g£lJ.
,Å/ J¬g¡f©Ùu¬¿ Ú©l fhy¤½¦F¥¾¬ f©z¬d nfËiu¡ fhQ«nghJ ¼ªJ« fhj¦f©ÙU« c©bld m¿f.
72.	m¬¾yh  bu±yhª  jk¡FÇa  u¬òilah
	bu¬ò  KÇa®  ¾w®¡F.
(,-iu.) m¬ò ,yh® v±yh« jk¡F cÇa® - m¬¾±yhjt® v±yh¥ bghU´fisíª jk¡nf ga¬gL¤Jt®; m¬ò cilah® v¬ò« ¾w®¡F cÇa® - m¬òilahnuh ¾¿½¬ »Hik¥ bghU´ fis k£Lk¬¿¤ j¦»Hik¥ bghUsh»a j« cl«igí« ¾w®¡F¥ ga¬gL¤Jt®.
¾ÇÃiy nafhuK«/ `cÇa®p v¬D« Éid¡nf¦w `v±yht¦ whY«p/ `v¬ghY«p v¬D« fUÉnt¦Wik íUòfS« bjh¡fd. vY«ò v¬gj¬ k%cthd `v¬òp ¼idahF bga®. c«ik ¼w¥ ò«ik. cl«ig¥ ¾w®¡F cjÉa m¬¾¦F/ j¬Ål« mil¡fy« òFªj òwhɦfhf¤ j¬ jiriaí« cl«igí« mˤj br«¾ (¼¾) v¬D« nrhH ntªj¬ fij vL¤J¡fh£lhf¡ Tw¥bgW«. MƬ/ mjÅD« ¼wªj vL¤J¡fh£L/ j¬ j«¾ah± j¬ ehL bfh´s¥ g£L¡ fh£o¦ngh­¤ j§»ÆUªj Fkz¬/ j¬id¥ ghoa bgUª jiy¢ rh¤jdh® v¬D« òyt®¡F¤ j¬ jiyia bt£o¡ bfh©L ngh­¤ j¬ j«¾Æl§ fh£o¥ bgU« bghU´ bgWkhW j¬ this¡ bfhL¤jjhF«. ,ij/
“ghLbgW gǼy¬ thod¬ bga®jby¬
ehoHª jjÅD eÅƬ dhbjd
th´jª jdnd jiybad¡ Ña¤
j¬Å¦ ¼wªjJ ¾¿bjh¬ ¿¬ikƬ”	(òw«. 145)
v¬W m¥ òyt®  ghoa½Å¬W m¿ªJ bfh´f. ,Å/ ghÇ j¬idí« gǼy®¡F¤ ju mÂakhÆUªjJ« ,¤jifa brayh«.
“gw«ò ghod uJnt aw«ó©L
ghÇí« gǼy Çu¥¾¬
thnu bd¬dh¬ mt®tiu a¬nd”	(òw«. 108)
v¬W f¾y® ghoÆU¤j± fh©f.
73.	m¬ngh  oiaªj  tH¡bf¬g  thUÆ®¡
	bf¬ngh  oiaªj  bjhl®ò.
(,-iu.) M® cÆ®¡F v¬nghL ,iaªj bjhl®ò - bgWj¦fÇa k¡fSÆ®¡F cl«nghL bghUª½a bjhl®ig; m¬nghL ,iaªj tH¡F v¬g - m¬ò br­j¦F V¦g£l be¿Æ¬ ga¬ v¬W TWt® m¿îilnah®.
tH¡F v¬gJ tH§F« be¿. m~J ,§F mj¬ gaid¡ F¿¤jJ. `m¬òp MFbga®. m¬ò br­jny k¡f£ ¾w¥¾¬ neh¡f K« gaD« v¬gJ ,§F¡ Tw¥g£lJ.
74.	m¬ÕD  kh®t  Kilik  aJåD
	e©bg¬D  ehlh¢  ¼w¥ò.
(,-iu.) m¬ò M®tKilik <D« -  cwÉdÇl¤J¢ br­í« m¬ò xUtD¡F¥ ¾wÇl¤J« ÉU¥g¤ij c©lh¡F«; mJ e©ò v¬D« ehlh¢ ¼w¥ò <D« - mJ ehsilɱ v±yhiuí« e£gh¡» v±yh¥ bghU´fS« vËjh­¡ »il¡f¡ Toa e±y Ãiyikia c©Lg©Q«.
ehlhik tUª½¤ njlhik.
75.	m¬ò¦  wk®ªj  tH¡bf¬g  itaf¤
	½¬ò¦wh  bu­J¨  ¼w¥ò.
(,-iu.) itaf¤J ,¬ò¦wh® v­J« ¼w¥ò - ,² îyf¤J ,±yw¤½± ìW ,¬g« Ef®ªjt® kWikƱ njtUyf¨ br¬W milí« ¼wªj ,¬g¤ij; m¬ò c¦W mk®ªj tH¡F v¬g - mt® K¬ò ,§F m¬nghL bghUªj th³ªj be¿Æ¬  ga¬ v¬W brh± t® m¿ªnjh®.
`tH¡Fp v¬gJ MFbghUsJ. ,±yw¤½dhnyna ,«ikƱ ,²îyf ,¬gK« kWikƱ É©Qyf ɬgK« bgWtj¦F¡ fuÂakhÆU¥gJ m¬ò x¬nw v¬gJ ,§F¡ Tw¥g£lJ.
76.	mw¤½¦nf  a¬òrh®  bg¬g  t¿ah®
	kw¤½¦F  k~nj  Jiz.
(,-iu.) m¬ò mw¤½¦nf rh®ò v¬g - m¬ò mw¤½¦nf Jiz ahtJ v¬W ¼y® brh±t®; m¿ah® - mt® m¿ah®; kw¤½¦F« m~nj Jiz - mj¬ kWjiyahd kw¤½¦F« m² t¬ng Jiz ahtJ.
mw« kw« v¬gd ,§F e±Éid ÔÉid v¬W bghU´gL« v½®¢brh¦f´. m¬ò kw¤½¦F¤ Jiz v¬gJ/ ,¨¼ ¾¤j¤½¦F e±yJ v¬gJ ngh±tJ.
“ÄF½ah¬ Ä¡fit br­jhiu¤ jhªj«
jF½ah¬ bt¬W Él±”	(168)
“,¬dhbr­ jhiu bahW¤j yt®ehz
e¬da¨ br­J Él±”	(314)
v¬D§ Fw´f´ ,§F¡ ftÅ¡f¤ j¡fd. xU giftD¡F e¬ik br­jÉl¤J mt¬ eh¤ j¬ gifikia É£L e£ghtJ  ,a± ghjȬ/ “kw¤½¦F k~nj Jiz” v¬wh®.
xUt¬ j¬ kidÉ k¡f´ nkY´s m¬¾dh±/ mtiu¡ fh¤j¦F¤ ÔatÊfËY« bghU´ njLj± cyf¤J Ãf³jyh±/ mjidna “kw¤½¦F k~nj Jiz” v¬W F¿¤jh® v¬W ciu TWthUKs®. mf¥g¦wh± Ôik br­tJ ngh¬wnj òw¥g¦wh± Ôik br­tJ khjyhD«/ Ôik¡F¤ Jizbr­tJ mw¤bjhL bghUª jhikahD«/ mJ ciua¬ik m¿f.
77.	v¬¾  yjid  btƱnghy¡  fhínk
	a¬¾  yjid  aw«.
(,-iu.) mw« - mw¤ bj­t«; m¬ò ,yjid -m¬¾±yhj cÆiu; v¬ò ,yjid btƱ nghy¡ fhí« - vY«¾±yhj îl«ig btƱ vǤjh¦ ngh± vÇ¡F«.
vY«¾±yhj îl«ò ó¢¼ òG¡fSilad. m¬¾±yhj îÆ® v¬wJ k¡fSÆiu. btƱ tªjnghJ vY«¾±yh îl«ò J¬òW tJnghy. Éid¥ga¬ tªjnghJ m¬ò br­ah k¡fSÆ® J¬òW« v¬gJ. m¬ò br­ahikahtJ mj¦F kWjiyahd Ôik br­j±. “miu¼a± ¾iH¤njh®¡F mw§T¦ whtöc«” v¬wh® ,s§ nfhtof´ (¼y¥. g½f«). “m±yit br­jh®¡ fw§T¦w«” v¬wh® És«¾ehfdh® (eh¬kÂ. 85). k¡fis cÆ® v¬wJ m¬¾¬ik ah»a ,Êîg¦¿.
78.	m¬gf¤  ½±yh  îÆ®th³¡if  t¬gh¦f©
	t¦w¬  kuªjË®¤  j¦W.
(,-iu.) mf¤J m¬ò ,±yh cÆ®th³¡if - c´s¤½± m¬¾±yhj îÆ® ,±yw th³¡if elh¤Jj±; t¬gh¦f© t¦w± ku« jË®¤j m¦W - ghiyÃy¤½¬f© g£L¥nghd ku« jË®¤jh¦ nghY«.
elthj bj¬gjh«. `t¦w±p bjhÊyhF bga®. `t¦w¬ku«p ,Ubgabuh£L. m¬dJ - m¦W. m¬¾±yh k¡fis cÆ® v¬wJ ,Êî¡ F¿¥ò.
79.	òw¤JW¥  bg±yh  bkt¬br­í«  ah¡if
	af¤JW¥  g¬¾ yt®¡F.
(,-iu.) ah¡if mf¤J cW¥ò m¬ò ,yt®¡F - ,±yw« el¤JthǬ cl«ò´ ìW ,±yw¤½¦F cW¥gh»a m¬ò ,±yh jt®¡F; òw¤J cW¥ò v±yh« vt¬ br­í« - k¦w¥ òw¤J ìW cW¥ghtd bt±yh« m² tw¨ br­j¦f© v¬d cjÉia¢ br­í«?
òw¤JW¥ghtd ,l«bghU nst± KjÈad. ,J gÇnkyHf Uiuia¤ jGÉaJ. ,Å/ kz¡Flt® gǽ fh˧f® ciu¡ fU¤J tUkhW:
cl«¾¦F mf¤JW¥gh»a m¬¾±yhjt®¡F¥ òw¤JW¥gh»a bk­ th­ f© _¡F¢ brÉí«/ kh®ò« njhS« KfK« kÆ®Koí« ¾wî«/ ku¥ghitngh± mHfhÆUªJ« v¬d ga¬?
,Jî§ bfh´s¤ j¡fnj. mf¤JW¥gh»a m¬¾±yhjt®¡F¥ òw¤JW¥gh»a I«bgh¿fS« if fh± KjÈa ÉidíW¥òfS« ÃiwthÆUªJ«/ mt¦wh± ,±yw el¥¾¦F v¬d ga¬ v¬W Édt¦ »lÄU¤jyh±/ “mj¦F ,±yw¤njhL ahJ ÄiaƱyhik a¿f” v¬W gÇnkyHf® kW¤Jiu¥gJ bghUªjhJ. m¬¾±yhj îl«ò v¬ònjh¦ ngh®¥bg¬W M¼ÇaU« mL¤j Fw˦ TWj± fh©f.
80.	m¬¾¬  tÊa  JÆ®Ãiy  a~½yh®¡
	bf¬ònjh±  ngh®¤j  îl«ò.
(,-iu.) m¬¾¬ tÊaJ cÆ®Ãiy - m¬¾¬ tÊ¥g£l cl«ng cÆ®Ãiy v¬W ¼w¥¾¤J¢ brh±y¥ bgWtJ; m~J ,yh®¡F cl«ò v¬ò njh± ngh®¤j - m² t¬ò ,±yhjt®¡F c´s cl«òf´ cÆDZyhJ vY«ig¤ njhyh¦ ngh®¤j ngh®¥òfns.
m¬¾¬ tÊaJ v¬gJ m¬ò br­j¦ bf¬nw V¦g£lJ. ,j¬ És¡fnk/
“m¬ngh oiaªj tH¡bf¬g thUÆ®¡     
bf¬ngh oiaªj bjhl®ò”	(73)
v¬D§ Fw´. cÆ®Ãiy v¬gJ fjîÃiy v¬gJ ngh¬w T£L¢ brh±. v¬ònjh¦ ngh®¥ò v¬wJ ¾z¤½D« ,ʪj bj¬D§ F¿¥¾dJ.
m½. 9 - ÉUªnjh«g±
mjhtJ/ ,±yw« el¤J« fztD« kidÉí«/ m¬òila uhÆUªJ/ j« ,±y¤½¦nfD« CU¡nfD« ò½jhf tªj ca®ª njhiuí« x¤njhiuí«/ mt® j§F« ¼y gy eh´f£F mt® jF½¡F« j« Ãiyik¡F« V¦g/ ciwíS« ¼wªj ñQ« cjÉ¥ ngQj±.
nt¦ùÇÈUªJ tªj cwÉd®¡F« e©g®¡F« ,§'dnk ¼w¥ò el¡FnkD«/ mJ mw¤½¬gh¦ glhJ/ tH¡fK« flikí« g¦¿ajhF«. mjdh±/ mij cwthl± v¬W« e£ghl± v¬W« ¾Ç¤J¡ Tw± nt©L«.
ÉUªnjh«g± v¬D« ¼wªj mw«/ MÇa® bj¬dhL tªJ ¾w¥bghL bjhl®ò¦w Fy¥ ¾ÇÉidah± jÄHǬ x¦Wikia¢ ¼ij¤j¾¬/ jÄHf¤J monahL ìWÉ£lJ.
ÉU«òtJ v¬D« nt®¥bghUis¡ bfh©l ÉUªJ v¬D¨ brh±/ ¾¬ò ÉU«g¥ bg¦w ò½atiuí« mt® Ãiyikahd òJik iaí« mt®¡fË¡F« ¼wªj îzití« Kiwna F¿¤J/ ,¬W cwÉd®¡F« e©g®¡F« gil¡F« ¼wªj îzitna F¿¡F« ,ÊgilªJ´sJ. g©il ÉUª½d® ò½atuhÆUªj½dh± òJt® vdî« g£lh®.
“òy«ònr zfy¥ òJÉ uhFÉ®”	(kiygL. 413)
81.	,Uªnjh«¾  Ʊth³t  bj±yh«  ÉUªnjh«¾
	ntsh©ik  br­j¦  bghU£L.
(,-iu.) ,± ,UªJ X«¾ th³tJ v±yh« - fztD« kid Éí« j« ,±y¤½¬f© ,UªJ j«ikí« j« k¡fisí« j« bghU´ fisí« ng¡ fh¤J th³tbj±yh«; ÉUªJ X«¾ ntsh©ik br­j¦bghU£L - ÉUª½diu¥ ng mtU¡F¥ gytifÆY« e¬¿ (cgfhu«) br­j¦ bghU£nl.
,¡fhy¤½¦ngh± c©o¢ rhiyfS« j§f± ÉL½fS ıyhj g©il¡ fhy¤½±/ gz« bg¦nwD«/ ,±yw¤jhiua¬¿ ÉUª ½diu¥ ngz xUtU ĬikƬ/ ,±th³¡ifƬ mo¥gil neh¡f« ÉUªnjh«gny v¬wh®.  `ÉUªJp g©ghFbga®.
82.	ÉUªJ  òw¤jjh¤  jhD©l±  rhth
	kUªbjÅD«  nt©l¦gh¦  w¬W.
(,-iu.) rhth kUªJ vÅD« - c©z¥gL« czî rhit Ú¡F« kUªnj baÅD«; ÉUªJ òw¤jjh¤ jh¬ c©l± nt©l¦ gh¦W m¬W - ÉUª½diu å£o¦F btËna it¤JÉ£L¤ jh¬ k£L« c´ËUªJ jŤJ©l± ÉU«g¤j¡f j¬W.
,Å/ ÉUª½diu btËna it¤JÉ£L¤ jŤJ©l± rhth kUªjhF« v¬W ¼y® brh¬dhuhÆD«/ mJ br­a¤j¡fj¬W vd ntnwh® ciuíKsJ.  mJ/
“e±yh bwÅD« bfhs±ÔJ nkYyf«
,±byÅD« <jny e¬W”	(Fw´. 222)
v¬wh¦ ngh±tJ.
rhth kUªJ rhthik¡F¡ fuÂakh»a kUªJ. nehth kUªJ/ _th kUªJ/ rhth kUªJ v¬D« _tif kUªJfS´ rhth kUªJ jiy¼wªjjhjȬ/ c«ik ca®î¼w¥ò.
m½fkh¬ xsitah®¡F mˤj mUbe±È¡fÅ gǼ± ngh¬wjhjȬ/ <©il¡F vL¤J¡fh£lhfhJ.
,Å/ ÉUªJ òw¤jjh¤ jhD©l± rhth« (rhitbah¡F«). m§'d« c©gJ rhth kUªbjÅD« nt©l¦gh¦w¬W v¬W« ¾Ç¤J¥ bghU´ bfh´t®.
83.	tUÉUªJ  itfY«  X«òth¬  th³¡if
	gUtªJ  gh³gLj  ȬW.
(,-iu.) itfY« tUÉUªJ X«òth¬ th³¡if - eh´njhW« j¬id neh¡» tU»¬w ÉUª½diu¥ ngQthdJ ,±th³¡if; gUtªJ gh³gLj± ,¬W - tWikah± J¬ò¦W¡ bfLj± ,±iy.
,J eh£L ts¤ijí« ,±yw¤jhŬ br±tÃiyiaí« bghW¤jJ.
84.	mfdk®ªJ  br­ah  Siwí  Kfdk®ªJ
	e±ÉUª  njh«òth  ű.
(,-iu.) Kf¬ mk®ªJ e±ÉUªJ X«òth¬ ,± - Kfky®ªJ e±y ÉUª½diu¥ ngQthdJ ,±y¤½¬f©; br­ah´ mf¬ mk®ªJ ciwí« - ½Ukf´ kdk»³ªJ t½th´.
½Ukf´ kdk»³j± br±t« e±tÊƦ bryÉl¥gLj±g¦¿. t½j± Ãiyahf¤ j§Fj±. e±ÉUª½d® m¿î« xG¡fK« j¬ khdK« c´nsh®.
85.	ɤJ  Äl±nt©L§  bfh±nyh  ÉUªnjh«¾
	Ä¢¼±  Äirth¬  òy«.
(,-iu.) ÉUªJ X«¾ Ä¢¼± Äirth¬ òy« - K¬ò ÉUª ½diu c©¾¤JÉ£L¥ ¾¬ò Ûªjij¤ jhD©Q« ntshsdJ Ãy¤½¦F; ɤJ« ,l± nt©Lnkh - Éij bjˤjY« nt©Lnkh? nt©Lt½±iy.
jhnd Éisí« v¬gJ F¿¥bg¢r«. ,~J ,¡fhy¤½¦F ,¬ikeɦ¼ahf¤ njh¬wyh«. tsÄ¡f g©il¡ fhy¤½±/ mW til eh˱ taȦ ¼ª½a kÂf´ fsªö®¡f¥glhkny »lªJ/ mL¤J¥ bg­j kiHah± Kis¤J ts®ªJ Éisª½U¡fyh«. ,Å/ ,¡fhy¤J«/ ɤijí« rik¤J ÉUª½d®¡F¥ gil¤j ntshsdJ Ãy¤½±/ mtD¡F¤ bjÇahk± ,unthouthf ntnwh® mwthz dhd br±t¬ j¬ brhªj ɤij Éij¡fyh«.
,Å/ ÉUªnjh«¾ Ä¢¼± Äirth¬ - ÉUª½diu í©¾¤J¥ ¾¬ Ûªjij í©Q« ,a±ò´s ntshs¬; òy« ɤJ ,lY« nt©Lnkh - ÉUªnjh«g± K£L¥g£l Él¤J¤ j¬ Ãy¤½± Éij¡F it¤½Uªjij Éij¡fî« ÉU«òthndh? ÉU«gh¬ v¬W/ ntW« xU bghU´ bfh´t®. ,j¦F ,isah¬Fo khw ehadh® tuyhW X® vL¤J¡fh£lh«.
`bfh±p mirÃiy/ Ä¢¼± mLfy¤½± m±yJ bg£oƱ ĨR tJ; ö­ikah ÆU¥gJ. v¢¼± c©fy¤½± m±yJ ,iyƱ v¨RtJ; v¢¼nyhL ToaJ.  ,² ntWghl¿f.
86.	br±ÉUª  njh«¾  tUÉUªJ  gh®¤½U¥gh
	d±ÉUªJ  thd¤  jt®¡F.
(,-iu.) br±ÉUªJ X«¾ tUÉUªJ gh®¤½U¥gh¬ - j¬Ål« Kª½tªj ÉUª½diu¥ ngÂÉ£L¥ ¾¬ò ¾ª½tU« ÉUª½d iuí« v½®gh®¤J mtnuhL jhD©z¡ fh¤½U¥gh¬; thd¤jt®¡F e±ÉUªJ - kWikƱ njtdh» É©zf¤jhuh± ¼wªj ÉUª½d dhf V¦W¡bfh´s¥gLth¬.
g©il ntsh© kfË® j« ¾´isfis Kiwahf ÉL¤J tÊ¥ngh¡fiu¤ jL¤J¤ j« å£o¦F tUɤJ ÉUªnjh«¾a br­½ia/
“cu¬bfG neh¬gf£ LHt® j§if
¾o¡if a¬d ¾¬Då³ ¼Wòw¤J¤
bjho¡if kf^c kfKiw jL¥g
,U§fh Gy¡if ÆU«òKfª nj­¤j
mit¥òkh zǼ akiybt© nrhW
fit¤jh syt¬ fyitbahL bgWFÉ®”	(190-5)
v¬D« ¼Wghzh¦W¥gil¥ gF½ah± m¿f.
87.	,id¤Jiz¤  bj¬gbjh¬  ¿±iy  ÉUª½¬
	Wiz¤Jiz  nt´É¥  ga¬.
(,-iu.) nt´É¥ga¬ ,id¤Jiz¤J v¬gJ x¬W ,±iy - ÉUª½d®¡Fzî gil¤jȬ ga¬ ,²tsÉdJ v¬W tiuaW¤J¢ brh±Yª ½w¤j j¬W; ÉUª½¬ Jiz¤Jiz - ÉUª½dǬ jF½asnt mj¬ msth«.
nt£L¢ br­í« ÉidahfȬ ÉUªnjh«giy nt´É v¬wh®.  nt£l± ÉU«g±.
“cw¡Fª Jizanjh uhy«É¤ Ô©o
Æw¥g ÃH¦gaª jhm§ - fw¥gaD«
jh¬¼¿ jhÆDª j¡fh®if¥ g£l¡fh±
th¬¼¿jh¥ ngh®¤J ÉL«”	(38)
v¬gJ ehyoah®.
88.	gǪnjh«¾¥  g¦w¦nw  bk¬g®  ÉUªnjh«¾
	nt´É  jiy¥glh  jh®.
(,-iu.) ÉUªJ X«¾ nt´É jiy¥glhjh® - ÉUª½diu¥ ng mt®¡F¢ ¼wªj czî gil¤jiy nk¦bfh´shjh®; gǪJ X«¾¥ g¦W m¦nw« v¬g® - m² tw§f£F¢ bryÉl nt©oa bghUis Ãiyahdbj¬W ka§» tUª½¥ ghJfh¤J« ¾¬ò ,HªJÉ£ljdh±/ ,¬W vk¡F ahbjhU g¦W¡nfhL« ,±iy ba¬W behªJ Twhæg®.
“<£lYª J¬gk¦ Ö£oa bth©bghUis¡
fh¤jY kh§nf fLªJ¬g§ - fh¤j±
Fiwgo¦ W¬g§ bfo¦W¬gª J¬g¡
Fiwg½ k¦iw¥ bghU´.”	(ehyo. 280)
Mjyh±/ Ãiyahj bghU´ Ãiyí« nghnj Ãiy¤j gaid¤ njo¡bfh´f v¬gJ ,jdh¦ Tw¥g£lJ.
nt´É v¬D« öa bj¬brh±yh»a bjhÊyhFbga® (k./ bj. nt´É; f. ngSbt) ÉU«ò v¬W bghU´gL« nt´ v¬D« KjÅiyao¥ ¾wªJ/ ¾¬tUkhW ÉU«¾¢ br­í« g±ntW Éidfis¡ F¿¡F«.
1.	½Ukz«. “ehK¬ò bjh©Lbfh©l nt´ÉƱ” (bgÇaò. jL¤jh£. 127)
2.	ÉUª½d®¡F¥ gil¥ò. “nt´É jiy¥glh jh®” (Fw´. 88)
3.	bj­t¤½¦F¥ gil¥ò/ órid (¾§.) “nt´ÉÆ dH»a± És«ò nthU«” (gÇgh. 16: 43)
4.	ng­f£F¥ gil¥ò/ fsnt´É. “g©Â/ ij,a ga§bfG nt´ÉƬ” (mf«. 13:11)
5.	bfhil (¾§.)
MÇa® j« MÇa¡ bfh´iffis¤ jijeh£o¦ gu¥òj¦F« `ahf«p v¬D« bfhiynt´Éia¤ jÄHÇil v½®¥¾¬¿¢ br­ j¦F«/ j« bfhiynt´É¡F¡ flî´ nt´Éba¬W« ntj¡ f±É¡F¥ ¾uknt´É ba¬W« bgaÇ£L/ mt¦bwhL ng­¥gil ayh»a ójnt´Éiaí« ÉUªnjh«gyh»a khªj¬ nt´Éiaí« ,wªj K¬ndh®¡F¥ gil¤jyh»a bj¬òy¤jh® nt´Éiaí¨ nr®¤J/ Itif nt´É ba¬W bjhF¤J¡ T¿/ nt´Éba¬W tUÄlbk±yh« MÇa nt´Éia Ãid¡FkhW br­JÉ£ld®.
89.	cilikí  Ë¬ik  ÉUªnjh«g  nyh«gh
	klik  klth®f  Q©L.
(,-iu.) cilikí´ ,¬ik ÉUªnjh«g± X«gh klik - br±t¡ fhy¤J tWikahtJ ÉUªnjh«giy¥ òw¡f¡F« ngijik;  klth®f© c©L - mJ ngijaÇl¤½nyna c´sJ.
br±t¤½¬ gaid ,H¥¾¤J mij tWikahf kh¦Wtjh±/ ngijikia tWikahf¢ rh®¤½¡ T¿dh®.
90.	nkh¥g¡  FiHí  kÅ¢r  Kfª½ÇªJ
	neh¡f¡ FiHí«  ÉUªJ.
(,-iu.) mÅ¢r« nkh¥g¡ FiHí« - ,a±ghf bk¬ikahf î´s ó¡fS´S« Äf bk¬ikahdjhf¢ brh±y¥gL« mÅ¢r¥ óî« nkhªjh± k£L« thL«; ÉUªJ Kf« ½ÇªJ neh¡f¡ FiHí« - Mdh±/ j¬khdK´s ÉUª½dnuh/ å£lhǬ Kf« ntWg£L neh¡»a k£o± thoÉLt®.
`mÅ¢r«p KjyhFbga®. bjh£L Kf®ªjh± thL« mÅ¢r kyÇD« bjhiyɱ Kf« ntWg£L neh¡»ak£o± thL« ÉUª ½d® bk¬ikauhjȬ/ ÉUªnjh«òth® ,¬brh¦F« ,¬bra¦F« K¬ ,¬Kf§ fh£lnt©Lbk¬gJ ,§F¡ Tw¥g£lJ.
m½. 10 - ,Åait Tw±
mjhtJ/ bghJthf v±yh®¡F«/ ¼w¥ghf ÉUª½d®¡F«/ ,¬Kf§ fh£oa¾¬ ,¬brh¦ brh±Yj±.
91.	,¬brhyh  äu  kis,¥  go¿yth¨
	br«bghU´  f©lh®th­¢  brh±.
(,-iu.) ,¬brh± - ,Åa brh±yhtd; <u« mis, - m¬ò fyªJ; goW ,yth«- t¨rid Ʊyhj; br«bghU´ f©lh® th­¢brh± - bk­¥bghUis a¿ªj rh¬nwh® th­¢brh¦f´.
`M±p mirÃiy. goW - bgh­. v¥ghytU« ,iaí« c©ik¥ bghU´ v¬W« khwhJ neuhÆU¤jȬ `br«bghU´p v¬wh®. `br«bghU´ f©lh® th­¢brh±p v¬wJ/ mt® thÆŬW tU¨ brh¦fbs±yh« v¬W« ,Åadnt v¬gij cz®¤j¦F. `mis,p brh±Èir asbgil.
92.	mfdk®ª  ÔjÈ  d¬nw  Kfdk®ª
	½¬brhy  dhf¥  bg¿¬.
(,-iu.) Kf¬ mk®ªJ ,¬brhy¬ Mf¥ bg¿¬ - xUtiu¡ f©lbghGnj Kfky®ªJ ,Åa brh±Y« ciladhf¥ bg¿¬; mf¬ mk®ªJ <jȬ e¬W - mJ kdKtªJ xU bghUis¡ bfhL¤jÈD« ¼wªjjh«.
btWneh¡»D« btW¨ brh±ÈD« xU bghUis¡ bfhL¤ jny c©ikƦ ¼wªjjhÆD«/ k¡f´ bghJthf btË¡nfhy¤ ½¦nf ta¥gLtjh±/ mfky®¢¼ btË¥glhj bfhilÆY« Kf ky®¢¼nahL Toa ,¬brh±ny e±ybj¬wh®.
93.	Kf¤jh  dk®ª½ÅJ  neh¡»  af¤jhdh 
	Ĭbrh  Èdnj  aw«.
(,-iu.) Kf¤jh¬ mk®ªJ ,ÅJ neh¡» - xUtiu¡ f©l bghGnj Kfky®¢¼nahL ÉU«¾ ,Åjhf neh¡»; mf¤jh¬ M« ,¬brhÈdnj mw« - ¾¬ò beU§»aÉl¤J mfky®¢¼nahL Toa ,Åa brh¦fis¢ brh±Yjiyíilanj mwkhtJ.
xUtiu¡ f©lbghGnj xU bghUis Þj± bghJthf ,ia ahikƬ/ Kj¦f© ,¬Kf§ fh£lY« clD« mL¤J« ,¬brh¦ brh±YjY« k¡fis¥ ¾Â¤J k»³É¡Fª j¬ikadthjȬ/ ÉUª½dÇl¤J« m« Kiwia¡ ifah´tnj ¼wªj bj¬wh®.
94.	J¬òùcª  J²thik  ƱyhF«  ah®kh£L
	Ĭòùc  Ĭbrh  yt®¡F.
(,-iu.) ah®kh£L« ,¬òW« ,¬brhyt®¡F- ahÇl¤J« ,¬òW¤J« ,¬brh±iy¢ brh±th®¡F; J¬òW« J²thik ,±yhF« - J¬òW¤J« tWik ,yjhF«.
`cùc«p <Çl¤J« ¾wÉidahd ,¬Åir asbgil. J²thik Efuhik. J­-J. v±yhÇl¤J« ,¬brh¦ brh±th®¡F v±yhU« e©gU« m¬gU khtuhjȬ/ v±yh¥ bghUS§ »il¡F bk¬W« mjdh± tWik Æuhbj¬W« T¿dh®. tWikah± I«òy Ef®¢¼ TlhikƬ tWikia¤ J²thikba¬wh®. t¿atiu¤ `J²thjt®p v¬W K¬dnu (42) T¿ÆU¤j± fh©f.
95.	gÂîila  Ŭbrhy  dhj  byhUt¦
	fÂa±y  k¦W¥  ¾w.
(,-iu.) xUt¦F m gÂî cilat¬ ,¬brhy¬ Mj± -xUtD¡F mÂahtd ml¡fKilikí« ,¬brhYilikíkh«; ¾w m±y - k¦w¥ bgh¬dhY« kÂahY« br­a¥g£l mÂf´ mÂfshfh.
gÂîilik ,¬Kf¤njhL ToajhjȬ ,¬brh¦F cl¬ nr®¤J¡ Tw¥gL« ,dkhƦW. g©il¡fhy¤½± MltU« fh½Y« fG¤½Y« ifÆY« mÂaÂtJ bgU tH¡fkhjȬ/ `xUt¦Fp vd M©ghyh¦ F¿¤jJ jiyikg¦¿ajhF«. ml¡fKilikí« ,¬brhYilikí« ,Ugh¦F« x¥g¥ bghJntD«/ mÂíilik bg©gh¦F¥ngh± M©gh¦F¤ njita¬W v¬gJ F¿¥gh¬ m¿a¥gL«.  `k¦Wp mirÃiy.
96.	m±yit  nja  tw«bgUF  e±yit
	eho  ÆÅa  brhȬ.
(,-iu.) e±yit eho ,Åa brhȬ - Éisth¦ ¾w®¡F e¬ik ga¡F¨ brh¦fis Muh­ªj¿ªJ mt¦iw¢ brÉ¡»Åjhf xUt¬ brh±thdhƬ; m±yit nja mw« bgUF« - mtD¡F¤ ÔÉid¥ ga¬ F¬w e±Éid¥ ga¬ tsU«.
mw« e±Éid; ,§F mj¬ gaid¡ F¿¤jJ. mwk±yhjit ÔÉidf´. ÔÉidf´ nj­jyhtJ ÔÉid¥ ga¬ F¬w±. e±Éidí« ÔÉidí« xËí« ,US« nghy kWjiy¥ bghU´fshjȬ/ xËƬ K¬ ,U´ bfLj± nghy e±Éid¥ ga¬ K¬ ÔÉid¥ ga¬ bfLbk¬wh®. e±yt¦iw¢ brh¬dhY« mwkhF nkD«/ mt¦iw¡ fLikahf¢ brh±È¬ nf£gh® kd« tUª½ m² tw§ bfLjyh±/ e±yt¦iwí« ,Åjhf¢ brh¬dhy¬¿  mwkhfh bj¬ wh®.  ,jdh± ,¬brh±È¬ mw¤j¬ik tÈíW¤j¥ bg¦wJ.
97.	eaܬW  e¬ik  ga¡F«  gaܬW
	g©¾¦  wiy¥¾Çah¢  brh±.
(,-iu.) ga¬ <¬W g©¾¬ jiy¥¾Çah¢ brh± - Éisth¦ ¾w®¡F e¬ik br­J ,Åik¥ g©¾Å¬W« Ú§fhj brh±; ea¬ <¬W e¬¿ ga¡F« - ,«ik¡F ne®gh£il (Ú½ia) c©lh¡» kWik¡F mw¤ijí« ÉisÉ¡F«.
ne®ghL v¬gJ Ú½ v¬D« tlbrh¦F ne®¤ bj¬brh±. ne®ik v¬gJ ne®gh£ilí§ F¿¡F« gybghU bshUbrh±. ne®ghL ne®ikahd xG¡f«. “nfhnz ne®ghlh ÆUªjh¬” (ghuj/ NJ. 227)/ g©ò v¬gJ ,§F m½fhu¤jh± ,Åik¥ g©ig¡ F¿¤jJ. jiy¥ ¾Çj± v¬gJ jiy¡TLj± v¬gj¦F v½®.
98.	¼Wikí  Ù§»a  ɬbrh¬  kWikí
	Ä«ikí  Ä¬gª  jU«.
(,-iu.) ¼Wikí´ Ú§»a ,¬brh± - ÉisthY« bghUshY« FuyhY« ¾w®¡F neh­ br­ahj ,Åa brh±; ,«ikí« kWikí« ,¬g« jU« - xUtD¡F ,UikÆY« ,¬g« ÉisÉ¡F«. 
,«ik ,¬gkhtJ I«òy Ef®¢¼ bg¦W neha¦w ÚL th³î. kWik ƬgkhtJ É©Qyf th³î m±yJ k©Qyf e¦gjÉ. ,¬brh± v¬gJ ,¬braiyíª jGî«.
99.	,¬brh  ÈÅÔ¬w±  fh©gh  bdt¬bfhnyh
	t¬brh±  tH§F  tJ.
(,-iu.) ,¬brh± ,ÅJ <¬w± fh©gh¬ - ¾w® TW« ,¬brh± jd¡F ,¬gª jUjiy Ef®ªj¿»¬wt¬; t¬brh± tH§FtJ vtndh - jh¬ k£L« ¾wÇl¤½± t¬brh±iy M´tJ v¬d ga¬ fU½nah?
`bfh±p mirÃiy. `Xp ,u¡f¥ bghUsJ. “j¬DÆ®ngh± k¬DÆiu Ãid¡f nt©L«” v¬gJ ,§F t¦òW¤j¥g£lJ.
100.	,Åa  îsthf  ɬdhj  Tw± 
	fÅÆU¥g¡  fh­ft®ª  j¦W.
(,-iu.) ,Åa csthf ,¬dhj Tw± - jd¡F mwK« ¾w®¡F ,¬gK« ga¡F« ,Åa brh¦fS« vËjh­ tH§FkhW j¬Ål¤ ½ÈU¡fî«/ mt¦iw tH§fhJ jd¡F¤ ÔJ« (ghtK«) ¾w®¡F¤ J¬gK« ga¡F« fL¨brh¦fis xUt¬ tH§Fj±; fÅ ,U¥g¡ fh­ ft®ªj m¦W - ,Åadî« th³ehis Ú£o¥gdîkhd fÅfS«/ if¥gdî« rhit¤ jUtdîkhd fh­fS« xUrÇah­¡ if¡F v£Ltdthf ÉU¡fî«/ mt¦W´ K¬dt¦iw É£LÉ£L¥ ¾¬dt¦iw k£L« g¿¤J©l byh¡F«.
bghUis¢ ¼w¥¾¡F« milbkhÊf´ ctk¤½¦F« V¦Fkhj yh±/ ,Åa fÅ v¬gJ xsitahU©l mUbe±È¡fÅ nghY« th³î Ú£oiaí«/ ,¬dhj fh­ v¬gJ v£o¡fh­ nghY« cl¬ bfh±Èiaí« F¿¡F« vd m¿f. `ft®ªj¦Wp v¬D« brh± ku§ fËŬW fh­fÅfis¥ g¿¡F¨ braiy ÃidîW¤J«. ft®j± g¿¤j±; ,§F¥ g¿¤J©l±. ¾wÇl¤J ,¬dh¢brh¦ brh±Yj± jd¡nf Ô§if tUÉ¡F« ngijik ba¬gJ ,jdh¦ Tw¥g£lJ.
ctkK« bghUS« nr®ªjJ ctik vd m¿f.
m½. 11 - br­ªe¬¿ a¿j±
mjhtJ/ ,¬Kf¤njhL« ,¬brh±nyhL« ÉUªnjh«¾ ntsh©ik br­jt®¡F« ntW tifƱ cjÉdt®¡F« e¬¿ a¿îilauh ÆU¤j±. “c¥¾£ltiu c´ssî« Ãid” / “c©l. å£o¦F ,u©lf« g©Q»wjh?” v¬D« gHbkhÊf´ ,§F Ãid¡f¤ j¡fd.
101.	br­ahk¦  br­j  îjÉ¡F  itafK«
	thdfK  kh¦w  yÇJ.
(,-iu.) br­ahk± br­j cjÉ¡F - j¬Ål¤½ÈUªJ X® cjÉiaí« K¬ò bgwh½UªJ« xUt¬ jd¡F¢ br­j cjÉ¡F; itafK« thdfK« M¦w± mÇJ - `k©Qyf¤ijí« É©Qy f¤ijí« if«khwhf¡ bfhL¤jhY« mit <L br­j± mÇJ.
if«khWfbs±yh« v¤Jiz¢ ¼wªjd thÆD«/ Kj± Éid ia¥ ¾¬g¦¿d tÊÉidfshjȬ Kj± Éid¡F <lhfh v¬gJ fU¤J.
br­ahik¢ br­j îjÉ ba¬W ghlnkh½/ kW¤Jjt kh£lhik í´sÉl¤J¢ br­j îjÉ ba¬W bghUSiu¡f¤ njitƱiy. m¥ bghU´/
“if«khW nt©lh fl¥ghL khÇkh£
bl¬dh¦W§ bfh±nyh îyF”	(211)
v¬D§ Fwsh¦ bgw¥gLjyh±.
102.	fhy¤½ dh¦br­j e¬¿ ¼¿bjÅD
	"hy¤½¬ khz¥ bgÇJ.
(,-iu.) fhy¤½dh± br­j e¬¿ - xUtdJ th³¡if¡nfD« bjhʦnfD« ,W½ neU« beU¡fo ntisƱ mij Ú¡f ,¬bdhUt¬ br­j îjÉ; ¼¿J vÅD« "hy¤½¬ khz¥ bgÇJ - bghUssÉY« Ka¦¼asÉY« ¼¿jhÆUªjhY«/ m¡ fhyÃiy neh¡f Ãyîyf¤½D« bgÇjh«.
xUt® br­j e¬¿ia mJ br­a¥g£l fhyÃiy¡nf¦g k½¡f nt©Lbk¬gJ fU¤J. `fhy¤½dh±p v¬gJ fhy¤jhny tªjh¬ v¬D« nkiy tlh®¡fh£L tH¡F¥ ngh¬w nt¦Wik ka¡f«.
103.	ga¬ù¡fh®  br­j  îjÉ  ea¬ù¡»
	d¬ik  flȦ  bgÇJ.
(,-iu.) ga¬ ö¡fh® br­j îjÉ ea¬ ö¡»¬ - ,tU¡F ,¬dJ br­jh± ek¡F ,¬dJ »il¡Fbk¬W MuhahJ xUt® br­j îjÉƬ mUikia M­ªJ neh¡»¬; e¬ik flȬ bgÇJ - mj¬ e¬ik flÈD« bgÇajh«. fhy¤½dh¦ br­j e¬¿ ga¬ ö¡»ajhfî ÄU¡fyhkhjyh±/ ga¬ ö¡fhJ br­j îjÉí« xU tifƦ bgÇanj ba¬wh®.
104.	½id¤Jiz  e¬¿  brÆD«  gid¤Jizah¡
	bfh´t®  ga¬bwÇ  th®.
(,-iu.) ½iz¤Jiz e¬¿ brÆD« - ½idasÉdjh»a ¼¦WjÉiana xUt¬ jk¡F¢ br­jhdhÆD«; ga¬ bjÇth® gid¤ Jizah¡ bfh´t® - mj¬ gadsit a¿ªjt® mij¥ gidasÉdjh»a ngUjÉahf¡ fUJt®.
`½idp/ `gidp v¬D« Ãiy¤½iz¥ bga®f´/ ,§F¢ ¼Wik bgUik F¿¡F« msit¥ bga®fshf tªjd. `c«ikp ,Êî¼w¥ò. xUt® br­j îjÉia¥ bghUssÉY« Ka¦¼asÉY« neh¡fhJ gadsɱ neh¡f nt©Lbk¬gJ/ ,§F¡ Tw¥g£lJ.
105.	cjÉ  tiu¤j¬  WjÉ íjÉ
	bra¥g£lh®  rh±¾¬  tiu¤J.
(,-iu.) cjÉ cjÉ tiu¤J m¬W - if«khwhd cjÉ fhuz¤jhD« bghUshD§ fhy¤jhDkh»a _tifahD« K¬ br­j cjÉasÉdj¬W; cjÉ bra¥g£lh® rh±¾¬ tiu¤J - mjid¢ br­É¤J¡ bfh©lt®j« mik½asɦW.
bgU«ghY« ,¡ fU¤ij¤ jGÉna kz¡Flt gǽ fh˧f® ciufS« c´sd.
,¡ Fw´ if«khW g¦¿aJ v¬gj¦F m½± xU F¿¥òıiy. br­ahk¦ br­jJ« fhy¤½dh¦ br­jJ« if«khW fUjhk¦ br­ jJ« gadsɦ bgÇaJkhd e¬¿f´ ,Jtiu Tw¥g£ld. mit a±yhJ/ bgÇah®¡F¢ br­j e¬¿ ba¬W« xU ¼w¥òtif ísJ. mJnt ,¡ Fw˦ Tw¥g£L´sJ.
cjÉ cjÉ tiu¤j¬W - xUt® xUt®¡F¢ br­j e¬¿ nk¦ T¿a eh±tif íjÉasÉdJ k£Lk¬W; cjÉ bra¥g£lh® rh± ¾¬ tiu¤J - e¬¿ br­a¥g£ltǬ nk¬ikasÉdJ khF«.
,J/
     “,id¤Jiz¤ bj¬gbjh¬ ¿±iy ÉUª½¬
       Jiz¤Jiz nt´É¥ ga¬”	(87)
v¬D§ fU¤ij bah¤jJ. m§F¡ T¿aJ ÉUªnjh«g±g¦¿aJ. ,§F¡ T¿aJ ntWtif e¬¿g¦¿aJ. v¢rî«ik bjh¡fJ.
“The kindly aids extent is of its worth no measure true. Its worth is as the worth of him to whom the act you do.” -  G.U.P.
“The benefit itself is not the measure of the benefit, the worth of those who have received it is the measure.” - W.H.D.
“Help has no measure of its own. Its worth is as much as the worth of the recipient.” - M.S.P.
106.	kwt¦f  khr¦wh®  nf©ik  Jwt¦f
	J¬g¤J£  L¥ghah®  e£ò.
(,-iu.) J¬g¤J´ J¥ò Mah® e£ò Jwt¦f - J¬g¡ fhy¤½± jd¡F¥ g¦W¡nfhlhdtǬ e£ig Élh½U¡f; khR m¦wh® nf©ik kwt¦f - kd¤½¦ F¦wk¦wtuJ cwit kwth½U¡f.
khr¦wh® nf©ik ,«ik¡F« kWik¡F« gytifƱ cjî« v¬gJ fU¤J.
107.	vGik  baG¾w¥ò  K´St®  j§f©
	ÉGkª  Jil¤jt®  e£ò.
(,-iu.) j§f© ÉGk« Jil¤jt® e£ò - j§f£F ne®ªj J¬g¤ij Ú¡»dtUila e£ig; vGik baG¾w¥ò« c´St® - VnHG ¾wÉasî« m¬òl¬ Ãid¥g® e¬¿a¿îilnah®.
vGtif¥ ¾w¥¾Y« Ãid¥g® v¬gJ gF¤j¿É¦F¥ bghUª jhikƬ. VnH³ k¡f£ ¾w¥ò vd ciu¡f¥g£lJ. mJî« ca®î eɦ¼na. VnHG v¬gJ fÊbeL§ fhy¤ij¡ F¿¡f tªj ,Uko Ãiwbt©. Ú¡»d ÉidƬ Éiuî« Ãiwîª njh¬w¤ `Jil¤j±p v¬wh®.
108.	e¬¿  kw¥gJ  e¬w¬W  e¬w±y
	j¬nw  kw¥gJ  e¬W.
(,-iu.) e¬¿ kw¥gJ e¬W m¬W - xUt® br­j e¬ikia kw¥gJ mwd¬W; e¬w±yJ m¬nw kw¥gJ e¬W - mt® br­j Ôikia m¬nw kw¥gJ mwdhtJ.
e¬¿ kw¥gbj¬gJ kwªJ <lhd e¬ik br­ahikí« Ôik br­jYkh«.  e¬w±yJ kw¥gbj¬gJ kwªJ v½®¤ Ôik br­ahikí« e¬ik br­jYkh«.
109. 	bfh¬w¬d  ɬdh  brÆD  kt®br­j
	bth¬We¬  W´s¡  bfL«.
(,-iu.) bfh¬w m¬d ,¬dh brÆD« - jk¡F K¬bghUfh± xU e¬ik br­jt® ¾¬ò bfh¬wh¦ ngh¬w bgUª Ôikfis¢ br­ jhuhÆD«; mt® br­j e¬W x¬W c´s¡ bfL« - mit ba±yh« mt® br­j e¬ik bah¬iwna Ãid¤jk£o± e¬¿ a¿îilah® kd¤½± ,±yhk± kiwªJngh«.
,~J c©ikahd m±yJ jiyaha e¬¿a¿îilah® bra yh«.
110.	vªe¬¿  bfh¬wh®¡F  K­î©lh  K­É±iy
	br­ªe¬¿  bfh¬w  kf¦F.
(,-iu.) vªe¬¿ bfh¬wh®¡F« c­î c©lh« - v¤Jiz¥ bgÇa mw§fis¡ bfL¤jt®¡F« m¤ ÔÉidf´ Ú§F« fGth­ (¾uha¢¼¤j«) c©lh«; br­ªe¬¿ bfh¬w kf¦F c­î ,±iy - MƬ/ xUt® br­j e¬¿ia¡ bfL¤jtD¡nfh j¥ò« tÊna ,±iy.
nguw¡ bfL¥òfshtd: Mɬ koaW¤jY«/ FHÉfisí« ÃiwNÈaiuí« öa JwÉaiuí§ bfh±YjY«/ CU©Q§ »z¦¿± e¨¼LjY«/ ,it ngh±td ¾wîkh«.
m½. 12 - eLîÃiyik
mjhtJ/ jF½g¦¿ xUtiu xU Éid¡F mk®¤J« nghJ«/ ½wikg¦¿ xU JiwƦ ¼wªjt®¡F¥ gÇrË¡F« nghJ«/ Éiy¡ F¡ bfh´S« bghU£L¥ g©l§fS´ e±ydt¦iw¤ bjǪ bjL¡F«nghJ«/ F¦w¢rh£L¥g¦¿ xUt® el¤ijia M­ªJ Ô®¥ò¡ TW« nghJ« gif e£ò behJk± (ma±) v¬D« K¤½w¤J« x¤½UªJ c©ik¥go xGFj±. e¬¿ br­jtÇl¤J§ f©nzho eLÃiy ½w«g¡ Tlhbj¬gj¦F ,J br­ªe¬¿a¿jȬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
eLÃiy v¬D« brh±/ rk¬ br­J Ó®ö¡Fª Jiy¡nfhȱ eLìW xUgh¦ nfhlhj ehɬ ÃiyikÆŬW vGªjJ.
111.	jF½  badbth¬W  e¬nw  gF½ah¦
	gh¦g£  blhGf¥  bg¿¬.
(,-iu.) gF½ah¬ gh¦g£L xGf¥ bg¿¬ - gif e£ò behJk± v¬D« K¤½w¤J« Kiwik jtwhJ xGf¥ bg¿¬; jF½ vd x¬nw e¬W - ne®ik v¬W brh±y¥gL« X® mwnk e±yjh«.
jF½ v¬w brh±yh± ,§F¡ F¿¡f¥g£lJ eLîÃiy. jÄHǬ Vkhˤjd¤½dh± `nah¡»aijp v¬D« tlbrh± tH¡T¬wnt jF½ v¬D« jFªj jij¢brh± tH¡F 峪jJ. Vfhu« ¾Ç¤J¡ T£l¥g£lJ. `gF½ah¬p v¬gJ gF½bjhW« v¬W bghU´gLjyh±/ MDUò clÅf³¢¼¥ bghUsJ. `bg¿¬p v¬gJ m² bthG¡f¤½¬ mUik njh¬w ìwJ.
112.	br¥g  Kilat  dh¡f¨  ¼ijɬ¿
	ba¢r¤½¦  nfkh¥  òil¤J.
(,-iu.) br¥g« cilat¬ M¡f« - eLîÃiyik íilatdJ br±t«; ¼ijî ,¬¿ v¢r¤½¦F Vkh¥ò cil¤J - ¾w® br±t« ngh± mÊahJ mt¬ tÊÆd®¡F« tÈikahjiy íilaJ. tÈik ghJfh¥ò.
v¢rî«ik bjh¡fJ. xUtD¡F¥ ¾¬ v¨¼ ægjhfȬ tÊkuò v¢rbkd¥g£lJ.
113.	e¬nw  jÇD  eLÉfªjh  kh¡f¤ij
	a¬nw  bahÊa  Él±.
(,-iu.) e¬nw jÇD« - mwtÊƱ tªj br±t«ngh± e¬ ikna Éis¥¾D«; eLî ,fªJ M« M¡f¤ij m¬nw xÊa Él± - eLîÃiy ½w«òtjh± tU« br±t¤ij m¥bghGnj É£LÉLf.
e¬ik juhikƬ `e¬nw jÇD«p v¬gJ v½®kiwí«ik. j¬id k£Lk¬¿¤ j¬ v¢r¤ijíª jh¡FkhjȬ/ `m¬nw bahÊa Él±p v¬wh®. `Él±p v¬gJ m±ä¦W Éa§nfh´.
114.	j¡fh®  jfÉy  bu¬g  jtut
	bu¢r¤jh¦  fhz¥  gL«.
(,-iu.) j¡fh® jfî ,y® v¬gJ - ,t® ne®ik íilat® m±yJ ,±yhjt® v¬D« c©ik; mt® mt® v¢r¤jh± fhz¥ gL« - mtutUila k¡fsh± m¿a¥gL«.
j¡fh®¡F e¬k¡fS« jfÉyh®¡F¥ ò¬k¡fS« ¾w¤j± ,a±ghjȬ/ `mtut® v¢r¤jh¦ fhz¥gL«p v¬wh®. v¢r« v¬D« brh±/ k¡fˬ th³¡if k£Lk¬¿¥ bg¦nwhǬ Kf¤njh¦wK« Fztik½í« v¨¼ ægij¡ F¿¡F«. mjdh±/ k¡f´ v¬D¨ brh±ÈD« jF½í« bghU£bghÈî Kilajh«.
`nah¡»a®p v¬D« tlbrh± tH¡T¬¿ajh±/ j¡fh® v¬D« jij¢brh± tH¡f¦wbjd m¿f.
115.	nfL«  bgU¡fK  ıy±y  be¨r¤J¡
	nfhlhik  rh¬nwh®¡  fÂ.
(,-iu.) nfL« bgU¡fK« ,± m±y - gH« ¾w¥¾¦ br­j ÔÉidah¦ nfL« e±Éidah± M¡fK« V¦bfdnt v±yh®¡F« tF¡f¥g£oU¤jyh±/ mit ,¥ ¾w¥¾± ah®¡F« ,±yhjit a±y; be¨r¤J¡ nfhlhik rh¬nwh®¡F m - Mjyh± ,² î©ik a¿ªJ tU« ¾w¥¾Y« nfL neuhjthW kd¤J¡f© xUgh¦ nfhlhik/ m¿îÃiwªnjh®¡F mHfh«.
m¿îÃiwªnjhU« c©ika¿ahJ eLÉfªjh kh¡f« ÉU«¾ xUgh¦ nfhLtuhƬ/ j« ¼w¥¾HªJ ¾w®nghyht® v¬gJ fU¤J.
116.	bfLt±ah  bd¬g  j¿fj¬  bd¨r
	eLbthß,  a±y  brƬ.
(,-iu.) j¬ be¨r« eLî xß, m±y brƬ - xUt¬ j¬ kd« eLÃiy ½w«¾¤ Ôat¦iw¢ br­a¡ fUJkhƬ; ah¬ bfLt± v¬gJ m¿f - m¡ fU¤ijna j¬ nf£il K¬d¿É¡Fª Ô¡F¿ ahf¡ bfh©L/ “eh¬ ,Å¡ nflilnt¬” v¬W ½£lkh­ m¿ªJ bfh´f.
fUJj± kd¤½¬ brayhjȬ `brƬp v¬wh®. xUÉ v¬gJ xß, vd msbgL¤jJ brh±Èir asbgil. be¨rhu eLÃiy ½w«òth®¡F v¢rÇ¡if ,¡ Fwsh¦ Tw¥g£lJ.
117.	bfLthf  itah  Jyf  eLthf
	e¬¿¡f£  l§»ah¬  wh³î.
(,-iu.) eLthf e¬¿¡f© j§»ah¬ jh³î - eLÃiy ìW mw¤½¬f© j§»dtdJ tWikia; cyf« bfLthf itahJ - ca®ªnjh® nflhf¡ fUjh®.
`bfLp v¬gJ KjÅiy¤ bjhʦbga®. cyf« v¬gJ ca®ª njh® nk¦nw/ “cyf« òf³ªj nth§Fa® ÉG¢Ó®” (½UKUF. 124) bfLthf itahJ vdnt/ br±tkhf¡ bfh´S« v¬gJ fU¤J.
“x¥òuÉ dh±tU§ nfblÅ d~bjhUt¬
ɦW¡nfh£ l¡f Jil¤J”	(220)
v¬gjh±/ mw¤½dh± tU§ nfbl±yh« ÉU«g¤j¡fJ v¬gnj m¿"® bfh´if.
118.	rk¬br­J  Ó®ö¡F§  nfh±ngh  yikªbjhUgh¦
	nfhlhik  rh¬nwh®¡  fÂ.
(,-iu.) rk¬ br­J Ó®ö¡F« nfh±ngh± - ,a±ghf¢ rkdhf ìW j¬f© it¤j bghUˬ Ãiwia tiuaW¤J¡ fh£L« Jyh¡nfh± nghy; mikªJ xUgh± nfhlhik rh¬nwh®¡F m - kd¤½¦ rkÃiyahf ÉUªJ xU g¡f¨ rhahJ c©ik íiu¤j± m¿î Ãiwªnjh®¡F mHfh«.
rk¬ br­jY« Ó® ö¡fY« M»a ctk tilf´/ Kiwna/ mikjY« xUgh¦ nfhlhikí« M»a bghUsilfis x¥gd th«. xUgh¦ nfhlhikahtJ/ Jyh¡nfh± Ó®ö¡»¥ bghU´fˬ Ãiwia c´sthW fh£Lj±nghy/ K¤½w¤jhÇl¤J« x¤J ìW M­ªJ f©l c©ikia c´sthWiu¤j±. ,§F¡ nfhlhik v¬wJ nfhlh½UªJ c©ikíiu¤jiy. Mfnt/ xUgh¦ nfhlhik í´nsna M­ªJ©ik fh©lY« ml§»¦bwd m¿f. ,J `ft®ªj¦Wp v¬wJ ft®ªJ©liy¡ F¿¤jJ ngh¬wjh«.
119.	brh¦nfh£l  ıyJ  br¥g  bkhUjiyah
	î£nfh£l  Ĭik  bg¿¬.
(,-iu.) br¥g« brh± nfh£l« ,±yJ - eLîÃiyikahtJ M­ªJ TW« Ô®¥¾¬f© ¼¿J« brh¦nfhLj± ,±yjh«; c´nfh£l« ,¬ik xUjiyah¥ bg¿¬ - mJ m§'d« Ãf³tJ kd¤½¬f© nfh£lĬikia KGîW½ahf¥ bg¦wÉl¤nj.
kd« th­ bk­ v¬D« K¡fuz§fS´ kdnk Vid Æu© o¦F« _ykhjyhY«/ kd¤J¡f© kh¼ydhjny mwkhjyhY«/ brh¦nfh£l ıyh eLîÃiy¡F c£nfh£lĬik ,¬¿aikahj bj¬wh®. MÆD«/ f©z¬d nfËU¡F« bgUe¬¿ br­jt®¡F« br±t¤jhY« m½fhu¤jhY« M£LizahY« tÈat®¡F« fU½ aJ br­J Ko¡F« fatU¡F« khwhf/ cÆ®eho¢ br­½f˱ c©ik TWtj¦F¤ bj­t¤ j¬ikahd kd¢rh¬W« ,W½tÇD« m¨rh¤ jWf©ikí« nt©oÆU¤jȬ/ mit Æu©L« mikí« mUik neh¡»/ `c£nfh£l Ĭik bg¿¬p v¬wh®.
120.	thÂf¨  br­th®¡F  thÂf«  ngÂ¥
	¾wîª  jkngh¦  brƬ.
(,-iu.) ¾wî« jkngh± ng¢ brƬ - ¾w® bghUisíª j« bghU´nghy¥ ng¢ br­Æ¬; thÂf¨ br­th®¡F thÂf« - thÂf¨ br­th®¡F eLÃiyahd e±thÂfkh«.
“bfhLnkÊ eiríHt®
beLEf¤J¥ gf±nghy
eLîìw e¬bd¨¼ndh®
tLt¨¼ th­bkhʪJ
jkî« ¾wî bkh¥g eho¡
bfh´töc ÄifbfhshJ
bfhL¥göc§ FiwbfhlhJ
g±g©l« gf®ªJ åR«”	(g£od¥. 205 - 11)
thÂf« bfh´tidiaí« É¦gidiaí« x¥g¡      fUJtjdhY«/ bgh­¡F§ bfh´is¡F« ,lªjuhikahY«/ bkh¤j tÂf® ¼±yiw tÂf® bfh´nth® M»a K¤½w¤jh®¡F« ÔJ§ nfL ıyh e±thÂfkh«.
m½. 13 - ml¡fKilik
mjhtJ/ brU¡»¬¿í« tu«¾wªbjhGfhJ« K¡fuz¤jhY« ml§»el¤j±. ,J j¬DÆ®ngh± k¬DÆiu¡ fUJ« eLÃiy kd¥gh¬ik tÊajhfȬ/ eLîÃiyikƬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
121.	ml¡f  kkuU  S­¡F«  kl§fhik 
	ahÇU  S­¤J  ÉL«.
(,-iu.) ml¡f« mkuU´ c­¡F« - ml¡fkh»a e¬W xU tid¤ njtUyf¤½¦ bfh©Lngh­¢ nr®¡F«; ml§fhik M® ,U´ c­¤JÉL« - ml§fhikah»a ÔJ xUtid¤ j§Fj¦fÇa ,USyf¤½¦F¢ brY¤½ÉL«.
,U´ v¬wJ ,USyf¤ij. ,USyfkhtJ euf«. “,USy f¨ nruhj thW” v¬W e±yhjdh® (½ÇfL. 60) TWj± fh©f. g©il¡ fhy¤½± ,U£liwí´ mil¥gJ« xUtif¤ j©lidah ÆUªjikƬ/ euf« ,USyf« vd¥g£lJ. M® ,U´ v¬gJ ½Âªj ,U´ v¬Wkh«. ÉL v¬gJ Éiuî« Ãiwî« cz®¤J« Jiz Éid¢brh±.
122.	fh¡f  bghUsh  tl¡f¤ij  ah¡f
	kjÅþc§  »±iy  íÆ®¡F.
(,-iu.) ml¡f¤ij¥ bghUsh¡ fh¡f - ml¡fKilikia xU br±tkhf¥ ng¡ fh¡f; cÆ®¡F mjŬ C§F M¡f« ,±iy - k¡f£F mjÅD¨ ¼wªj M¡fª jUtJ ntbwh¬W ıiy.
cÆ® v¬gJ tF¥bghUik. mJ ,§F k¡fSÆiu¡ F¿¤jJ; ml¡fKilikah»a mw¤ij nk¦bfh´tJ mJnt ahfȬ. m¿t¦wJ« ¾wÉbjhW« Ú§FtJkhd cl«ig ,a¡FtJ« ,¬g J¬g§fis¤ J­¥gJ« cÆnuahjȬ/ `cÆ®¡Fp  v¬wh®.
123.	br¿t¿ªJ  Ó®ik  ga¡F  k¿t¿ª
	jh¦¿  dl§f¥  bg¿¬.
(,-iu.) m¿î m¿ªJ M¦¿¬ ml§f¥ bg¿¬ - xUt¬ m¿a¤ j¡f ü±fis a¿ªJ ,±yw¤½¬f© ml§» bahGFthdhƬ; br¿î m¿ªJ Ó®ik ga¡F« - m² tl¡f« ¾wuh± m¿a¥g£L mtD¡F¢ ¼wªj e¬ikia ÉisÉ¡F«.
M¦¿¬ ml§FjyhtJ/ ¾w¬ bghUis¡ ftuhikí« ¾w¬ kidÉia ÉiHahikí« ¾wid¤ jd¡F mo¥gL¤jhikíkh«.
124.	ÃiyƦ  ¿Çah  jl§»ah¬  nwh¦w
	kiyÆD  khz¥  bgÇJ.
(,-iu.) ÃiyƬ ½ÇahJ ml§»ah¬ njh¦w« - ,±yw¤½¬ f© tGthJ ìW ml§»dtdJ ca®¢¼; kiyÆD« khz¥ bgÇJ - kiyía®¢¼ÆD« Äf¥ bgÇJ.
kiy ba¬gJ tsÄFªjjhjȬ/ Flkiyí« gÅ (,ka) kiyí« ngh±tjhF«. c«ik ca®î¼w¥ò. `ÃiyƦ ¿Çah jl§ Fj±p I«òyɬgK« Ef®ªJbfh©nl ml§»bahGFj±.
125.	v±yh®¡F  e¬wh«  gÂj  ytU´S¨
	br±t®¡nf  br±tª  jif¤J.
(,-iu.) gÂj± v±yh®¡F« e¬wh« - brU¡»¬¿ al§Fj± v±yh®¡F« bghJthf e±yjh«; mtU´S« br±t®¡nf br±tª jif¤J - MÆD«/ m² bt±yhU´S« br±t« cilat®¡nf mJ ntbwhU br±tkhª j¬ik¤jhF«.
v±yhuhY« k½¡f¥gL« ,a±ò«/ v©Âaij¢ br­JKo¡ Fª½wD«/ x£nlhy¡fkhf (Ml«gukhf) th³ª½¬òW« ca®î«/ ,l«bghU nstyh± tu«¾wª bjhGf¤ ö©L« Ãiyikí«/ cila br±tǬ th³¡if ml¡fKilik¡F¥ bgÇJ« V¦fhj jhÆU¥gjh±/ mtÇl¤J m² tw« miktJ mt®¡F k¦bwhU br±t¥ngwh« v¬wh®. br±t¤  jif¤J v¬gJ ,¬ndhirg¦¿ bkȪJ ìwJ.
126.	xUikí  shikngh  iyªjl¡f  yh¦¿
	bdGikí  nkkh¥  òil¤J.
(,-iu.) Mikngh± - MikahdJ/ jd¡F¤ Ô§F neuhjthW/ j¬ XUl«¾¦F´ j¬ jiyí« eh¦fhYkh»a IªJW¥òfisí« ml¡»¡bfh´Sj± nghy; xUikí´ IªJ ml¡f± M¦¿¬ - ,±yw¤jhD« xU ¾w¥¾± j¬ I«bgh¿fisí« ÔÉid neuhjthW ml¡f t±ydhƬ; vGikí« Vkh¥ò cil¤J -m² t±yik mtD¡F vG ¾w¥gsî« muzhjiy íilaJ.
xUik/ IªJ/ vGik v¬gd bjhif¡F¿¥ò. ,t¦W´ xUik vGik v¬gd v©zhÆU¡F« Ãiyik F¿ahJ v©izna F¿¤J ìwd. vG¾w¥ò v¬gj¦F 62M« FwSiuƱ jªj És¡ f¤ijna ,§F§ bfh´f.
127.	ahfhth  uhÆD  ehfh¡f  fhth¡fh¦
	nrhfh¥g®  brh±ÈG¡F¥  g£L.
(,-iu.) ah fhthuhÆD« eh fh¡f - k¡f´ ntbwt¦iw¡ fhthÉoD« ehitahtJ fh¤J¡ bfh´f; fhth¡fh± brh±ÈG¡F¥ g£L¢ nrhfh¥g® - mij¡ fhthÉo¬ brh¦F¦w¥g£L¢ ¼iw¤ j©l« milt®.
ah = vit . ,j¦F ahî« v¬W bghU´ bfh©L “K¦W«ik Éfhu¤jh¦ bwh¡fJ”  v¬wh® gÇnkyHf®. `fhthuhÆD«p v¬D« it¤J¡bfh´î m±yJ x¤J¡bfh´î¡ »sÉa¤½¦F (Adverb clause of supposition or concession) m¥ bghU´ bghUªjhik fh©f. brh±ÈG¡F v¬wJ ,§F¥ gÊ¢brh±iy. nrh fh¤j± ¼iwƦ fh¤½U¤j±. mJ fdfÉra® v¬D« MÇa k¬d® jij ntªjiu¥ gʤj½dh±/ nru¬ br§F£LtŬ Ó¦w¤½¦ fhsh»¢ ¼iw¥g£lJ ngh±tJ.
“ml±nt± k¬d uhUÆ U©Q«
flyª jhid¡ fhty Diu¡F«
ghy Fku¬ k¡f´ k¦wt®
fhth ehɦ fdfD« ÉraD«
ÉUª½¬ k¬d® j«bkhL§ To
mUªjÄ Hh¦w± m¿ª½y uh§bfd¡
T¦w§ bfh©o¢ nrid br±tJ”	(¼y¥. 26: 156 - 62)
“MÇa turiu aU¨¼iw Ú¡»”	(¼y¥. 28: 165)
nrh v¬gJ mÇa bgh¿f´ V¦w¥g£l ¼wªj mu©. m~J ,uh tzŬ ,y§fhòÇÆY« thzŬ nrhÂjòu¤½Y« ,UªjJ.
“jhÉanr tonr¥g¤ j«¾bahL§ fh¬nghªJ
nrhtuQ« ngh®koa¤ bjh±Èy§if f£lʤj
nrtf¬”	(¼y¥. M­¢¼a® Fuit)
“MÅiu jh§»a F¬bwL¤jh¬ nrhɬ
mUik aʤj kf¬.”	(eh¬kÂ. 2)
nrh v¬D« brh±iy¥ ¾¦fhy¤jh® bghJthd k½¦bgauhf î« M©LÉ£ld®.
“nrhnk ÈUªbjhU nfhwh btŬ.”   (¼.¼. kiw"hd nj¼f® ciu)
fh¤j± v¬gJ fh¤½U¤j± m±yJ ÃiyƱyhJ j§»ÆU¤j±. wait v¬D« M§»y¢ brh¦F« tarry, stay v¬W M¡fRngh®L M§»y¢ ¼¦wfu KjÈ bghU´ T¿ÆU¤j± fh©f.
nrhfh v¬D« brh±iy tlbrh± bjhl®¾djhf¡ fh£l± nt©o/ br¬id¥ g±fiy¡fHf¤ jij mfuKjÈ/ mj¦F¢ nrhf« + ah v¬W _y§ F¿¤½U¥gJ bghUªjhJ. ah¤j± f£Lj±. miuah¥ò/ fH±ah¥ò/ kh®ah¥ò (khuh¥ò)/ Éjiyah¥ò KjÈa T£L¢ brh¦f´ngh± nrhf(«) ah¥ò v¬bwhU brh±È¬ikí«/ m² ÉU¾w¥¾Æ± (hybrid) ah¥ò v¬D« brh± ,a¦ifahf¥ bghUªjhikí«/ neh¡Ff. ,Å/ nrh v¬D« brh±iyí«/ thz¬ jiyef®¥ bgauhd nrhÂjòu« v¬gj¬ ¼ijthf m² tfuKjÈ fh£oÆU¥gJ« FW«ò¤jdkh«. thzD¡F Kª½d ,uhtz¬ fhy¤½nyna nrhtu© ,Uªjikia neh¡Ff.
128.	x¬whDª  Ô¢brh¦  bghU£ga  D©lhÆ
	d¬whfh  jh»  ÉL«.
(,-iu.) Ô¢brh¦ bghU£ga¬ x¬whD« c©lhƬ - xUt¬ TW« Ôa brh¦fˬ bghUsh± Éisí« J¬g« x¬nwD« ¾w®¡F c©lhƬ; e¬W MfhJ M»ÉL« - mt¬ V¦bfdnt br­J´s ¾wtw§f´ ga¬glhk¦ngh«.
brh¦F¦w« bgh­/ Fwis/ fL¨brh±/ gaűbrh± vd eh¬F v¬g®.
“xU brh±ny ahÆD« nf£lh®¡F ,ÅjhÆUªJ Ôa brh± Ȭ bghUis¥ ga¡FkhƬ/ e¬ik ahfhjh»naÉL«” v¬D« kz¡FltUiu bghUªJtj¬W.
129.	ÔÆdh±  R£lò  Q´shW  khwhnj
	ehÉdh¦  R£l  tL.
(,-iu.) ÔÆdh± R£l ò© c´ MW« - xUt¬ xUtid beU¥¾dh¦ R£l ò© fh£¼¥ bghUsh»a xUt¬ cl«igna R£l½dh±/ m¥bghGnjnah m¥ ò© M¿d ¾¬ngh c´s¤½± M¿ÉL«; ehÉdh± R£l tL MwhJ - MƬ/ ehÉdh± R£l ò©nzh/ fU¤J¥ bghUsh»a c´s¤ij¢ R£l½dh±/ xUfhY« MwhJ mj¬f©nz æF«.
ÔÆdh¦ R£l ò© M¿¥nghjyh± mij¥ ò© v¬W«/ ehÉ dh¦ R£l ò© MwhJ æwyh± mij tL v¬W«/ bt²ntW brh± yh¦ F¿¤jh®. kUª½dh± M¿ÉLtJ ò©; ò© M¿a¾¬ v¬W« khwhJ ægJ tLbtD« jG«ò. ehÉdh¦ R£lJ ò©Âiyikí« tLÃiyikí« xU§nf bfh©lJ v¬gij cz®¤j¢ `R£l tLp v¬wh®. fL¨brh±Y« gÊ¢brh±Ykh»a RLbrh±È¬ bjhʱ/ mj¦F¡ fUÉahd ehɬnk± V¦¿¡ Tw¥g£lJ. Vfhu« nj¦w«.
,Å/ NoLj± ¼y neh­¡F kUªJkhfȬ/ RLbrh± ,U tif Ʊ ÔÆD§ bfhoajh«. ,Utif¥ ò©izí« ntWgL¤½¡ fh£ oaJ nt¦WikaÂahF«.
130.	fj§fh¤J¡  f¦wl§f  yh¦Wth¬  br²É
	aw«gh®¡F  kh¦¿  DiHªJ.
(,-iu.) f¦W¡ fj« fh¤J M¦Wth¬ br²É - mwü±fis¡ f¦w¿ªJ ¼d« tuhk¦ fh¤J ml§»bahGf t±ytŬ br²Éa kdÃiyia; mw« M¦¿¬ EiHªJ gh®¡F« - mw¤bj­t« mtid¤ jiy¡TLkhW mtid ailí«tÊ¢ br¬W EQ» neh¡F«.
br²ÉahtJ xUtiu¡ f©LiuahLj¦ nf¦w ,Åa kdÃiy. br²itahd Ãiy br²É. mw¤bj­t« mtid¡ f©L ghuh£o k»³j¦F¢ rka« gh®¡F« v¬wJ/ mªj msɦF mt¬ ml¡f KilikƦ ¼wªjt¬ v¬gij cz®¤j¦F. “beh¼î« EiHî« Ez§F« E©ik” (bjh±. 867).
m½. 14 - xG¡fKilik
mjhtJ/ mw¤½Y«/ flikÆY« tGthbjhGFj±. K¡fuzK« ml§»atÊ ,~J vËjhfȬ/ ml¡fKilikƬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
131.	xG¡f«  ÉG¥gª  juyh  bdhG¡f
	KÆÇD  nkh«g¥  gL«.
(,-iu.) xG¡f« ÉG¥g« juyh¬ - xG¡f« v±yh®¡F« ¼w¥ig¤ jUjyh±; xG¡f« cÆÇD« X«g¥gL« - m² bthG¡f« cÆÇD« ¼w¥ghf¥ ng¡ fh¡f¥gL«.
cÆ® v±yh¥ bghUËD¨ ¼wªjjhÆD«/ m² îÆU¡nf ¼w¥ig¤ jUjyh± `cÆÇD nkh«g¥gL«p v¬wh®.
132.	gǪnjh«¾¡  fh¡f  bthG¡fª  bjǪnjh«¾¤
	njÇD  k~nj  Jiz.
(,-iu.) xG¡f« gǪJ X«¾¡ fh¡f - xG¡f¤ij v²tif ÆY« bflhthW tUª½í« ng¡ fh¡f; bjǪJ X«¾¤ njÇD« m~nj Jiz - gytif aw§fisí khuh­ªJ mt¦W´ ,Uik¡ F« Jizahtij v²tsî ftdkhf¤ nj®ªjhY«/ m² bthG¡ fnk Jizahf Koí«.  Vfhu« ¾ÇÃiy.
133.	xG¡f  Kilik  Foik  ÆG¡f
	Äʪj  ¾w¥gh­  ÉL«.
(,-iu.) xG¡fKilik Foik - e±byhG¡f Kilikna ca®Fy¤ j¬ikah«; ,G¡f« ,ʪj ¾w¥ò M­ÉL« - ÔbahG¡f« jh³ªj Fykh»ÉL«.
Fo v¬D« brh± jiy¡f£L/ FL«g«/ ruto (nfh¤½u«)/ Fy«/ Fof´ (eh£od« ) v¬D« Itif k¡f£ T£l¤ijí§ F¿¡F«. ,§F¡ Foba¬wJ Fy¤ij. FykhtJ xnu bjhʱ br­í« k¡f´ tF¥ò. tuz« v¬gJ MÇa® tªj¾¬ Ãw«g¦¿í« ¾w¥ò¥g¦¿í« V¦gL¤j¥g£l MÇa tF¥ò¥ ¾ÇÉidahjyh±/ mJ “ahJ« Cnu ahtU§ nfË®”/ “FyK« x¬nw Foí« x¬nw”/ “¾w¥bgh¡F« v±yh îÆ®¡F«” v¬D« jij¡ bfh´if¡F«/ mij¤ jGÉa t´St® fU¤½¦F« V¦fhJ. Mfnt/ jÄH bthG¡f§ bfo¬ ¾uhkzDª jh³ªjtdhth¬ v¬gnj t´St® fU¤jh«.
134.	kw¥¾D  nkh¤J¡  bfhsyhF«  gh®¥gh¬
	¾w¥bghG¡f§  F¬w¡  bfL«.
(,-iu.) gh®¥gh¬ X¤J kw¥¾D« bfhs± MF« - MÇa¥ gh®¥ghdhd ¾uhkz¬ jh¬ f¦w ntj¤ij kwªjhdhÆD« mij¤ ½U«g X½¡bfh´s Koí«; ¾w¥ò xG¡f« F¬w¡ bfL« - Mdh± mt¬ j¬id ca®ªjtdhf¢ brh±È¡ bfh´S« ¾w¥ò/ jÄH xG¡f§ F¬¿¬ bfL«.
x²bthU eh£oY« mªjªj eh£L¥ g©gh£o¬gona xG¡f tu«¾U¡F«. ¾uhkz¬ ntj¤ij kwªjhdh kw¡fɱiyah v¬gJ jijeh£o± M­É¦FÇaj¬W; mt¬ jÄH bthG¡f¤ij¡ fil¥¾o¤jhdh ,±iyah v¬gnj mj¬ M­É¦FÇajh«. Mfnt/ m² bthG¡f¤½dhnyna mt¬ ca®Fy¤jhdhth¬ v¬gJ«. mJ bf£lÉl¤J¤ jh³ªj Fy¤jhdh»ÉLth¬ v¬gJ«/ jÄHw ü± Kogh«.
135.	mG¡fh  Wilah¬f  zh¡f«ngh¬  ¿±iy
	bahG¡f  Äyh¬f  Qa®î.
(,-iu.) mG¡fhW cilah¬f© M¡f« ngh¬W - bghwhik í´stÅl¤½¦ br±tıyhjJnghy; xG¡f« ,yh¬f© ca®î ,±iy - xG¡fıyhjtÅl¤J ca®î ,±iy. ca®î ca®Fy¤ jhdhj±.
136.	xG¡f¤½  bdh±fh  Uunth  ÇG¡f¤½
	ndj«  gLgh¡  f¿ªJ.
(,-iu.) ,G¡f¤½¬ Vj« gLgh¡F m¿ªJ - xG¡f¡ nf£lh± jk¡F¡ FyÉÊgh»a nfL©lhtij a¿ªJ; cunth® xG¡f¤½¬ x±fh® - m¿îilnah® xG¡f¤½¬ jsuh®.
`gh¡Fp xU bjhʦbgaßW.
137.	xG¡f¤½  bd­Jt®  nk¬ik  ÆG¡f¤½
	bd­Jt  bu­jh¥  gÊ.
(,-iu.) xG¡f¤½¬ nk¬ik v­Jt® - xG¡f¤½dh± v±yhU« ca®tilt®; ,G¡f¤½¬ v­jh¥ gÊ v­Jt® - m² bthG¡f¤½Å¬W jtWtjh± jk¡F cÇaj±yhj gÊiaí« milt®.
xUt¬ xU F¦w¨ br­j¾¬/ m¤jifa F¦w« ¾w® br­½U¥ ¾D« mití« mt¬nk± V¦w¥gLtJ ,a±ghjȬ/ `v­jh¥ gÊp v­Jt® v¬wh®.
138.	e¬¿¡F  ɤjhF   e±byhG¡fª  ÔbahG¡f
	bk¬W  ÄL«ig  jU«.
(,-iu.) e± xG¡f« e¬¿¡F ɤJ MF« - xUtD¡F e±byhG¡f« e¬ik¡F¡ fuÂakh­ ,UikÆY« ,¬gª jU«; ÔbahG¡f« v¬W« ,L«ig jU« - ÔbahG¡f« v¡fhY« J¬gnk jU«.
kWikƱ Éisí« ,¬g¤½¦F ,«ikƱ xGF« e± byhG¡f« ɤJ¥ngh¬¿U¤jyh±/ `ɤjhF«p v¬wh®. ÔbahG¡f« v¬W« ,L«ig jU« v¬gjh±/ e±byhG¡f« ,«ikÆY« ,¬gª jUj± bg¦wh«.
139.	xG¡f  Kilat®¡  bfh±yhnt  Ôa
	tG¡»í«  thah¦  brhy±.
(,-iu.) tG¡»í« Ôa thah± brhy± - kwªJ« Ôa brh¦fis¤ j« thah¦ brh±Y« brhyîf´; xG¡f« cilat®¡F x±yh - xG¡fKila ca®ªnjh®¡F ,ayh.
tG¡Fj± fh±jtWj±ngh± th­jtWj±; mjhtJ kw¤j±. `thah±p v¬W nt©lhJ T¿aJ/ `br«bghU´ f©lh®th­¢ brh±p v¬g½¦nghy (91) e±y brh¦fns gƬw j¬ikia cz®¤j¦F. Vfhu« nj¦w«.  `brhy±p gh±gfh t~¿iz¥ bga®.
140.	cyf¤njh  blh£l  bthGf±  gyf¦W§
	f±yh  u¿Éyh  jh®.
(,-iu.) cyf¤njhL x£l xGf± f±yh® - ca®ªnjhbuhL bghUªj bthGFjiy¡ f±yhjh®; gy f¦W« m¿Éyhjh® - gy ü± fis¡ f¦wtnuD« m¿Éyhjhnu.
cyf« v¬wJ tiuaiw¥g£l ,lthFbga®. mwü±f˱ v±yh bthG¡f KiwfS« brh±y¥glhikahD«/ fhyªnjhW« giHad fÊjY« ò½ad òFjY« Ãf³jyhD«/ xG¡f tifƱ ca®ªnjhiu¥ ¾¬g¦Wj± ,¬¿aikahjjhƦW. f±Éah± m¿î« m¿th± xG¡fK« gadhjȬ/ ca®ªnjhbuhL bghUªj bthG fiy¡ f±yhjh® gy ü±fis¡ f¦W« m¿É±yhjtnu aht®. xGF jiy¡ f¦wyhtJ ¾¬g¦¿bahGFj±.
m½. 15 - ¾wű ÉiHahik
mjhtJ/ fhkka¡f¤jhY«/ mHF´s bg©o® gybuhL To ,¬g« Efunt©Lbk¬D« MirahY«/ ¾w¬ kidÉia ÉU« ghik. ,~J xG¡f¤½¦ ¼wªjhÇl¤½nyna Ãf³tjhfȬ/ xG¡f KilikƬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
141.	¾w¬bghUsh£  bg£blhGF«  ngijik  "hy¤
	jw«bghU´  f©lh®f  ±.
(,-iu.) ¾w¬ bghUsh´ bg£L xGF« ngijik - ntbwhU t¬ cilikahf î´stis¡ fhjȤ bjhGF« klik; "hy¤J mw«bghU´ f©lh®f© ,± - Ãyîyf¤½± mwüiyí«/ bghU´ üiyí§ f¦W¤ bj˪jtÇl« ,±iy.
¾w¬ kidÉia¡ fhjÈ¥gt®/ ,«ik¡FÇadî« khªjD¡F cW½ ga¥gdîkhd mw«bghU ˬg« v¬D« _¬wD´ ,¬g« x¬iwna fU½at® v¬gij cz®¤j¦F/ `mw«bghU´ f©lh®f ±p v¬wh®.
bghU´üiy m¿ahj½dh± ¾w¬ kidÉ ¾w¬ bghUbs¬ gJ«/ mwüiy a¿ahj½dh± ¾w¬ bghUis Ef®j± ÔÉid ba¬gJ«/ bjÇahJnghÆd. mw« bghU´ v¬gd fUÄa (fhÇa) thFbga®. v©Q«ik bjh¡fJ. óÄ v¬D« tlbrh± tH§fnt/ "hy« v¬D« bj¬brh± tH¡f¦wJ. ngijik v¬gJ e±yij É£LÉ£L¤ Ôaij¤ bjǪJbfh´Sª j¬ik.
142.	mw¬fil  ìwhU  bs±yh«  ¾w¬fil
	ìwhǦ  ngijah  DZ.
(,-iu.) mw¬fil ìwhU´ v±yh« - fhk«g¦¿¤ ÔÉid br­jh bu±yhU´S«; ¾w¬fil ìwhǬ ngijah® ,± - ¾w¬ kidÉia¡ fhjȤJ mt¬ å£L thƦf© ngh­ ìwhiu¥ nghy¥ ngijah DZiy.
mw¤½¬ v±iy¡F m¥gh¦g£l bj¬D§ fU¤jh± fÇR (ght«) mw§fil vd¥g£lJ. fhk¤jh¦ bg©Â¦ foikahF« m©zhsU« ÉiykfËbuhL TL« fhKfU« nghy/ mwK« bghU S« ,H¤jnya¬¿/ m¢r¤jh± jh« ÉU«¾a ,¬gK« ,H¤jyh±/ ¾w¬ kidÉia ÉU«òthiu¥ nghy¥ ngijah DZiy v¬wh®. fil v¬D« brh±byh¥òikg¦¿¤ ÔÉidƱ Ãiy¤jtiuí« `ìwh®p v¬wh®. ¾w¬ filæw± v¬gJ ,u¥ngh¬ Ãiy ngh¬w ,Êití« cz®¤½¦W.
143.	É˪jhǬ ntw±y® k¬w bj˪jhǦ
	Öik òǪbjhGF th®.
(,-iu.) bj˪jh® ,± Ôik òǪJ xGFth® - j«ik e±yt bu¬W e«¾¤ jhuhskh­¥ gHfÉ£ltǬ kidÉƬf© ÔÉid br­jiy ÉU«¾ bahGFth®; k¬w - cW½ahf; É˪jhǬ ntW m±y® - ,wªjhǬ ntWg£ltu±y®.
cÆ® milant©oa mw«bghU ˬg§fis milahik g¦¿í«/ Ôik br­ahbu¬W e«¾¥ gHfÉ£l Ãiyikiana Ôik br­j¦F¥ ga¬gL¤½aJg¦¿í«/ cÆUilatnuD« br¤jtnu v¬wh®.  `k¬wp nj¦w¥bghU Ëil¢brh±.
144.	vid¤Jiza  uhÆD  bk¬dhª  ½id¤Jizí«
	njuh¬  ¾wű  òf±.
(,-iu.) vid¤Jiza® MÆD« - v¤Jiz ca®ªnjhuhÆD«; ½id¤Jizí« njuh¬ ¾w¬ ,± òf± - jh« br­íª ÔÉidia¤ ½idasî« v©Â¥ghuhJ ¾w¬ kidÉia ÉU«¾ mt¬ ,±y¤½¦F£ òFj±; v¬ M« - v¬d gaDil¤jh«?
ca®ªnjh® murD« jiyikaik¢rD« gil¤jiytD« nghy¥ gjÉƦ ¼wªjh®. njuh¬ v¬gJ nj®th¬ v¬D« cl¬ gh£L v½®fhy Éidba¢r¤½¬ v½®kiw. v¤Jiz ca®ªnjhdh ÆD« F¦w§ F¦wnk ba¬gJ ,¡ Fwsh¦ Tw¥g£lJ.
145.	vËbjd  ɱÈw¥gh  bd­Jbk¨  "h¬W«
	ÉËahJ  æF«  gÊ.
(,-iu.) vËJ vd ,± ,w¥gh¬ - ¾¬Éisî fUjhJ ,¬g« x¬iwna neh¡» mijailtJ vËbj¬W ¾w¬ kidÉƬf© be¿flªbjhGFgt¬; ÉËahJ v¨"h¬W« æF« gÊ v­J« - ÔuhJ v¥nghJ« æF« j¬ gÊiaí« j¬ Fo¥gÊiaí« milth¬.
`,±Èw¥gh¬p v¬gJ ,±y¤½¬f© bfh±y¥g£L¢ rhth¬ v¬W« bghU´g£L ,u£Lwyh­ ìwJ.
146.	gifght  k¢r«  gÊbad  eh¬F
	Äfthth  ıÈw¥gh¬  f©.
(,-iu.) ,± ,w¥gh¬f© - ¾w¬ kidÉƬf© be¿flªJ xGFgtÅl¤J; gif/ ght«/ m¢r«/ gÊ vd eh¬F« ,fthth« - gifí« fÇR« m¢rK« gÊí« M»a eh¦nfLfS« xUfhY« Ú§fhth«.
“mw«òf³ nf©ik bgUikƪ eh¬F«
¾w¬whu« e¢Rth®¢ nruh - ¾w¬whu«
e¢Rth®¢ nrU« gifgÊ ghtbk¬
w¢r¤njh oªeh¦ bghU´.”	(82)
“ò¡f Él¤j¢r« nghjU« nghj¢r«
J­¡F Äl¤j¢rª njh¬whk¦ fh¥g¢r«
v¡fhY k¢rª jUkh byt¬bfhnyh
î£fh¬ ¾wű òf±.”	(83)
“fh¦ Fo¥gÊah§ ifí¿¦ fh±Fiwí«
M¬ik br­í§fh y¢rkh« - ÚÂua¤
J¬g« ga¡Fkh± J¢rhÇ Úf©l
,¬g bkd¡bfid¤jh¦ TW.”	(84)
,it ehyoah®.
147.	mwÅayh  űth³th  bd¬gh¬  ¾wÅayh´
	bg©ik  eath  jt¬.
(,-iu.) mw¬ ,ayh¬ ,±th³th¬ v¬gh¬ - mwÉa±nghL To ,±th³thbd¬W brh±y¥gLgt¬; ¾w¬ ,ayh´ bg©ik eathjt¬ - ¾wD¡F cÇikó©L mt¬tÊ Ã¦gtˬ bg© l¬ikia ÉU«ghjtdhth¬.
MDUò clÅf³¢¼¡f© tªjJ. ¾w¬ kidia ÉiHahj tnd c©ikahd ,±yw¤jh¬ v¬wthW.
148.	¾w¬kid  neh¡fhj  nguh©ik  rh¬nwh®¡
	fwbdh¬nwh  th¬w  bthG¡F.
(,-iu.) rh¬nwh®¡F - m¿î Ãiwªnjh®¡F; ¾w¬kid neh¡fhj nguh©ik mw¬ x¬nwh - ¾w¬ kidÉia¡ fUjhj bgÇa M©lifik mw« k£Lnkh; M¬w xG¡F - Ãu«¾a xG¡fKkh«.
òw¥ giffis bt±t½D« mf¥ giffis bt±tnj mUik ahjȬ/ mWtif c£giffS´ x¬wh»a fhk¤ij ml¡Ftij¥ nguh©ik v¬wh®. x¬nwh v¬gJ x¬Wjhnd v¬W bghU´gLt jh«. ¾w¬kid neh¡fhik ¾w®¡F¢ ¼wªj mwkhÆD« rh¬nwh®¡F ,a±ghd xG¡f« v¬gJ fU¤J.  v¢rî«ik bjh¡fJ.
149.	ey¡FÇah®  ahbuÅ  dhkÚ®  it¥¾¦
	¾w¦FÇah  nlhnlhah  jh®.
(,-iu.) ehkÚ® it¥¾¬ - m¨r¤j¡f flyh¦ NH¥g£l Ãy îyf¤½¬f©; ey¡F cÇah® ah® vŬ - v±yh ey§fS« bgWj¦ FÇah® vt® vŬ; ¾w¦F cÇah´ njh´ njhahjh® - ¾wbdhUtD¡ FÇatˬ njhis¤ jGthjh®.
ehk« m¢r«. ,~J cÇ¢brh±./ mfy«/ MH«/ ÔaîÆ®f´/ bfhªjË¥ò/ ÃyKG¡F KjÈat¦wh± m¨r¤j¡fjhjȬ/ fliy ehkÚ® v¬wh®. `ey¤½¦Fp v¬gJ m¤J¢rhÇia bjh¡F ìwJ. `njh´ njh­j±p ,l¡ful¡f±.
150.	mw¬tiuah  d±y  brÆD«  ¾w¬tiuah´
	bg©ik  eathik  e¬W.
(,-iu.) mw¬ tiuah¬ m±y brÆD« - xUt¬ mw¤ij¤ jd¡F cÇajhf¡ bfh´shJ ÔÉidfis¢ br­J tUthdhÆD«; ¾w¬ tiuah´ bg©ik eathik  e¬W - ¾wdh£¼¡ F£g£ltˬ bg©l¬ikia ÉU«ghikia mt¬ nk¦bfh´Ë¬ mJ mtD¡F e±yjh«.
,¡ Fz« mt¬ F¦w§fis Xusî kiw¡F« v¬gJ fU¤J.
m½. 16 - bghiwíilik
mjhtJ/ bjǪnjh bjÇahknyh ¾w® jk¡F¢ br­j ¼¿aî« bgÇaîkhd Ô§Ffis ba±yh« ½U¥¾¢ br­ahJ«/ mt¦¿¦fhf mtiu¤ j©oahJ«/ bghW¤J¡ bfh´Sj±/ bgU§F¦wkhÆD« bghW¤J¡bfh´s nt©Lbk¬w¦F/ ,J ¾wű ÉiHahikƬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
151.	mf³thiu¤  jh§F Ãy«nghy¤  j«ik
	Æf³th®¥  bghW¤j  wiy.
(,-iu.) mf³thiu¤ jh§F« Ãy«nghy - j¬id¤ njh©L thiu ÉHhk± jh§F« Ãy«nghy; j«ik ,f³th®¥ bghW¤j± jiy - j«ik k½ahJ Ô§F br­jhiu¥ bghW¤j± jiyaha mwkh«.
,f³j± òf³jY¡F v½®. mJ ,§F k½ahJ brh±Y« brh±iy k£Lk¬¿¢ br­í¨ braiyí§ F¿¤jJ.
152.	bghW¤j  Èw¥¾id  ba¬W  kjid
	kw¤j  yjÅD  e¬W.
(,-iu.) ,w¥¾id v¬W« bghW¤j± - bghiw e¬whjyh±/ ¾w®  br­j Äifia v¡fhy¤J« bghW¤J¡ bfh´f; mjid kw¤j± mjÅD« e¬W - ,Å/ mij kd¤½¦ bfh´shJ m¥bghGnj monahL kw¡f KoíkhƬ mJ m¥ bghiwÆD« e¬wh«.
gÊ¡F¥ gÊ th§f¡Toa m±yJ Ô§F br­jhiu¤ j©o¡f¡ Toa fhy¤J¥ bghW¤J¡ bfh´Sjny c©ikahd bghiwahjȬ/ m¡ fhyK« ml§f `v¬W«p v¬wh®. ,w¥ò¢ brh±ÈY« braÈY« be¿flªj el¤ij. mij¥ bghW¤j fhy¤J« mJ c´s¤½ÈU¤j yh±/ kw¤j± mjÅD« e¬bw¬wh®. kw¤jyhtJ Ô§F br­jhiu e£ghf¡ fUJjY« mtU¡F e¬ik br­jY«. `bghW¤j±p Éa§ nfh´ Éid.
153.	,¬ikí  Ë¬ik  ÉUªbjhuh±  t¬ikí´
	t¬ik  klth®¥  bghiw.
(,-iu.) ,¬ikí´ ,¬ik ÉUªJ xuh± - xUtD¡F tWikí´ tWikahtJ ÉUª½diu V¦W¡bfh´shJ ÉLj±; t¬ikí´ t¬ik klth®¥ bghiw - mJnghy tÈikí´ tÈik ahtJ m¿Éyh® br­j Äifia¥ bghW¤J¡bfh´Sj±.
,J X® ctÄa¤½¦F ntnwh® ctÄa¤ij ctkkh¡»a vL¤J¡fh£Ltik.  xuh± xUîj±/ ctÄa« bghU´.
154.	Ãiwíilik  Ú§fhik   nt©o¦   bghiwíilik
	ngh¦¿  bahGf¥  gL«.
(,-iu.) Ãiwíilik Ú§fhik nt©o¬ - xUt¬ e¦Fz Ãiwî j¬Ål¤½Å¬W Ú§fhikia ÉU«¾¬; bghiwíilik ngh¦¿ xGf¥gL« - mtdh¦ bghiwíilik ng¡fh¤ bjhGf¥ gL«.
bghiwíilik Ƭ¿ e¦Fz Ãiwɱiy ba¬wthW. gL« v¬gJ nt©L« v¬W bghU´gL« JizÉidíkh«.
155.	xW¤jhiu  bah¬whf  itahnu  it¥g®
	bghW¤jhiu¥  bgh¬ngh¦  bgh½ªJ.
(,-iu.) xW¤jhiu x¬whf itah® - ¾w¬ br­j Ô§if¥ bghwhJ mtid¤ j©o¤jhiu m¿îilnah® xU bghU£lhf¡ bfh´sh®; bghW¤jhiu¥ bgh¬ngh± bgh½ªJ it¥g® - Mdh±/ m¤ Ô§if¥ bghW¤jhiunah bgh¬ngh¦ ngh¦¿ it¤J¡bfh´t®.
Ô§F br­jtid¤ j©o¤jtU« m¤ Ô§F br­jtid bah¤jȬ `x¬whf itah®p v¬wh®. bgh¬ngh¦ bgh½jyhtJ Äf nk¬ikahf¥ ngh¦Wj±.  Vfhu« nj¦w«.
156.	xW¤jh®¡  bfhUehis  Ƭg«  bghW¤jh®¡F¥
	bgh¬Wª  Jizí«  òf³.
(,-iu.) xW¤jh®¡F xU ehis ,¬g« - jk¡F¤ Ô§F br­ jtid¤ j©o¤jh®¡F c©lhtJ m² bthUehis Ƭgnk; bghW¤jh®¡F¥ bgh¬W« Jizí« òf³ - Mdh±/ m¤ Ô§if¥ bghW¤jh®¡nfh cyf« mÊí«tiuí« òfG©lh«.
`xUehis Ƭg«p rÇ¡F¢ rÇ br­nj« v¬D« bghª½if (½U¥½). òf³ cyfK´s fhybk±yh« bjhlUkhjyh±/ bgh¬Wj± ,§F cyf¤½¬ bjhʱ.
157.	½wd±y  j¦¾w®  br­ÆD  nehbehª
	jwd±y  br­ahik  e¬W.
(,-iu.) ½w¬ m±y j¬ ¾w® br­ÆD« - br­a¤jfhj bfhoa t¦iw¤ jd¡F¥ ¾w® br­jhuhÆD«; neh behªJ mw¬ m±y br­ ahik e¬W - mjdh± mt®¡F tU« J¬g¤½¦fhf cs« behªJ mwd±yhjt¦iw¤ jh¬ mt®¡F¢ br­ah½U¤j± xUtD¡F e±yjh«.
c«ik ca®î¼w¥ò.  J¬g¤½¦F nehjiy/
“j«ik Æf³ªjik jh«bghW¥g j¬¿k¦
bw«ik Æf³ªj Éid¥ga¤jh± - c«ik
vÇth­ Ãua¤J å³t®bfh± v¬W
gÇtöc« rh¬nwh® fl¬”	(58)
v¬D« ehyoah®¢ br­ísh± m¿ªJbfh´f.
158.	ÄF½ah¬  Ä¡fit  br­jhiu¤  jhªj«
	jF½ah¬  bt¬W  Él±.
(,-iu.) ÄF½ah¬ Ä¡fit br­jhiu - brU¡»dh± jk¡F¤ Ôait br­jtiu; jh« j« jF½ah¬ bt¬W Él± - jh« j« bghiwÆdh± bt¬W ÉLf.
rÇ¡F¢ rÇ Ô§F br­í« ,G¡f bt¦¿ xG¡f¤ njh±É ba¬W«; Ôait br­jhiu¥ bghW¤J¡ bfh´S« xG¡fbt¦¿na c©ikahd bt¦¿ ba¬W« cz®¤j¦F¤ `jF½ah¬ bt¬W Él±p v¬wh®/  ‘Él±’ Éa§nfh´ Éid.
159.	JwªjhǦ  ù­ik  íila  Çwªjh®th
	Ƭdh¢brh  ndh¦»¦  gt®.
(,-iu.) ,wªjh® th­ ,¬dh¢ brh± neh¦»¦gt® - be¿ flªj ѳk¡fˬ thÆŬW tU« Ôa brh¦fis¥ bghW¤J¡ bfh´S« M¦wYila nk¬k¡f´; JwªjhǬ ö­ik cila® - ,±yw¤½¬f© ìwhY« JwÉa® nghy kd¤ö­ik cilauht®.
`th­p vd Äifgl¡ T¿aJ/ ÑnHh® thÆŬW Ôa brh¦fns ÄF½ahf tU« v¬gij cz®¤j¦F. Iªjh« nt¦Wik ƬDUò cw³bghU˦nf íÇajhjyh±/ JwªjhiuÉl¤ öa® vÅDkh«. RL»¬w btÆiy¥ bghW¤jÈD« RL»¬w brh±iy¥ bghW¤j± mÇjhj± fh©f. `»±p M¦wYz®¤J« ,ilÃiy. btƱ ¾w¥¾¡fhj ¼d¤ij¢ RLbrh± ¾w¥¾¤jyh±/ mij¥ bghW¤J¡bfh´Sjny ÄFªj kd¤ö­ikia¡ fh£L« v¬gJ fU¤J.
160.	c©zhJ  neh¦gh®  bgÇa®  ¾w®brh±Y
	Ĭdh¢brh  ndh¦ghǦ  ¾¬.
(,-iu.) c©zhJ neh¦gh® bgÇa® - neh¬¾dh± czit¤ jÉ®ªJ g¼iaí« j£gbt¥g¤ijí« bghW¤J¡bfh´S« JwÉa® k¡f£F£ bgÇatnu; ¾w® brh±Y« ,¬dh¢ brh± neh¦ghǬ ¾¬ - MƬ mt® bgÇatuhtJ ¾w® brh±Y« Ôa brh¦fis¥ bghW¤J¡bfh´S« ,±yw¤jh®¡F mL¤jgona.
¾w® v¬wJ Ôatiu. ,¬g« bgWj¦FÇa ,±yw¤½ÈUªJ bfh©nl J¬g« bghW¤j¦FÇa JwÉaÇD« ÄFªj bghiwia nk¦bfh´tjh±/ Kj¦goahf¥ bgÇat® v¬wh®.
m½. 17 - mG¡fhwhik
mjhtJ/ ¾wuh¡f§ f©L bghwhik¥glhik. bghwhik v¬ gJ bghW¤jȬ kWjiyahjyh±/ mij Éy¡Fj¦F ,² t½fhu« bghiwíilikƬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
mG§Fj± tUªJj± m±yJ J¬òWj±. mG§FtJ mG¡F.  mJ cW v¬D« JizÉid bg¦W mG¡FW vd æF«. mG¡ FWj± ¾wuh¡f§ f©L bghwhJ tUªJj±. ehrKW v¬D« Éid ehrkW v¬W cyf tH¡»±  ½Çªjh¦ ngh¬W/ mG¡FW v¬gJ« mG¡fhW vd ,y¡»a tH¡»± ½ÇªjJ. “mG¡f¦ wf¬whU ıiy” (170) vd t´Stnu TWj± fh©f. ehrK¦W¥ nghth¬ v¬gJ ehrk¦W¥ nghth¬ v¬nw tH§Fj± fh©f.
mG¡fW v¬D« T£LÉid mG¡fhW vd Ú©L bjhʦ bgauhF«. mJ KjÅiy ½Çªj bjhʦbga®. mG¡fhW fL« bghwhik. mG¡fwhik v¬D« v½®kiw¤  bjhʦbga® mG¡ fhwhik vd Ú©L tH§F»¬wJ. ,J tuhik juhik v¬gd thuhik jhuhik vd Ú©lJ ngh¬wJ.
161.	xG¡fhwh¡  bfh´f  bthUt¬w¬  bd¨r¤
	jG¡fh  ¿yhj  Éa±ò.
(,-iu.) xUt¬ j¬ be¨r¤J mG¡fhW ,yhj ,a±ò - xUt¬ j¬ be¨r¤½¦ bghwhik Ʊyhj j¬ikia; xG¡F Mwh¡ bfh´f - jd¡FÇa xG¡f be¿ahf¡ bfh´f.
,a±ò ,a±ghd j¬ik. xG¡fhwh¡ bfh´Sj± cÆÇD¨ ¼w¥ghf¥ ng¡ fh¤j±.
162.	ÉG¥ng¦¿  d~bjh¥g  ½±iyah®  kh£L
	kG¡fh¦¿  d¬ik  bg¿¬.
(,-iu.) ah® kh£L« mG¡fh¦¿¬ m¬ik bg¿¬ - ahÇl¤J« bghwhikƱyh bjhGFjiy xUt¬ bgWkhƬ; ÉG¥ ng¦¿¬ m~J x¥gJ ,±iy - mt¬ bgW¨ ¼wªj ngWfS´ mij bah¥gJ ntW x¬W« ,±iy.
`ah® kh£L«p v¬wjh±/ giftÇl¤J« bghwhik bfh´Sj± Éy¡f¥g£lJ.
163.	mwdh¡f«  nt©lhjh  bd¬gh¬  ¾wdh¡f«
	ngzh  jG¡fW¥  gh¬.
(,-iu.) M¡f« mw¬ nt©lhjh¬ v¬gh¬ - ,«ik¡F« kWik¡F« nt©oa br±tK« mwK« M»a ngWfis¤ jd¡F nt©lhjtbd¬W brh±y¥gL»¬wt¬; ¾w¬ M¡f« ngzhJ mG¡fW¥gh¬ - ¾w¬ br±t§ f©lÉl¤J mj¦F k»HhJ bghwhik¥gLgtdht¬.
bghwhik¡fhu¬ ¾wD¡F xU Ô§F¨ br­a ,ayhJ jd¡nf nf£il tUɤJ¡ bfh´»¬wh¬ v¬gJ/ ,jdh¦ Tw¥g£lJ.
164.	mG¡fh¦¿  d±yit  br­ah  ÇG¡fh¦¿
	ndj«  gLgh¡  f¿ªJ.
(,-iu.) mG¡fh¦¿¬ m±yit br­ah® - m¿îilnah® bghwhik bfh©L mjdh± mwd±yhjt¦iw¢ br­ah®; ,G¡F M¦¿¬ Vj« gLgh¡F m¿ªJ - m¤ Ôa be¿ah± jk¡F ,Uik ÆY§ nfL tUjiy a¿ªJ.
m±yit br­jyhtJ/ f±É br±t« m½fhu« M¦w± KjÈ ad îilah®¡F¤ Ô§F v©QjY« brh±YjY« br­jYkh«. `gh¡Fp xU bjhʦbgaßW.
165.	mG¡fh  Wilah®¡  fJrhY  bkh¬dh®
	tG¡»í§  nfO¬  gJ.
(,-iu.) x¬dh® tG¡»í« nfL <¬gJ - gift® nfL br­a¤ jt¿D« bghwhik j¥ghJ nfL br­tjhjȬ; mG¡fhW cilah®¡F mJ rhY« - bghwhikí´st®¡F¡ nfL br­a mJ x¬nw nghJkhdJ; ntW gif nt©Lt½±iy.
c«ik  v½®kiw¥ bghU£L.  mJnt v¬D« ¾ÇÃiy nafhu« bjh¡fJ.
166.	bfhL¥g  jG¡fW¥gh¬  R¦w  KL¥göc
	K©göc  Ĭ¿¡  bfL«.
(,-iu.) bfhL¥gJ mG¡fW¥gh¬ R¦w« - xUt¬ ¾w®¡F¡ bfhL¥gij¥ bghwhikah±  jL¥gt¬ k£Lk¬¿ mt¬ cwÉd U«; c©gJ« cL¥gJ« ,¬¿¡ bfL« - c©Q« bghUS« cL¡ F« bghUSĬ¿¡ bfLt®.
R¦wK« v¬D« v¢rî«ik bjh¡fJ.  xU br±tdJ bghUis¡ f©L bghwhik¥gLt½D« xU br±t¬ X® ViH¡F¡ bfhL¥gij¥ bghwhikah± jL¥gJ Äf¡ bfhoajhjȬ/ m¡ bfhLik br­jt¬ j¬ R¦w¤njhL« c©gJ« cL¥gJĬ¿¡ bfLth¬ v¬wh®. ,² Éisî bghwhik¡ F¦w¤njhL ViH tƦbwÇ¢rY« TLtjh± ne®tJ. CQil ba¬dhJ c©gJ KL¥gJ« v¬wikah±/ c©z¤j¡fdî« cL¡f¤j¡fdîkhd v²tif¥ bghUisí ÄH¥g® v¬gJ bgw¥gL«. `R¦w«’ bjhÊyhF bga®. R¦¿ÆU¡F« ,d« R¦w«. msbgil <Çl¤J« ,¬Åir g¦¿aJ.
167.	m²É¤  jG¡fh  Wilahid¢  br­at
	l²itia¡  fh£o  ÉL«.
(,-iu.) mG¡fhW cilahid - ¾wuh¡f§ f©lÉl¤J¥ bghwhik bfh´gtid; br­at´ m²É¤J¤ j²itia¡ fh£o ÉL« - br§nfhy¤½dsh»a ½Ukf´ jhD« bghwhJ j¬ m¡if ah»a _njÉ¡F¡ fh£oÉ£L Ú§F«.
m²it m¡if. j« m²it j²it; j« m¡if jk¡if v¬gJ nghy/ ½Ukfˬ m¡if tWik¡F¤ bj­tkhjȬ/ mtS¡F¡ fh£Lj± v¬gJ t¿adh¡Fj±. j²itia v¬gJ ,u©lh« nt¦WikíUò ehyh« nt¦Wik¥ bghU˱ tªj nt¦Wik ka¡f«. `ÉL«p v¬gJ ,§F¤ jiyikah­ tªj jÅÉid.
168.	mG¡fh  bwdbthU  ghÉ  ½U¢br¦W¤
	ÔíÊ  í­¤J  ÉL«.
(,-iu.) mG¡fhW vd xU ghÉ - bghwhik ba¬W brh±y¥ gL« x¥g¦w fÇr¬ (ghÉ); ½U¢br¦W¤ ÔíÊ c­¤J ÉL« - j¬id íilatid ,«ik¡f© br±t§ bfL¤J kWik¡f© euf¤½¦ òF¤½ÉLth¬.
bghwhik¡ Fz¤ij xU bfhoadhf¡ F¿¤jJ M£gila (Personification). ÔíÊ v¬gJ vÇth­ euf¤½¬ bga®. ÉL« v¬gJ br­í« v¬D« th­gh£L ÉidK¦W. fÇR (ght«) - fÇr¬ (M©gh±)/ fǼ (bg©gh±).
169.	m²Éa  be¨r¤jh¬  dh¡fK«  br²Éah¬
	nfL«  Ãid¡f¥  gL«.
(,-iu.) m²Éa be¨r¤jh¬ M¡fK« - bghwhik kd¤jhdJ br±tK«; br²Éah¬ nfL« - bghwhik bfh´shj br²Éa kd¤jhdJ tWik m±yJ J¬gK«; Ãid¡f¥gL« - v¡fuÂa« g¦¿ ne®ªjd bt¬W Muha¥gL«.
,U Ãiyikí« ,a¦if¡F« mwü¦ bfh´if¡F« khwh ÆU¥gjh±/ mt¦¿¦F¡ fuÂa« gHÉidna v¬gJ Muh­¢¼ah± m¿a¥gL«.
“,«ik¢ br­jd ahd¿ e±Éid
í«ik¥ ga¬bfh byhUjÅ íHª½¤
½U¤jF khk¡ bfhGªJl¬ nghªjJ”    	(¼y¥ . 15: 61-3)
v¬D« khly¬ T¦W«/
“v¬bra yht½ ahbjh¬W ıiy ÆŤbj­tnk
c¬bra nyba¬ Wzu¥bg¦ nwŪj ñbdL¤j
¾¬br­j ÔÉid ahbjh¬W ıiy¥ ¾w¥gj¦F
K¬br­j ÔÉid nahɧ' ndtªJ _©lJnt”
v¬D« g£od¤jh® ghlY«/ ,²tif ahuh­¢¼ia¡ F¿¡F«.
170.	mG¡f¦  wf¬whU  ıiya~  ½±yh®
	bgU¡f¤½¦  Ö®ªjhU  ı.
(,-iu.) mG¡f¦W mf¬whU« ,±iy - bghwhik¥g£L¥  bgÇatuhÆdhU ıiy; m~J ,±yh® bgU¡f¤½¬ Ô®ªjhU« ,± - m¡ Fzıyhjt® nguh¡f¤½¬W Ú§»dhU ıiy.
,J gHÉidah± jh¡F©zhj ¾w¥¾¬ Ãiyikia¡ TWtJ.
m½. 18 - bt~fhik
mjhtJ/ ¾w® bghU´nk± Mirbfh´shik. bghwhik Ædh¦ ¾w® bghUis¡ ftu ÉU«òtJ ,a±ghjyh±/ ,J Tlh bj¬gj¦F  mG¡fhwhikƬ ¾¬ it¡f¥g£lJ. bt´ - bt´F - bt~F.  bt~Fj± ÉU«òj±.
171.	eLɬ¿  e¬bghU´  bt~»¦  Fobgh¬¿¡
	F¦wK  kh§nf  jU«.
(,-iu.) eLî ,¬¿ e± bghU´ bt~»¬ - ¾w® bghUisí« j« bghU´ngh¦ fUJ« eLîÃiyikƱyhJ mtuJ e¦br±t¤ ½¬nk± xUt¬ Mirit¥¾¬; Fobgh¬¿ - mt¬ Fobf£L: F¦wK« M§nf jU« - m¤ Ôa Mirit¥ò mtD¡F kWik¤ J¬g¤½¦nfJth»a ÔÉid¡ F¦w¤ijí« c©lh¡F«.
mwtÊƱ <£l¥g£L e±tÊƦ bryÉl¥bgW« br±t¤ij `e¬bghU´p v¬wh®. bgh¬¿ v¬gJ bgh¬¿a¾¬ v¬D« bghUsJ.
172.	gLga¬  bt~»¥  gÊ¥gLt  br­ah®
	eLt¬ik  ehQ  gt®.
(,-iu.) eLî m¬ik ehQgt® - eLîÃiya¬ik¡F m¨¼ ehQgt®: gLga¬ bt~»¥ gÊ¥gLt br­ah® - ¾w® bghUis¡ ft®tjdh± jk¡F©lhF« gaid ÉU«¾¥ gÊ¡f¤j¡f bra± fis¢ br­ah®.
`eLîp jkî« ¾wî« x¥g eho¥ ¾wîª jkngh¦ ngQj±.
173.	¼¦¿¬g«  bt~»  awd±y  br­ahnu
	k¦¿¬g«  nt©L  gt®.
(,-iu.) ¼¦¿¬g« bt~» mw¬ m±y br­ah® - ¾w® bghU is¡ ft®tjh± jh« milí« ÃiyƱyhj ¼¦wsthd Ôa ,¬ g¤ij ÉU«¾ mwd±yhj bra±fis¢ br­ah®; k¦¿¬g« nt©L gt® - mw¤jh± tUtJ« ÃiyahdJ« ngusÉdJkhd ntW e±È¬g¤ij nt©L« m¿îilnah®.
,¬g¤½¬ ¼Wik fhyK« msî« Ôikí«g¦¿aJ. k¦W ntW. Vfhu« nj¦w«.
174.	,ybk¬W  bt~Fj±  br­ah®  òy«bt¬w
	ò¬ikƱ  fh£¼  at®.
(,-iu.) òy« bt¬w ò¬ik ,± fh£¼at® - I«òy¬fisí« ml¡»a F¦wk¦w m¿Éidíilnah®; ,y« v¬W bt~Fj± br­ah® - ah« bghUËny« v¬W v©Â m² ɬikia¤ Ô®¤j¦ bghU£L¥ ¾w®bghUis ÉU«òj± br­ah®.
òy« bt±Yj± Ôa tÊƱ ,¬òwhJ kd¤ij¤ jL¤j±/ ‘ò¬ikƱ fh£¼’ Iaª½Çgw¥ bghU´fis a¿j±/ mjhtJ/ ¾w® bghU´ÛJ jk¡FÇik Ʊiyba¬W«/ mij¡ ftǬ mJ Ãiy ahjhifah¦ ¾¬D« tWikí©lhFbk¬W«/ Mfnt/ m¡ ft® th± ,UikÆYª J¬gk¬¿ Ƭgıiy ba¬W« cz®j±.
175.	m~»  af¬w  t¿bt¬dh«  ah®kh£L«
	bt~»  bt¿a  brƬ.
(,-iu.) m~» mf¬w m¿î v¬M« - cz®th± EQ»¥ bghU sh¦ guªj xUtuJ f±Éa¿th± v¬d gadhF«: bt~» ah®kh£L« bt¿a brƬ - mt® ¾w® bghUis ÉU«¾ v±yhÇl¤J« j« m¿bthL bghUªjhj bra±fis¢ br­thuhƬ.
ah® kh£L« bt¿a br­jyhtJ/ e±yh® bgh±yh®/ ¼¿ah® bgÇah®/ ,isah® _¤jh®/ Mlt® bg©o®/ e±yt® ¾Âa® v¬D« ntWgho¬¿/ ,ʪjdî§ foadî¨ br­j±. btWik m¿bt¬D« c´ço¬ik.  m¿th¦ gaŬikƬ `v¬dh«p v¬wh®.
176.	mU´bt~»   ah¦¿¬f   ¬wh¬   bghU´bt~»¥
	bgh±yhj  NH¡  bfL«.
(,-iu.) mU´ bt~» M¦¿¬f© ìwh¬ - m¬igk£L k¬¿ mUisí« ÉU«¾ ,±yw¤½¬f© ìwt¬; bghU´ bt~»¥ bgh±yhj NH¡ bfL« - ¾w® bghUis ÉU«¾ mij¡ if¥g¦w¤ Ôa tÊfis Muh­ªbj©Âa k£o¦ bf£LÉLth¬.
ÉUªnjh«g± x¥òubthGf± <if M»a mw§f£F m¬ò«/ ,u¥ngh®¡ Ñj¦F mUS« nt©oÆU¥gjh±/ ,±ywK« Xusî mU´be¿¥g£ljh«/ Mjyh±/ ,±yw¤ij¤ Jwtw¤½¦F Mbw¬W gÇnkyHf® T¿aJ KGJ« bghUªjhJ. N³î btË¥g£lîl¬ bghUisÆH¡f ÉUªjhuh± Ô§F ne®jȬ/ ‘NH¡ bfL«’ v¬wh®.
177.	nt©l¦f  bt~»ah  kh¡f«  ÉistƬ
	kh©l¦  fÇjh«  ga¬.
(,-iu.) bt~» M« M¡f« nt©l¦f - ¾w® bghUis¡ ft®jyh± c©lhF« M¡f¤ij ÉU«g¦f; ÉistƬ ga¬ kh©l¦F mÇJ M« - ¾¬ò EfU§ fhy¤½± m² th¡f¤½¬ ga¬ e¬whj ȱiyahjȬ.
`ÉistƬp Éid¤bjhif.  mUik ,§F ,¬ik nk¦W.
178.	m~fhik  br±t¤½¦  »ahbjŬ  bt~fhik
	nt©L«  ¾w¬if¥  bghU´.
(,-iu.) br±t¤½¦F m~fhik ahJ vŬ - xUtdJ br± t« RU§fhkÈU¥gj¦F tÊ vJbtŬ; ¾w¬ nt©L« if¥bghU´ bt~fhik - mJ ¾wD¡F¤ njitahd mtdJ if¥bghUis¤ jh¬ ÉU«ghikah«.
m~fhik ,§F MFbghUsJ.
179.	mwd¿ªJ  bt~fh  t¿íilah®¢  nrUª
	½wd¿ª  jh§nf  ½U.
(,-iu.) mw¬ m¿ªJ bt~fh m¿î cilah® - ,J mwbk¬W bj˪J ¾w®bghUis ÉU«ghj m¿îilahÇl¤J; ½U ½w¬ m¿ªJ M§nf nrU« - ½Ukf´ jh¬ milj¦fhd ½w§fis a¿ªJ mt¦¿¬gona br¬wilth´.
`½Up MFbga®. ½w§f´ fhyK« ,lK« Éidí«. ¾w¬ bghUis ÉU«ghikah¦ br±t« RU§fh½U¥gnjhL ò½jhf¤ njh¬wî¨ br­í« v¬gJ ,jdh¦ Tw¥g£lJ.
180.	,wäD  bk©zhJ  bt~»¬  ÉwäD«
	nt©lhik  ba¬D¨  brU¡F.
(,-iu.) v©zhJ bt~»¬ ,w± <D« - ¾¬ Éistij v©Â¥ghuhJ. xUt¬ ¾w¬ bghUis¡ if¥g¦w¡ fU½¬/ m¡ fU¤J mtD¡F Koit¤ jU«; nt©lhik v¬D« brU¡F Éw± <D« - ¾w¬ bghUis ÉU«ghik ba¬D« bgUÄj« xUtD¡F bt¦¿ia¤ jU«.
Koî bghUËHªjhuhY« murdhY« ne®tJ. “f´tid¡ nfhw± fL§nfh y¬W” v¬W MÇa¥gil flªj beL¨brÊa¬ T¿aik fh©f (¼y¥. 20: 94). bt¦¿ bt~Fth® v±yh®ÛJ« Mir ÛJ§ bfh©lJ.
m½. 19 - òw§Twhik
mjhtJ/ xUtDZyhjÉl¤J mtiu¥g¦¿¤ Ôjhf¥ ngRj±. òw« KJF m±yJ ¾¬g¡f«. xUtDZyhj ,l« mtU¡F¤ bjÇahj KJFg¡f« ngh¬¿U¤jyh± òw« vd¥g£lJ. òw¤½¦ TWtJ òw§TWj±. mJ òw« vdî« gL«.   m¬W mJ ,lthF bga®.
òw§TWj±/ nfh£ brh±YtJ« F©L ngRtJ« vd ,U tif¤J. X® m½fhÇÆÅl¤½± xU gÂahsid¥g¦¿¤ Ôjhf¢ brh±tJ nfh´; nrh«ng¿f´ gy®/ ¼w¥ghf ntiybahʪj bg©o®/ xUtiu¥g¦¿¤ Ôjhf¥ ng¼ k»³tJ F©LÂ. nfh´ Fwis badî« gL«.
,y¡»a tH¡»¦ bgU«ghY§ nfh£brh±Ytij¡ F¿¡F« òw§T¦W/ xUtǬ gjÉia m±yJ ntiyia¥ bghwhikah± m±yJ j¬dy¤jh± bt~» mij¥ g¿¥gj¦F Ãf³tjhÆU¤jyh±/ mij¡ f©o¤j¦F¥ òw§Twhik bt~fhikƬ ¾¬ it¡f¥ g£lJ.
181.	mw§Twh  d±y  brÆD  bkhUt¬
	òw§Twh  bd¬w  ÈÅJ.
(,-iu.) xUt¬ mw« Twh¬ m±y brÆD« - xUt¬ mw« v¬D¨ brh±iyí¨ brh±yhJ mwk±yhjt¦iw¢ br­ÆD«; òw§Twh¬ v¬w± ,ÅJ - xUtiuí«g¦¿¥ òw§Twh¬ v¬W cyf¤jhuh¦ brh±y¥gLj± e¬wh«.
òw§Twhik m¡ F¦w§fËD« nk«g£L¤ njh¬W« v¬gjh«.
182.	mwdæ,  a±yit  br­jȦ  Önj
	òwdæ,¥  bgh­¤J  eif.
(,-iu.) òw¬ mæ,¥ bgh­¤J eif - xUtid¡ fhzhÉl¤ J¥ gʤJiuah± mʤJ¡ T¿¡ f©lÉl¤J mtndhL bgh­ahf¢ ¼Ç¤J Kfky®j±; mw¬ mæ, m±yit br­jȬ ÔJ - mw« v¬nw x¬Wıiybad mʤJ¡ T¿ mwk±yhjt¦iw¢ br­j ÈDª Ôajh«.
mwdʤjÈD« òwdʤjY«/ m±yit br­jÈD« bgh­¤J eifí« Ôbjd ÃuÅiwahf¡ bfh´f. gʤJiuah± mʤjyhtJ bgaiu¡ bfL¤j±. `mæ,p <Çl¤J« ¾wÉid¥ bghU˱ tªj brh±Èir asbgil.
183.	òw§T¿¥  bgh­¤JÆ®  th³jȦ  rhj
	yw§TW  kh¡fª  jU«.
(,-iu.) òw§T¿¥ bgh­¤J cÆ® th³jȬ - xUt¬ ¾wid¡ fhzhÉl¤J¤ Ôjhf¡ T¿ mtid¡ f©lÉl¤J e±ytdhf eo¤J cÆ® th³jÈD«; rhj± mw« TW« M¡f« jU« - m§'d¨ br­ahJ ,wªJ nghj± mtD¡F mwü±f´ TW« M¡f¤ij¤ jU«.
,wªjtÊ¥ òw§TwȬikah±/ `mw§ TW« M¡fª jU«p v¬wh®. M¡f« kWikƦ bgW« e¬ik. `mw«p MFbga®. jU« v¬D« brh±/
“jUbrh± tUbrh± MÆU »sÉí«
j¬ik K¬Åiy MÞ Çl¤j”	(512)
v¬D« bjh±fh¥¾a ü¦gh¥go j¬ik K¬ÅiyƱ tuhJ gl®¡ ifƱ tªj½dh±/ ,ltGtik½ah«.
184.	f©Â¬W  f©zw¢  brh±ÈD¨  brh±y¦f
	K¬Å¬W  ¾¬ndh¡fh¢  brh±.
(,-iu.) f© ìW f© mw¢ brh±ÈD« - xUtbd½nu ìW f©nzh£lĬ¿¡ fL¨brh¦fis¢ brh±ÈD«; K¬ ,¬W ¾¬ neh¡fh¢ brh± brh±y¦f - mt¬ v½Ç± ,±yhÉl¤J¥ ¾¬ Éisíª Ôikia neh¡fhj òw§T¦W¢ brh¦fis¢ brh±yh bjhÊf.
`¾¬p MFbghUsJ. brh±th¬ bra± brh±È¬nk ny¦w¥ g£lJ.  ,½± tªJ´sJ KuzÂ.
185.	mw¨brh±Y  be¨r¤jh  d¬ik  òw¨brh±Y«
	ò¬ikah¦  fhz¥  gL«.
(,-iu.) mw« brh±Y« be¨r¤jh¬ m¬ik - òw§TWth bdhUt¬ mw« e±y bj¬W brh±ÈD«/ mt¬ mij be¨rhu¢ brh±»¬whd±y¬ v¬D« c©ik; òw¨ brh±Y« ò¬ikah± fhz¥gL« - mt¬ òw¨brh±Yj¦F¡ fuÂakhd ¼Wj¬ikah± m¿a¥gL«.
kdª½Uªjhikah± mt¬ brh± e«g¥bgwh bj¬gjh«. ,Å/ mw« e±ybj¬W xUtdJ kd¢rh¬W x¥ò¡bfh´ËD«/ tH¡f¤ ½dhY« ÉU¥¾dhY« be¨RuĬikahY« mt¬ mj¦F khwhf xGfyhkhfȬ/ `mw§TW« be¨r¤jh d¬ikp v¬gj¦F/ mw¤½¬ e¬ikia¥g¦¿¡ Tw¤ jF½í´s kd¤jhd±yhik v¬W ciu¥ ¾Dkikí«.
186.	¾w¬gÊ  TWth¬  w¬gÊ  í´Sª
	½wªbjǪJ  Tw¥  gL«.
(,-iu.) ¾w¬gÊ TWth¬ - ¾wbdhUt¬ gÊia mt¬ òw¤ J¡ TWgt¬; j¬ gÊí´S« ½w¬ bjǪJ Tw¥gL« - j¬ brhªj¥ gÊfS´S« fLikahdit bjǪbjL¡f¥g£L m¥ ¾wdh± j¬ v½Çnyna Tw¥gLth¬.
òw¤J v¬gJ m½fhu¤jh± tªjJ. `½w¬p tÈik. mJ ,§F¤ ½wdhd gÊfis¡ F¿¤jJ; Mjyh± MFbghUsJ. ½wªbjǪJ TWtj¦F¡ fuÂa« òw§T¦iw¥g¦¿ m¿É¡f¥g£lik m±yJ nf´É¥g£lik ba¬gJ/ fUjysitah± m¿a¥gL«. br­ahk¦ br­j òw§T¦¿¦F¥ gÊth§F¨ br­ifahjyhY«/ `½wªbjǪJp v¬D§ F¿¥¾dhY«/ neǦ brh±YjY« c­¤Jzu¥gL«.
187.	gf¢brh±È¡  nfË®¥  ¾Ç¥g®  ef¢brh±È
	e£ghl  nw¦wh  jt®.
(,-iu.) ef¢ brh±È e£ghl± nj¦whjt® - k»GkhW ,Åa brh¦fis¢ brh±È mayhnuhL« e£ghl± jk¡F e¬bw¬W bjË ahj òw§T¦whs®; gf¢ brh±È¡ nfË®¥ ¾Ç¥g® - ¾sî©lhFkhW  òw§T¿¤ j« cwÉdiuí« j«ikÉ£L¥ ¾Ça¥g©Qt®.
nfËiuí« v¬D« ¼w¥ò«ik bjh¡fJ. e£ghl± v¬D§ F¿¥gh± mayhnuhL« v¬gJ tUÉ¡f¥g£lJ. m² î«ik v¢r î«ik. j« nfË® v¬dhJ nfË® v¬Wk£L§ F¿¤j½dh±/ ¾w Çd¤jh®¡F´S« òw§T¦wh¦ ¾ÇÉidí©lh¡Ft® v¬gJ bgw¥ gL«. ,§'d« v±yh®¡F« bgh±yhjtuht® v¬gJ fU¤J. njwhj t® v¬D« j¬Éid nj¦whjt® v¬W ¾wÉid toɱ ìwJ/ “fdÉYª nj¦whjh® kh£L” (Fw´. 1054) v¬òÊ¥nghy.
188.	J¬Åah®  F¦wKª  ö¦W  ku¾dh
	bu¬idbfh  ny½yh®  kh£L.
(,-iu.) J¬Åah® F¦wK« ö¦W« ku¾dh® - j« beU§»a îwÉd® F¦w¤ijí« mt® òw¤J¤ ö¦W« ,a±òila t¬bd¨r®; V½yh® kh£L v¬id bfh± - mayh® br­½Æ± v¤jifatuhth®[
`F¦wK«p v¬gJ J¬Åahiu neh¡»a ¼w¥ò«ik. ö¦Wj± v¬gJ fs¤½¦ bghÈ ö¦Wj±nghy¥ gyUk¿a¥ gu¥òj±. Äf¡ bfhoatuht® v¬gJg¦¿í« m¿a¥glhikg¦¿í« `v¬id bfh±p v¬wh®. `v¬d® bfh±p v¬D« ghlK« V¦wnj.  `bfh±p Ia«.
189.	mwndh¡»  ah¦W§bfh±  ita«  òwndh¡»¥
	ò¬brh  Yiu¥gh¬  bghiw.
(,-iu.) òw¬ neh¡»¥ ò¬brh± ciu¥gh¬ bghiw - ¾w® ,± yhj rka« gh®¤J mtiu¥ gʤJiu¡F« òw§T¦whsdJ cliy¥ bghW¤jiy; ita« mw¬neh¡» M¦W§bfh± - khÃy« jd¡F mwbk¬W fU½¢ br­í« nghY«[
j¬id mf³thiu¤ jh§F« Ãy¤½¦F« òw§T¦whs¬ cliy¢ Rk¤j± mÇbj¬D§ fU¤jh±. `mwndh¡» ah¦W§bfh±p v¬wh®. bghiw v¬D« brh± ,§F¢ Rk¤jY« bghW¤J¡bfh´S jYkh»a ,U bghUisí« xU§nf jGÉajh«. `bfh±p Ia§ fyªj c­¤Jz®î.
190.	V½yh®  F¦w«ngh¦  w§F¦w§  fh©»¦¾¬
	ÖJ©nlh  k¬D  KÆ®¡F.
(,-iu.) V½yh® F¦w«ngh± j« F¦w« fh©»¦¾¬ - òw§TW th® jh« fhQ« ¾w® F¦w«ngh± j« F¦w¤ijí§ fhzt±yuhƬ; k¬D« cÆ®¡F¤ ÔJ c©nlh - Ãiybg¦w k¡fSÆ®¡F tu¡ Toa J¬gK©nlh?
mayhiuí« giftiuí§ F¿¡F« V½yh® v¬D« brh±/ ,§F¥ ¾w® v¬D« bghU£lh­ ìwJ. ¾w® F¦w«ngh± j« F¦wK§ fh©lyUik neh¡»¡ `fh©»¦¾¬p v¬wh®. f©ltʤ ÔÉid ÃfHhjhjȬ mjdh± J¬gK Äuhbj¬gjh«. `»±p M¦wYz®¤J« ,ilÃiy. ,Å/ fh©»¬¾¬ v¬W ¾Ç¥¾D« mikí«. cl± ñyh bjhÊaî« cÆ® Ãiybg¦W æwyh± k¬DKÆ® v¬wh®.
m½. 20 - gaÅy brh±yhik
mjhtJ/ ntiy br­ahj X­î neu¤½Y« jd¡nfD« ¾w®¡ nfD« mw«bghU ˬg§fS´ x¬W« gathj å© brh¦fis¢ brh±yhik. bgh­/ Fwis/ fL¨brh±/ gaűbrh± v¬D« eh±tif¢ brh¦F¦w§fS´/ bgh­ ,±yw¤jh®¡F¥ ga¬gLkhW« JwtwÉaȦ f©o¡f¥gLtjdhY«/ fL¨brh± ,Åait TwyhD« Fwis òw§TwhikahD« Éy¡f¥g£likahY«/ v¨¼ ìw gaű brh±iy¡ fotJ. ,§F vL¤J¡bfh´s¥g£lJ. x¬iw¢ brh±tj¦F¡ nf£ghU« nt©oÆU¤jȬ ,Ut®¡F¡ FiwªJ brh±yh£L Ãf³¤j KoahJ. ,Utnuh gynuh To å©ng¢R¥ ngR« nghJ/ eifaho k»³j¦nfD« ¾wiu¥g¦¿¥ òw§T¦whf¥ ngr neUkhjȬ/ m¤ bjhl®òg¦¿ ,J òw§TwhikƬ¾¬ it¡f¥g£lJ.
191.	g±yh®  KÅa¥  gaÅy  brh±Yth
	bd±yhU  bk´s¥  gL«.
(,-iu.) g±yh® KÅa¥ ga¬ ,y brh±Yth¬ - m¿îilah® gyU« btW¡FkhW å© brh¦fis¢ brh±gt¬; v±yhU« v´s¥ gL« - v±yhuhY« ,Êth­ v©z¥gLth¬.
v±yhU« v¬W ¾¦F¿¤jjdh± g±yh® v¬W K¦F¿¤jJ/ m¿îilahiu ba¬gJ c­¤Jzu¥gL«. m¿îilah® btW¡fnt mtiu¥ ¾¬g¦¿ VidnahU« btW¥g® v¬gJ fU¤J. v´Sj± kd¤½¬ bra±.
192.	gaÅy  g±yh®K¦  brh±y  daÅy
	e£lh®f£  br­jȦ  ÖJ.
(,-iu.) ga¬ ,y g±yh®K¬ brh±y± - xUt¬ gad¦w brh¦ fis m¿îilnah® gy®K¬ brh±Yj±; ea¬ ,y e£lh®f©    br­jȬ ÔJ - ÉU«g¥glhj bra±fis¤ j¬ e©gÇl¤J¢ br­ jÈDª Ôajh«.
ea¤j± ÉU«òj±.  ea« ÉU¥g«. `ea¬p nghÈ. m¿îilnah®¡F¥ gaű brh±È¬ÛJ´s btW¥¾¬ msit¡ T¿athW.
193.	eaÅy  bd¬gJ  brh±Y«  gaÅy
	ghǤ  Jiu¡F  Kiu.
(,-iu.) ga¬ ,y ghǤJ ciu¡F« ciu - xUt¬ gaűyhj bghU´fis¥g¦¿ ÉǤJiu¡F« ciuna; ea¬ ,y¬ v¬gJ brh±Y« - mt¬ ne®ik (Ú½) Ʊyhjt¬ v¬gij m¿É¡F«. m¿ ɤjY« gadsɦ brh±Yjiy x¡FkhjȬ `brh±Y«p v¬wh®.
194.	ea¬rhuh  e¬ikÆ  Ü¡F«  ga¬rhuh¥
	g©¾±brh¦  g±yh  uf¤J.
(,-iu.) g±yhuf¤J¥ ga¬ rhuh¥ g©ò ,± brh± - xUt¬ gyÇl¤J« gabdhL bghUªjhj g©g¦w brh¦fis¢ brh±Yj±; ea¬ rhuh e¬ikƬ Ú¡F« - ne®ikbahL bghUªjhJ mtid e¦Fz¤½Å¬W Ú¡F«.
brh¦g©òf´ XirÆÅik/ ,y¡fz tGɬik/ bghU´ e¬ik KjÈad. brh±Yj± v¬gJ brh±by¢r«. `rhuhp ,u©lD´ K¬dJ <Wbf£l v½®kiw Éidba¢r«; ¾¬dJ <Wbf£l v½® kiw¥ bgabu¢r«.
195.	Ó®ik  ¼w¥bghL  Ú§F«  gaÅy
	Ú®ik  íilah®  brhȬ.
(,-iu.) Ú®ik cilah® ga¬ ,y brhȬ - ,Åa j¬ik íila ca®ªnjhU« gad¦w brh¦fis¢ brh±thuhƬ; Ó®ik ¼w¥bghL Ú§F« - mjdh± mtUila ca®î« mJg¦¿a k½¥ò« Ú§»ÉL«.
`brhȬp v¬D« Ãiy¥gh£L Éidba¢r« brh±yhikia cz®¤½¦W.
196.	gaűbrh¦  ghuh£L  thid  kfbdd±
	k¡f£  gjo  bad±.
(,-iu.) ga¬ ,± brh± ghuh£Lthid kf¬ vd± - gad¦w brh¦fis¥ gyfhY« ÉU«¾¢ brh±gtid kf¬ (khªj¬) v¬W brh±y¦f; k¡f£ gjo vd± - k¡fS£ gj® v¬W brh±Yf.
m± v¬D« Éa§nfhçW K¬ò v½®kiwÆY«/ ¾¬ò cl¬ gh£oY« tªjJ. gj® c´ço±yhj TykÂ. k¡f£ gj® m¿th»a c´çl¦wt¬ m±yJ m¦wt´.
197.	eaÅy  brh±ÈD¨  brh±Yf  rh¬nwh®
	gaÅy  brh±yhik  e¬W.
(,-iu.) rh¬nwh® ea¬ ,y brh±ÈD« brh±Yf - m¿îil nah® ne®ik Ʊyhj brh¦fis v¬nwD« j¥¾¤ jt¿¢ brh±ÈD« brh±Yf; ga¬ ,y brh±yhik e¬W. MƬ v¡fuÂa¤ij Æ£L« gaűyhj brh¦fis¢ brh±yh½U¤jny mt®¡F e¬wh«.
,J ne®ikƱyh¢ brh±iy beU¡fo ÃiyikƦ brh±y ,irtˤjj¬W; ne®ikƱyh¢ brh±ÈD« gaűyh¢ brh± Ôabj¬gij cz®¤Jtnjah«.
198.	mU«ga  dhí  k¿Édh®  brh±yh®
	bgU«ga  űyhj  brh±.
(,-iu.) mU«ga¬ Mí« m¿Édh® - m¿j¦fÇa ga¬fis Muhat±y m¿îilah®; bgU«ga¬ ,±yhj brh± brh±yh® - ÄFªj gaűyhj brh¦fis xUnghJ« brh±yh®.
m¿j¦fÇa ga¬fshtd eh´nfhËa¡fK« bk­¥bghU ËaY« åLngW« KjÈad. bgU«gaűyhj brh±iy¢ brh± yhbudnt/ ¼W ga¬ jU« brh±Y« mt® thÆŬW tuhbj¬gJ bgw¥gL«. ,jdh±/ mU«gadhuhí« m¿Édh®¡F¢ ¼Wga¬ brh±Y« mwnt Éy¡f¥g£lJ.
199.	bghUO®ªj  bgh¢rhªJ¨  brh±yh®  kUO®ªj
	khrW  fh£¼  at®.
(,-iu.) kU´ Ô®ªj khR mW fh£¼at® - ka¡f¤½Å¬W Ú§»a F¦wk¦w m¿îilah®; bghU´ Ô®ªj bgh¢rhªJ« brh±yh® - gaűyhj brh¦fis kwªJ¨ brh±yh®.
ka¡f« IaKª ½Çò«. F¦wk¦w m¿î bk­a¿î m±yJ öa m¿î.
200.	brh±Yf  brh±È¦  gaDila  brh±y¦f
	brh±È¦  gaÅyh¢  brh±.
(,-iu.) brh±È¬ ga¬ cila brh±Yf - VnjD bkh¬iw¢ brh±È¬ gaD´s brh¦fisna brh±Yf; brh±È¬ gaÅyh¢ brh± brh±y¦f - brh¦f˦ gaűyhjt¦iw¢ brh±yh½U¡f.
xnu bghUis cl¬gh£oY« v½®kiwÆY« T¿aJ mij tÈíW¤j¦fhjȬ/ T¿aJ Twy¬W. xnu brh± bghU´ khwhJ ½U«g¤ ½U«g tªjJ `brh¦bghU£ ¾¬tUÃiyp aÂah«.
m½. 21 - ÔÉida¢r«
mjhtJ/ ,«ikÆY« kWikÆY« J¬g« ÉisÉ¡F« ÔÉidf£F m¨¼ mt¦iw¢ br­ah½U¤j±. gaű brh±iyí« Ô¢brh± vd Éy¡»aikah±/ ÔÉid Éy¡f¥g£lik brh±yhkny bgw¥gL«. K¡fuz¤J£ brh±È¦ fL¤jJ brayhjyh±/ ,J gaÅy brh±yhikƬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
Ô¢brh±ÈD« Ô¢bra± bfhoaJ v¬gij tÈíW¤j¦F¤ ÔÉid br­ahik v¬dhJ ÔÉida¢r« v¬wh®.
201.	ÔÉidah  u¨rh®  ÉGÄah  u¨Rt®
	ÔÉid  ba¬D¨  brU¡F.
(,-iu.) ÔÉid v¬D« brU¡F - ÔÉid v¬W brh±y¥gL« ,Wkh¥¾¦F; ÔÉidah® m¨rh® - ÔÉid br­J gH»a Ônah® m¨rh®; ÉGÄah® m¨Rt® - MƬ mij¢ br­j¿ahj ÓÇah® m¨Rt®.
ÔÉid¡F¡ fuÂakhd ,Wkh¥ò/ ÔÉid ba¬D« fUÄa khf¢ rh®¤½¡ Tw¥g£lJ. m¨rhik kd¢rh¬¿¬ kG¡f¤jhY« m¢r« mj¬ T®ikahY« V¦gLtdth«.
202.	Ôant  Ôa  ga¤jyh¦  Öait
	ÔÆD  k¨r¥  gL«.
(,-iu.) Ôa Ôant ga¤jyh± - xUt¬ jd¡»¬g§ fU½¢ br­í« ÔÉidf´ ,«ikÆY« kWikÆY« J¬g§fisna jUjyh±; Ôait ÔÆD« m¨r¥gL« - m¤ ÔÉidf´ ÔÆD« ÄF½ahf m¨r¥gl¤j¡fdth«.
ÔahdJ bjh£ltiu¢ RoD« vÇ¥¾D«/ rik¤jY« FË® ngh¡fY« neh­ Ú¡fY« bfhLÉy§F Éu£lYkh»a e¬ik fisí¨ br­jyhY«; ÔÉidahdJ br­j fhy¤½± k£Lk¬¿¥ ¾¬ò ntbwhU fhy¤½Y« ntnwhÇl¤½Y« ntnwhUl«¾Y« br¬W RLjyhY« v²tif e¬ikí« br­ahikahY«; ‘Ôait ÔÆD« m¨r¥gL«’ v¬wh®. ÔÉid e¬ik br­ahikg¦¿na ‘Ôant’ v¬D« ghl« ,§F¡ bfh´s¥g£lJ.
203.	m¿ÉD  bs±yhª  jiyba¬g  Ôa
	brWth®¡F¨  br­ah  Él±.
(,-iu.) brWth®¡F« Ôa br­ah Él± - j«ik¥ gif¥gt®¡Fª Ôikahdt¦iw¢ br­ahJ ÉLjiy; m¿ÉD´ v±yh« jiy v¬g - m¿î¢ bra±f bs±yht¦W´S« jiyahabj¬g® m¿îilnah®.
e¬ik¡F e¬ikí« Ôik¡F¤ Ôikí¨ br­tnj k¡fËa± ghjyh±/ Ôik¡F e¬ik br­tij m±yJ Ôik br­ahikia¢ ¼wªj m¿î¢ braby¬wh®. c«ik ,Êî¼w¥ò. ‘br­ah’ <Wbf£l v½®kiw Éidba¢r«/ m¿Édh± xG¡f« gadhjȬ xG¡f« m¿btd¥g£lJ.
204.	kwªJ«  ¾w¬nfL  NH¦f  NÊ
	dw¨NG¨  N³ªjt¬  nfL.
(,-iu.) ¾w¬nfL kwªJ« NH¦f - xUt¬ ¾wD¡F¡ nfL br­í« Éidia kwªJ« v©zh½U¡f; Nʬ N³ªjt¬ nfL mw« NG« - vtndD« v©Â¬/ v©ÂdtD¡F¡ nf£il mw¤bj­tnk br­a v©Q«. 
j¥ghJ gÊ¡F¥ gÊth§f tÈik Ä¡f mw¤bj­t« clÅU¤ jyh±/ xUtD¡F¤ Ô§if v©QjY« MfhJ v¬gjh«.
205.	,ybd¬W  Ôait  br­a¦f  br­Æ
	ÅydhF«  k¦W«  bga®¤J.
(,-iu.) ,y¬ v¬W Ôait br­a¦f - vtndD« ah¬ bghU ˱yhjt¬ v¬W fU½ mij¥ bgw¦bghU£L¥ ¾w®¡F¤ Ôikahd t¦iw¢ br­ah½U¡f; br­Æ¬ bga®¤J« ,y¬ MF« - br­th dhƬ Û©L« t¿adhth¬.
ÔÉidah¬ tªj bghUis ÉiuªJ ,HªJÉLthdhjȬ Û©L« t¿adhth¬ v¬wh®.  `,y¬p ,u©L´/ K¬dJ j¬ik bahU ik¡ F¿¥ò ÉidK¦W; ¾¬dJ gl®¡if ah©gh¦ F¿¥ò Éid ahyizí« bga®.  `k¦Wp mirÃiy.  c«ik ¾Ç¤J¡ T£l¥g£lJ.
206.	Ô¥ghy  jh¬¾w®f£  br­a¦f  neh­¥ghy
	j¬id  al±nt©lh  jh¬.
(,-iu.) neh­¥ghy j¬id ml± nt©lhjh¬ - J¬òW¤Jª ½w¤jdth»a F¦w§f´ j¬id¥ ¾¬ tªJ tU¤Jjiy ÉU« ghjt¬; Ô¥ghy jh¬ ¾w®f© br­a¦f - Ôik br­íª ½w¤jdth»a Éidfis¤ jh¬ ¾wÇl¤J¢ br­ah½U¡f.
j¬dy«g¦¿naD« ¾w®¡F¤ Ôik br­ah½U¡f v¬wthW.
207.	vid¥gif  í¦whU  K­t®  Éid¥gif
	åahJ  ¾¬br¬  wL«.
(,-iu.) vid¥ gif c¦whU« c­t® - v¤Jiz¥ bgÇa gifíilahU« mjŬW xUtifah± j¥òt®; Éid¥gif åahJ ¾¬ br¬W mL« - MƬ/ ÔÉidah»a gifnah Ú§fhJ bjhl®ªJ br¬wÉlbk±yh¨ br¬W tU¤J«.
ÔÉid¥ gaD¡F¤ j¥g Koah bj¬gjh«.
208.	Ôait  br­jh®  bfLj  ÅHw¬id
	åah  joíiwª  j¦W.
(,-iu.) Ôait br­jh® bfLj± - ¾w®¡F¤ Ôikahd t¦iw¢ br­jt® mt¦¿¬ Éisth± j¥ghJ bfLj± vJngh¬wbjŬ; ÃH± j¬id åahJ mo ciwªj m¦W - xUtdJ ÃH± mt¬ v§F¢ br±ÈD« cl¬ br¬W/ ,U´ tªjÉl¤J¡ f©Â¦F kiwÆD« Û©L« xËƱ njh¬WkhW/ v¬W« mtid É£L Ú§fhJ mt¬ fhyoÆnyna j§»a j¬ikaJ.
nk± `åahJ ¾¬br¬ wL«p v¬wij ,§F ctikah± És¡ »dh®.
209.	j¬id¤jh¬  fhjy  dhÆ  bdid¤bjh¬Wª
	J¬d¦f  ÔÉid¥  gh±.
(,-iu.) jh¬ j¬id¡ fhjy¬ MƬ - xUt¬ c©ikƱ j¬id¡ fhjÈ¥gtdhƬ; ÔÉid¥gh± vid¤J x¬W« J¬d¦f - ¾w®¡F¤ Ôik br­í« gF½bahL v¤Jiz¢ ¼¿J« bghUªj¦f.
¾w®¡F¢ br­j ÔÉid j¥ghJ jd¡F¤ J¬g« Éis¤jyh±/ `j¬id¤jh¬ fhjydhƬp/ v¬wh®. fhj± v¬wJ m¿nthL Toa fhjiy. ÔÉid¥ gF½bahL bghUªjhik ahtJ ‘ÔÉid br­ahp ½U¤jny.  x¬W v¬D« v©Q¥ bga® ,§F¢ ¼¦wsî¥ bghUËdJ.
210.	mU§nfl  bd¬g  j¿f  kU§nfho¤
	ÔÉid  br­ah  bdŬ.
(,-iu.) kU§F Xo¤ ÔÉid br­ah¬ vŬ - xUt¬ brª be¿ÆŬW« xUg¡fkhf Éy»¢ br¬W ¾w®¡F¤ Ôik br­ah dhƬ; mU§nfl¬ v¬gJ m¿f - mt¬ nfo±yhjt¬ v¬gij m¿ªJbfh´f.
mUik ,§F ,¬ik F¿¤jJ. mU§nfl¬ v¬gJ fhȱ yhjtid ,±yh¡ fhy¬ v¬wh¦ ngh±tJ. ,J br­í´ tH¡F. kU§nfhLj± ÉiuªJ ÉyFj±.
m½. 22 - x¥òut¿j±
mjhtJ/ ,±yw¤jhU£ bgU¨ br±tuhdt® br±tU´ ca®ªnjhuhd t´s±fis¥ ¾¬g¦¿ bahGFjȬf©/ “tst dhÆD« mst¿ª jʤJ©” v¬w be¿Kiw¥go j¤j« mst¿ªJ mj¦nf¦g elªJbfh´Sj±. ca®ªnjhuhd t´s±fis bah¤ bjhGFjY« mtut® br±t¤½¬ mst¿jY«g¦¿ x¥òut¿j± vd¥g£lJ.  ,J bgU¨br±t®¡FÇa cyf eilah«.
“,«ik¢ br­jJ kWik¡ fhbkD«
mwÉiy tÂf¬ May¬ ¾wU¨
rh¬nwh® br¬w be¿bad
M§F¥g£ l¬wt¬ ift© ikna”	(òw«. 134)
v¬W ciwô® V¢nrÇ Klnkh¼ah® ghoÆU¤j± fh©f.
ÔÉid¡F v½uhdJ« mij¥ ngh¡f t±yJ« e±Éid ahjyhD«/ e±ÉidƦ ¼wªjJ <ifahjyhD«/ <ifƦ ¼wªj tifahd x¥òut¿j± ÔÉida¢r¤½¬ ¾¬ it¡f¥g£lJ. ÔÉidah»a kw¤½¦F khW« kh¦W« mw«. mw¤½¬ ¼wªj tif <if. “<jyw«” v¬wh® xsitahU«.
211.	if«khW  nt©lh  fl¥ghL  khÇkh£
	bl¬dh¦W§  bfh±nyh  îyF.
(,-iu.) cyF khÇkh£L v¬ M¦W« - cy»Y´s cÆ®f´ j« th³¡if¡F ,¬¿aikahj Úiu íjw K»Y¡F v¬d if«khW br­»¬wd; x¬Wıiyna[ fl¥ghL if«khW nt©lh - Mjyh±/ m« K»± nghY« t´s±f´ br­í« x¥òuîfS« if«khW nt©Ltdt±y.                      
`v¬dh¦W«p v¬w ÉdhɦFÇa Éil tUɤ Jiu¡f¥g£ lJ. `fl¥ghLp v¬D¨ brh± bgU¨ br±t® t¿ah®¡Fjt¡ flik¥g£lt® v¬gij íz®¤J«. fl¥gLtJ fl¥ghL. ,Å/ t´s±f´ j« flikahf¡ bfh©blhGFtJ fl¥ghL vÅDkh«.
“ghÇ ghÇ ba¬Wgy nt¤½
bahUt¦ òf³t® brªeh¥ òyt®
ghÇ bahUtD k±y¬
khÇí K©O© LyFòu¥ gJnt”	(òw«. 107)
v¬D§ f¾y® gh£L ,§F¡ ftÅ¡f¤j¡fJ. br­thuJ nt©lhik mt® braȬnk± V¦w¥g£lJ.  `bfh±p/  `Xp ,u©L« mirÃiyf´.
212.	jhsh¦¿¤  jªj  bghUbs±yhª  j¡fh®¡F
	ntsh©ik  br­j¦  bghU£L.
(,-iu.) jh´ M¦¿¤ jªj bghU´ v±yh« - x¥òuths¬ Ka¦¼ br­J bjhF¤j br±t« KGtJ«; j¡fh®¡F ntsh©ik br­j¦ bghU£L - jF½íilah®¡F¥ g±tifÆY« cjÉ br­j¦bghU£nl ah«.
,jdh±/ ,ilÉlhJ Ka¦¼ br­J nk¬nkY« bghUç£lhJ ,UªJ©Q« nrh«ng¿¤jdK«/ jF½Æ±yhjt®¡F¢ br­í« jtwhd ntsh©ikí« Éy¡f¥g£ld. “Fª½¤ ½¬wh¦ F¬W§ F¬W«” MjȬ/ x¥òuthsD¡F ,ilÉlh Ka¦¼ nt©Lbk¬ gjh«. bghUS´stU« jÄiH¡ bfL¥gtU« jF½a¦wtuht®. x¥òuths¬ v¬D« vGth­ m½fhu¤jh± tªjJ.
213.	ò¤nj Syf¤J  Û©L«  bgwyÇnj
	bah¥òuÉ  d±y  ¾w.
(,-iu.) x¥òuɬ e±y - x¥òuî ngh¬w e±y bra±fis; ò¤nj´ cyf¤J« <©L« bgw± - njtUyf¤½Y« ,² îyf¤½Y« bgWj±; mÇnj - mÇnjah«.
mÇJ v¬D« brh±/ njtUyf¤ij neh¡»¬ ,¬ik¥ bghU S«/ ,² îyf¤ij neh¡»¬ mUik¥ bghUS« jUtjh«. Vbd Ŭ/ njtUyf¤½± <thU« V¦ghUĬ¿ v±yhU« xUj¬ika®. ,²îyf¤½± x¥òuî br­th® Éu±É£ bl©zî« nt©lhj xU¼ynu.  Vfhu« nj¦w«.  `¾wp mirÃiy.
214.	x¤j  j¿th  DÆ®th³th¬  k¦iwah¬
	br¤jhU´  it¡f¥  gL«.
(,-iu.) x¤jJ m¿th¬ cÆ®th³th¬ - x¥òuî br­thD« br­ahjhDkh»a ,Utif¢ br±tU´/ br­gtnd cÆnuhL To th³gtdht¬; k¦iwah¬ br¤jhU´ it¡f¥gL« - k¦w¢ br­ahjt¬ br¤jhU´ xUtdhf¡ fUj¥gLth¬.
cÆU¡FÇa m¿î¨ braYĬikƬ/ eil¥¾zbk¬W§ fUj¥glhJ ¾zbk¬nw ,ʤ½l¥gLth¬ v¬wh®.
215.	CU  Ú®Ãiwª  j¦nw  íyfth«
	ngu¿  ths¬  ¿U.
(,-iu.) cyF mth« ngu¿ths¬ ½U - cy»Y´s cÆ®fis ba±yh« ÉU«¾ x¥òuî br­í« ngu¿îilah¬ br±t«; CU ڮ Ãiwªj m¦nw - C®th³eǬ FoÚ®¡ Fs« Ãu«¾dh¦ ngh¬wnj.
ghÇ K±iy¡F¤ njU«/ ngf¬ kÆY¡F¥ ngh®ití« cjÉa bra±f´/ x¥òuths® m~¿iz íÆ®fisí« ÉU«òtij m¿É¡F«. CU©gJ CUÂ. ,J gh©oeh£L tH¡F. ,±yw ÃiyÆnyna ,U½iz íÆ®fËl¤J« m¬ò br­gtid¥ ngu¿ths¬ v¬wh®. CU v¬w ctk¤jh± khbgU¨ br±t« v¬gJ«/ x¥òuths¬ thG§ fhybk±yh« v±yh®¡F« v¬W« v˽± cjî« v¬gJ« bgw¥gL«.  Ú®Ãiwj± xUbrh¦ w¬ikaJ.  Vfhu« nj¦w«.
216.	ga¬ku  K´q®¥  gG¤j¦wh¦  br±t
	eaDil  ah¬f£  go¬.
(,-iu.) br±t« ea¬ cilah¬f© go¬ - br±t« x¥òuî br­í« ne®ikahsÅl« nrUkhƬ; ga¬ ku« c´q®¥ gG¤j m¦W - mJ ga¬gL« ku« C® eLnt gG¤jh¦ nghY«.
x¥òuî ne®ik Ä¡f brayhjȬ mij ea¬ v¬wh®. e¢R ku¤ij Éy¡f¥ ga¬ku« v¬wh®. CU´ v¬gJ c´q® vd Kiw kh¿aJ ,y¡fz¥ nghÈ.  `M±p mirÃiy.
217.	kUªjh»¤  j¥gh  ku¤j¦wh¦  br±t«
	bgUªjif  ah¬f£  go¬.
(,-iu.) br±t« bgUªjifah¬f© go¬ - br±t« x¥òuî br­í« bgUªjifahsÅl« nrǬ; kUªJ M»¤ j¥gh ku¤J m¦W - mJ nt®Kj± bfhGªJtiu v±yh îW¥ò« g±ntW neh­¡F kUªjh»¤ j¥ghJ ga¬gL« ku¤ijbah¡F«.
ku¤ij kUªbj¬wikah± mj¬ cW¥òfbs±yh« kUª jhj± m¿a¥gL«.  ¼y kUªJf´ ¼yUl«¾¦F V¦fhikahD« ¼¿J fhy« bghW¤J M¦w± bfLjyhD«/ v±yh®¡F« v¬W« j¥ghJ FzªjU« v¬gij íz®¤j¤ `j¥gh ku«p v¬wh®.
nk¦T¿a _nt Wtk§fS´ CUÂba¬gJ v±yh®¡F« ga¬gL« br±t¤ijí«/ gGku« v¬gJ gy®¡F¥ ga¬gL« br± t¤ijí«/ kUªJku« v¬gJ ¼y®¡F¥ ga¬gL« br±t¤ijí« F¿¡Fbk¬W bfh´s ,lK©L. ,§'d« gadsɱ ntWgLtJ br±t¤½¬ msití« x¥òuthsǬ F¿¡nfhisí« bghW¤j jhF«.  `M±p mirÃiy.
218.	,lű  gUt¤J  bkh¥òuɦ  bfh±fh®
	fld¿  fh£¼  at®.
(,-iu.) fl¬ m¿ fh£¼at® - fl¥gh£il a¿ªj m¿îil ah®; ,l¬ ,± gUt¤J« x¥òuɦF x±fh® - j« br±t« RU§»a fhy¤J« x¥òuî br­j¦F¤ jsuh®.
tlh®¡fh£L kht£l¤ij¢ nr®ªj br©l¤ö® Iah¤Jiu KjÈah® v¬D« t´s±/ j« br±t« RU§»a fhy¤J« XÇy¡f« cUgh fl¬bfh©L x¥òuth¦¿aJ/  ,j¦nfh buL¤J¡fh£lh«.
219.	eaDilah  d±T®ªjh  dhj±  bríÚu
	br­ah  jikfyh  thW.
(,-iu.) ea¬ cilah¬ e±T®ªjh¬ Mj± - x¥òuths¬ t¿atdhjyhtJ; brí« Úu br­ahJ mikfyh MW - jÉuhJ br­íª j¬ikathd ntsh©ik¢ bra±fis¢ br­aÉayhJ mik½ a¦¿U¡F« Ãiyikna.
mik½a¦¿U¡F« ÃiyikahtJ tUªJj±. x¥òuî br­a ÉayhjthW br±t« m¦wÉl¤J/ ¾wiu Ef®Éahikg¦¿na a¬¿¤ jh¬ Efuhikg¦¿ tUªJt½±iy ba¬gjh«.
220.	x¥òuÉ  dh±tU§  nfblÅ  d~bjhUt¬
	ɦW¡nfh£  l¡f  Jil¤J.
(,-iu.) x¥òuÉdh± nfL« tU« vŬ - x¥òuÉdh± xU tD¡F¥ bghU£nfL tUkhƬ; m~J xUt¬ ɦW¡nfh´ j¡fJ cil¤J - m¡ nfL xUt¬ j¬id ɦwh»Y§ bfh´s¤j¡f jF½ia íilajh«.
x¥òuÉdh± tU§ nfL/ xUtuhY« gÊ¡f¥glhk± ,² îy»¦ òfG« kWik¡F mwK« Éis¤jyh±/ xU ¼wªj ngnw a¬¿ ,H¥g¬W v¬gjh«.  m¥ ng¦¿¬ ¼w¥ig ÄF¤J¡ fh£l¦nf j¬id ɦW§ bfh´s¤j¡f bj¬wh®.
“fs§fÅ a¬d fU§nfh£L¢ Ó¿ah³¥
gho¬ gDt¦ ghz U­¤bjd¡
fË¿y th»a ò±yiu beLbt˦
fhd k¨i" fzbdhL nr¥g
<if aÇa ,iHa kfËbuhL
rhƬ bw¬g Mm­ nfhƱ
Rit¡»Å jh»a F­íil ao¼±
¾w®¡Ñ ɬ¿¤ j«tÆ wU¤½
ciurh nyh§Fòf bHhß,a
KiuRbfG br±t® ef®ngh yhnj”	(òw«. 127)
v¬D« M­t´s± x¥òuÉdh± milªj bghU£nf£il¤ bjÇ É¥gjh«.
m½. 23 - <if
mjhtJ/ br±t® t¿nahuhd ,±yh®¡ ÑjY« ,u¥ngh®¡ »LjYkh«. _tifahd <j±tifí´/ x¥òuî K¬d®¡ Tw¥g£l ikah± mL¤j ,u©ilíª jGî« <if mj¬¾¬ ,§F it¡f¥ g£lJ.
,±yh® òyt® cwÉd® KjÈnah®; ,u¥ngh® FUl® Klt® KjÈnah®.
221.	t¿ah®¡bfh¬  Ötnj  Þifk¦  bw±yh§
	F¿ba½®¥ig  Úu  Jil¤J.
(,-iu.) t¿ah®¡F x¬W <tnj <if - bghU˱yhjtU« ½U¥¾¢ br­a ,ayhjtUkhd ViHa®¡F mt® nt©oa bjh¬ iw¡ bfhL¥gnj <if v¬D« mw¢brayh«; k¦W v±yh« F¿ ba½®¥ig ÚuJ cil¤J - k¦w¡ if«khW fU½a bfhL¥bg±yh« msîF¿¤J¡ fl¬ bfhL¡F« j¬ikajh«.
F¿ba½®¥igahtJ msî F¿¤J¡ bfhL¤J m²tsɱ ½U«g¥ bgW§ fl¬. ÚuJ v¬g½± mJ v¬gJ KjÅiy¥ bghU çW. “<ba¬ »sÉ ,ʪnjh¬ T¦nw” (128) v¬D« bjh±fh¥¾a be¿¥ go/ <if v¬D« brh± ¼w¥ghf¤ jh³ªnjh®¡F <jiy¡ F¿¡F«.
222.	e±yh  bwÅD§  bfhsÖJ  nkYyf
	ıbyÅD  Ûjny  e¬W.
(,-iu.) bfhs± e± MW vÅD« ÔJ - ¾wÇl¤½Å¬W th§FtJ å£Lyf¤½¦F e±tÊba¬W mwü± T¿D« th§FtJ ÔaJ; nk± cyf« ,± vÅD« <jny e¬W - ¾wU¡F¡ bfhL¥gjh± m² îyf¤ij mila Koahbj¬W mª ü± T¿D«/ bfhL¤jny  e±yJ.
c«ik <Çl¤J« v½®kiw. bfhL¤j±/ jUj± v¬D« brh¦ fËD« <j± v¬D« brh±ny ,² t½fhu¤½¦F V¦wjh«.
223.	,ybd¬D  bk²t  Kiuahik  Þj±
	FyDilah¬  f©nz  ís.
(,-iu.) ,y¬ v¬D« v²t« ciuahik - ah¬ ViHba¬W ,u¥ngh¬ brh±Y« ,Êîiuia¤ jh¬ ¾wÅl¤J¢ brh±yhikí«; <j± - m² Éu¥ngh¬ nt©oa bjh¬iw ,±iyba¬dhJ mt D¡F <jY«; Fy¬ cilah¬ f©nz cs - M»a ,u©L« ca® Fo¥ ¾wªjh¬f©nz c´sd.
v²t« J¬g«.  mJ ,§F¤ J¬gªjU« ,Êîiuia¡ F¿¤jJ.
,Å/ `,ybd¬D bk²t Kiuahik Þj±p v¬D« bjhlU¡ F¥ ¾¬tUkhW« ciuf´ Tw¥ bgW«:
1.	ah¬ bghU˱yhjt¬ v¬W ,u¥ngh¬ j¬ ,Ëtuit¢ brh±YK¬ mt¬ F¿¥g¿ªJ bfhL¤j±.
2.	m² ÉÊîiuia¥ ¾¬D« ,¬bdhUtÅl« br¬W ciuah t©z« m² Éu¥nghD¡F Ãu«g¡ bfhL¤j±.
3.	,±y¤jh¬ v¬Ål« ,¥bghGJ bghU˱iyba¬W <ahjh® brh±Y« ,Êîiuia¢ brh±yhJ bfhL¤j±.
,« _îiuí« vËjh­¥ bghUªJtd. ,Å/ tȪJ bghU¤J« ntW _îiuíKs.  mit tUkhW:
1.	m² Éu¥nghid x¬Wıyhjtbd¬W ¾w® ,ʤJiuah t©z« bfhL¤j±.
2.	m² Éu¥nghD¡F kW¤j ,±yw¤jh¬ mJg¦¿¥ ¾¬ò t¿adhd¾¬/ jhD«.
3.	mtid ÆuªnjhD« ¾wU« ,ybd¬D« ,Ëtuî Twh t©z§ bfhL¤j±.
,² îiuf£bf±yh« `<j±p v¬gJ 131M« FwËY´s `brhy±p v¬gJ nghy¥ g¬ikah«. ,¡ Fwsh±/ ca®Fo¥ ¾wªnjh¬ <ifahsnd a¬¿¥ ¾uhkzd±y¬ v¬gJ bgw¥g£lJ.
224.	,¬dh  ½u¡f¥  gLj  Èuªjt
	ǬKf§  fhQ  ksî.
(,-iu.) ,uªjt® ,¬Kf§ fhQ« msî - xU bghUis ,uªjt® mij¥ bg¦w½dh± kyU« mtuJ ,Åa Kf¤ij¡ fhQ ksî«; ,u¡f¥gLj± ,¬dhJ - ,u¤jnya¬¿ ,u¡f¥gLjY« Fo¥¾wªjhD¡F¤ J¬gªjUtjh«.
gLjY« v¬D« v¢rî«ikí« msî« v¬D« K¦W«ikíª bjh¡fd.  ,¬Kf§ fhQksîª J¬gbk¬wjdh±/ ,uªj bghU´fis ba±yh« <j± nt©Lbk¬gJ bgw¥g£lJ. MÆD«/ j¬ khd¤½¦F ,G¡F neuhthW v¬D« tiuaiw gF¤j¿th¦ bfh´s¥bgW«.
225.	M¦Wth  uh¦w±  g¼ah¦w±  y¥g¼ia
	kh¦Wth  uh¦wȦ  ¾¬.
(,-iu.) M¦Wth® M¦w± g¼M¦w± - jt¤jh± tÈik ailª jhuJ tÈikba±yh« j«ik tU¤J« g¼ia¥ bghW¤J¡bfh´S jny; m¥ g¼ia kh¦Wth® M¦wȬ¾¬ - m² tÈikí« m¥ bghW¤j¦fÇa g¼ia <ifah± xÊ¥gtuJ tÈik¡F¥ ¾¦g£lnj.
j« g¼iana kh¦w kh£lhjtuJ tÈikÆD«/ j« g¼iaí« ¾w® g¼iaí« xU§nf kh¦WthuJ tÈik ¼wªj bj¬gjh«.
“ah¬thG ehS« g©z¬ thÊa
ghz® fh©»t¬ fL«¾d ½L«ig
ahz®¥ gGku« ò´Ëijª j¬d
ñbzhÈ aut¨ jhD§ nf£F«
bgh­ah btÊÈ bg­Él neh¡»
K£il bfh©L t¦òy¨ nrU¨
¼WE© bzW«¾¬ ¼±byhG¡ nf­¥g¢
nrhWil¡ ifa® åWå ¿a§F
ÄU§»is¢ ¼whm®¡ fh©L§ f©L
k¦W k¦W« ÉdîJª bj¦bwd¥
g¼¥¾Â kU¤Jt¬ ,±y«
m¤njh nr­¤njh TWĬ vk¡nf”	(òw«. 473)
v¬W ¼WFo»Hh¬ g©zŬ g¼ah¦w yw¤ij¢ nrhH¬ FsK¦ w¤J¤ J¨¼a »´Ëtst¬ ¼w¥¾¤J¥ gho ÆU¤j± fh©f.
226.	m¦wh  uÊg¼  Ô®¤j  y~bjhUt¬
	bg¦wh¬  bghU´it¥  òÊ.
(,-iu.) m¦wh® mÊg¼ Ô®¤j± - t¿atǬ fL«g¼ia¤ Ô®¡f; m~J xUt¬ bghU´ it¥òÊ bg¦wh¬ - m²tw¢ brayh± xUt¬ jh¬ njoa br±t¤ij kWikƱ jd¡F¥ ga¬gLkhW nrĤJ it¡F« Vk it¥gf¤ij¥ (Savings Bank) bg¦whdht¬.
bfh±tJ nghy tU¤JtjdhY«/ Fo¥¾w¥ò f±É khd« m¿îilik KjÈa ngWfisí« g©òfisí« mÊ¥gjdhY«/ fL«g¼ ‘mÊg¼’ bad¥g£lJ. t¿atǬ g¼ia¢ Ô®¤j¦F¢ bry É£l bghU´ ¾¬ò jd¡nf tªJjîjyh±/ mU´neh¡»¢ br­ah ÉoD« jd¡F¥ ga¬gL« mw«neh¡»naD« mij¢ br­f v¬wthW.
`Ô®¤j±p j±ä¦W Éa§nfh´/ bg¦wh¬ v¬gJ nj¦w«g¦¿a fhytGtik½. m~bjhUt¬ v¬gJ mJbthUt¬ v¬W« ,U¡ fyh«. mL¤j m½fhu Kj¦ Fw˱ `th³j yJt±yJp vd tUj± fh©f.
227.	gh¤ö©  kß,  atid¥  g¼ba¬Dª
	Ô¥¾Â  Ô©l  yÇJ.
(,-iu.) gh¤J C© kß, atid - v¥nghJ« gybuhL« g»®ªJ©L gƬwtid; g¼ v¬D« Ô¥¾Â Ô©l± mÇJ - g¼ba¬W brh±y¥gL« bfhoa neh­ jh¡Fjȱiy.
eh´njhW« tªJ tU¤JtjhY«/ e±yh® t±yhU£gl v±yh iuíª jh¡FtjhY«/ v«kUªjhY« mwnt Ú¡f¥glhikahY«/ ¾w neh­f´ mÊ¡fhjt¦iwí« mʤJ kWikÆYª J¬òw tÊnfhY tjhY«/ g¼ Ô¥¾Â bad¥g£lJ. “,iw¡f ñW« kz¦nfÂ; <a¥ bgUF« bgU¨br±t«.” MjȬ/ gh¤J©L gƬwtid¥ g¼¥¾Â Ô©Lt½±iy.  Ô©LtJıiy badnt tU¤jhikia¢ brh±y nt©Lt½±iy. `kß,p (kUÉ) brh±Èir asbgil. mÇJ v¬gJ ,§F ,¬ik¥ bghUsJ.
228.	<¤Jt¡F  Ĭg  k¿ah®bfh  whKilik
	it¤½H¡F«  t¬f  zt®.
(,-iu.) jh« cilik it¤J ,H¡F« t¬fzt® - jh« cila bghUis <ahJ it¤½UªJ ¾¬ò f´tuhY« bfh´is¡fhuuhY« ,H¡F« f¬bd¨r®; <¤J ct¡F« ,¬g« m¿ah® bfh± - t¿ah®¡F nt©oat¦iw¡ bfhL¤J k»G« ,¬g¤ij m¿ahnuh?
m¿ªjhuhƬ/ jh« it¤½HªJ tUªjhJ t¿ah®¡ÑªJ k»³ªJ kWikÆY« ,¬òWt® v¬gJ fU¤J. ‘bfh±’ Ia«.
229.	,u¤jÈ  ŬdhJ  k¬w  Ãu¥¾a
	jhnk  jÄa  Uz±.
(,-iu.) Ãu¥¾a jhnk jÄa® cz± - jh« <£l¡ fU½a bghU£ Fiwia Ãu¥gnt©o t¿ah®¡bfh¬ ÖahJ jhnk jĤJ©l±; k¬w - ½©zkhf; ,u¤jȬ ,¬dhJ - ,u¤jÈD« Ôajh«.
Mir¡nfh usɱiy ahjȬ/ <ahj f¨r® nk¬nkY« bghUç£l¦ bghU£L ,ilÉlhJ cliyí« c´s¤ijí« tU¤½/ v¤Jiz¥ bghUç£oD« v´ssî« bghª½if (½U¥½) Ƭik ah± c©ikƦ br±tuhÆD« c´s¤½± t¿auh­/ ,¬gK« mw¥ gaD« xU§nf jU« gh¤J©lȬ¿ eil¥¾zkh­ cH±t½D«: Mirí§ ftiyíıyhj ,u¥ngh® cl± tU¤jĬ¿¤ jh« bg¦ wij¡ bfh©L k»³tnjhL/ jh« ,u¥bgL¤jijí« g»®ªJ©Q« th³¡if nkyhjȬ; `,u¤jÈ Å¬dhJp v¬wh®. `k¬wp nj¦w¥bghU Ëil¢brh±.  `Ãu¥¾ap br­Æa v¬D« th­gh£L v½®fhy Éidba¢r«.
230.	rhjÈ  Ŭdhj  ½±iy  ÆÅjöc
	Ûj  Èiaah¡  fil.
(,-iu.) rhjȬ ,¬dhjJ ,±iy - xUtD¡F ,w¤jiy¥ nghy¤ J¬gª jUtJ ntbwh¬Wıiy; mJî« <j± ,iaah¡ fil ,ÅJ - m² Éw¥ò« t¿ah®¡bfh¬Öj± ,ayhÉl¤J ,¬gª jUtjh«.
<ifahsD¡F ,w¥ò¤ J¬g¤½D« <ah¤J¬g« bgÇaJ« bghW¤j¦fÇaJ khjȬ/ rhj± mtD¡F ,Åbj¬wh®. ,J btË¥ gil.  ,Å/ <ahj f¨r® cyf¤½ÈU¤j± jfhJ v¬gJ F¿¥ò. “<ahj ò±y ÇUªbj¬d nghba¬d v£oku«. fhah ½Uªbj¬d fh­¤J¥ gabd¬d” v¬W go¡fhR¥ òytU« ghoaik fh©f. `,Åjöc«p ,¬Åir asbgil.
m½. 24 - òf³
mjhtJ/ xUt®¡F cyfK´s msî« mÊahJ æF§ Ñ®¤½. ,J <ifah± Ãf³tjh± mj¬¾¬ it¡f¥g£lJ.
231.	<j  Èirgl  th³j  yJt±y
	ö½a  ıiy  íÆ®¡F.
(,-iu.) <j± - t¿ah®¡F nt©oat¦iw ,a¬wtiu <f; ,irgl th³j± - mjdh¦ òfG©lhf th³f; mJ m±yJ cÆ®¡F C½a« ,±iy - m¥ òfH¬¿ k¡fS¡F ,² îyf¤½¦ bgw¡Toa Ãiyahd ngW ntW x¬Wıiy.
,l¤½± t¿ah®¡F ÃyK«/ fUÉƱ t¿ah®¡F¥ bgh¿í«/ ey¤½± t¿ah®¡F kUªJ«/ m¿É± t¿ah®¡F üY«/ fh¥¾± t¿ah®¡F¥ ghJfh¥ò« mË¥gJ« <j± tiffnsahÆD«/
“c©o bfhL¤njh® cÆ®bfhL¤ njhnu
c©o Kj¦nw ízɬ ¾©l«”	(òw«. 18)
v¬W FlòyÉadhU«/
“cl«gh uÊƬ cÆuh® mÊt®
½l«gl bk­¨"hd¨ nruî kh£lh®”	(½Ukª. 724)
v¬W ½U_yU« TWtjh±/ bghU˱ t¿ah®¡F/ czntD« mj¦FÇa bghUnsD« <jny K¬ikí«(priority) Kj¬ikí« bgWtjh«. `<j±p/ `th³j±p ,u©L« j±ä¦W Éa§nfh´. <j± ntWÆÇd§f£F ,¬ikƬ/ ,§F cÆbu¬wJ k¡fSÆiu.
232.	ciu¥gh  Uiu¥git  ba±yh  Äu¥gh®¡bfh¬
	Öth®nk  ŦF«  òf³.
(,-iu.) ciu¥gh® ciu¥git v±yh« - cyf¤½± xUtiu¥ g¦¿¢ ¼w¥ghf¢ brh±gt® brh±tbj±yh«; ,u¥gh®¡F x¬W <th®nk± æF« òf³ - tWikah± ,u¥gt®¡F mt® nt©oa bjh¬iw <th®nk± æF« òfnH.
ciu¤j± ciueilí¨ br­íSkh»a ,UtoÉY« ÃfG khjȬ/ ,§F ciu¤jby¬gJ m² ÉUtoɦF« bghJth«. nk¦Fw˦ F¿¥ghf¢ brh¬d <j±tif ,§F btË¥gilahf¡ Tw¥g£lJ.
233.	x¬wh  îyf¤  Ja®ªj  òfH±yh¦
	bgh¬whJ  ægbjh¬  ¿±.
(,-iu.) x¬wh ca®ªj òf³ m±yh± - jd¡F ,izƱyhj thW ca®ªj òfH±yhk±; cyf¤J¥ bgh¬whJ ægJ x¬W ,± - ,² îyf¤J mÊahJ ægJ ntbwh¬W« ,±iy.
X® cÆiu¡ fh¤j¦F czî« bghUS« k£Lk¬¿ cW¥ò« cl«ò« cjt neUkhjȬ/ ,izƬ¿ ‘ía®ªj òf³’ v¬wh®. x¬wh v¬gJ x¬whf v¬gj¬ <W bjhf±.
234.	Ãytiu  Ú´òf  Hh¦¿¦  òytiu¥
	ngh¦whJ  ò¤nj  SyF.
(,-iu.) Ãytiu Ú´òf³ M¦¿¬ - xUt¬ <ifah± Ãyîy f¤½¬f© Ãiyahd òfiH¢ br­thdhƬ; ò¤nj´ cyF òytiu¥ ngh¦whJ - njtUyf« mtida¬¿ m¿th±k£L¨ ¼wªjtiu ÉU«ghJ.  ,¡ bfh´ifia/
“òyt® ghL« òfGilnah® ÉR«¾¬
tyt ndth thd ñ®½
ba­Jg bt¬gj¨ br­Éid Ko¤bjd¡
nf£g byªij nr£br¬Å ey§»´Ë
. . . . . . . . . . . .
tUª½ tªnjh® kU§F neh¡»
aUs t±iy ahFk½ aUËy®
bfhlhik t±y uhFf 
bflhj J¥¾Å¬ gifba½ª njhnu”	(òw«. 27)
v¬D« òw¥gh£L¥ gF½ahY« m¿f. ,jdh± nt´É br­jt® É© Qy filt® v¬D« MÇa¡ bfh´if kW¡f¥g£lik fh©f.
235.	e¤j«ngh¦  nfL  KsjhF¨  rh¡fhL«
	ɤjf®¡  f±yh  yÇJ.
(,-iu.) e¤j« ngh± nfL« - òfGl«¾¬ fU ts®¢¼ail tJngh± (KGts®¢¼í¦w) ójîl«ò js®¢¼ailtJ«; csJ MF« rh¡fhL« - m¥ òfGl«¾¬ ¾w¥gh»a ójîl«¾¬ ,w¥ò«; ɤjf®¡F m±yh± mÇJ - ½w¥ghLilat®¡f¬¿ Mfhth«.
bghJthf/ xUt¬ th³¡if¥ bghW¥ng¦w ¾¬ng òfG¡ nf¦w <if Éidfisí« bjh©Lfisí¨ br­a Koí«. mj¦F´ mt¬ cl«ò KG ts®¢¼ ailª½U¡F«. òf³¤bjh©o äLg£L¡ fhy¨ br±y¢ br±y/ _¥¾dh± cl«ò js®ªJ tU»¬wJ. ,W½Æ± rh¡fhL ne®»¬wJ. mJtiu bghJey¤ bjh©il¤ bjhl®ªJ br­J tªj½dh±/ òfG« go¥goahf ts®ªJ mt¬ rh¡fh£L¢ rika¤½± KGts®¢¼ ailªJ/ ójîl«ò kiwªj¾¬ jhnd És§»¤ njh¬W»¬wJ.
òfiH X® cl«ghf cUt»¥gJ ,y¡»a kuò. ójîl«ò jh­ tƦ¿¦ fUthf¤ bjhl§»¥ go¥goahf ts®ªJ g¤jh« khj« KGts®¢¼ ailªJ FHÉahf¥ ¾w¡»¬wJ. ,ª Ãiyikia¥ òfGl«¾¦F« bghU¤½¡ T¿í´sh® M¼Ça® t´Stdh®. jd¡ bfd thHh¥ ¾w®¡FÇahs¬ bghJey ñÊa¤ij¤ bjhl§F«nghJ/ òfGl«ò fU¡bfh´»¬wJ. CÊa« Úl Úl¥ òfGl«ò ts®»¬wJ/ ójîl«ò js®»¬wJ. rh¡fh£o¦ òfGl«ò ¾w¡»¬wJ; ójîl«ò ,w¡»¬wJ. ,ijna `e¤j«ngh¦ nfL« csjhF« rh¡fhL«p v¬wh®. ngh± v¬gJ ts®¢¼¡F« js®¢¼¡F« x¥òik T¿a ctikíUò. ,J FHÉ ts®ªjJ nghy¡ »HÉ js®ªjh´ v¬gJ ngh¬wJ. Mj yh±/ ngh± v¬gJ gÇnkyHf® TWtJngh± ciuaira¬W. eªJj± ts®j±. e¤j« ts®¢¼; KjÅiy tȤJ <Wbg¦w bjhʦbga®. `m«p KjÅiy¥ bghUçW (gF½¥bghU´ ÉF½) m¬W. th³eh´ KGJ« bghJey¤ bjh©lh¦WtJ ½w¥ghlhd brany.
236.	njh¬¿¦  òfbHhL  njh¬Wf  t~½yh®
	njh¬wȦ  nwh¬whik  e¬W.
(,-iu.) njh¬¿¬ òfbHhL njh¬Wf - xUt® ,² îyf¤½¦ ¾w¡»¬ òf³¡ nfJthd Fz¤bjhL ¾w¡f; m~J ,yh® njh¬wȬ njh¬whik e¬W - m¡ Fzıyhjh® ¾w¤jiyÉl¥ ¾wth ½U¤jny e±yJ.
¾w¤jY« ¾wthikí« ,iwt¬ V¦gh£o¬go m±yJ Cʬ mik¥ò¥gona Ãf³tjh±/ mit ¾w¥gtǬ cz®¢¼bahL To adî« ÉU¥¾¦F ml§»adîk±y. Mjyh±/ ,§F¤ `njh¬Wfp/ `njh¬w¦fp v¬W T¿abj±yh«/ òfG¡ nf¦w e±Éid br­thid¥ ghuh£oaJ« mJ br­ahjhid¥ gʤjJnka¬¿ ntw±y vd m¿f. òf³ v¬gJ ,§F MFbghUsJ.
237.	òf³gl  thHhjh®  jªnehth®  j«ik
	Æf³thiu  neht  bjt¬.
(,-iu.) òf³gl thHhjh® - jk¡F¥ òfG©lhf thHhjt®; j« nehth® - mJg¦¿¥ ¾w® j«ik Æf³ªjÉl¤J mj¦F¡ fuÂakhd j«ikna behªJbfh´shJ; j«ik ,f³thiu nehtJ vt¬ - j«ik Æf³ªjtiu nehtJ vj¦F?
òf³gl thHhikƬ Ôa Éisî ,§F¡ Tw¥g£lJ.
238.	tirba¬g  ita¤jh®¡  bf±yh  Äirba¬D
	bk¢r«  bgwhm  Éo¬.
(,-iu.) ,ir v¬D« v¢r« bgwh Éo¬ - xUt¬ òfiH¤  jd¡F¥ ¾¬ ÃW¤jhÉo¬; ita¤jh®¡F v±yh« tir v¬g - mJ cyf¤½Y´s k¡f£bf±yh« gÊ¥ghFbk¬W TWt® e±nyh®.
òf³ k¡fis¥ nghy v¨¼ ægJ v¬D§ fU¤J¥gl `v¢r« bgwhm Éo¬p v¬wh®. k¡fbs±yhU« XÇd¤jhuhjyhD«/ òf³gl th³jny ca®½iz¥ g©ghjyhD«/ xUt¬  gÊ mt¬ ,d¤ij í« rhU« v¬D« be¿Kiwg¦¿ ita¤jh®¡ bf±yh« tir ba¬ wh®. `bgwhmp ,irÃiw asbgil.
239.	tirÆyh  t©ga¬  F¬W  ÄirÆyh
	ah¡if  bghW¤j  Ãy«.
(,-iu.) ,ir ,yh ah¡if bghW¤j Ãy« - òfiH¢ br­ahj îl«ig¢ Rkªj Ãy«; tir ,yh t©ga¬ F¬W« - gÊ¥¾±yhj tsK´s Éis¢r± Fiwí«.
cÆnuhL ToÆUªJ« mjdh¦ ga¬ bgwhikƬ `ah¡ifp v¬wh®.  k¡fˬ j¬ik¡ nf¦g mt® thG« ÃyKÄU¡F« v¬gJ/
“v²tÊ e±yt uhlt 
u²tÊ e±iy thÊa Ãynd”	(òw«. 187)
v¬D« xsitah® T¦whD« m¿a¥gL«. ,Å/ cl«ò bgU«ghY« Ãy¤½¬ TwhjȬ/ j¬id¥ngh¦ ga¬glhj j¬ T¦iw¢ Rk¥gJ jd¡»Ê bt¬D« btW¥¾dh± Ãy« j¬ ts§F¬W« vdî« xU fU¤J¤ njh¬w ìwJ. ga¬ F¬W« v¬gJ ga¬gL« v¬gJ nghy xUbrh¦ w¬ik¥g£ljhF«.
240.	tirbahÊa  th³thnu  th³th  ÇirbahÊa
	th³thnu  thHh  jt®.
(,-iu.) tir xÊa th³thnu th³th® - jk¡F¥ gÊ¥¾±yhk± th³gtnu cÆ® th³gtuht®; ,ir xÊa th³thnu thHhjt® - òfʬ¿ th³gtnu cÆnuhoUªJ« ,wªjtuht®.
,Å/ òfbHhL th³gtnu ¼w¥ghfî« brÊ¥ghfî« th³gt uht®; m~½yh® ,Êthfî« tWikÆY§ fhy§ fÊ¥gh® ngh¬wtnu v¬W ciuT¿D« mikí«. TW« bghU´ tÈíw¦bghU£L cl¬gh£L toÉY« v½®kiw toÉY§ T¿dh®.
,jdh± ,±yw th³¡ifƬ ¼wªj ,«ik¥ ga¬ òfnH v¬gJ Tw¥g£lJ. ,ij¡ F¿¤j¦nf ,² t½fhuK« ,±ywÉaȬ ,W½ Ʊ it¡f¥g£lJ.  ,¡ FwS« ,² t½fhu¤½¬ ,W½ajhƦW.
,±yw th³¡ifƬ bghJthd kWik¥ ga¬ É©Qyf ɬg« v¬gJ/ V¦bfdnt 50M« 58M« 75M« 234M« Fw´f˱ Tw¥g£L´sJ.  ,Å/
“mw¤jh¦¿¬ ,±th³¡if ah¦¿¬ òw¤jh¦¿¦
nghx­¥ bgWt bjt¬”/	(46)
“,a±¾dh¬ ,±th³¡if th³gt¬ v¬gh¬
Ka±thU bs±yhª jiy”/	(47)
“M¦¿¬ xG¡» mwÅG¡fh ,±th³¡if
neh¦ghǬ neh¬ik íil¤J”/	(48)
“mwbdd¥ g£lnj Ʊth³¡if”/	(49)
“JwªjhǬ ö­ik íila® ,wªjh®th­
,¬dh¢brh± neh¦»¦ gt®”/	(156)
“c©zhJ neh¦gh® bgÇa® ¾w®brh±Y«
,¬dh¢brh± neh¦ghǬ ¾¬”/	(160)
“M¦Wth uh¦w± g¼ah¦w± m¥g¼ia
kh¦Wth uh¦wȬ ¾¬”	(225)
v¬W t´Stnu T¿ÆU¥gjdhY«/ m¬òilik Kj±/ <iftiu Tw¥g£L´s g½dhww§fisí« fil¥¾o¤j± Jwtw¤½¦ bfh¥ ghd ö­ikia¤ jUkhjyhD«/
“ky®Äir na»dh¬ khzo nr®ªjh®
ÃyÄir ÚLth³ th®”/	(3)
“bgh¿thÆ iyªjɤjh¬ bgh­Ô buhG¡f
be¿Ã¬wh® ÚLth³ th®”	(4)
v¬gd ,±yw« Jwtw« v¬D« ,Utif aw¤½¦F« bghJthfnt ,U¤jyhD«/ ,±yw¤½Å¬W« ,iwt¬ ½Utoailªj gy® tuyhWf´ Tw¥gLjyhD«/ tÊghL/ xG¡f«/ bjh©L/ <f« (½ahf«) v¬D« eh± thÆyh± ,±yw¤jhU« å£il ailayh« v¬gnj t´St® TW« jÄHw¢ ¼w¥gh«. ,jdh±/ Jwtw¤jh±k£L« åL ngW©lh bk¬gJ MÇa¡ bfh´ifna vd m¿f. mJ m¬¾¦F« bjh©o¦F« j¥¾¡bfh´S« N³¢¼na a¬¿ ntw¬W.
,Å/ e±Éidíª ÔÉidngh¦ ¾wÉ¡ nfJth bk¬W« mjdh± ,UÉidí« Kiwna bgh¬Éy§F« ,U¥òÉy§F« nghyhbk¬W«/ bfh©Koò (¼¤jhªj) ü±f´ TWtJ« ¾¦fhy¡ bfh´ifna ba¬W bjÇ»¬wJ. e±Éidíª ÔÉidí§ fyªJ br­jtnd e±Éid¥ gaid¤ njtUyf¤½Y« ÔÉid¥ gaid¤ ÔíÊÆY« Ef®ªJ kh¿kh¿¥ ¾w¥ghbd¬gJ«/ ÔÉidƬ¿ e± Éidna br­jt¬ ,iwt¬ ½UtUsh¦ ngǬg å£il¥ bgW jY§ TLbk¬gJnk/ g©il¤ jÄH® bfh´ifah«.  ,ij/
“br­Ft§ bfh±nyh e±Éid badnt
Ia kwhm® frO©L fh£¼
Ú§fh be¨r¤J¤ JÂɱ nyhnu
ahid nt£Lt¬ ahidí« bgWnk
FW«ó³ nt£Lt¬ tW§ifí« tUnk
mjdh±/ ca®ªj nt£l¤ Ja®ª½¼ ndh®¡F¢
br­Éid kU§» bd­j Y©blŬ
bjh­ah îyf¤J Ef®¢¼í§ TL«
bjh­ah îyf¤J Ef®¢¼ ƱbyŬ
kh¿¥ ¾w¥¾ Ŭikí« TL«
kh¿¥ ¾wth uhÆD Äka¤J¡
nfhLa®ª j¬d j«Äir e£L¤
Ô½± ah¡if kh­jwt¤ jiyna”	(òw«. 214)
v¬D§ nfh¥bgU¨ nrhH¬ gh£lhY« ,isah¬Fo khw ehadh® tuyh¦whY« m¿f.
,±ywÉa± K¦¿¦W.

3
JwtwÉa±
,±yw ɬg¤ij¤  J­¤j¿ahJ« J­¤J« cyf th³¡ifƱ m±yJ ¾wɤ J¬g¤½± btW¥ò« åLng¦¿± m±yJ ngǬg¤ J­¥¾± nt£ifí§ bfh©L/ khÂa (¾ukrÇa)¥ gUt¤½nyD« kidaw ÃiyÆnyD« K¿a¬ (jòjhu¬) ÃiyÆnyD« _¥¾ nyD« Jwî ó©L mj¦FÇa mw§fis¡ fil¥¾o¤J/ eh¬ vdJ v¬D« ,Utif¥ g¦iwí« É£L¥ ¾wÉÆŬW ÉLjiy bgW jiy¡ TW« ¼W gF½/ JwtwÉa± vd¥g£lJ.
,±yw¤jhY« åLngW©lhnkD«/ mj¦FÇa bghW¥ò ÄF½ ahjyhD«/ mJ Mir ts®j¦F ,lªjuyhD«/ m¥ bghW¥ig¤ jh§fî« Miria ml¡fî« M¦wȱyh® jÅth³¡ifia ÉU«¾¤ Jwtw¤ij nk¦bfh´t® vd m¿f.
Jwtw¤½¦ FÇadthf¤ ½U¡Fw˦ brh±y¥g£L´s mw§ f´ mUSilik/ òyh± kW¤j±/ Tlh xG¡f«/ f´shik/ th­ik/ btFshik/ ,¬dh br­ahik/ bfh±yhik/ Jwî/ mthtW¤j± v¬gdth«; gƦ¼f´ jt«/ bk­íz®j± v¬gdth«. ,itba± yh« mU´/ jt«/ Jwî/ Xf« (nahf«) v¬D« eh¬fD´ ml§F« Mjyh± ,t¦iw eh±thƱ vdyh«.
mUSilik/ òyh± kW¤j±/ f´shik/ th­ik/ btFshik/ ,¬dh br­ahik/ bfh±yhik v¬D« mw§fS« jt« v¬D« gƦ¼í«/ ,±yw¤½¦F« V¦FnkD«; mt¦iw K¦w¡ if¡bfh´ tJ« beLf¡ fil¥¾o¥gJ« ,±yw¤½± ,ayhikƬ/ mit Jwtw¤½¦nf K¦wsthf îÇadî« ,¬¿aikahjdîkhf¡ bfh´s¥g£ld.
C®fhty® khWnfhy« ó©L kiwthf¢ br¬W F¦wthË aiu¥ ¾o¥gJ«/ x¦w® ntW nfhy¤½¦ br¬W gift® Ãiyik iaí« kUk§fisí« m¿tJ«/ mur¬ cUkh¿¢ br¬W efu neh£l« br­tJ«/ fhjy® bjhl¡f ÃiyƱ kiwthf xGFtJ«/ j¦bfhiy br­a¤ Jªj xUt® c©z it¤½Uªj e¨ir kiwthf Ú¡FtJ«/ mu¼aÈY« ,±th³¡ifÆY« F¦wkhfhj fsî Éidfsh«.
nghǦ giftiuí« br§nfhyh£¼Æ¦ bfhiy"iuí« bfh±tJ/ murD¡F¡ flik k£Lk¬¿ mwÉidíkh«.
,§'dnk Vidat¦iwí« cz®ªJ bfh´f.
Ú©l fhykhf¥ ¾´is¥ ng¿±yhj fzt¬ kidÉa® ,iw tid neh¡»¤ jt§»l¥¾D«/ th³eh´ KGJ« mij¤ bjhl®tJ kug¬ik fh©f.  ,ij/
“kf¬wªij¡ fh¦W KjÉ Æt¬wªij
v¬ndh¦wh¬ bfh±byD¨ brh±”	(70)
v¬D« Fwis neh¡» íz®f.
jÄH® th³¡ifKiw ,±yw« Jwtw« vd ,Utif¥g£lnj. ,±yw« ngh¬nw JwtwK« v±yh®¡F« bghJth«. mj¦F¥ gUt tu«ngh mfit tu«ngh ,±iy. MƬ/ MltdhÆD« bg©o uhÆD« jÅahfnt m±yJ j¬ ghyh® ,U¡FÄl¤½nyna j§f± nt©L«. MÇa® kidÉnahL To nk¦bfh´S« fhLiwî (thd¥ ¾u¤j«) v¬D« _¬wh« Ãiyí«/ j«ik KÅt® v¬W T¿¡ bfh©nl ,±yw ,¬g¤ij Ef®ªJ kidÉ k¡fbshL To thG« åLiwî«/ jÄHU« ½uÉlUkhd gH§Fo k¡fis Vkh¦¿¤ jh« v¬W« ,¬gkh­ thH tF¤j N³¢¼ahjyh±/ TlhbthG¡f¤½¬ gh¦g£l nghȤ Jwnt bad îz®f.
,Å/ åLngW ,iwtid tÊg£L mt¬ ½UtUshnyna mila¡ ToajhÆU¥gjh±/ flî£ bfh´ifƱyh kj¤½d® Jw tw« xGFtJ« gaű Ka¦¼í«/ mt® åL bgWtJ fhd±Ú® Fo¥gJ« MF«. (fhd± - ng­¤nj®).
“¾wÉ¥ bgU§fl± ÚªJt® Úªjh®
,iwt donruh jh®”	(Fw´. 10)
v¬W ½Ut´StU«/
“<jywª ÔÉidÉ£ O£l± bghUbs¬W«
fhj ÈUt® fU¤bjhUĤ - jhjuî
g£lnj Ƭg« guidÃidª ½«_¬W«
É£lnj ngǬg åL”
v¬W xsitahU§ T¿ÆU¤j± fh©f.
,Å/ flî£bfh´if íilahU« br±t¤ bjhl®ò bfh©lt uhƬ JwÉauhfh®.
“k¦Wª bjhl®¥gh blt¬bfh± ¾w¥gW¡f
Y¦wh®¡ Fl«ò Äif.”	(Fw´. 345)
br±t¤ bjhl®gh± C£l«  ÄF«. mJ TlhbthG¡f¤½¦F¤ ö©L«. mjdh± xU g¦Wª Jw¡f KoahJ.  Mirí« mwhJ ÄF«. TlhbthG¡f ĬnwD«/ br±t¤ bjhl®¾d® kzÄÈa® (Celibates) m±yJ kz¤ JwÉanu a¬¿ KG¤ JwÉauhfh®. Mjyh± moah® m±yJ ehadh® v¬nw miH¡f¥gl¦FÇa®. ,Å kz btW¥ ghsU« (Misogamists)/ bg©btW¥ghsU« (Misogynists) cs®.
K¦w¤ Jwªjtnu JwÉa® v¬W«/ KÅt® v¬W«/ mof´ v¬W« brh±y¥gl¤ j¡ft®.
br±t¤ bjhl®¾UªJ« ¼¿J« g¦¿¬¿¢ br±t¤ij¤ ½U¤ bjh©o¦F« bghJey¤½¦F« ga¬gL¤½/ jt¤½U¡ F¬w¡Fo aof´ ngh± ,ilawhJ vG¤jhY« brh±yhY« k¡f£F m¿îW¤½ tU« JwÉa® xU¼ynu.
Jtuhil aªJ ,uªJ ¾iH¥gt® M©oanu a¬¿¤ JwÉauhfh®.
åLngW ÔÉid bah¬WĬ¿ e±Éidna br­í« ,±yw¤ jhY«/ f©z¥g ehadh® f©z¥¾aJ ngh¬w ¼w¥ò¥ g¤½Éid ahY«/ Jwtw¤½dhY« »£Ltjh«. mt¦W´ ,W½aJ ,Å ,§F¡ Tw¥bgW«.
m½. 25 - mUSilik
mjhtJ/ bjhl®ò fUjhJ mWtif¥g£l v±yh îÆ®fËl¤ J« x¥g¡ bfh´S« ,u¡f«. ,±yw¤½¦F m¬òilikngh± Jwtw¤½¦F mUSilik mo¥gil awkh«. mjdh± ,J Kj¦ f© Tw¥g£lJ. ,jdh±/ m¬ò ngh¬nw mil¡Fª jhʬ¿¢ brayhf btË¥gL« mUsw« åLng¦¿¦F ,¬¿aikahj bj¬ gJ«/ m¿îk£L« nghjh bj¬gJ« bgw¥gL«.
241.	mU£br±t¨  br±t¤J£  br±t«  bghU£br±t«
	óÇah®  f©Q  Ks.
(,-iu.) br±t¤J´ br±t« mU´ br±t« - br±t§fbs±yh t¦W´S¨ ¼wªjJ mUsh»a br±tnk; bghU´ br±t« óÇah® f©Q« cs - k¦w¥ bghUsh»a br±t§f´ ѳk¡fËl¤½Y« c´sd.
br±t« ngh¬w g©ig¢ br±t bk¬wh®.  c«ik ,Êî¼w¥ò.
242.	e±yh¦wh  dho  aUsh´f  g±yh¦wh¦
	nwÇD  k~nj  Jiz.
(,-iu.) e± M¦wh¬ eho mU´ M´f - c¤½¡F¥ bghU¤j khd e±y msitfsh± Muh­ªJ gh®¤J mUis nk¦bfh´f; g± M¦wh± njÇD« m~nj Jiz - g±ntW rkabe¿fsh± Muh­ªjhY« ,W½Æ± m² tUns Jizahf Koí«.
fh£¼/ fU¤J/ x¥ò/ ciu/ ,¬ik/ v½®Ãiy (mU¤jhg¤½)/ rh®ò(,a±ò)/ cyFiu/ xÊò/ c©ik vd msitf´ bkh¤j« g¤bj¬g®. mit ahî« Kj± eh¬fD´ ml§F«. m¬¾¬ K½®¢¼ ah»a mU´ v±yh®¡F« x¥g Koªj mw¥g© ghjyhD«/ ,«ik kWik ålh»a K«ik¡F« cjîjyhD«/ m~nj Jiz v¬wh®. c¤½ahtJ gF¤j¿É¦F¥ bghUªJ Kiw. c¤j± = bghUªJj±. c¤½ ba¬gJ tlbkhÊƱ í¡½ vd¤ ½Çí«.
243.	mU´nr®ªj  be¨¼dh®¡  »±iy  ÆU´nr®ªj
	ɬdh  îyf«  òf±.
(,-iu.) ,U´ nr®ªj ,¬dh cyf« òf± - ,U´ ½Âªj J¬gîyfkh»a euf¤J£ òFj±; mU´ nr®ªj be¨¼dh®¡F ,±iy - mU´ Ãiwªj be¨iríila JwÉaU¡»±iy.
ÔíÊí« msW« nghy ,USyfK« euf tifah«.
244.	k¬DÆ  nuh«¾  aUsh´th¦  »±by¬g
	j¬DÆ  u¨R«  Éid.
(,-iu.) k¬ cÆ® X«¾ mU´ M´th¦F - k¦w cÆ®fis ba±yh« ng mt¦¿Ål¤J mU´ ó©gtD¡F; j¬ cÆ® m¨R« Éid ,± v¬g - j¬DÆ® m¨Rtj¦ nfJthd ÔÉidf´ ,uh v¬W TWt® m¿ªnjh®.
“j¬DÆ® ngh± k¬DÆiuí« v©z nt©L«” v¬D« gHbkhÊƱ/ k¬ v¬D¨ brh± k¦w v¬W bghU´gLjyh±/ mij bah¤j ,²Él¤J« m¥ bghU´ ciu¡f¥g£lJ. m¨R« Éid j¬djhfî« ¾wujhfî ÄU¡fyh«. j¬ ÉidahƬ kWik¤ J¬gK« ¾w® ÉidahƬ ,«ik¤ J¬gK« neh¡»a m¢rkhF«. ca®ªj mUsw« ó©nlh¬ ÔÉid br­ah¬ v¬gJ«/ mtdh± mU´ br­a¥ bg¦wtD« e¬ik¡F¤ Ôik br­ah¬ v¬gJ« fU¤J.
245.	m±y  yUsh´th®¡  »±iy  tËtH§F
	k±y¬kh  "hy§  fÇ.
(,-iu.) mU´ M´th®¡F m±y± ,±iy - mU´ ó©l t®¡F ,«ikÆY« xU J¬gKıiy; tË tH§F« k±y± kh "hy« fÇ - ,j¦F¡ fh¦W ,a§F»¬w tsK´s bgÇa khÃy¤ ½Y´s k¡fbs±yhU« rh¬whsuht®.
mUSilah® J¬g¥g£lij xUtU« f©l¿ahikƬ/ v±yhU¨ rh¬whsuht® v¬wh®. "hy¤jh® rh¬whsbudnt/ ,«ik Æby¬gJ bgw¥g£lJ. `"hy«p ,lthFbga®. "hy¤½¬ nk¦ gu¥¾¦ fh¦W tH§fhj ,lnk Ƭikah±/ "hy« KGtijí§ F¿¡f `tË tH§F«p v¬D« mil bfhL¤jh® v¬W bfh´syh«.
,Å/ mdªjehj eÆdh® rkz¢rh®ghf ,¡ Fw£F¡ TW« ciu tUkhW:
“mUsh´th®¡F - mUisíilatU¡F/ m±y± - J¬g«./ ,±iy - v¥nghJıiy/ (mj¦F) tË - (fndhf½/ fdthj/ jDthj bk¬D« _¬W) kfh fh¦Wfsh± NH¥bg¦W/ k±y± - tÈbghUª½/ tH§F« - Ãiybg¦¿U¡F«/ kh - bgÇa/ "hy« - cyf«/ fÇ - rhД v¬gjh«.
“,j¬ fU¤J; tÈbghUª½a _¬W kfh fh¦Wfˬ Mjhu§ fsh± Ãiybg¦¿U¡F« cyf¤½¦F mgha ıyhjJnghy/ mUis MS»¬wtU¡F ahbjhU J¬gKıiy v¬gjh«.” - ½U¡Fw´ Muh­¢¼í« i#e rka ¼¤jhªj És¡fK«/ g¡. 43 - 4.
“tËÄ»¬ tÈí ıiy” (òw«. 51) v¬W Iô® Kltdh® gho ÆU¥gjdh±/ rkz¢ rh®¾¬¿í« ,¤jifa îiu Twyhbkd m¿f.
246.	bghUÙ§»¥  bgh¢rhªjh  bu¬g  uUÙ§»
	a±yit  br­bjhGF  th®.
(,-iu.) mU´ Ú§» m±yit br­J xGFth® - cÆ®fËl¤J mU´ br­ahJ mj¦F khwhd bfhLikfis¢ br­J xGFgt®; bghU´ Ú§»¥ bgh¢rhªjh® v¬g® - K¦¾w¥¾± mwkh»a cW½¥ bghUis¤ njlhJ ,¥ ¾w¥¾Y« mij kwªjt® v¬g® m¿îilnah®.
247.	mU˱yh®¡  f²îyf  ıiy  bghU˱yh®¡
	»²îyf  ıyh»  ah§F.
(,-iu.) bghU´ ,±yh®¡F ,²îyf« ,± M»a M§F - bghU£br±t« ,±yhjt®¡F ,²îyf ɬg« ,±yhjJnghy; mU´ ,±yh®¡F m²îyf« ,±iy - mU£br±t« ,±yhjt®¡F å£Lyf ,¬gıiy.
m²îyf« ,²îyf« v¬gd nr­ikí« m©ikí« tªj bga®f´.  cyf« v¬gJ <Çl¤J« MFbga®.
248.	bghUs¦wh®  ó¥g  buhUfh  yUs¦wh
	u¦wh®k¦  whj  yÇJ.
(,-iu.) bghU´ m¦wh® xUfh± ó¥g® - VnjD« xUtifƦ br±t¤ij ÆHªjt®/ Ka¦¼ah± Û©L« xUfh± mij¥ bg¦W¥ bghÈtilt®; mU´ m¦wh® k¦W Mj± mÇJ - MƬ/ mU£ g©ig ÆHªjtnuh xnuaoah­ mʪjtuht®; ¾¬ò xUfhY« M¡f« bgwh®.
br±t¤ij ÆHªjt® Û©L« br±t« bg¦W ,²îyf ,¬ g¤ij Efuyh«; MƬ mUis¡ ifÉ£lt® kWikƱ å£o¬g« Ef®tj¦F Û©L« ,«ikƱ Ka¦¼ br­a KoahJ v¬gJ fU¤J. `k¦Wp ¾¬ik¥ bghUsJ.
249.	bjUshjh¬  bk­¥bghU´  f©l¦wh¦  nwÇ
	dUshjh¬  br­í  kw«.
(,-iu.) mUshjh¬ br­í« mw« njǬ - cÆ®fËl¤J mU´ br­ahjt¬ br­í« mw¤½¬ j¬ikia MuhƬ; bjUshjh¬ bk­¥bghU´ f©l m¦W - bj˪j m¿É±yhjt¬ bk­¥bghU´ cz®ªjh¦nghY«.
bj˪j m¿É±yhjt¬ bk­¥bghU SzuKoahJ. mJ ngh± mU˱yhjt¬ mw¨br­a KoahJ v¬gJ fU¤J. bk­¥ bghU´ (j¤Jt«) v¬gJ/ v¬W« E©tothfntD« gUtothf ntD« kiwªnjh btË¥g£nlh mÊah½U¡F« jÅ¥ bghU´ m±yJ m¤jifa bghU£blhF½. ,±yw§f£F m¬òngh± Jwtw§ f£F mU´ _y« v¬gJ Tw¥g£lJ.  ‘M±’ mirÃiy.
250.	tÈah®K¬  w¬id  Ãid¡f  jh¬w¬Å¬
	bkÈah®nk¦  br±Y  Äl¤J.
(,-iu.) jh¬ j¬Å¬ bkÈah®nk± br±YÄl¤J - xUt¬ mU˱yhikah± j¬ÅD« vËatiu tU¤JkhW mt®nk¦ br±Y« bghGJ; tÈah® K¬ j¬id Ãid¡f - j¬ÅD« tÈat® j¬id tU¤j tU«nghJ jh¬ mt® K¬ m¨¼ æF« Ãiyia Ãid¡f.
jiyikg¦¿ `tÈah®p/ `bkÈah®p vd ca®½iznk± it¤J¡ T¿aJ m~¿iziaíª jGî«.  j¬ F¦wª jd¡F¤ njh¬whjhfȬ/ mJ njh¬WkhW« mjdh± mU´ ¾w¡FkhW« xU tÊ brh±y¥ g£lJ.
m½. 26 - òyh¬kW¤j±
mjhtJ/ mUSilik¡F khwhdJ« Ku£L¡ Fz¤ij c©lh¡FtJkhd CDzit¤ jÉ®¤j±. CDzî cÆ®¡bfhiy ah± tUtjhY« bfhiyÉid Jwtw¤½¦F khwhdjhjyhY« bfhiyia¤ jÉ®¡f¡Toa Fz« mUSilikna ahjyhY«/ ,J mj¬¾¬ it¡f¥g£lJ.
251.	j¬þ¬  bgU¡f¦F¤  jh¬¾¿  öD©gh
	bd§'d  khS  kU´.
(,-iu.) j¬ C¬ bgU¡f¦F¤ jh¬ ¾¿J C¬ c©gh¬ - j¬ cl«ig¥ bgÇjh¡Ftj¦fhf¤ jh¬ ntnwh® cÆǬ cl«ig¡ bfh¬W ½¬gt¬; v§'d« mU´ MS« - v§'dªjh¬ mUis¡ ifah´gt¬ Mt¬.
cl«ig¥ gU¡f it¤j¦F¡ bfhiyƱyhj czî Ãu«g ÉU¤jyhD«/ cl«ig v§'d« ngÂD« mJ mʪJ nghtjhj yhD«/ CDzî bgWj¦F X® cÆiu v´ssî« ,u¡fĬ¿¡ bfh±y nt©oÆU¤jyhD«/ F¦wk¦w îÆÇfis nk¬nkY§ bfh±tJ bfhLikÆD§ bfhLikahjyhD«/ `v§'d« MS« mU´p v¬ wh®.  Msnt Msh¬ v¬gJ Éil.  cÆU´sJ cÆÇ (¾uhÂ).
252.	bghUsh£¼  ngh¦whjh®¡  »±iy  aUsh£¼
	ah§»±iy  ô¬¿¬  gt®¡F.
(,-iu.) bghU´ M£¼ ngh¦whjh®¡F ,±iy - bghUis¡ ifahSj± mij¥ ghJfhthjh®¡F ,±iy; M§F mU´ M£¼ C¬ ½¬gt®¡F ,±iy - mJnghy mUis¡ ifahSj± C¬ c©gt®¡F ,±iy.
CD©gt®¡F mU˱iy ba¬gJ ,§F Koªj Koghf¡ Tw¥g£lJ.  ,« KoɦF Kª½d Fw´ VJth«.
253.	gilbfh©lh®  be¨r«ngh  d¬ù¡fh  bjh¬w
	Dl±Rit  í©lh®  kd«.
(,-iu.) gil bfh©lh® be¨r« ngh± - giftiu¡ bfh± tj¦F¡ bfhiy¡fUÉia¡ ifƦ bfh©ltǬ kd« mjdh¦ br­í§ bfhiyia a¬¿ mUis neh¡fhjJ nghy; x¬w¬ cl± Rit c©lh® kd« e¬W C¡fhJ - X® cÆÇƬ cliy¢ Ritahf î©lt® kd« m² ñida¬¿ mUis neh¡fhJ.
C¬ RitahÆU¤j± fha¢ ru¡if k£Lk¬¿ cÆÇƬ ,d¤ ijí« bghW¤jjh«. CD©gh®¡F mUˬik ctik thÆyhfî« fh£l¥g£lJ.
fj¿D« bjh©il Ñs¡ f¤½D« ò´S« khî«
gj¿D« be¨r bk±yh« g¡fKª jiyí§ fhY«
cj¿D« m§F ħF« XoD« mu¤j« Õ¿¢
¼j¿D« ,u¡f§ bfh´sh® ¼ij¤Jl± Rit¡f î©lh®.
v¬D« br­í´ ,§F ÃidîTu¤j¡fJ.
254.	mUs±y  ½ahbjŦ  bfh±yhik  nfhw±
	bghUs±y  j²ñ¬  ¿d±.
(,-iu.) mU´ ahJ vŬ bfh±yhik - mU´ v¬gJ v¬dJ vŬ bfh±yhik; m±yJ (ahJ vŬ) nfhw± - mUs±yhjJ vJbtŬ bfh±Yj±; m² ñ¬ ½d± bghU´ m±yJ - Mjyh±/ m¡ bfh±Yjyh± tªj Cid¤ ½¬gJ fÇR (ght«).
bfh±yhik/ nfhw± M»a fUkf§fis (fhÇa§fis) mU´ m±yJ vd¡ fuzf§fshf (fhuz§fshf)¡ T¿aJ rh®¢¼ (cgrhu) tH¡F. mwK« bghUbsd¥gLtjh± mwk±yhj fÇir¥ bghU s±yJ v¬wh®. m² ñ¬ v¬w nr­ik¢ R£L K¬Å¬w nfhwiy¤ jGÉaJ. kz¡Flt® Kjyoia ÃuÅiwahf¥ gF¡fhJ M¦ bwhG¡fhf¡ bfh©L “mUs±yJ ahbjŬ bfh±yhikia¢ ¼ij¤j±” v¬W bghU´ TWt®.
255.	c©zhik  í´s  JÆ®Ãiy  ôD©z
	t©zh¤j±  br­ah  jsW.
(,-iu.) cÆ®Ãiy C¬ c©zhik c´sJ - xUrh® cÆÇf´ cl«bghL To æw± CD©zhikah»a mw¤jh± ne®tJ; C¬ c©z msW m©zh¤j± br­ahJ - Mjyh±/ xUt¬ CD© ghdhƬ/ mtid ÉG§»a euf« ¾¬ò mtid btË¥gL¤j¦F th­ ½wthJ.
c©z¥gL« cÆÇtiff´ tutu¤ bjhif FiwªJ tUtj dhY«/ ¼y fh£LÆÇf´ ehsilɱ m¦W« nghtjdhY«/ `c© zhikí´s JÆ®Ãiyp v¬wh®. cÆ®fbs±yh« æ¿a« v¬gJ bfh´ifahjȬ/ c©z¥gL« cÆÇf´ FiwƬ c©z¥glh îÆÇf´ TL« v¬gjh«. CD©lt¬ Ú©l fhy« euf¤½± J¬ òWth¬ v¬gJ `m©zh¤j± br­ah jsWp v¬gj¬ fU¤jh«. C¬ v¬gJ K¬D« ¾¬D¨ br¬¿irjȬ jh¥¾ir¥ bghU´nfhS« ,ilÃiy És¡fÂíkhF«.  æ¿a« - äa(t.).
256.	½d¦bghU£lh¦  bfh±yh  JybfŬ  ahU«
	Éiy¥bghU£lh  ÿ¬wUth  DZ.
(,-iu.) ½d¦bghU£L cyF bfh±yhJ vŬ - ngijik m±yJ FW«ò¤jd«g¦¿ a±yJ C¬ ½¬gj¦fhf cyf¤jh® cÆÇ fis¡ bfh±yhbuŬ; ahU« Éiy¥bghU£L C¬ jUth® ,± - bghU´ bgW« neh¡f¤njhL C¬ ɦgtU« xUtU« ,uh®.
C¬ ½¬gj¦fhf X® cÆÇia¡ bfh¬wh±/ m¡ bfhiy¡F¦w« mij¡ bfh¬wtid¢ rhUnk a¬¿ mj¬ Cid¤ ½¬wtiu¢ rhuhJ v¬D« ò¤j rka îwÊia (th½ia) neh¡»¡ T¿a T¦whF« ,J. Éiy¡F th§» í©ghU« å£o¦ bfh¬W c©ghU« Mf CD©gh® ,U½w¤jh®. F¦w¤ij¥ bghW¤j msɱ ,² ÉU½w¤jhU« xU½w¤jhnu. xUt¬ X® c©z¥gL« cÆÇia¡ bfh±tj¦F mj¬ CD©gtU« ne®tifÆY« neu±yh tifÆY« ö©LgtuhÆU¤ jyh±/ m¡ bfhiy¡F¦w« bfh¬whidí« ½¬whiuí« x¡f¢ rhU« v¬gJ t´St® fU¤jhF«. cyf« v¬gJ ,§F¥ bgU«gh¬ik g¦¿a MFbga®.  `M±p <Çl¤J« mirÃiy.
257.	c©zhik  nt©L«  òyhm±  ¾¿bjh¬w¬
	ò©z  Jz®th®¥  bg¿¬.
(,-iu.) òyh± ¾¿J x¬w¬ ò© - òyh± v¬gJ ntnwh® cl« ¾¬ ò©nz; mJ cz®th®¥ bg¿¬ c©zhik nt©L« - m² î©ikia m¿a¥ bg¿¬ mij c©zh½U¤j± nt©L«.
c©ikia cz®jyhtJ neh­¥g£lbj¬W« J¥òut¦w bj¬W« mUtU¥ghdbj¬W« m¿j±. m§'d« m¿Æ¬ c©zh bu¬gJ fU¤J. `òyhm±p ,ir Ãiwasbgil. mJ îz®th® v¬g½¬ tfu îl«gLbk­ bjh¡fJ.
258.	brÆǦ  wiy¥¾Çªj  fh£¼ah  U©zh
	UÆǦ  wiy¥¾Çªj  ñ¬.
(,-iu.) brÆǬ jiy¥¾Çªj fh£¼ah® - ka¡f« v¬D« F¦w¤ ½Å¬W Ú§»a bj´s¿Éd®; cÆǬ jiy¥¾Çªj C¬ c©zh® - X® cÆÇŬW Ú§»a îl«ig c©zh®.
cÆÇŬW Ú§»aJ ¾zbk¬W cz®jȬ c©zhbu¬wh®. `jiy¥¾Çj±p v¬gJ xUbrh¦ w¬ik¥g£l T£L¢brh±. ka¡f« IaKª ½Çò«.
259.	mÉbrhǪ  jhÆu«  nt£lÈ  bdh¬w
	DÆ®brF¤  J©zhik  e¬W.
(,-iu.) mÉ brhǪJ MÆu« nt£lȬ - ÔƬf© be­ KjÈa îzîfis¢ brhǪJ MÆu« nt´É nt£lÈD«; x¬w¬ cÆ® brF¤J c©zhik e¬W - xU Éy§»¬ cÆiu¥ ngh¡» mj¬ cl«ig¤ ½¬dhik e¬wh«.
MÇa nt´Éf´ bfhiynt´Éf shjyhD«/ MÆu« nt´É¥ gaÅD« XUÆÇia¡ bfh±yhikƬ ga¬ bgÇabj¬wikahD«/ mit Éy¡f¥g£ldth«.
ghl ntWghL.
mÉbrhǪ jhÆu« nt£ly¬ bwh¬w¬
cÆ®brF¤ J©zhik e¬W.
,¥ ghl«/ mÉbrhǪJ MÆu« nt£ly¬W; x¬w¬ cÆ® brF¤J©zhikna e¬W v¬W bghU´ jUj± fh©f. ,½± Vfhu« bjh¡fJ.
260.	bfh±yh¬  òyhiy  kW¤jhid¡  ifT¥¾
	ba±yh  îÆUª  bjhG«.
(,-iu.) bfh±yh¬ òyhiy kW¤jhid - XUÆiuí§ bfh± yhjtdh­¥ òyhiyí« c©zhjtid; v±yh cÆU« ifT¥¾¤ bjhG« - v±yh k¡fS« ifFɤJ tz§Ft®.
bfh±yhjt¬ òyhY©gtdhfî« òyhY©zhjt¬ bfh± gtdhfî« ,U¡fyh khjyh±/ mt¦wh¦ gaŬik fU½ <uw§ fisí« cl¬ T¿dh®. ifT¥¾¤ bjhGj± k¦w îÆ®f£ »ia ahikƬ k¡fSÆ® vd¡ bfh´s¥g£lJ. cÆ® v¬gJ brh±yh± m~¿iz ahjȬ/ g±nyh® gl®¡ifƦ br±yh¢ br­íbk¬D« K¦W ,§F¢ br±tjhƦW. <uw§fisí§ fil¥¾o¥gh®/ kWik Ʊ (njt® ÃiyƱ) k£Lk¬¿ ,«ikƱ k¡f´ ÃiyÆY« ¾wuh± bj­tkhf k½¡f¥gLt® v¬gJ fU¤J.
m½. 27 - jt«
mjhtJ/ cl«ò bfhG¤jh± kd« I«òy ɬg¤ijna ehL khjyhY«/ kjahidngh± ml§fh jhjyhY«/ mijal¡» ,iw t¬nk¦ brY¤Jtj¦F¤ njhjhf c©zh neh¬ghY« j£gbt¥g« bghW¤j± KjÈa fL« gƦ¼fshY« cl«ig th£Lj±. cl«ig bahL¡» al¡Ft½± òyh¬kW¤j± bk¬ikahdjhfî« jt« t¬ikahdjhfî« ÄU¤jyh±/  ,~J mj¬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
jt« ,±yw¤jh®¡ FÇaJ« Jwtw¤jh®¡ FÇaJ« vd ,U tif¥gL«. mt¦W´ K¬dJ v©tif íW¥òfis¡ bfh©L jt« m±yJ neh¬ò v¬W bga® bgWtJ; ¾¬dJ Xf¤½¬ (nahf¤½¬) v©tif íW¥òfS´ x¬whf¡ bfh´s¥gLtJ.
,±yw¤jh® ¾´is¥ngW« cl±eyK§ fU½ c©o RU¡» ehL efu§fËY´s nfhɱf˱ tÊgLtJ neh¬ò v¬W«/ fh£o± j§»¡ fLikahf th³ªJ ¼¿J fhy« tÊgLtJ jt« v¬W« brh±y¥gL«.
fztD« kidÉí« fh£oY´s KÅtiu aL¤J¤ bjh©L br­j¾¬/ mt® jªj fÅia í©L kidÉ fUî¦W¥ ¾´is bg¦wjhf¢ brh±y¥gLtbj±yh«/ TlhbthG¡f¤½duhd MÇa® br­j N³¢¼fns vd m¿f.
kWikƱ É©Qyf ɬg« EfU«bghU£L ,«ikƦ fh£o± th³ªJ br­í« v©tif íW¥ò¤ jt«/
jt« v¬w brh¦nf vǤj± v¬Wjh¬ bghU´. Jy§Fj± = És§Fj±. Jy§F - Js§F= ½f³/ Js - js. jsjs¤j±=½f³j±. js - jH± - jz±. jH - jf. jfjfbtd± = xË åRj±. jf - jf« - j§f« = És§F« bgh¬. jf - ½f - ½f³ - ½§f´ = ,uɱ xË jU« Rl®. jf« = vÇî/ NL. jf« - jt« = cliy vǤj±ngh± tU¤Jª Jwtw¥ gƦ¼. f- t/ nghÈ. x.neh:  FiH - Fif - Fit. jf - j¹ (t.). jt« - jgµ (t.). jf - jif = jhf«. jf« - jhf« = cl¦ N£lh± c©lhF« Ú®nt£if. jf - jt - jÉ. jɤj± = Ú®nt£if í©lhj±. jhf« - jhA (t.). jÉ - j¥ (t.). jt« - jt¬ = jt¤njh¬. ,j¦F x¤j tot« rk¦»Uj¤½± ,±iy. jgµÉ¬ v¬w totªjh¬ c©L.
“Ú®gyfh¬ _³» Ãy¤jir,¤ njhYilah¢
nrh®ril jhH¢ Rlnuh«¾ - ôuilah®
fhdf¤j bfh©L flî´ ÉUªnjh«g±
thdf¤ J­¡F« tÊ”	(ò.bt.thif. 14)
v¬D« òw¥bghU´ bt©gh khiy¢ br­ísh± m¿a¥gL«. ,ijna “ehÈU tH¡»¦ whgj¥ g¡fK«” v¬W bjh±fh¥¾a§ (òw¤. 20) TW«.  ,J ¾wÉ¡F£gLtjh± JwtwkhfhJ.
fztid ÆHªj f¦òil kidÉa® neh¦F« if«ik neh¬ò ,±yw¤½¬gh¦gLtnj. ,iwtd±yh¢ ¼Wbj­t§fis neh¡»¢ br­í« jt« gaű Ka¦¼ah«. m¤ bj­t§fis neh¡»¤ jt¨ br­J gy® gy ngWfis¥ bg¦wjhf¡ TW« fijfbs±yh§ f£L¡ fijfns.  ,Å/ CÊdhY« ciH¥¾dhYnk bgw¡Toa f±É/ mur¥ gjÉ KjÈa ngWfisí«/ giftiu¡ bfh±Y« tÈik/ bj­t¤ijí§ bfh±Yª½w« KjÈa <îfisí«/ jt¨ br­J bg¦wjhf¡ TW§ fijfS« e«g¤j¡fdt±y.
Jwtw¤½¦FÇa jt«/ go¥goahf î©o RU¡»¥ ¾¬ò fh­fÅ »H§Ffisna î©L ,W½Æ± mitíĬ¿ c½®ªj ,iyfisna c£bfh´tJ«/ fL§nfhilƱ e©gf± btÆÈY« Tj¦ fhy¤ ½Y« gÅ¡ fhy¤½Y« FË®ªj Ú®ÃiyÆY« æwY«/ Kjȱ kuîÇ m±yJ Ú®¢Óiy íL¤J ,W½Æ± mJî Ĭ¿ ÆU¥gJ«/ c´s¤ ö­ikia¥ ngQtJ«/ Xu¿îÆ®¡Fª J¬g¨ br­ahikí«/ ¾wîkh«. ,jbdhL nr®ªj Vid naGW¥òfS« bk­íz®j± v¬D« m½fhu¤½¦ Tw¥gL«.
eh¦¿irí« _£oa ÉwFÔí«/ jiy¡F nk¦g£l btƱ Ôíkh»a IªÔ eh¥g© æw± MÇa tH¡fkhf¤ njh¬W»¬wJ.
261.	c¦wneh­  neh¬w  YÆ®¡FWf©  br­ahik
	a¦nw  jt¤½¦  FU.
(,-iu.) c¦w neh­ neh¬w± cÆ®¡F cWf© br­ahik m¦nw - ,a¦ifahfî¨ bra¦ifahfî« jk¡F neUª J¬g§fis ba±yh« bghW¤J¡ bfh´SjY«/ ¾wîÆ®f£F¤ J¬g¨ br­ ahikíkh»a m²tsnt; jt¤½¦F cU - jt¤½¬ toth«. ,¤ jt Éy¡fz« bjhF¤J¡ Tw± v¬D« c¤½g¦¿aJ.  Vfhu« nj¦w«.
262.	jtKª  jtKilah®¡  fhF  ktkjid
	a~½yh®  nk¦bfh´  tJ.
(,-iu.) jtK« jt« cilah®¡F MF« - jt¥ gad¬¿¤ jt Ka¦¼í« K¦¾w¥¾± jt¨ br­jt®¡nf í©lhF«; mjid m~J ,yh® nk¦bfh´tJ mt« - Mjyh±/ m¤ jt¤ij K¦¾w¥¾± XusntD¨ br­ahjh® ,¥ ¾w¥¾± Ka±tJ gaű Ka¦¼ah«.
jt« gy ¾w¥òf˱ bjhl®ªJ br­a nt©oa mU«bgU Ka¦¼ ahjyhY«/ m¿î« M¦wY« cilatnu mij K¦w Koa¢ br­a¤j¡ft uhjyhY«/ xnu ¾w¥¾± v±yhU« mij nk¦bfh´s Koahjh«.
263.	Jwªjh®¡F¤  J¥òuî  nt©o  kwªjh®bfh¬
	k¦iw  at®f  lt«.
(,-iu.) k¦iwat®f´ - JwÉa u±yhj k¦w ,±yw¤jh®; Jwª jh®¡F¤ J¥òuî nt©o¤ jt« kwªjh®bfh± - JwÉa®¡F CQil í« ciwíS« kUªJ« KjÈad bfhL¤Jjîjiy ÉU«¾na/ jh« jt¨ br­jiy kwªjh® nghY«[
J¤j± c©Qj± m±yJ Ef®j±. J¥òuî Efu¥gL« bghU´ f´. jt« ¼wªjnj ahÆD«/ v±yhUª JwÉauhƬ jt¨br­th®¡F ,¬¿aikahjt¦iw cjîth® xUtUıyhJ ngh­ÉLtuhjȬ/ m² î©ikia X® Iaª jGÉa j¦F¿¥ng¦w mÂah± cz®¤ ½dh®.  `bfh±p Ia«.
264.	x¬dh®¤  bjwY  Ktªjhiu  ah¡fY
	bk©Â¦  wt¤jh¬  tU«.
(,-iu.) x¬dh®¤ bjwY« - m¿ahikah± jk¡F khwhf tªj tÈnahiuíª Ônahiuí« rhɤjY«; ctªjhiu M¡fY« - m¿ª j½dh± j«ik ÉU«¾¤ j« cjÉ eho tªj vËnahiu th³É¤ jY«; v©Â¬ jt¤jh¬ tU« - jt¤njh® fUJthuhƬ mt® jt tÈikah± mit TL«.
“ÃiwbkhÊ khªj® bgUik Ãy¤J
kiwbkhÊ fh£o ÉL«/”	(28)
“Fzbk¬D§ F¬nw¿ ìwh® btFË
fznkí§ fh¤j yÇJ”	(29)
v¬W V¦bfdnt JwÉaǬ M¡f tÊ¥gh¦w± Tw¥g£oU¤j± fh©f.
265.	nt©oa  nt©oah§  bf­jyh¦  br­jt
	Û©L  Kay¥  gL«.
(,-iu.) nt©oa nt©oa M§F v­jyh± - jt¤½¬ gadhf kWikƱ jh« ÉU«¾a ngWfisba±yh« ÉU«¾athnw bgw¡ Toa ÃiyikÆU¤jyh±; br­jt« <©L Kay¥gL« - br­a nt©oa jt« ,«ikƱ m¿îilnahuh± Ka¬W br­a¥gL«.
`<©L Kay¥gL«p v¬wjdh± kWikƦ ga¬gL« v¬gJ bgw¥g£lJ. `nt©oap v¬wit k©Â¬gK« ɩ¬gK« å£o¬gKkh»a _tif Ƭg§f´.
,±yw¤jhY« ,« _¬iwí« bgwyh«. ,² ÉU tÊfS´ x¬iw¤ bjǪJbfh´tJ mtut® M¦wiyí« ÉU¥g¤ijí« bghW¤jJ. m¬òilik/ ÉUªnjh«g±/ eLÃiyik/ x¥òut¿j±/ <if KjÈa mw§f´ MÇa® nk¦bfh´Sj¦F mÇadthfȬ/ mt® Jwtw¤ijna ÉU«òt®. mjdhnyna/ “nk¦f½ åLngWf´ jt¤jhd¬¿ v­j¥glh” v¬wh® gÇnkyHf®. TlhbthG¡fK« nghȤ Jwî« ó©Lbfh©nl xUt¬ bk­¤JwÉngh± eo¡fyh«. ,ª eo¥ò ,±yw¤½± ,ayhJ.
266.	jt¨br­th®  j§fUk¨  br­th®k¦  w±yh
	ut¨br­th  uhirí£  g£L.
(,-iu.) jt« br­th® j« fUk« br­th® - cyf¥ g¦iw¤ JwªJ jt¨ br­thnu j« fUk¤ij¢ br­gtuht®; m±yh® Mirí´ g£L mt« br­th® - mtu±yhjh® ¾wÉ¡ nfJthd bghUˬg Mirtiyí´ mf¥g£L¤ jk¡F¡ nfL br­gtnu aht®.
`fUk«p v¬wJ e¬ikahd fUk¤ij/ bjhl¡f ÄÈahf (meh½ ahf)¡ fz¡f¦w ¾wÉf˦ ¾wª½wª JH¬WtU« Mj¬ (M¬kh)/ m¥ ¾wɤ J¬g¤½Å¬W ÉLjiy bg¦W¥ bgauh¥ ngǬgª J­¤ j¦F/ cliy bahL¡» Miria al¡» c´s¤ij bahU¡» ,iw tbdhL x¬WÉ¡F« jt¤ij nk¦bfh´tnj jFªj tÊahjȬ/ mij¢ br­gtiu¤ `j§fUk¨ br­th®p v¬W«; ÃiyahJ ½Lbk¬W kh­tJ« ¾Â _¥gh± eÈtJkh»a cl«¾± ìW Ĭd±ngh± njh¬¿ kiwí¨ ¼¦¿¬g¤ij Ef®j¦bghU£L v±iyƱyhJ bjhl®ªJ br±Y« ¾wɤ J¬g¤½¦nfJthd ÔÉidfis¢ br­J bfh´gtiu `mt¨ br­th®p v¬W§ T¿dh®.
Mir¡nfh usɱiy ahjyh±/ j¬bghU£L« kidÉ k¡f´ bghU£L« Mir¡flY´ mGªj¢ br­í« ,±yw¤½D«/ j¬dª jÅahÆUªJ jt¤½¬ thÆyh­ MiraW¡F« Jwtwnk/ åLng¦ ¿¦F¢ ¼wªj tÊ ba¬gJ fU¤J.
,±yw¤jhD« j¬ flikia mwü¦go br­thdhƬ jt¨ br­jtdhth¬ v¬W«/ gft¦ÑijƱ T¿athW ga¬ neh¡fhJ j¬ flikia¢ br­gt¬ fUknth» v¬W«/ ,j¦F¥ bghU´ TWtJ bghUªjhJ. jt« <uw¤½¦F« Xusɦ bghJthFnk a¬¿ ,±yw Éid Jwtw ÉidahfhJ.
267.	Rl¢RlU«  bgh¬ngh  byhËÉLª  J¬g¨
	Rl¢Rl  neh¦»¦  gt®¡F.
(,-iu.) Rl¢ RlU« bgh¬ngh± - cU¡f¥gL« bgh¬ Ô¤ j¬id¢ Rl¢Rl¤ j¬ khR kW Ú§» xË ÄFtJ nghy; neh¦»¦gt®¡F¤ J¬g« Rl¢Rl xËÉL« - jt¨ br­a t±yt®¡F mjdh± tUª J¬g« j«ik tU¤j tU¤j¤ j« ÔÉid¤ j¬ikí« Ú§»¤ bj´s¿î ÄF«.
jt« v¬D« brh±È¬ nt®¥bghU´ ,¡ FwËY´s ctk« bghUËu©oY« És¡fkhƦW.  `»±p M¦wYz®ªJ« ,ilÃiy.
268.	j¬DÆ®  jhdw¥  bg¦whid  naida
	k¬DÆ  bu±yhª  bjhG«.
(,-iu.) j¬ cÆ® jh¬ mw¥ bg¦whid - j¬DÆiu¤ jd¡F K¦WÇikahf¥ bg¦wtid; Vida k¬ cÆ® v±yh« bjhG« - m§'d« bgwhj k¦w k¡fbs±yh« ifT¥¾ tz§Ft®.
K¦WÇikahf¥ bgWjyhtJ jt¤jh± j¬ I«òythia K¦W« ml¡Fj±. mw¥bgWj± K¦W« bgWj±. “k¬DÆ®¡ bf±yh ÄÅJ” (68) v¬D§ FwsoƦ ngh¬nw/ ,§F« k¬ v¬gJ khªjid¡ F¿¤jJ. cÆ® v¬D« m~¿iz toɦnf¦g¤ bjhG« v¬D« gyɬgh¦ gl®¡if tªjJ/ `cÆ®p tF¥bghUik. bjhGj± ö­ikí« M¡f tÊ¥gh¦wY«g¦¿. ,Utif¥ g¦Wª Jw¤j± Jwt½fhu¤½¦ Tw¥gLjyh±/ `jhdwp v¬gj¦F¤ `jh¬ v¬D« Kid¥gwp v¬W ,§F¥ bghUSiu¡f¤ njitƱiy.
269.	T¦w§  F½¤jY§  ifTL  neh¦wÈ
	dh¦w  wiy¥g£  lt®¡F.
(,-iu.) neh¦wȬ M¦w± jiy¥g£lt®¡F - jt¤jh± tU« M¦wiy¥ bg¦wt®¡F; T¦w« F½¤jY« ifTL« - T¦Wtid bt±tJ§ TLtjh«.
T¦Wtid bt±tjhtJ rhÉŬW j¥òj±. mJ ,§F xUt®¡F§ TlhikƬ c«ik v½®kiw. kh®¡f©nla¬ ,¬W k©Qy»± ,±yhikahY«/ ntWy»Y´sh¬ v¬gJ c©ik¡F« c¤½¡F« bghUªjhikahY«/ mtid¥g¦¿a f£L¡fijia ,§F vL¤J¡fh£LtJ v´ssî« V¦fhJ/ å£Ly» Y´shbdŬ mJ ciuasitah¦ bghUªJ«. MƬ/ mj¦F«/ ,iwtnd mtid v¬W« g½dhwh£il íyf th³Éddh¡»dh¬ v¬gJ jilahF«. ,iwt¬ K¬ò Ô®khŤj bjh¬iw¥ ¾¬ò kh¦¿dh bdŬ/ mJ mt¬ ,iwikia Ú¡» khªj¤ j¬ikiana C£L«. `M¦w±p `x¬dh®¤ bjwY« ctªjhiu ah¡fY«p M«.
270.	,y®gy  uh»a  fhuz  neh¦gh®
	¼y®gy®  nehyh  jt®.
(,-iu.) ,y® gy® M»a fhuz« - ,² îyf¤½¦ br±t® ¼y uhfî« t¿a® gyuhfî« ,U¤j¦F¡ fuÂa«; neh¦gh® ¼y® nehyhjt® gy® - jt¨ br­th® ¼yuhfî« mJ br­ahjt® gy uhfî« ,U¤jny.
“nfo± ÉG¢br±t§ f±É” (400) v¬W M¼Çanu TWtjh±/ ,§F¡ F¿¡f¥g£l br±t tWikf´ f±É/ bghU´ v¬D« ,U tif¢ br±t¤½¦F« bghJth«. `neh¦gh® ¼y®p v¬D« fuÂa¤ ½¦FÇa fUÄa« Tw¥glhikah± tUɤJiu¡f¥g£lJ. ,«ik ÃiyikÆŬW K¬id Éid¥gaD¡F¡ fuÂa« c­¤Jzu¥ g£ld.
m½. 28 - TlhbthG¡f«
mjhtJ/ Jwtw¤bjhL« jt¡nfhy¤bjhL« bghUªjhj Ôa bthG¡f«. mJ bg©Â¬g¤ij kiwthf Ef®jY« mj¦F¤jf C£l« Ä¡f czî©QjYkh«. c´s¤½± cuűyhJ Rliy íz®¢¼ÆdhY« brh¦bghÊîz®¢¼ÆdhY« ½Lbk¬W ö©l¥ g£L¤ Jwî¡nfhy« ó©nlh®/ ¾¬ò mij¡ fil¥¾o¡F« M¦w Ȭikah± jh« ¼¿Jngh³J É£l ¼¦¿¬g¤ij Û©L« (kiwthf) Ef®t®.  ,J jt¤bjhL bghUªjhikƬ jt¤½¬¾¬ it¡f¥g£lJ.
C£l« Ä¡f czî« cliy¡ bfhG¡fit¤J¡ TlhbthG¡ f¤½¦F¤ ö©LkhjȬ/ mJîª Jwtw¤½¦ foa¤j¡fnj.
271.	t¨r  kd¤jh¬  go¦bwhG¡f«  ój§f
	isªJ  kf¤nj  eF«.
(,-iu.) t¨r kd¤jh¬ go¦W xG¡f« - ¾wiu t¨¼¡F« kd¤ij íilatŬ bgh­bahG¡f¤ij; ój§f´ IªJ« mf¤nj eF« - mtDl«gh­¡ fyªJ´s I«ój§fS« f©L j«K´ns v´Ë¢ ¼Ç¡F«.
goW bgh­. ¾w® fhzɱiy ba¬W kiwthf¤ ½UL« ½UlŬ ½U£il/ Fiwªj g¡f« v§F« Ãiy¤J´s Ãy« tË btË v¬D« _¬W ój§fnsD« j¥ghk¦ fhQ«. MƬ/ Tlh bthG¡f¤jhdJ kd¤½¬ bgh­¤j¬ikiaí« kiwªj fhk bthG¡f¤ijí« mtDl¦ Twhfî« I«bgh¿fshfî K´s I«ój§fS« fhQtjh±/ `ój§f isªJ«p v¬W«/ mit mtD¡F« ¾w®¡F« bjÇahk± eFtjh± `mf¤nj eF«p v¬W« T¿dh®. ,J kiwbthG¡f¤½¦F¤ bj­t¢rh¬W« kd¢rh¬W« k£Lk¬¿¥ ój¢ rh¬W« c´sbjd¡ T¿athW. ¾wiu Vkh¦Wtjh± `t¨rkd«p v¬wh®.
272.	thDa®  njh¦w  bkt¬br­íª  j¬bd¨rª
	jhd¿  F¦w¥  go¬.
(,-iu.) j¬ be¨r« m¿F¦w« jh¬ go¬ - j¬ be¨rnk F¦wbk¬ w¿ªjij xUt¬ br­thdhƬ; th¬ ca® njh¦w« vt¬ br­í« - mtdJ thdsht îa®ªj jt¡nfhy« ¾wiu m¢ RW¤Jtj¬¿ ntW v¬d ga¬gLtjh«?
thDa®î v¬wJ fh£¼¥bghUis¡ fU¤J¥bghUshf kh¦¿a bghU´tif kh¦W. jd¡F e¬ikna br­í« j¬ brhªj îW¥ò v¬gJgl¤ `j¬bd¨r«p v¬W«/ be¨r« F¦wbk¬w¿ªjij be¨rnk fhz¢ br­tjh±/ `jhd¿ F¦w«p  v¬W«/  be¨rhu¡  F¦w¨ br­í« JÂî¡fLikí« mj¦F¡ fGthƬikí« neh¡»¡ `F¦w¥go¬p v¬W§ T¿dh®.
273.	tÈÆ  Åiyikah¬  t±YUt«  bg¦w«
	òÈƬnwh±  ngh®¤Jnk­ª  j¦W.
(,-iu.) tÈ ,± Ãiyikah¬ t± cUt« - kd¤ij al¡F« tÈikƱyhj ,a±¾d¬ tÈik Ä¡f JwÉaǬ jt¡nfhy¤ij¥ ó©L TlhbthG¡f« xGFj±; bg¦w« òÈƬ njh± ngh®¤J nk­ªj m¦W - Mî bfh±iy¡ fhty® Ju¤jh t©z« òÈƬ njhiy¥ ngh®¤J¥ gÆiu nk­ªjh¦ nghY«.
m½fhu¤jhY« ctikahY« TlhbthG¡f« v¬gJ tUɤ Jiu¡f¥g£lJ. Mitíilah® mj¦F¥ òÈƬ njhiy¥ ngh®¤ J¥ ¾w® bfh±iyƱ nka ÉLjY§ TLkhjȬ/ ,² îtik ,± bghUStik ahfhJ. “òÈ g¼¤jhY« ò±iy¤ ½¬dhJ” v¬D§ fU¤ ½dhY«/ “òÈao¡F K¬ »Èao¡F«” MjyhY«/ òd§fh¥ngh® òÈia m©Lt½±iy. m§'dnk/ jt¤njh® jtW br­ah® v¬D« e«¾¡ifÆdhY«/ jt¤njhiu mQ»¬ rhɤJÉLt® v¬D« m¢r¤jhY«/ k¡f´ jt¡nfhy¤jhÇl« beU§Ft½±iy. òȤnjh¦ ngh®¤j bg¦w« ¾w® òy§f˱ kiwthf nk­tJ nghy/ TlhbthG¡ f¤jhD« ¾w®¡FÇa bg©obuhL To¡ fsthfî« f´s¤jdkhf î« ,¬g« Ef®th¬ v¬gJ bgw¥g£lJ.
274.	jtkiwª  j±yit  br­j±  òj¬kiwªJ
	nt£Lt¬  ò£¼Ä³¤  j¦W.
(,-iu.) jt« kiwªJ m±yit br­j± - kd¤ijal¡F« tÈikƱyhjt¬ jt¡nfhy¤½¬f© kiwªJ ìW TlhbthG¡f« xGFj±; nt£Lt¬ òj± kiwªJ ò´ ¼Ä³¤j m¦W - ntl¬ òjǬf© kiwªJ ìW gwitfis tiyah¦ ¾Â¤jh¦ nghY«.
`jt«p MFbghUsJ.
275.	g¦w¦nw  bk¬gh®  go¦bwhG¡f  bk¦bw¦bw¬
	nwj«  gyîª  jU«.
(,-iu.) g¦W m¦nw« v¬gh® go¦W xG¡f« - ¾w® j«ik¥ bgÇJ« k½¡FkhW ah« ,Utif¥ g¦W« Jwªnj« v¬W brh± thǬ kiwbthG¡f«; v¦W v¦W v¬W Vj« gyî« jU« - ¾¬ò j« ÔÉid¥ gaid EfU«nghJ/ mªnjh v¬ br­nj« v¬ br­nj« v¬W jŤjÅna tUª½¥ òy«òkhW/ mtU¡F¥ g±tif¤ J¬g§fisí« c©lh¡F«.
brh±ysÉy¬¿¢ braysɦ g¦wwhikƬ `g¦w¦nw bk¬ gh®p v¬W«/ ÔÉid¥ga¬ fLik neh¡» `v¦bw¦Wp v¬W« T¿dh®. jttoɱ kiwªJ ¾w® kfËbuhL TLj± ,Uko¤ ÔÉidahjȬ/ mj¬ Éisî« Äf¡ bfhojhƦW. v¦W v¬gJ flªj Ãiyik neh¡» tUªJtij¡ F¿¡F« ,il¢brh±. v¬dJ - v¦W (v¬ + J) = v¤j¬ik¤J.
“v¦bw¬ »sÉ ,wªj bghU£nl”	(bjh±. ,il. 15)
v¬gJ bjh±fh¥¾a«/
276.	be¨¼¦  Wwth®  Jwªjh®ngh±  t¨¼¤J
	th³thǬ  t¬fzh  DZ.
(,-iu.) be¨¼± Jwth® Jwªjh®ngh± t¨¼¤J th³thǬ - c´s¤½¦ g¦wwhJ g¦w¦wt®ngh± eo¤J¥ ¾wiu nakh¦¿ thG« bgh­¤ JwÉaiu¥nghy; t¬fzh® ,± - bfhoat® ,² îyf¤½± ,±iy.
f¬Åaiuí« ¾w® kidÉaiuí§ f¦gʤjY«/ mil¡fy¥ bghUis¡ ft®jY«/ c©l å£o¦F ,u©lf« br­jY«/ bfh´is ao¤jY«/ j« ÉU¥g« ÃiwntW«bghU£L v¤Jiz e±ytiuí§ bfh±YjY«/ M»a ÔÉidfËby±yh« t±ytU«/ fLfsî« kd¢rh¬W ,±ytUkhjȬ TlhbthG¡f¤½d®ngh¦ bfhoah® ¾wDZiyba¬wh®. g¦w¦wt®ngh± eo¥gtU« eoahjtUkh»a ,Utif¡ bfhonahU´/ eo¥gt® Äf¡ bfhoat® v¬gJ fU¤J.
277.	òw§F¬¿  f©lida  nuD  kf§F¬¿
	_¡»¦  fÇah  Uil¤J.
(,-iu.) F¬¿¥ òw« f©l midanuD« - btË¡nfhy¤½± F¬¿kÂƬ ¾¬òw« f©lh¦ nghy¢ br«ikíilat nuD«; mf« F¬¿ _¡»¬ fÇah® cil¤J - c´s¤½± mj¬ _¡F¥ nghy ,U©oU¥gtiu cilaJ ,² îyf«.
br«ik fUik v¬gd F¬¿kÂia neh¡»¬ Ãw¥g©ò«/ Tlh bthG¡f¤½diu neh¡»¬ Fz¥g©ò« MF«. òw« v¬D¨ brh± F¬¿¡F« TlhbthG¡f¤½d®¡F« bghJthf K¬Ã¬wJ. ,§'d« ñyh¡fh± ¾¬d® tU« mf« v¬D¨ brh¦F Ku¬ik fh©f.  `F¬¿p MFbga®.
278.	kd¤jJ  khrhf  kh©lh®Ú  uho
	kiwªbjhGF  khªj®  gy®.
(,-iu.) kd¤jJ khR Mf - j« kd¤½¬f© F¦w ÄU¡fî«; kh©lh® Úuho - jt¤jh± kh£¼ik¥g£lt®ngh¦ gyfh± FË®ªj ÚDZ _³»; kiwªJ xGF« khªj® gy® - mj¬f©nz kiwªbjhG F« khªj® cyf¤J¥ gy®.
`khRp fhk btFË ka¡f§f´. Úuhoajh± cl«gG¡nfa¬¿ c´s¤jG¡F Ú§»¦¿y® v¬gij íz®¤j `kd¤jJ khrhfp v¬wh®. `kh©lh® Úuhop v¬gj¦F “kh£¼ik¥g£lhuJ Ú®ikia íila uh­” v¬W kz¡Flt® ciu¤jJ« Xusî bghU¤j Kilanj. `Úuhop ,u£Lw±.
279.	fizbfho  ½ah³nfhL br²Éjh§  f¬d
	ÉidgL  ghyh¦  bfhs±.
(,-iu.) fiz bfhoJ - m«ò toɱ neuhÆUªjhY« braȦ bfhoaJ; ah³ nfhL br²ÉJ - ah³ j©lh± tisªjnjD« brayh± ,ÅaJ; M§F m¬d ÉidgLghyh± bfhs± - m§'dnk jt¨br­thU´S« ah® bfhoa® ah® ne®ika® v¬gij/ mtut® nfhy¤jh¦ bfh´shJ bra±tifahnyna m¿ªJbfh´f.
bfh±Y« m«ò bfhoaJ; ,irah± ,¬òW¤J« ah³ ,ÅaJ. m§'dnk ÔabthG¡fK´st® bfhoat®; e±byhG¡fK´st® ne®ika®. `ah³nfhLp v¬gjh± m«¾¬ toî ne®ik tUɤ Jiu¡f¥g£lJ.  `bfhs±p Éa§nfh´.
`ah³nfhL br²ÉJp v¬wij Muh­¢¼Æ±yhU« MÇa¥ gh®¥gdU« ¾wH îz®ªJ/ ,¬W´s åiz MÇa® f©l bj¬W«/ eh±tif ahG£ ¼wªj br§nfh£oahG« ɱah³ tifia¢ nr®ªjnj ba¬W« ciu¥ghuhÆd®. ah³¡nfh£o¬ tisî KG tisî« filtisî« vd ,U½w¥gL«. ɱah³ KG tisî« br§nfh£oah³ filtisî« cilad. filtisî tz® vd¥ bga® bgW«.  mijna tisbtd¡ F¿¤jh® ½Ut´St® vd m¿f.
280.	kʤjY  Ú£lY«  nt©lh  îyf«
	gʤj  bjhʤJ  Éo¬.
(,-iu.) cyf« gʤjJ xʤJ Éo¬ - ca®ªnjh® jt¤½¦ fhfhbj¬W j´Ëa xG¡f¤ij É£LÉo¬; kʤjY« Ú£lY« nt©lh - jiykÆiu tw©lY« rilah¡fY« nt©Lt½±iy.
rkz® ifahS« g¿¤j± Kiwí« kʤjY´ ml§F«. kʤj± v¬D« ÉidÆdh± jiykÆ® v¬D« bra¥gLbghU´ czu¥gL«.
“kd¤J¡f© kh¼y dhj yid¤jw¬
MFy Úu ¾w”	(34)
v¬wj¦ nf¦g/ Tlh bthG¡f ıyh®¡F v²tif¥ òw¡nfhyK« nt©Lt½±iyba¬gJ ,¡ Fwsh¦ Tw¥g£lJ.
m½. 29 - f´shik
mjhtJ/ ¾w® bghUis kiwthf¡ ftuhik. ,J ft®jY« kiwɦ br­jYkh»a ,Uko¡ F¦w«.  xU ÔÉidia MirnahL fUJjY« mij¢ br­jnyh blh¡FkhjȬ/ f´shik v¬gJ fsî br­ahikí«  fsîbra¡  fUjhikí«  vd ,U½w¥gL«. fsî br­ahik  ,±yw¤½Y«  foa¥gLtnj.  MƬ/  Jwtw«  ö­ik  ÃiyƱ ,±yw¤½D« ca®ªjjhjȬ/ fsî br­a¡ fUJjY« m½¦ F¦wkh«. ,² ÉU ½w¤ijí« xnu Æl¤½¦ TWtnj j¡fjhfȬ/ ,u©ilí§ TWj¦nf¦w JwtwÉaȦ T¿dh®. MÆD«/ fsî br­ahik <uw¤½¦F« bghJth«.
fsî br­jY« TlhbthG¡f¤ij¢ nr®ªj½dhY«/ fhk« g¦¿a TlhbthG¡fK« fsth­ Ãf³jyhD«/ ,²tif bah¦Wik g¦¿ ca®½iz¥ bghU´g¦¿a fsit Éy¡F« TlhbthG¡f¤½¬ ¾¬  m~¿iz¥ bghU´g¦¿a fsî Éy¡F it¡f¥g£lJ.
f´ v¬D« KjÅiy Kj¦fhy¤½¦ fsî br­jiy¡ F¿¤jnj. f´s«/ f´s¤jd«/ f´s¬/ f´î/ fsî v¬D« brh¦fis neh¡Ff. ¾¦fhy¤½¦ f´ v¬D« KjÅiy j¬ bghUis ÆHªj¾¬/ bjhʦ bgabuhL JizÉid nr®ªj fsîbr­ v¬D« T£L¢brh± KjÅiy njh¬¿¦W. “f£Fth¬ gÇ¡»± n"Yth¬ gÇ¡nfz«” v¬D« kiyahs¥ gHbkhÊiaí« neh¡Ff.
281.	v´shik   nt©Lth   bd¬gh  bdid¤bjh¬W§
	f´shik  fh¡fj¬  bd¨R.
(,-iu.) v´shik nt©Lth¬ v¬gh¬ - f´t¬ v¬W ¾wuh± ,ʤbj©z¥ glhikia ÉU«ò»¬wt¬ v¬W brh±y¥gLth¬; j¬ be¨R vid¤J x¬W« f´shik fh¡f - j¬ kd« v²tif¥ bghUisí« kiwɦ ftu¡ fUjhtif fh¤J¡ bfh´f.
m¿î ngh¬w fU¤J¥bghUS« ml§f `vid¤bjh¬W«` v¬wh®. be¨R f´shik fh¡f v¬wjdh±/ f´Sj± ,§F¡ f´s¡ fUJj± v¬gJ bgw¥gL«. ‘v¬gh¬’ v¬D« br­Éid toî¢ brh± bra¥gh£LÉid¥ bghU´ bfh©lJ.
282.	c´s¤jh  Y´sYª  Ônj  ¾w¬bghUis¡
	f´s¤jh¦  f´nt  bkd±.
(,-iu.) c´s¤jh± c´sY« Ônj - ÔÉidfis¤ j« be¨rh¦ fUJjY« Jwtw¤jh®¡F¡ F¦wkh«; ¾w¬ bghUis¡ f´s¤jh¦ f´nt« vd± - Mjyh±/ ¾w¬ bghU´ vijnaD« mtd¿ahk¦ ft®nt« v¬W fUj¦f.
`c´s¤jh±p v¬D« nt©lh¢ brh± JwÉaǬ c´s« ö­ ikahÆU¡f nt©L« v¬gij cz®¤½Ã¬wJ.  `c´sY«p ,Êî ¼w¥ò«ik. `m±p ,§F v½®kiw Éa§nfhçW. ,Å/ f´ntbkd± c´sYª Ônj vÅDkh«.
283.	fsÉdh  yh»a  th¡f  ksÉwª
	jhtJ  nghy¡  bfL«.
(,-iu.) fsÉdh± M»a M¡f« - fsÉdh± c©lhd br± t«; MtJ nghy msî ,wªJ bfL« - ts®tJ nghy¤ njh¬¿ msî flªJ bfL«.
`M¡f«p bjhÊyhF bga®. msÉwªJ bfLjyhtJ/ òJ bt´ s« giHa bt´s¤ij mo¤J¡bfh©L nghtJngh±/ jh¬ nghF«nghJ K¬¾Uªj gH¨ br±t¤ijí« j¬bdhL nr®¤J¡ bfh©L nghjY«/ ,«ik¡F¥ gÊiaí« kWik¡F¤ ÔÉidiaí« c©lh¡FjYkh«.
284.	fsɬf£  f¬¿a  fhj±  Éisɬf©
	åah  ÉGkª  jU«.
(,-iu.) fsɬf© f¬¿a fhj± - ¾w® bghUis¡ ft®j Ȭf© C¬¿a nt£if; Éisɬf© åah ÉGk« jU« - m¦iw¡F ey¨ br­tJngh± njh¬¿¥ ¾¬ò ga¬ Éisí§ fhy¤½± Ôuhj J¬g¤ij í©lh¡F«.
fsthir nt%¬¿a½dh± nk¬nkY§ fsɦ gƦ¿/ mj dh± ,«ik¡F« kWik¡F« Ôuhj gÊí« ÔÉidí« Éis¡F khjȬ/ `åah ÉGkª jU«p v¬wh®.
285.	mU´fU½  a¬òila  uhj±  bghU´fU½¥
	bgh¢rh¥ò¥  gh®¥gh®f  ±.
(,-iu.) mU´ fU½ m¬ò cila® Mj± - mUˬ mUik neh¡»¥ ¾wÇl¤J m¬òilauh bahGFj±; bghU´ fU½¥ bgh¢rh¥ò¥ gh®¥gh®f© ,± - ¾w® bghUis¡ ft®ªJ bfh´s¡ fU½ mtuJ nrh®î gh®¥ghÇl¤½± c©lhfhJ.
j« brhªj¥ bghUis¤ Ôbj¬W É£LÉ£L¤ Jwî ó©nlh®/ ¾¬ò Û©L« bghUshir bfh©L ¾w® bghUis¡ ftu¢ rika« gh®¥ghuhƬ/ Ú§»d nehƬ kWjh¡F K¬ÅD« tÈjhÆU¤j± nghy mtuhirí« tÈjhÆU¡F khjȬ; mt® ftu¡ fUJ« bghU Silah®ÛJ mt®¡F mUnsh m¬ngh ¾wthbj¬gJ fU¤J.
286.	msɬf  ¬bwhGf  yh¦wh®  fsɬf£
	f¬¿a  fhj  yt®.
(,-iu.) fsɬf© f¬¿a fhjyt® - fsɬf© C¬¿a nt£if íilat®; msɬf© ìW xGf± M¦wh® - jk¡FÇa xG¡f tu«¾¬f© ìW xGfkh£lh®.
msitfsh± cÆ®¡F tU« ,¬gJ¬g¡ TWfis Muh­ª j¿j± bk­íz®j± v¬D« m½fhu¤½¦nf ¼w¥ghf V¦FkhjȬ/ mwñ³f« (jUk¤½ahd«) v¬D« MUfj kj¡ bfh´ifia¥ gÇnkyHf® ,§F¥ òF¤JtJ bghUªjhJ.
287.	fsbt¬D§  fhu¿  th©ik  asbt¬D
	kh¦w±  òǪjh®f  ±.
(,-iu.) fsî v¬D« fh® m¿î M©ik - fsth©ik v¬W brh±y¥gL« ,U©l m¿îilik; msî v¬D« M¦w± òǪjh®f© ,± - v±yh¥ bghU´fˬ ,a±igí« c´sthW msªj¿í« ½wikia ÉU«¾dtÇl¤J ,±iy.
,U´ v¬gJ mfÉUsh»a ka¡f«/ òwÉUˬ fUik ,d« g¦¿ mfÉU£F« V¦w¥g£lJ. fsitíª ½w«gl¢ br­tj¦F m¿î nt©oÆU¥gjh±/ m¤ Ôa m¿î fhu¿ btd¥g£lJ. `v¬D«p v¬gJ <Çl¤J« `M»ap v¬D« bghUsJ. xËíl¬ ,U´ bghUªjhjJnghy¤ Jwtw¤½¦FÇa öa m¿bthL Ôa m¿î bghUªjhJ v¬gJ fU¤J.
288.	mst¿ªjh®  be¨r¤  jw«nghy  æF§
	fst¿ªjh®  be¨¼¦  fuî.
(,-iu.) msî m¿ªjh® be¨r¤J mw«nghy - bghU´fˬ ,a±ig  c´sthw¿ªjtǬ  c´s¤½±  mw«  Ãiy¤J  æw±nghy; fsî m¿ªjh® be¨¼± fuî æF« - fsitna gƬwtǬ c´s¤½± t¨rid Ãiy¤J æF«.
gH¡f« Ãiy¤J æF« ,a±¾dbj¬gJ«/ bghU´fˬ ,a±ig msªj¿j± Jwtw¤½¦F ,¬¿aikahj bj¬gJ«/  ,§F¡ Tw¥g£ld.
289.	mst±y  br­jh§nf  åt®  fst±y
	k¦iwa  nj¦wh  jt®.
(,-iu.) fsî m±y k¦iwa nj¦whjt® - fst±yhj ¾wt¦iw m¿ahjt®; msî m±y br­J M§nf åt® - tu«ò flªj bra±fis¢ br­J m¥bghGnj mÊt®.
tu«ò flªj bra±f´ bgU§fsîf´. m¥bghGnj mÊj±/ ifí« bk­íkhf¡ f©L¾o¡f¥g£L murdhY« k¡fshY« j©lid ailjY« vÇíy»± å³jY«. nj¦whjt® v¬gJ j¬ Éid¥ bghU˱ tªj ¾wÉid¢ brh±.
290.	f´th®¡F¤  j´S  KÆ®Ãiy  f´sh®¡F¤
	j´shJ  ò¤nj  SyF.
(,-iu.) f´th®¡F cÆ®Ãiy j´S« - fsî br­th®¡F¤ j«Klndna í´s j« brhªj îl«ò« jtW«; f´sh®¡F¥ ò¤nj´ cyF j´shJ - mJ br­ahjh®¡F beLªbjhiyÉY´s njtUy Fª jtwhJ »£L«.
cƮægJ cÆ®Ãiy.  jh« FoÆU¡F« åLngh±tJ v¬gij íz®¤j `cÆ®Ãiyp ba¬wh®. cÆ®Ãiy j´SjyhtJ murdh± j©o¡f¥gLj±.
“bfhiyƦ bfhoahiu ntªbjhW¤j± ig§T³
fisf£ ljbdhL ne®.”	(Fw´. 550)
“f´tid¡ nfhw± fL§nfh y¬W
bt´nt¦ bfh¦w§ fh©.”	(¼y¥. 20 : 64-5)
m½. 30 - th­ik
mjhtJ/ bgh­«ik¡F kWjiyahd bk­«ik. TlhbthG¡ f¤½Y« fsÉY« bgh­«ik fyª½U¤jyhY«/ bgh­«ik Ú¡f¥ bg¿¬ m² Éu©L« ÃfHh thjyhY«/ ,J TlhbthG¡f§ f´sh ikfˬ¾¬ it¡f¥g£lJ.
291.	th­ik bad¥gLt  ½ahbjŬ  ahbjh¬Wª
	Ôik  Æyhj  brhy±.
(,-iu.) th­ik vd¥gLtJ ahJ vŬ - bk­«ikba¬W brh±y¥gLtJ ahbj¬W Édɬ; Ôik ahJ x¬W« ,yhj brhy± - mJ v²tif íÆ®¡F« v²tif¤ Ô§F« v£Lizí« Éis¡fhj brh¦fis¢ brh±Yjyh«.
th­ikƬ ,y¡fz« ¾w®¡F« ¾w îÆ®f£F« Ô§F gath ikna a¬¿ Ãf³ªjJ Twy¬W v¬gJ fU¤J. ,J ½U¡Fwis x¥òa®t¦w cyf mwüyh¡F« ,a± tiuaiwah«.
c©ik/ th­ik/ bk­«ik v¬D« xUbghU£brh± _¬W«/ Kiwna/ c´sK« thí« cl«òkh»a K¡fuz¤bjhL bjhl® òiladthf¢ brh±y¥bgW«. ,Å/ c´sJ c©ik/ th­¥gJ th­ik/ bk­(substance) ngh¬wJ bk­«ik vÅDkh«.
292.	bgh­«ikí«  th­ik  Æl¤j  òiuÔ®ªj
	e¬ik  ga¡F  bkŬ.
(,-iu.) òiu Ô®ªj e¬ik ga¡F« vŬ - F¦wk¦w e¬ik ia¥ ¾w®¡F Éis¡FkhƬ; bgh­«ikí«  th­ik ,l¤j - bgh­ahd brh¦fS« bk­ahd brh¦fˬgh¦ g£ldth«.
F¦wk¦w e¬ikahtJ/ vtU¡F« v²tif¤ Ô§F« ,H¥ò« Éis¡fhj e¦ga¬. mJ/ tÊ¢br±Y« ¼whiu neh¡»¤ jh« br±Y« C® Äf¤ bjhiyÉÈUªJ« mÂabj¬gJ«/ kU¤Jt¬ nehahËia neh¡» mt¬ neh­ Äf¡ fLikahÆUªJ« tutu eykh» tU»¬w bj¬gJ«/ xUt®¡F¤ bjhl®ªJ É¡fbyL¥gij¤ jL¡f mt® ½L¡»l¤j¡f xU bgh­¢ br­½ia¢ brh±tJ« ngh±tjh«.
,¤jifa Ô§f¦w bgh­íiufsh±/ xUt®¡F¥ bgU¨br±t§ »£LɤjY« xUtiu¢ rhÉŬW j¥òɤjY« TL«.
e¬ik ga¡F« bgh­íiuí« th­ikƬgh¦ gLbkdnt/ Ôik ga¡F« bk­íiuí« bgh­«ikƬgh¦ gL« v¬gjh«. Mfnt/ X® ciuƬ bk­«ikí« bgh­«ikí« mj¬ Éisî« g¦¿a±yJ Ãf³¢¼k£L«g¦¿¤ JÂa¥gLt j¬bw¬gJ fU¤jh«.
293.	j¬bd¨  r¿tJ  bgh­a¦f  bgh­¤j¾¬
	j¬bd¨nr  j¬id¢  RL«.
(,-iu.) j¬ be¨R m¿tJ bgh­a¦f - xUt¬ j¬ be¨R m¿ªjbjh¬iw¥ ¾w® m¿aɱiy ba¬W fU½¥ bgh­ brh±yh bjhÊf; bgh­¤j¾¬ j¬ be¨nr j¬id¢ RL« - bgh­ brh¬dh dhƬ/ mjid a¿ªj j¬ be¨nr jh¬ br­j ÔÉid¡F¢ rh¬whf ìW j¬id¡ F¦w¨ rh£o¤ J¬òW¤J«.
“be¨ir bahˤbjhU t¨rf ıiy” (bfh¬iw. 54) K¡fuz Éidf bs±yht¦iwí« be¨R m¿tjdhnyna mj¦F kd¢rh¬W v¬W bga®. kd¢rh¬W clÅUªJiu¡fî« mij kW¤J¥ bgh­ brh±tJ bfhoa bj¬gij íz®¤jnt/ “be¨rhu¥ bgh­j¬id¢ brh±y nt©lh” v¬wh® cyfehj®. `RL«p v¬w½dh±/ kd¢rh¬W F¤½íz®¤½ kdnehia í©Lg©QtJ k£Lk¬¿/ bj­t¢ rh¬whf ìW btË¥gL¤½ mur¬ j©lidiaí« milÉ¡F« v¬gJ bgw¥gL«.
294.	c´s¤jh¦  bgh­ah  bjhG»  Dyf¤jh®
	U´s¤J  bs±yh  Ks¬.
(,-iu.) c´s¤jh± bgh­ahJ xG»¬ - xUt¬ be¨rhu¥ bgh­ brh±yhJ xGFthdhƬ; cyf¤jh® c´s¤J´ v±yh« cs¬ - mt¬ ca®ªnjh U´s¤½by±yh« csdht¬.
ca®ªnjh® c´s¤½± csdhjyhtJ mtuh± k½¡f¥gLjY« v¬W« Ãid¡f¥gLjYkh«.  `c´s¤jh±p v¬gJ nt¦Wik ka¡f«.
295.	kd¤bjhL  th­ik  bkhÊƦ  wt¤bjhL
	jhd¨br­  thǬ  wiy.
(,-iu.) kd¤bjhL th­ik bkhÊƬ - xUt¬ j¬ c´s¤ bjhL bghUªj c©ikia¢ brh±thdhƬ; jt¤bjhL jhd« br­ thǬ jiy - mt¬ jtKª jhdK« br­jtÇD¨ ¼wªjtdht¬.
jt¤bjhL jhd¨ br­t½D« cs¤bjhL bghUªj c©ik brh±tJ mÇjhjyh±/ ‘jt¤bjhL jhd¨ br­thǬ wiyp v¬wh®.
296.	bgh­ahik  a¬d  òfʱiy  ba­ahik
	ba±yh  twKª  jU«.
(,-iu.) bgh­ahik m¬d òf³ ,±iy - ,«ikƱ xUt D¡F¥ bgh­ brh±yhik ngh¬w òf³¡ fuzf« (fhuz«) nt¿±iy; v­ahik v±yh mwK« jU« - cl«ò tUª½ vJî¨ br­ahkny mJ mtD¡F kWik¡F nt©oa v±yh mw§fisíª jU«.
,±yw¤½¦ bghUç£Lj¦F« Jwtw¤½± jt¨ br­j¦F« cl«ig tU¤J« Ka¦¼ ,¬¿aikahjjhF«. m« Ka¦¼ Ƭ¿na m² ÉUÉid¥ gaidíª jUjyh±/ `v­ahik ba±yh twKª jU«p v¬wh®.  `òf³p MFbga®.  v­¤j± cl«ò tUª½ Æis¤j±.
297.	bgh­ahik  bgh­ahik  ah¦¿  dw«¾w
	br­ahik  br­ahik  e¬W.
(,-iu.) bgh­ahik bgh­ahik M¦¿¬ - xUt¬ th­ik aw¤ij¤ bjhl®ªJ br­a t±ytdhƬ; ¾w mw« br­ahik br­ ahik e¬W - mt¬ ¾w mw§fis¢ br­ah½U¤jny e¬wh«.
mL¡F¤bjhl® ,u©lD´ K¬dJ bjhl®¢¼g¦¿aJ; ¾¬dJ nj¦w«g¦¿aJ. th­ik bah¬nw v±yh tw§fˬ gaidíª jUtjhY«/ v±yh tw§fisí« xUt¬ nk¦bfh´Sj± mÇjhj yhY«/ gy tw§fis xU§nf nk¦bfh´Ë¬ mt¦W£ ¼y jtW tjh±/ Vidat¦¿¬ gaidí« Vidaw§fˬ gaidí« bgW tnj ¼wªjjhF« v¬gij íz®¤j `mw«¾w br­ahik e¬Wp v¬wh®.
th­ikia¡ fil¥¾o¥gt¬ jh¬ br­íª ÔÉidfis ba±yh« ¾wU¡F kiw¡fh½U¡f nt©LkhjyhD«/ mit ¾wuh± m¿a¥go¬ jh¬ j©lid ailtJ ½©zkhjyhD«/ x²bth¬ whf v±yh¤ ÔÉidfisí« É£LÉLt¬ v¬gJ fU¤J.
kz¡Flt® <uL¡F¤ bjhl®fisí« jHh¤bjhluhf¡ bfh´ shJ jGîbjhluhf¡ bfh©L/ “bgh­ahikia¥ bgh­ahk± brY¤ JtdhƬ/ ¾w mw§fis¢ br­j± e¬wh«; m±yJ Ôjh«” v¬W ,¡ FwS¡F¥ bghU´ ciu¥g®.
298.	òwªö­ik  Úuh  dikí  kfªö­ik
	th­ikah¦  fhz¥  gL«.
(,-iu.) òw« ö­ik Úuh¬ mikí« - xUtdJ cl«ò¤ ö­ik Úuh± c©lhF«; mf« ö­ik th­ikah¬ fhz¥gL« - c´s¤ ö­ik th­ikah± m¿a¥gL«.
òw¤ö­ik mG¡F¥ nghj±; mf¤ö­ik F¦w« Ú§Fj±. fhz¥gLj± m¿a¥gLj±. fhQj± v¬wJ mf¡f©zh¦ fhQjiy. òw¤jG¡F« ÚU«nghy mf¡ F¦wK« th­ikí« fh£¼¥bghUs¬ ikƬ/ m¿a¥gL« v¬wh®. th­ikah± mf¤ö­ik c©lhF« tif nk¦Tw¥g£lJ. JwÉa®¡F¥ òw¤ö­ikÆD« mf¤ö­ikna ¼wªjbj¬gjh«.
299.	v±yh  És¡F«  És¡f±y  rh¬nwh®¡F¥
	bgh­ah  És¡nf  És¡F.
(,-iu.) rh¬nwh®¡F v±yh És¡F« És¡F m±y - M¬wɪ jl§»a Jwnth®¡F¥ òwÉU´ ngh¡F« És¡Ffbs±yh« És¡ fhfh; bgh­ah És¡nf És¡F - mfÉU´ ngh¡F« bgh­ahik ah»a És¡nf És¡fh«.
òwÉU´ ngh¡F« És¡Ff´ f½ut¬/ Ãyh/ Ô v¬gd. ,it bgh­ahikngh± mfÉU´ ngh¡fhikƬ/ `bgh­ah És¡nf És¡F’ v¬wh®. mfÉU´ m¿ahik. `bgh­ahp <W bf£l v½®kiw¥ bgabu¢r«. bgh­ahikah»a És¡F v¬gJ cUtftÂ.
Kª½a Fw˱ th­ik mf¤jG¡if¥ ngh¡Ftbj¬w fU¤ J£bfh©L/ mj¦nf¦g th­ikia És¡fhf cUt»¤jh®.
300.	ahbk­ah¡  f©lt¦W  ˱iy   baid¤bjh¬W«
	th­ikÆ  d±y  ¾w.
(,-iu.) ah« bk­ah¡ f©lt¦W´ - ah« c©ikahd mw§ fshf¡ f©lt¦W´; vid¤J x¬W« - v²tifÆY«; th­ikƬ e±y ¾w ,±iy - bk­«iknghy¢ ¼wªj ntW mw§f´ ,±iy.
`bk­ahp v¬g½± Mf v¬D« Éidba¢r åW `Mp vd¡ fil¡FiwªJ ìwJ. th­ik jiyikahd mwkhf¢ brh±y¥ g£oU¥gjh±/ `th­ikƬp v¬g½Y´s 5M« nt¦WikíUò jd¡FÇa cw³¢¼¥ bghU˱ tuhJ 2M« nt¦Wik¡FÇa x¥ò¥ bghU˱ tªjjhf¡ bfh´f.
m½. 31 - btFshik
mjhtJ/ xUt¬nk¦ ¼d§bfh´tj¦F¡ fuzf« (fhuz«) ,U¥¾D« mij¡ bfh´shik. “c´sij¢ brh¬dh± cl«bgÇ¢ r±” v¬D« gHbkhÊ¥go/ btFË bgh­«ikg¦¿í« Ãf³tjh±/ btFshik th­ikƬ¾¬ it¡f¥g£lJ.
301.	br±Èl¤J¡  fh¥gh¬  ¼d§fh¥gh  d±Èl¤J¡
	fh¡»bd¬  fhth¡fh  by¬.
(,-iu.) ¼d« br± ,l¤J¡ fh¥gh¬ fh¥gh¬ - ¼d« jh¡f¡ Toa vËa ,l¤½± mJ vHhjthW mUsh± m±yJ m¬gh± jL¥ gtnd c©ikƱ mij¤ jL¥gtdht¬; m± ,l¤J¡ fh¡»¬ v¬ fhth¡fh± v¬ -m±yhj tÈa ,l¤½± mJ jhnd vHhJ ml§Fjyh± mij¤ jL¤jhby¬/ jL¡fhÉ£lh by¬? ,u©L« x¬Wjhnd[
`br±Èl«p jt¤½± jh³ªjtU« t¿atU« m½fhuıyhj tUkh«/ `m±Èl«p jt¤½± ca®ªjtU« br±tU« m½fhu¤½¦ ¼wªjtUkh«. tÈa ,l¤½¦ ¼d§bfh´tjh± jd¡nf nflhjyhD«/ mij al¡FtJ mwk¬ikahD«/ `fh¡»bd¬ fhth¡fhby¬p v¬wh®.
302.	br±yh  Él¤J¢  ¼dªÔJ  br±Èl¤J
	ıyjŦ  Öa  ¾w.
(,-iu.) ¼d« br±yh ,l¤J¤ ÔJ - xUtdJ ¼d« mJ jh¡f Koahj tÈah®nk± vʬ jd¡nf Ô§fh«; br± ,l¤J« mjŬ Ôa ¾w ,± - mJ jh¡f¡Toa vËah®nk± vÊD« mijÉl¤ Ôait nt¿±iy.
br±Èl¤J¢ ¼d¤jh± ÉistJ ,«ik¤ J¬gnk. MƬ/ br±yhÉl¤J¢ ¼d¤jh± Éistd ,«ik¥gÊí« kWik¤ J¬g Kkh«. mjdh± mjÅDª Ôad nt¿±iy ba¬wh®.
303.	kw¤j±  btFËia  ah®kh£Lª  Ôa
	¾w¤j  yjdh¬  tU«.
(,-iu.) ah® kh£L« btFËia  kw¤j± - v¤jifnahÇl¤J« ¼d§bfh´Sjiy¡ fUJtJ¨ br­a¦f; mjdh¬ Ôa ¾w¤j± tU« - mjdh± g±tifahd Ôikf´ c©lhF«.
tÈah®/ x¥gh®/ vËah® v¬D« K¤½w¤jhU« ml§f `ah® kh£L«p v¬wh®. clndí« btË¥gilahfî« Ô§F br­a ,ayhj vËnahU« c´s¤½± tÆu§bfh´Ë¬/ cw¡f ÃiyÆY« ka¡f ÃiyÆY« jŤj ÃiyÆY« tÈah®¡F¤ Ô§F br­a¤ JÂth uhjyhD«/ ¼d§bfh´SjY« mjdh± Ôad br­a¡ fUJjY« öaî´s¤juh ÆU¡f nt©oa JwÉa®¡F¥ bghUªjhikahD«/ `Ôa ¾w¤j yjdh¬ tU«p v¬wh®.  `kw¤j±p j±ä¦W Éa§nfh´.
304.	eifí  Ktifí§  bfh±Y¨  ¼d¤½¦
	gifí  Ksnth  ¾w.
(,-iu.) eifí« ctifí« bfh±Y« ¼d¤½¬ - ,±yw¤jh®¡F m¬ghY« Jwtw¤jh®¡F mUshY« Kf¤½¬f© njh¬W« ky®¢ ¼iaí« kd¤½¬f© c©lhF« k»³¢¼iaí« bfL¤bjG»¬w ¼dk±yhJ;  ¾w gifí« csnth - ntWgiffS« c©nlh? ,±iy.
¼d¤½¬ Ú£¼na gifahjyhD«/ òw¥gifƱyhj JwÉ a®¡F« ¼d« mf¥gifah­ mikªJ ¾wɤJ¬g¤ij¥ ga¤jyh D«/ ¼d¤½¬ ntwhd gif ƱiyahƦW.
305.	j¬id¤jh¬  fh¡»¦  ¼d§fh¡f  fhth¡fh¦
	w¬idna  bfh±Y¨  ¼d«.
(,-iu.) jh¬ j¬id¡ fh¡»¬ ¼d« fh¡f - xUt¬ jd¡F¤ J¬g« neuhk¦ fh¡f ÉU«¾ddhƬ j¬ kd¤½¦ ¼d« tuhk¦ fh¡f; fhth¡fh± ¼d« j¬idna bfh±Y« - fhthdhƬ m¢ ¼d« j¬idna bfL¡F§ fLªJ¬g§fis tUÉ¡F«.
,±yw¤jh®¡F¢ ¼d¡f¥g£ltuh± Ô§F ne®jyhY«/ Jwtw¤ jh®¡F mt® ¼d« mt® jt¥gaid¡ bfL¤J¥ ¾wɤ J¬g¤ijí« milɤjyhY«/ `j¬idna bfh±Y« ¼d«p v¬wh®. bfh±Yj± ,§F¡ bfh±Yj±ngh± J¬òW¤Jj±/ “fU«òngh¦ bfh±y¥ ga¬gL§ ѳ” (Fw´. 1068) v¬g½¦ nghy.
306.	¼dbk¬D¨  nr®ªjhiu¡  bfh±È  Ædbk¬D
	nkk¥  òizia¢  RL«.
(,-iu.) ¼d« v¬D« nr®ªjhiu¡ bfh±È - ¼d« v¬D« beU¥ò; ,d« v¬D« Vk¥òizia¢ RL« - j¬id¢ nr®ªjtiu k£Lk¬¿/ mtU¡F¤ J¬g¡fhy¤½± Vk¥òizngh± cjî« ,d¤jhuh»a j¬id¢ nruhjtiuí¨ RL«.
nr®ªjhiu¡ bfh±È v¬D« bgaÇY´s gy®gh äW Vid eh¬F ghiyíª jGî«. ,¤ JwtwÉaȦ Tw¥g£L´s mw§fS£ ¼y ,Utif aw¤½¦F« bghJbt¬gJ K¬dnu Tw¥g£lJ. mt¦W´ btFshik v¬gJ x¬W. ,Utif aw¤jh®¡F« ,dkhf î´st® J¬g¡fhy¤½± cjɤ ö¡»baL¤jyh±/ mtiu Vk¥ òizahf cUt»¤jh®. Vk¥òizahtJ/ eL¡flȦ f¥g± _³F« nghJ fyt® V¿¤ j¥ò« Vk¥glF (life boat). th³¡if¡ fliy¡ fl¡F« ,±yw¤jh®¡F ,L¡f£ fhy¤½± cjÉ¡ fh¡F« ,d¤jh® Vk¥òizah®; ¾wÉ¡fliy¡ fl¡F« Jwî gƱth®¡F¤ jtnthf§f˱ jtW ne®ªJ mt® bfL« ÃiyƱ mtiu¤ ½U¤½ M¦W¥gL¤J« KG¤JwÉa® Vk¥òizah®. `nr®ªjhiu¡ bfh±Èp Ô¡F xU bga®.
RLj± nr®ªjtiu tU¤JjY« nr®ªjtiu¢ nr®ªjhiu¤ jh¡FjY«.  fd±Ô  cl±bjhl®ò  bfh©lhiu  k£L«  tU¤j/ ¼d¤Ô cl±  bjhl®ò bfh©lhbuhL cs¤bjhl®ò bfh©lhiuí« tU¤J« v¬gjh«. òiziaí« v¬D« v¢rî«ik bjh¡fJ. btFË v¬D¨ brh±È¬ nt®¥bghUns vÇtJ v¬gjh«. ntF-btF´-btFË.
307.	¼d¤ij¥  bghUbs¬W  bfh©lt¬  nfL
	Ãy¤jiwªjh¬  if¾iHah  j¦W.
(,-iu.) ¼d¤ij¥ bghU´ v¬W bfh©lt¬ nfL - ¼d¤ij¤ j¬ M¦wYz®¤J« ¼wªj g©bg¬W bghU£gL¤½ mij¡ bfh© lt¬ bfLj±; Ãy¤J miwªjh¬ if ¾iHahj m¦W - Ãy¤½¬f© miwªjt¬ if j¥ghJ nehîWj± ngh¬wjh«.
,§F¥ bghU´ v¬wij¥ “bghUs± ytiu¥ bghUshf¢ br­í«” (761) v¬g½¦nghy¡ bfh´f.
308.	,zbuÇ  njh­t¬d  ɬdh  brÆD«
	òzǬ  btFshik  e¬W.
(,-iu.) ,z® vÇ njh­î m¬d ,¬dh brÆD« - bfh¤jhd ehîfS´s bgUªÔ tªJ R£lh¦ ngh¬w Ô§Ffis xUt¬ bjhl®ªJ br­jhdhÆD«; btFshik òzǬ e¬W - mtid¢ ¼dthik TLkhƬ e¬wh«.
ÔikƬ ÄF½njh¬w `,zbuÇp v¬W«/ ÔÉid¥ g¬ik njh¬w `,¬dhp v¬W«/ K¦w¤JwªjtU« bghW¤jyUik njh¬w¥ `òzǬp v¬W§ T¿dh®.  ¼d¤Ô/ fd±ÔÆD§ bfhoaJ v¬gJ fU¤J.
309.	c´Ëa  bj±yh  Klbd­J  K´s¤jh
	Y´sh¬  btFË  baŬ.
(,-iu.) c´s¤jh± btFË c´sh¬ vŬ - jt¨ br­th¬ j¬ kd¤jh¦ ¼d¤ij xUnghJ¨ fUjhbdŬ; c´ËaJ v±yh« cl¬ v­J« - mt¬ bgw¡fU½a ng¦iwba±yh« xU§nf bgWth¬.
`c´s¤jh±p v¬D« Äif¢brh± mU´gƬw î´s« v¬gij íz®¤J«. ,«ik kWik åbl¬D« _¬W« ml§f `c´Ëa bj±yh«p v¬wh®. ¼d« fU¤J toɱ ,±iybaŬ/ brh¦ bra± toÉY« ,uhbj¬gJ fU¤J.
310.	,wªjh  Çwªjh  uida®  ¼d¤ij¤
	Jwªjh®  Jwªjh®  Jiz.
(,-iu.) ,wªjh® ,wªjh® mida® - ¼d¤½¬f© msîflª jt® cÆnuhoU¥¾D« br¤jtiu bah¥g®; ¼d¤ij¤ Jwªjh® Jwªjh® Jiz - ¼d¤ij K¦W« É£lt® ,Utif¥ g¦iwí« K¦w¤ Jwªjh usÉduht®.
`¼d¤ij.... Jizp v¬gj¦F/ “¼d¤ij¤ Jwªjh® rhj¦ w¬ik auhÆD« mjid bahʪjh usÉd®... ¼d¤ij É£lh®¡F¢ rh¡fh bl­Jj¦FÇa ah¡if ìwjhÆD«/ "hd¤jh¬ åL bgWj± xU jiyahfȬ mtiu åL bg¦whnuh blh¥g bu¬W§ T¿dh®” v¬W gÇnkyHf® ciu¤½U¥gJ ca®th­¤ njh¬¿D« r¦W tȪJ bghU´ bfh©ljhF«. `¼d¤ijp v¬gJ K¬D« ¾¬D« ,irí« jh¥¾ir¥ bghU´nfhS« ,ilÃiy És¡fÂíkhF«.
m½. 32 - ,¬dhbr­ahik
mjhtJ/ gifg¦¿ahtJ xU gandh¡»ahtJ Éisah£ lhfthtJ ftdĬikahyhtJ XUÆ®¡F« xU Ô§F« br­ahik. ¼dıyhj nghJ« ,¬dhbr­j± ÃfGkhÆD«/ gifg¦¿ Ãf³tnj bgU«gh¬ik ahjyhY«/ gif btFËƬ Ú£¼ahjyhY«/ mij Éy¡Fj¦F ,J btFshikƬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
,¬Dj± ,Ťj± m±yJ ,¬gkhj±. ,¬ - ,¬ò - ,¬g«.  ,¬-,Å/ `,¬dhp .,Åa v¬gj¬ v½®kiwahd gyɬgh± Éidahyizí« bga®.
311.	¼w¥ÕD¨  br±t«  bg¿D«  ¾w®¡»¬dh
	br­ahik  khr¦wh®  nfh´.
(,-iu.) ¼w¥ò <D« br±t« bg¿D« - ¼w¥ig¤ jU« bgU¨ br±t« ¾wiu tU¤½¥ bgw¡ TLkhÆD«; ¾w®¡F ,¬dh br­ahik khR m¦wh® nfh´ - mij¥ bgWj¦F¥ ¾w®¡F¤ Ô§F br­ahik F¦wk¦w bgÇnah® bfh´ifah«.
,jdh¦ bgU«ga ndh¡»í« ,¬dh br­j± Éy¡f¥g£lJ.
312.	fW¤½¬dh  br­jt¡  f©Q  kW¤½¬dh
	br­ahik  khr¦wh®  nfh´.
(,-iu.) fW¤J ,¬dh br­j m¡f©Q« - xUt¬ j«nk¦ fWîbfh©L Ôat¦iw¢ br­jÉl¤J«; kW¤J ,¬dh br­ahik khR m¦wh® nfh´ - ½U¥¾¤ jh« mtD¡F¤ Ôait br­ahikí« F¦wk¦w bgÇnah® bfh´ifah«.
,wªjJ jGÉa v¢rî«ik bjh¡fJ. ,jdh¦ gÊ¡F¥ gÊ br­í« gifikg¦¿ ,¬dh br­j± Éy¡f¥g£lJ.
313.	br­ahk¦  br¦wh®¡F  Ĭdhj  br­j¾
	D­ah  ÉGkª  jU«.
(,-iu.) br­ahk± br¦wh®¡F« ,¬dhj br­j ¾¬ - jh¬ xU Ô§F« br­ah½U¡fî« j¬nk¦ gifik bfh©L Ô§F br­j t®¡F« Jwîó©lt¬ Ôat¦iw¢ br­thdhƬ; c­ah ÉGk« jU« - m¢ bra± mtD¡F¤ j¥g Koahj J¬g¤ij¤ jU«.
J¬gkhtJ jtÄH¤jY« fÇR (ght«) miljY«. Jwtw¤½± Ôik¡F¤ Ôik br­jY« ÔÉidah«.
314.	,¬dhbr­  jhiu  bahW¤j  yt®ehz
	e¬da¨  br­J  Él±.
(,-iu.) ,¬dh br­jhiu xW¤j± - jk¡F¤ Ôait br­jhiu¤ Jwªjh® j©o¡F« KiwahtJ; mt® ehz e± ea« br­J Él± - mt® bt£FkhW mt®¡F¥ bgU e¬ikfis¢ br­J m² Éu©ilí« kwªJÉLjyh«.
¾w® br­j Ôikiaí« jh« br­j e¬ikiaí« Ãid¥¾¬ Û©Lª jË®¡F khjȬ K¦W« kw¡f¦ghyd thÆd.
315.	m¿Édh  dhFt  J©nlh  ¾¿½ndh­
	jªneh­ngh¦  ngh¦wh¡  fil.
(,-iu.) ¾¿½¬ neh­ j« neh­ngh± ngh¦wh¡fil - ¾¿njh UÆ®¡F tªj J¬g§fis¤ jk¡F tªjd nghy¡ fU½¡ fhth Él¤J; m¿Édh¬ MFtJ c©nlh - cÆ®fˬ ,a±ig¥g¦¿ m¿ªj m¿Édh± VnjD« xU gaD©nlh? ,±iy ba¬wthW.
cÆ®fis¥g¦¿ m¿ªj m¿thtJ; cÆ®f´ vGtif¥g£ld v¬gJ«/ mit bjhl¡fÄÈahf¤ j¤j« e±Éid ÔÉid¡ nf¦g eh±tF¥¾¦ ¾wª½wªJ J¬ò¦W tU»¬wd v¬gJ«/ m¥ ¾wɤ J¬g¤½¦F ,a±ghf v±iyƱiy ba¬gJ«/ m¤ J¬g¤½Å¬W ÉLjiy bgW« tÊ ,iwt¬ ½UtUis¤ Jiz¡bfh©L ,U tif aw§fS´ x¬iw¤ ö­ikahf¡ fil¥¾o¤jny v¬gJkh«.
,Å/ ¾wîÆ®¡F¤ J¬g« tuhk¦ fh¤jyhtJ/ m~¿izƱ ,a§F½izia¢ nr®ªj Ú®thÊ/ CÇ/ gwit v¬D« _tif íÆ® fS´/ T®ªJ neh¡»dhbyhÊa¡ f©Â¦F¥ òydhfhj E©QÆÇfS ÄU¥gjh± el¤j±/ æw±/ ,U¤j±/ »l¤j± KjÈa ÃiyfËY«/ c©l± gUf± KjÈa ÉidfËY«/ fUÉf´ bfh©L br­í« g±ntW bjhʱfËY« mª E©QÆÇf£F¢ nrj« neuhthW ftŤJ xGFjyh«. ,jdh¦ ftdĬikah± neU« ,¬dh¢ bra± Éy¡f¥g£lJ.
gUîl«ò´s ¾wîÆÇf´ j«ik¤ jhnk fh¤J¡bfh´S bk¬gJ«/ E©QÆÇf´ ngh± vËjh­¢ nrj¤½¦ F´shfh v¬gJ« fU¤jh«.
316.	,¬dh  btd¤jh  Dz®ªjit  J¬dhik
	nt©L«  ¾w¬f£  bra±.
(,-iu.) ,¬dh vd¤ jh¬ cz®ªjit - ,it k¡f£F¤ Ô§F Éis¥gd vd eh±tif msitfshY« jh¬ msªJ m¿ªjt¦iw; ¾w¬f© bra± J¬dhik nt©L« - ¾wÅl¤J¢ br­jiy¥ bghUªjhik JwªjtD¡F nt©L«.
g£l¿thY« cz®¢¼ahY« c©ikba¬ w¿ªjt¦iw `cz®ªjitp v¬wh®.
317.	vid¤jhD  bk¨"h¬W«  ah®¡F  kd¤jhdh
	khzhbr­  ahik  jiy.
(,-iu.) kd¤jh¬ M« khzh - kd¤njhL Toa Ôa bra± fis; v¨"h¬W« ah®¡F« vid¤jhD« br­ahik jiy - v¡fhy¤J« vt®¡F« v¤Jiz¢ ¼¿J« br­ah½U¤j± jiyikahd mwkh«.
kd¤njhL Toa brayhtJ m¿ªJ br­í¨ bra±. khQj± e¬whj±. `khzhp gyɬgh± v½®kiw Éidahyizí« bga®. tÈikí´s fhy¤ijí« c£gL¤j `v¨"h¬W«p v¬W«/ vËahiu í« Éy¡f `ah®¡F«p v¬W«/ `¼Wbgh¿ bgUªÔp ahjyhD«/ ¼We¨R« bgUªÔ§F br­jyhD«/ ¼W Éidí« ÔaJ ÔÉidna v¬W fU½ `vid¤jhD«p v¬W« T¿dh®.
318.	j¬DÆ®¡  »¬dhik  jhd¿th  bd¬bfhnyh
	k¬DÆ®¡  »¬dh  bra±.
(,-iu.) j¬ cÆ®¡F ,¬dhik jh¬ m¿th¬ - ¾w® br­íª Ôait jd¡F¤ ÔadthÆU¡Fª j¬ikia¥ g£l¿»¬wt¬; k¬ cÆ®¡F ,¬dh bra± v¬bfh± - jh¬ k£L« k¦wt®f£F¤ Ôait br­j± v¬d fuÂa« (fhuz«) g¦¿nah[
,¬g J¬g Ef®¢¼¤½w« v±yhîÆ®¡F« x¬nw ahjyh±/ j¬DÆ®¡F¤ Ô§fhdJ k¦wîÆ®¡F« Ô§fhFbk¬W m¿ªJ mij Éy¡f nt©oat¬ v¬D« fU¤J¤ njh¬w¤ `jhd¿th¬p v¬W«/ gF¤j¿î´s ca®½izia¢ nr®ªjt¬ ,§'d¨ br­tJ ka¡ f¤½¦»lkhdJ v¬gJ njh¬w `v¬bfhnyhp v¬W« T¿dh®. `bfh±p Ia«. ‘X’ mirÃiy; ka¡f« vÅDkh«. `k¬p k¦W v¬D« ,il¢ brh±È¬ _y«/ k¦w v¬D« bghUsJ.
319.	¾w®¡»¬dh  K¦gf¦  br­Æ¦  wk¡»¬dh
	¾¦gf¦  whnk  tU«.
(,-iu.) ¾w®¡F ,¬dh K¦gf± br­Æ¬ - xUt® ¾wU¡F¤ Ôat¦iw xU gfȬ K¦gF½Æ¦ br­thuhƬ; jk¡F ,¬dh ¾¦gf± jhnk tU« - mj¬ Éisthf¤ jk¡F¤ Ôait m¥ gfȬ ¾¦gF½Æ± mt® br­ahk± jhnk tU«.
gfȬ K¬¾¬id¡ F¿¡F« `K¦gf±p/ `¾¦gf±p v¬gd/ ¾¬K¬dhf¤ bjh¡f Mwh« nt¦Wik¤ bjhif. ,y¡fz¥nghÈ v¬gJ« ,Jnt. ÉiuªJ tUjiy íz®¤j¥ `¾¦gf±p v¬W«/ Ôik br­a¥g£lt u±yhj ¾wÇl¤½Å¬W« tUkhjyh± `jhnk tU«p v¬W« T¿dh®. m¤jifa Éidfis¢ br­a¦f v¬gJ fU¤J.
“K¦gf¦ br­jh¬ ¾w¬nfL j¬nfL
¾¦gf¦ fh©Fùc« bg¦¿a fh©”	(¼y¥. 21: 3-4)
v¬W f©z» T¦whf/ beL¨brÊa¬ Koit ,¡ Fw£F ,s§ nfhtof´ vL¤J¡fh£oÆU¤j± fh©f.
,Å/ “jh¬ bt£od FÊƱ jhnd ÉGth¬” v¬gj¦nf¦g/ xUt¬ ¾wU¡F K¦gf± br­j Ôikfns ¾¦gfȱ jd¡F¤ Ôikahf¤ ½U«¾ tU« v¬W bghUSiu¥¾Dkh«.
320.	nehba±yh  neh­br­jh®  nkyth  neh­br­ah®
	nehƬik  nt©L  gt®.
(,-iu.) neh­ v±yh« neh­ br­jh® nkyth« - J¬g§f bs±yh« K¦¾w¥¾D« ,¥¾w¥¾D« ¾wîÆ®f£F¤ J¬g¨ br­ jhiuna rh®tdth«; neh­ ,¬ik nt©Lgt® neh­ br­ah® - Mjyh±/ j«KÆ®¡F¤ J¬g« nt©lhjt® ¾¿njh® cÆ®¡Fª J¬g¨ br­ah®.
“j¬Éid j¬id¢ RL«”/ “Éid Éij¤jt¬ ÉidaW¥gh¬” Mjyh±/ j¬dy« g¦¿naD« ¾wU¡F¤ Ôik br­ah½U¡f v¬W gl®¡ifƱ it¤J¡ T¿dh®. ,½± mikªJ´s m brh¦bghU£ ¾¬tUÃiy.
m½. 33 - bfh±yhik
mjhtJ/ ,±yw¤½± mur¬ bfhiy¤ j©lidí« ngh®¤ bjhÊYª jÉu k¦w tiff˱ <u¿îÆ® Kj± Mw¿îÆ® tiu v²îÆiuí§ bfh±yhikí«/ Jwtw¤½±/ ¼w¥ghf ,W½ÃiyƱ/ Xu¿îÆiuí§ bfh±yhikí« M«.
,¬dhjt¦W´ Äf¡ bfhoaJ bfhiyahjyhY«/ Xu¿ îÆ®¡ bfhiy Jwtw¤½¬ ,W½ÃiyÆnyna xÊ¡f¡ Toa jhjyhY«/ ,J ,¬dh br­ahikƬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
ku¡f¿ízî« Xu¿ îÆ®¡bfhiyah± tUtjhY«/ Kis¡ fîª JË®¡fî« Toa x²bthU Éijí« Ãiy¤½iz íW¥ò« K£ilngh¬ ¿U¤jyhY«/ ¾w® rik¤j ku¡f¿ ízî©gJ«/ ¾w® bfh¬w îÆÇƬ Cid¤ ½¬gJ nghyh khjyhY«/ JwÉa® ÉU« òtJ å£Lyf th³¡ifnaa¬¿ ,²îyf th³¡ifa¬ whjyhY«/ K¦w¤ Jwªj KG KÅt®/
“fÅnaD« t¿abr§ fhnaD K½®rUF
	fªj_ y§fnsD«
fd±thij tªbj­½ d´Ë¥ ò¼¤J¥”
¾¬ò ,iy rUFfisna í©L/ ,W½Æ± mJîĬ¿ Xf¤½ yk®ªJ cl«ò Jw¥g® vd m¿f.
321.	mwÉid  ahbjŦ  bfh±yhik  nfhw±
	¾wÉid  ba±yhª  jU«.
(,-iu.) mwÉid ahJ vŬ bfh±yhik - KGÃiwthd mw¢bra± vJbt¬W Édɬ/ mJ XUÆiuí§ bfh±yhikah«; nfhw± ¾wÉid v±yh« jU« - bfhiyÉid ¾w ÔÉidf bs±yht¦¿¬ gaidí« xU§nf jU«.
bfh±yhik v½®kiw awÉid. bfh±Yj± cl¬gh£L¤ ÔÉid. ,u©L« j¬ j¬ j¬ikƱ KGÃiwthdth«. bfh±Yj± bfh±yhikƬ kWjiyahjyh±/ ¾w ÔÉid¥ gaidba±yhª jUtbjhL e±Éid¥ gaid ba±yh« mʤJÉL bk¬gJ« bgw¥ gL«. Mfnt/ m¤jifa khbgU§ bfhLÉidia¢ br­a¦f v¬gjh«.
322.	gF¤J©L  g±YÆ  nuh«òj  þnyh®
	bjhF¤jt¦W  bs±yhª  jiy.
(,-iu.) gF¤J c©L g± cÆ® X«òj± - »il¤j îzit ,a¬wtiu g¼¤j îÆ®f£F¥ gF¤J¡ bfhL¤J©L g±tif íÆ® fisí« ghJfh¤j±; ünyh® bjhF¤jt¦W´ v±yh« jiy - mw ünyh® ,Utif aw¤jh®¡Fª bjhF¤j mw§f bs±yht¦W´S« jiyahajh«.
bfh±yhtw¤ij¡ fil¥¾o¤j± bfhiyia Ú¡Fj±. bfhiy cl± ¼ij¤J¡ bfh±YjY« cztËahk¦ bfh±YjY« vd ,U tif. ,u©L« Éistsɱ x¬nw. c©zhj îÆÇ ,w¡Fkhjyh± th³eh´ KGJ« cztˤJ¡ fh¤j± nt©L bk¬gJ njh¬w `X«òj±p v¬wh®. ünyh® v¬W bghJ¥gl¡ T¿aJ ,a± neh¡» mwünyhiu¡ F¿¤jJ. cztˤJ¡ fh¤j±ngh¦ ¼wªj e¬ik nt¿¬ikƬ `jiyp v¬wh®.
323.	x¬whf  e±yJ  bfh±yhik  k¦wj¬
	¾¬rhu¥  bgh­ahik  e¬W.
(,-iu.) x¬whf e±yJ bfh±yhik - Kj¦goahf e±yw khtJ bfh±yhikna; mj¬ ¾¬rhu e¬W bgh­ahik - mj¦F mL¤j goahf e±yJ th­ikah«.
bfh±yhikia¥g¦¿¡ Twtªj Él¤J¥ bgh­ahikia V¬ cl¬ T¿dhbuŬ/ K¬ò th­ik a½fhu¤½±  “bgh­ahik.... jU«”/ “bgh­ahik.....e¬W”/ “ahbk­ah.....¾w” v¬W th­ikia¤ jiy ikahf¡ T¿aJ ,§F¡ bfh±yhikia¤ jiyikahf¡ T¿abjhL KuQkhfȬ/ K¦T¿aij k£L¥gL¤½ ,u©lhª jiyikahf tiuaW¤j¦bf¬f. m§'dkhƬ th­ik a½fhu¤½¦ T¿aJ bgh­ahfhnjh btŬ/ MfhJ; m§F¢ brh±tothd mw§fS´ th­ikiaí« ,§F¢ bra± tothd mw§fS´ bfh±yhikia í« jiyikahf¡ T¿ m² Éu©ilí« x¥ò neh¡»aÉl¤J k©Qy»± k¡f£Fk£L KÇa th­ikÆD« mWtif íÆ®f£F KÇaJ« cÆiu¡ fh¥gJkhd bfh±yhikia¢ ¼wªjjhf¡ f©l ikƬ v¬f. ,Å/ bfhiyí« br§nfh± j©lidah± e¬ik aht jh± th­ik v¬gJ e¬ik br­í« bgh­iaíª jGîtjhY«/ Ôik br­Æ¬ bgh­ahf khWtjhY«/ ½Çò´sbj¬gJ bghUªjhJ.
324.	e±yh  bwd¥gLt  ½ahbjŬ  ahbjh¬W§
	bfh±yhik  NG  be¿.
(,-iu.) e±  MW  vd¥gLtJ  ahJ vŬ - ngǬg åLng¦¿¦F  e±y tÊba¬W  brh±y¥gLtJ  vJ  vd  Édɬ;  ahJ  x¬W«  bfh±yhik NG« be¿ - mJ v²îÆiuí« bfh±yhikia¡ fUJ« be¿ahF«.
‘ahbjh¬W«’ v¬wJ Jwªjhiu neh¡» Xu¿ îÆiuí« c£gL¤j¦F.
325.	Ãiya¨¼  Ú¤jhU  bs±yh§  bfhiya¨¼¡
	bfh±yhik  N³th¬  wiy.
(,-iu.) Ãiy m¨¼ Ú¤jhU´ v±yh« - ¾wÉ Ãiyik¡F m¨¼ mjŬW ÉLjiy bgW«bghU£L cyf¥g¦iw¤ Jwªj tUbs±yh«; bfhiy m¨¼¡ bfh±yhik N³th¬ jiy - bfhiy Éid¡ f¨¼¡ bfh±yhtw¤ij¡ fil¥¾o¥gt¬ jiyahth¬.
¾wÉ ÃiyikahtJ/ v±yh îÆ®fS« ,U½iz¥ ¾w¥¾Y« v±iyƱyhJ ¾wª½wªJ/ ¾w¥ò¥ ¾Â _¥ò¢ rh¡fh£blhL tWik í« g¼í« gifí« cl± tU¤jK§ bfh©L tUªJj±.
326.	bfh±yhik  nk¦bfh©   blhGFth¬   th³eh©nk¦
	br±yh  JÆU©Q§  T¦W.
(,-iu.) bfh±yhik nk¦bfh©L xGFth¬ th³eh´nk± - bfh±yhikia¡ fil¥¾o¤J xGFgtŬ th³eh´nk±; cÆ® c©Q« T¦W¢ br±yhJ - cÆiu¡ ftU« T¦Wt¬ br±ykh£lh¬.
“,iH¤jeh bs±iy Æfth ¾iH¤bjhß,¡
T¦w§ F½¤J­ªjh ߧ»±iy”	(ehyo. 6)
v¬gnj c©ikahjyh±/ cÆU©Q§ T¦W th³eh´nk¦ br±yh bj¬gJ th³eh´ Úo¡F« v¬gij¡ F¿¡Fnka¬¿ ntw¬W. th³ eh´ Úo¥gj¦F¡ fuÂa« (fhuz«) ku¡f¿ízî« kdtik½í« k¡f´ e±by©zK« ,U¡if tËÃiy¥ gƦ¼í« mwÉid¥ gaD« ,iwt¬ ½UtUSkh«. th³eh´ Úo¥gjdh± Jwtw¤½¦ FÇa bk­¥bghU shuh­¢¼í« Xf¥gƦ¼í« K½®¢¼ bgW«.
“cl«gh uÊƬ cÆuh uÊt®
½l«gl bk­¨"hd¨ nruî kh£lh®
cl«ig ts®¡F« cgha« m¿ªnj
cl«ig ts®¤nj¬ cÆ®ts®¤ njnd”	(½Ukª. 724)
v¬W ½U_y® T¿aJ§ fh©f. ,Å/
“beLeh ËUªjngU«
Ãiyahf ntÆD§ fhaf¦ gªnjo
be¨Rò©zht®”
v¬W jhíkhdt® TWjyh±/ fhaf¦g¤½dh± th³eh´ Úo¤jYkh«.
327.	j¬DÆ®  Ú¥¾D¨  br­a¦f  jh¬¾¿
	½¬DÆ®  Ú¡F«  Éid.
(,-iu.) j¬ cÆ® Ú¥¾D« - X® cÆÇia¡ bfh±yhjtʤ j¬DÆ® j¬Dl«¾Å¬W Ú§»ÉL khÆD«; jh¬ ¾¿J ,¬DÆ® Ú¡F« Éid br­a¦f - jh¬ ¾¿njh® cÆÇƬ ,Åa îÆiu mj¬ cl«¾Å¬W Ú¡F« braiy¢ br­a¦f.
j¬DÆiu¡ fh¤j¦F¥ ¾¿njh UÆÇia¡ bfh±Y« Ãiyik _¬wh«. mit/ j¬id¡ bfh±y tªj îÆÇia¡ bfh±Yj±/ j¬ neh­¡F kUªjhf X® cÆÇia¡ bfh¬W ½¬Dj±/ j¬id¡ bfh¬W ÉLbk¬W e«¾ mij¤ jL¤j¦bghU£L xU ng­¤ bj­t¤½¦F¡ fhî bfhL¤j± v¬gd. ,« KªÃiyikÆY« bfh±yh ½U¡f v¬wh® ½Ut´St®. bfhiy br­jtÊí« cÆ® cyf¤½± Ãiyahjhfyh D«/ bfhiyah¦ fÇR« bfh±yhikah± mwK« ts®jyhD«/ bfh± t½D§ bfhiyí©Qjny ¼wªjbj¬gJ fU¤J/ `¾¿½¬DÆ®p v¬wJ ,U½iz¡F« bghJth«.
328.	e¬whF  kh¡f«  bgÇbjÅD¨  rh¬nwh®¡F¡
	bfh¬whF  kh¡f§  fil.
(,-iu.) e¬W MF« M¡f« bgÇJ vÅD« - njtiu neh¡»¢ br­í« nt´ÉƦ bfh¬wh± ,¬gkhF¨ br±t« bgÇjhbk¬W MÇa® T¿D«; rh¬nwh®¡F¡ bfh¬W MF« M¡f« fil - jij¢ rh¬nwh®¡F¡ bfh±t½dh± tU« br±t« Äf ,Êthdjh«.
`vÅD«p  v¬D¨  brh±iy “e±yh bwÅD¨ bfhs±ÔJ” (Fw´. 222) v¬g½¦ngh¦ bfh´f. e¬whF« M¡fkhtJ É©Qy f¤½± njtuhf¤ njh¬¿ EfU« ,¬g«. nt´É nt£l± MÇa® tH¡fnkahjyhY«/ mij v½®¥gt® jÄHnuahjyhY«/ MÇa® jÄH® v¬D¨ brh¦f´ tUɤJiu¡f¥g£ld.
fil¡fHf¡ fhy¤½Y« ¾¬ò« jÄH ntªjU« MÇa nt´É nt£ldnubaŬ/ mt® MÇa¥ gh®¥gdiu Ãy¤njt bu¬W e«¾¤ j« m¿ahikahY« Vkh¦w¥g£l ÃiyÆY« br­jikah±/ mJ jÄH m¿"uh± x¥ò¡bfh´s¥g£l j¬bw¬W T¿ ÉL¡f.
329.	bfhiyÉida  uh»a  kh¡f´  òiyÉida®
	ò¬ik  bjÇth  uf¤J.
(,-iu.) bfhiy Éida® M»a kh¡f´ - nt´ÉÆY« ¾wÉl¤ J« bfhiy¤bjhÊiy¢ br­í« gF¤j¿É±yh khªj®; ò¬ik bjÇth® mf¤J¥ òiyÉida® - j«ik k¡fS´ ca®ªnjhuhf¢ brh±È¡ bfh´ËD« m¤ bjhÊȬ ѳikia m¿í« m¿îil nah® be¨r¤J¥ òiy¤bjhÊnyh uht®.
½Ut´St® bfhiy¤bjhʦF v²tif¤ jÉ®¥ò« (exemption) bfhlhikahD«/ “mÉbrhǪ jhÆu« nt£lȬ... - e¬W” (256) v¬W MÇa nt´Éia¡ f©o¤½U¤jyhD«/ ,§F¡ `bfhiyÉidp v¬gJ nt´Éiaí« cs¥gL¤½anjahF«. bfhiy Éida® k¡f£ g©¾±yhjt bu¬W fU½ mtiu `kh¡f´p v¬wh®. ¾wÉl§f´ fhË¡nfh£l« ngh¬w nfhƱfS« ng­¤bj­t§f£F¡ fhîbfhL¡F« ,l§fS« M«. bfhiyÉidia¤ bjhÊyhf¡ bfh©oU¡F« órhÇaiu¡ `bfhiy Éida®p v¬wh®.
“c¥¾È¥ òG¡f± fh£L£ òiykf DF¥g ntf¡
if¥gÈ í©o ahD« bt´Ë¬nk¦ fÉH ÚU«”  	(Ótf. 2684)
v¬D« Ótf¼ªjhk¢ br­í£ gF½Æ¬ ciuƱ/
“òiykfbd¬wh®/ ònuh»jid; mt¬ j¬ Fy¤½¦FÇad br­ahJ mur¬ Fy¤½¦FÇa bjhʱfis nk¦bfh©L æwȬ; “òiya ndt¥ ò¬nk yk®ªJ©L” (òw«. 360) v¬W«/ “,ʾw¥ ¾ndh Üa¥bg¦W” (òw«. 336) v¬W«/ ¾wU§ T¿dh®” v¬W e¢¼dh®¡»Åa® T¿ÆU¥gJ Muha¤j¡fJ.
330.	cÆUl«¾  Ü¡»ah  bu¬g  brÆUl«¾¦
	br±yh¤Ô  th³¡if  at®.
(,-iu.) brÆ® cl«¾¬ br±yh¤ Ô th³¡ifat® - mU tU¥ghd nehíl«òl¬ tWik T®ªJ ,Êbjhʱ br­J cÆ® th³gtiu; cÆ® cl«¾¬ Ú¡»ah® v¬g - K¦¾w¥¾± c©Q« bghU£L cÆ®fis mit ìw cl«¾Å¬W Ú¡»at® v¬W brh±t® Éid¥ga¬ m¿ªnjh®.
br±yhik - th³¡if elth tWik. ,Êbjhʱ ,uªJ ¾iH¤j±.
“m¡nfngh y§if bahÊa ÉuyG»¤
J¡f¤ bjhGneh baGgnt - a¡fh±
mytid¡ fhjȤJ¡ fh¬K¿¤J¤ ½¬w
gHÉid tªjilªj¡ fh±”	(ehyo.123)
v¬gJ brÆUl«¾¦F¡ fuÂa« (fhuz«) T¿¦W.
m½. 34 - Ãiyahik
mjhtJ/ Ãyîyf¤½± njh¬W« mWtif íÆ®fS« ¾¿njhUÆuh¦ bfh±y¥glh Él¤J«/ v¥gUt¤J« ¾ÂahY«/ ¾ÂƱyhJ th³eh´ ÚoD« j¤j« ,d¤½¦FÇa fhybt±iyƱ _¥ghY«/ xUtifahD« jL¡f¥bgwhJ j«Kl«¾Å¬W Ú§» Ãiyahk¦ nghj±.
,ª Ãiyahik beho¥bghG½± MÆu¡fz¡fhd kwt® ngh®¡fs¤½¦ bfhiyí©gjh± És§»¤ njh¬WtjhY«/ bfh± yhik ƱyhÉl¤J« j¥ghJ ÃfG« v¬gij íz®¤j¦F«/ bfh± yhikƬ ¾¬ it¡f¥g£lJ.
J¬gÄ¡f cyf th³î« ÃiyahJ Ú§FtjhY«/ mª Ú¡fK« ÃiyahJ Û©L Û©L« v±iyƱyhJ ¾wÉ njh¬W« v¬D« m¿ÉdhY«/ m¥ ¾wÉfS´ ѳ¥¾wÉbahL vÇíyf¤ J¬gK« ,ilÆL« v¬D« m¢r¤jhY«/ cyfth³¡ifƱ btW¥ò¦W ,iwt¬ ½UtoailªJ J¬gk¦wJ« v¬W K´sJkhd ngǬg¤ ij¥ bgW« Ka¦¼ia ÉiuªJ br­a¤ ö©LtJ/ Ãiyahik íz®¢¼na.
331.	ñyh  jt¦iw  ÃiyÆd  bt¬WzU«
	ò±y¿  th©ik  fil.
(,-iu.) ñyhjt¦iw ÃiyÆd v¬W czU« ò±y¿th©ik - ÃiyƱyhj bghU´fisí« Ãiyikfisí« Ãiyahdit ba¬W fUJ« ngijik; fil - fil¥g£l m¿ahikah«.
eh´bjhW« khªj® v±yh¥ gUt¤½Y« ,w¡f¡f©L«/ F¿¥ ¾£l mfit¡F nk¦g£lt® xUtU« cyf¤½± ,±yhik a¿ªJ«/ ,is"® K½auhfî« br±t® t¿auhfî« khWtij¥ gh®¤J«/ ah¡ifí« ,sikí« br±tK« jk¡F Ãiy¡Fbk¬W fUJtJ ngijik ahjyh± `ò±y¿th©ikp v¬W«/ ,W½tiu xUnghJ« m¿îbgwhikah¦ `filp ba¬W§ T¿dh®.
332.	T¤jh£  lit¡FHh¤  j¦nw  bgU¨br±t«
	ngh¡F  kJÉ˪  j¦W.
(,-iu.) bgU¨br±t« T¤jh£L mit¡FHh¤J m¦nw - xUtD¡F¥ bgU¨br±t¨ nr®tJ Mlyu§»¦F¡ fh©ngh® T£l« tªJ TLtJ ngh¬wnj; ngh¡F« mJ É˪j m¦W - m¢ br±t§ bfLtJ« m² thl± Koªj¾¬ m¡ T£l§ fiytJ ngh¬wnj.
v¤Jiz¢ br±tK« bfLbk¬w¦F¥ `bgU¨br±t«p v¬wh®. `ngh¡F«p v¬D« v¢rî«ik tUifia¤ jGɦW. g±nt¿l§ fËÈUªJ g±tif k¡f´ tªJ Ml± Koªj¾¬ ngh­ÉLtJ nghy/ g±ntW tÊf˱ ½u©l g±tif¢ br±tK« e±Éid¥ ga¬ Ú§»dîl¬ ngh­ÉL« v¬gJ/ ctik¥bghU´ ÉÇth«. Vfhu« nj¦w«.
333.	m¦fh  Éa±¾¦W¢  br±t  kJbg¦wh
	y¦Fg  th§nf  bra±.
(,-iu.) br±t« m¦fh ,a±¾¦W - br±t« ahÇl¤J« Ãiy¡fhj j¬ikíilaJ; mJ bg¦wh± m¦Fg M§nf bra± - Mjyh±/ m¤jifa br±t¤ij xUt¬ bg¦wh± Ãiyahd gaD´s mw§ fis m¥bghGnj br­Jbfh´f.
m±Fj± j§Fj± m±yJ ÃiybgWj±. m±fh v¬gJ Xir ea«g¦¿ tȤjJ. ,² t½fhuK« <uw¤½¦F« bghJthjyh±/ ,±yw¤jh¬ br±t« bg¿¬ jd¡F Ĩ¼aij ÉUªnjh«g±/ x¥òubthGf± KjÈa tÊfËY«/ Jwtw¤jh¬ br±t« bg¿¬ KGtijí« nfhƱ tÊghL/ ,ytr¡ f±É KjÈa tÊfËY« bryÉl nt©Lbk¬gJ fU¤J. br±t« bgWtJ mÇjhjȬ `bg¿¬p v¬W«/ ah¡ifí« br±tK« Ãiyahjd thjȬ br±t¤ij clnd ga¬gL¤j nt©L bk¬gh® `M§nfp ba¬W§ T¿dh®.
334.	ehbsd  bth¬Wngh¦  fh£o  íÆßU«
	ths  Jz®th®¥  bg¿¬.
(,-iu.) cÆ® - cÆuhdJ; eh´ vd x¬W ngh± fh£o <U« th´ - eh´ v¬W msÉLtjh»a xU fhy msîngh± j¬id¡ fh£o th³ehis¢ rktsthd ¼W¼W gF½ahf mW¤J¢ br±Y« thˬ th­¥g£oU¥gjhf¤ bjÇí«; mJ cz®th®¥bg¿¬ - mij¡ T®ª j¿í« m¿"ÇU¥ghuhƬ mtU¡F.
x¬wh­ äjkh­ khwhjjh ÆU¡F« fhy« v¬D« fU¤J¥ bghU´/ jhdhft¬¿¡ f½ut¬ njh¦w kiwîfshnyna eh£TW gLtjh±/ `ehbsd bth¬Wngh±p v¬W«/ mJ j« th³ehis aW¡ F« thbs¬W czukh£lhjh® ek¡F eh´ e¬wh­¡ fÊ»¬w bj¬W k»GkhW ka¡fȬ `fh£op ba¬W«/ ,ilÉlhJ mW¤J¢ br±Y jȬ thˬ thabj¬W«/ mij cz®th® mÇauhfȬ `bg¿¬p v¬W§ T¿dh®.
“itfY« itf± tu¡f©L k~Jzuh®
itfY« itfiy itFbk¬ ¿¬òWt®
itfY« itf¦w« th³eh©nk± itFj±
itfiy it¤Jzuh jh®”	(ehyo. 49)
v¬D« bt©ghití« neh¡Ff.
335.	eh¢br¦W  É¡F©nk±  thuhK¬  e±Éid
	nk¦br¬W  br­a¥  gL«.
(,-iu.) eh¢ br¦W É¡F´ nk± thuhK¬ - ngrKoahthW ehital¡» É¡f± vGtj¦F K¬; e±Éid nk¦br¬W br­a¥ gL« - ,±yw¤jhuh± ɩ¦F« Jwtw¤jhuh± å£o¦F« V¦w mwÉidf´ ÉiuªJ br­a¥gl± nt©L«.
eh¢br¬W É¡F´nk± tUj± cÆ®nghj¦ filahskh«. m¬W br­jnya¬¿¢ brh±YjY« TlhikƬ `thuhK¬p v¬W«/ “M¿Y¨ rhî ü¿Y¨ rhî” Mjyh± `nk¦br¬Wp v¬W§ T¿dh®. Ãiyahik neh¡» e±Éid ÉiuªJ br­a¤ ö©oathW.
336.	beUe  YsbdhUt  Ŭ¿±iy  ba¬D«
	bgUik  íil¤½²  îyF.
(,-iu.) xUt¬ beUe± cs¬ ,¬W ,±iy - xUt¬ ne¦ ¿Uªjh¬/ ,¬¿±iy; v¬D« bgUik cil¤J ,² îyF - v¬W brh±Y« bgUikia cilaJ ,² îyf«[
c©ik cl«ngh oU¤jiyí« ,¬ik ,w¤jiyí§ F¿¡F«. ,u£Lwyh± c©ik ¾w¤jiyí§ F¿¡FnkD«/ FHÉ¥ gUt¤ ½w¥ò Äf¢ ¼Wgh¬ikahjyhD«/ FHÉia m~¿iz¢ brh±yhy¬¿ `xUt¬p v¬W ca®½iz¢ brh±yh¦ F¿¥gJ kug¬ikahY«/
“妿Uª jhs¬id å½ jÅÈUªjh´
ne¦¿Uªjh ˬWbtªJ Úwhdh´”
v¬W g£od¤jof´ ghoaJ ngh±/ “ne¦¿Uªjh¬/ ,¬¿±iy” v¬W ,is"iuí« K½nahiuí«g¦¿¡ TWtnj tH¡fkhjyhY«/ m² îiu ¼w¥ò´sj¬wh«. `xUt¬p v¬D« M©gh± jiyikg¦¿¥ bg©gh± x¬w¬ghiyíª jGî«. `bgUikp v¬wJ v½® bghUsÂ(Irony) ahjyh±/ `Ãiyahik ÄF½p v¬W bfh´s¤ njitƱiy.
337.	xUbghGJ«  th³t  j¿ah®  fUJg
	nfhoí  k±y  gy.
(,-iu.) xUbghGJ« th³tJ m¿ah® - xU beho¥bghG njD« j« cl«nghL ToÆU¤jiy cW½ahf m¿aÉayhj khªj®; nfhoí« m±y gy fUJg - nfhok£Lk¬W/ mj¦F nkY« gy v©z§ bfh´t®.
`bghGJ«p ,Êî¼w¥ò«ik. ,iwtdU´ bg¦w xnuhbthU tu¬¿ Vidnah® j« th³eh bs±iyia m¿akh£lhikƬ/ `xUbghGJ« th³t j¿ah®p v¬wh®. fUJ§ nfhoƬ Ä¡f gy v©z§fshtd: jh« g±ntW tifƦ br±t« <£LtJ«/ m¢ br±t¤ij¡ bfh©L tskidf´ f£LtJ«/ mt¦¿¬ mik¥ò toîfis v©Â tF¥gJ«/ e¬br­ ò¬br­f´ th§FtJ«/ mit th§fnt©oa ,l§fisí« mt¦¿± ÉisÉ¡F« gÆ®fisí« mt¦¿¦F mk®¤j nt©oa Éidah´fisí«g¦¿¤ Ô®khÅ¥ gJ«/ nk¬nkY« j« tUthia¥ bgU¡F« tÊfis tF¥gJ«/ I«òy ,¬g§fisí« Ef®tJ«/ mw¤½¦F« òfG¡F« br­a nt©oat¦iw¡ fUJtJ«/ bk­fht¦F« F¦nwt¦F« k±yiuí« kHtiuí« mk®¤JtJ«/ Éiuô®½f˱ C®tJ«/ g±ntW ehLfisí« efu§fisí¨ br¬W fh©gJ«/ j« k¡fis ca®Ãiy¡ f±É f¦fit¥gJ«/ mtiu ca®ªj gjÉf˱ mk®¤JtJ«/ mtU¡F¢ ¼wªj FL«g¤J¥ bg©fis kz¨br­Jit¥gJ«/ j« ngu¥¾´isfis¡ f©L fË¥gJ«/ mtU¡F¢ br­a nt©oa t¦iw¢ br­tJ«/ ¾wîkh«. ,jdhnyna.
“c©gJ ehÊ cL¥gJ eh¬FKH«
v©gJ nfhoÃidª bj©Qtd”
v¬wh® xsitah®.
338.	Fl«ig  jŤbjhÊa¥  ò£gwª  j¦nw
	íl«bgh  LÆÇil  e£ò.
(,-iu.) cl«bghL cÆÇil e£ò - cl«nghL cÆU¡F´s cwî; Fl«ig jŤJ xÊa¥ ò´ gwªj m¦nw - K¬ jÅahJ clÅUªj K£il¡TL ¾¬ò ¾ÇªJ jŤJ¡ »l¡f/ mjD´ ËUªj gwit¡ F¨R (btËtªJ ,w¡if Kis¤j ¾¬) gwªJ nghd j¬ik¤nj.
Fl«ig v¬D« brh¦F¢ nr¡if (gwit¡TL)/ K£il¡TL/ òG¡TL vd K¥bghU´f´ cs.
“tÇíl± NH¡ Fl«igü± bj¦¿” vd¡ f±yhl« (fzg½ J½/ 29M« tÇ) òG¡T£il¡ F¿¤jJ. “Fl«ig K£ilí§ TL khF«” v¬gJ ¾§fy« (10: 353).
FwËY´s Fl«igba¬D« brh¦F¥ gwit¡TL v¬W kz¡Flt gǽ fhȧfU«/ K£il¡TL v¬W gÇnkyHfU« bghU´ bfh©ld®. ,t® ,§'d« ntWgl¡ fuÂa« ,u©o¦F« Fl«ig/ TL v¬gd bghJ¥bgauh ÆU¥gJ«/ cÆ® cl«¾Å¬W ¾ÇªJnghtj¦F¥ gwit j¬ T£il É£L¥ ¾ÇªJ ngh­ÉLtij ehyoah®¢ br­íbsh¬W ctk§ T¿ÆU¥gJkh«. MƬ/ ½U¡Fw´ khªjDÆiuna ¼w¥ghf¡ fU½dhY«/ jh­¥ghY©Âf£ bf±yh« (mammalia) bghJthd cÆiuí« mj¬ cl«igínkg¦¿¡ T¿ÆU¡f/ ehyoah®¢ br­í´ khªjDÆiuí« mtDl«igínkg¦¿¡ T¿a Jl¬/ mt¬ ¾wªj FL«g¤ijí¨ nr®¤J¡ T¿í´sJ.  ,Jnt ctk ntWgh£o¦F¡ fuÂah«.
“nfshnj tªJ »is"uh Ʀnwh¬¿
thshnj nghtuh¬ khªj®f´ - thshnj
nr¡if kubdhÊa¢ nrÙ§F ò£nghy
ah¡if jk®¡bfhÊa Ú¤J”	(ehyo. 30)
v¬gJ mª ehyoah®¢ br­í´.
,j¬ bghU´: khªj® xU FL«g¤½± xUtiu bahUt® nfshkny cwÉduhf tªJ ¾wªJ/ ¾¬ò jh« ,w¡F« nghJ«/ gwit ku¤½± jh¬ f£oa T£il É£LÉ£L m« ku¤½¦F¢ brh±yhkny beLªbjhiyî Ú§»¢ br¬WÉLtJnghy/ j« cwÉdU¡F¢ brh±yhkny j« cliy mtÇl« É£LÉ£L¢ br¬WÉLt® v¬gjh«.
gwit ku¤ij¡ nfshkny tªJ m½± jh¬ K£ilÆ£L¡ F¨RbghǤj¦F¡ f£oa T£il/ m² Éid Koªj¾¬ É£LÉ£L m« ku¤½¦F¢ brh±yhkny Ú§»¥ ngh­ÉLtJnghy/ khªjU« j« gHÉidƬ xU gF½ahd ,UÉid¥ gaid Ef®j¦F¤ jh« vL¤j îl«ig/ mª Ef®¢¼ Koªjîl¬ j« cwÉdÇl« É£LÉ£L mtU¡F¢ brh±yhkny Ú§»ÉLt® v¬gJ/ ctik És¡fkh«. ,½±/ FL«g¤½¦F kuK«/ khªj¬ cÆ®¡F¥ gwití«/ mt Dl«¾¦F¡ TL« ctkkh«.
½Ut´St® ghY©Âfˬ m±yJ khªjǬ cÆU« mj¬ cl«ò« cl¬njh¬¿¥ ¾¬ò cÆ® ¾Çtijna TWtjh±/ cl«¾¦F K£il¡ T£il ctk§bfh´tnj bghU¤jkh«. MÆD«/ F¨R K£il¡ T£oŬW btËtªjîl¬ gwthikah±/ `btËtªJ ,w¡if Kis¤j¾¬p v¬W xU bjhliu ,il¢ brUf nt©Lt jhƦW. v§nfD« bghǤjîl¬ gwªJnghF« gwitÆd ÄU¥¾¬/ mJ KGÃiwthf¥ bghUªJ« ctkkh«.
`jŤbjhÊap v¬wjdh±/ K¬ò jÅahik bgw¥g£lJ. mjhtJ/ K£il¡TL Kjȱ beh­a îiwahfî« ¾¬ò r²thfî« ,W½Æ± njhlhfî« fUbthL ToÆUªJ/ F¨R bghÇ¡F«tiu mj¦F Ãiy¡fskh­ ìwik. mjdh±/ mJ khªjDÆ® Ú§F«tiu mj¦F Ãiy¡fskhf cl¬Ã¦F«. cl«¾¦F ctkkhƦW K£il¤njh£o¦F« cl«¾¦F«/ TL v¬gJ bghJ¥bgauhÆU¥ gJ«/ ctik¡F¤ JizahƦW. gwit¡F¨R K£ilÆŬW btËtªj¾¬ mj¦F´ Ûs¥ òfhikah±/ cl«¾Å¬W Ú§»d¾¬ mj¦F´ Ûs¥òfhj cÆU¡F ctkkhƦW. K£il¥ ¾wÉfS´ Û¬/ CÇ(reptile) KjÈa ¾wÉd§fS ÄU¥¾D«/ th¬btËƦ br±Y« cÆU¡F th¬btËƦ gw¡F« gwitna ¼wªj îtkkhf¡ bfh´s¥g£lJ. m¿tJ« cUɱyhjJ« äjkhdJkhd cl«ò«/ x¬w¦bfh¬W ne®khwhf ntWg£oU¥gjdhY«/ Éidta¤jh± x¬W Toaj±yJ ntW bjhl®bgh¬W ıyhjd thjyhY«/ cÆU¡F« cl«¾¦F« ,il¥g£l îwit e£bg¬wJ v½®kiw¡ F¿¥gh« (Irony). xÊj± Éid xnuaoah­ Ú§Fjiyí«/ gw¤j± Éid ÉiuªJ br±Yjiyí« F¿¤jd.  Vfhu« nj¦w«.
339.	cw§FtJ  nghY¨  rh¡fh  Lw§»
	ÉÊ¥gJ  nghY«  ¾w¥ò.
(,-iu.) rh¡fhL cw§FtJ nghY« - xUtD¡F¢ rhî tUj± cw¡f« tUjiy bah¡F«; ¾w¥ò cw§» ÉÊ¥gJ nghY« - mj¬ ¾¬ mt¬ Û©L« ¾w¤j± cw§»dt¬ ½U«g ÉÊ¥gij bah¡F«.
cÆÇf£F xU jŤj ¾wÉƱ cw¡fK« ÉÊ¥ò« kh¿ kh¿ tUtJ ngh¬nw/ bjhl¡fÄÈahf tU« bghJ ÃiyikƱ ,w¥ò« ¾w¥ò« kh¿ kh¿ tUtJ« ,a±gh« v¬gJ fU¤J. Mfnt åLbgwhj ÃiyƱ/ xU ¾wÉah± k£Lk¬¿¥ gy ¾wÉahY« Ãiyahik njh¬¿ Ãiy¥gjh«.
340.	ò¡»  yikª½¬W  bfh±nyh  îl«¾D£
	L¢¼  ÈUªj  îÆ®¡F.
(,-iu.) cl«¾D´ J¢¼± ,Uªj cÆ®¡F - gyntW neh­f£F« g±tif¥ òG¡f£F« thÊlkh»a cl«òfS´ beLfY« x©L¡ FoÆUªnj tªj cÆU¡F; ò¡»± mikª½¬W bfh± - Ãiyahf t½a¤j¡f X® ciwí§ ,JfhW« mikaɱiy nghY«[
J¨R + ,± - J¢¼± = xJ¡»l«. òF + ,± - ò¡»± = òFªJ ¾¬ Ú§fhj Ãiyahd ,U¥¾l«. ò¡»± mikªjjhƬ btËna¿Æuh bj¬gjh«. Mfnt/ cÆ® æf¡Toa cl«ò x¬Wıiy ba¬gJ bgw¥g£lJ. ,§'d« ,² t½fhu¤½±/ mÇjh­¡ »il¤J« Ãiy ahj br±t¤½¬ Ãiyahikí« FHÉ¥gUt« Kj± »H¥gUt« tiu vªbehoÆY« ½Lbkd ,w¡F« ah¡ifƬ Ãiyahikí«/ ,wªj ¾¬ò« v±iyƱyhJ J¬gkhiy bjhlU« ¾w¥¾w¥¾¬ Ãiy ahikí§ T¿¤ Jwt½fhu¤½¦F¤ njh¦Wth­ br­J it¤jh®. `Xp mirÃiy; ,u¡FKkh«.
m½. 35 - Jwî
mjhtJ ,sik/ br±t«/ cl±ey«/ ah¡if KjÈat¦¿¬ Ãiyahikí«/ v±iyƱyhJ bjhlU« ¾wɤJ¬gK« neh¡»/ J¬gk¦w Ãiyahd åLbgW«bghU£L/ òwkh»a br±t« v¬D« ¾¿½¬»Hik¥ bghUˬf©Q« mfkh»a cl«ò v¬D« j¦»Hik¥ bghUˬf©Q« c´s g¦iw ÉLj±. m½fhu Kiwí« ,jdh¬ És§F«.
341.	ahjŬ  ahjÅ  ܧ»ah  ndhj
	yjÅ  djÅ  Åy¬.
(,-iu.) ahjŬ ahjŬ Ú§»ah¬ - xUt¬ v²bt¥ bghUËŬW Ú§»dhndh; mjŬ mjŬ nehj± ,y¬ - m²t¥ bghUsh± J¬gKWj ɱiy.
mL¡F¤bjhl®f´ g¬ik F¿¤jd. Ú§Fj± kd¤jh± Ú§Fj±/ mjhtJ g¦W ÉLj±. bghU´fsh± tU« ,«ik¤ J¬g§f´/
“<£lYª J¬gk¦ Ö£oa bth©bghUis¡
fh¤jY kh§nf fLªJ¬g« - fh¤j±
Fiwgo¬ J¬g« bfo¬J¬g« J¬g¡
Fiwg½ k¦iw¥ bghU´”	(ehyo. 280)
v¬gjdh Yz®f. kWik¤ J¬g§f´ <ahikahY« br±t¢ brU¡ fh¦ br­í« ÔÉidfshY« tUtd. v±yh¥ bghU´fisí« xU§nf Jw¡f ,ayhjh® mt¦iw x²bth¬whf¤ Jw¡fyh bk¬W«/ mt¦iw¤ Jwªj½dh± ,«ikÆY« e¬ik í©bl¬W« T¿athW.
342.	nt©oD©  lhf¤  Jw¡f  Jwªj¾
	Ü©oa¦  ghy  gy.
(,-iu.) Jwªj¾¬ <©L ,a±ghy gy - v±yh¥ bghU´fis íª Jwªj¾¬ xUt®¡F ,«ikƱ c©lhf¡ Toa e¬ikfS« gyth«; nt©o¬ c©lhf¤ Jw¡f - mt¦iw ÉU«¾¬ fhy« ,U¡F«go Éiuɱ Jw¡f.
e¬ikf´ kdtik½í« e¬bd¿¢bryî« KjÈad. Ú©l fhy¤½¦F K¬ Jwªjt¬ Ú©lfhy« mª e¬ikfis¥ bgWth dhjȬ/ `c©lhf¤ Jw¡fp v¬wh®. e¬ikf´ v¬gJ« fhy« v¬ gJ« tUÉ¡f¥g£ld. Jwth± J¬gĬik k£Lk¬¿ ,¬gK© ikí« c©lh« v¬wthW.
343.	ml±nt©L  ikªj¬  òy¤ij  Él±nt©L«
	nt©oa  bt±yh  bkhU§F.
(,-iu.) Iªj¬ òy¤ij ml± nt©L« - åLbgw ÉU«ò »¬wt¬  I«òy ,¬g Ef®¢¼iaí§ bfL¤j± nt©L«; nt©oa v±yh« xU§F Él±nt©L« - mj¬¾¬ mª Ef®¢¼Æ¬bghU£L¤ jh¬ njoit¤½Uªj bghU´fis ba±yh« xU§nf É£LÉLj± nt©L«.
òy,¬g Ef®¢¼ åLng¦W Ka¦¼Æ± kd¤ij¢ brY¤Jj¦F¤ jilahjȬ mjid `ml± nt©L«p v¬W«/ mª Ef®¢¼¡FÇa bghU´f´ j¬ÅlÄU¥¾¬ mij É£l kd« Û©L« mt¦¿¬ nk¦ br±YkhjȬ `xU§nf Él± nt©L«p v¬W§ T¿dh®. ,jdh¦ òw¥g¦W ÉLj± Tw¥g£lJ.
344.	,a±ghF  neh¬¾¦bfh¬  ¿¬ik  íilik
	kayhF  k¦W«  bga®¤J.
(,-iu.) x¬W ,¬ik neh¬¾¦F ,a±ò MF« - g¦Wit¤ j¦FÇa xUbghUS ıyhik åLng¦W¤ jt¤½¦FÇa ,a±gh«; cilik bga®¤J ka± MF« - m~j¬¿ VnjD« xU bghUSil ikí« m¤ jt¤ij¥ ngh¡» mjdh± Û©L« cyf MirƱ ka§Fj¦ »ldh«.
`x¬W«p v¬D« ,Êî¼w¥ò«ik bjh¡fJ. `ka±p MFbghU sJ. xnubahU bghUis k£L« it¤J¡bfh©L k¦bw±yh¥ bghU´fisí« É£LÉoD«/ Élhj bghUˬ bjhl®gh± É£l bghU´f´nkY« Mir ½U«gî©lh»¢ br­j jt¤ij¡ bfL¤J kd¡fy¡f K©lh¡F« v¬gJ fU¤J. Kª½d Fw˱ xU§F Él±nt©L« v¬wj¦F¡ fuÂa« (fhuz«) T¿athW.
345.	k¦Wª  bjhl®¥gh  blt¬bfh±  ¾w¥gW¡f
	Y¦wh®¡  Fl«ò  Äif.
(,-iu.) ¾w¥ò mW¡f± c¦wh®¡F cl«ò« Äif - ¾w¥ò Ú¡F« Ka¦¼ia nk¦bfh©lt®¡F mij Ú¡F«tiu fUÉahf ìW cjî« cl«ò« m½f¥goah«; k¦W« bjhl®¥ghL vt¬ - m§'dÄU¡fî« mj¦F nkY« ¼y nt©lhj bghU´fˬ bjhl®ò vj¦fh«?
¾w¥ò Ú¡f Ka¦¼¡F cl«¾¬ Jiz ,¬¿aikahj njD«/ mjdh± ,ilawhJ gy å³FÊfS« mikjyhD«/ mt¦wh¦ if¡bf£oaJ« th­¡bf£lhJ ngh­ÉLnkh bt¬D« m¢r« ¾w¤jyhD«; ,W½ÃiyƱ cl«ò« Jwªjh®¡F nt©lhjjhf¤ njh¬Wtjh«. mjdhY«/ ÉiuªJ åLbgw± nt©Lbk¬D« nguhtÈdhY« cl«¾¬nkY´s g¦W K¦W« Ú¡f¥gL«. ,J mf¥g¦W ÉLjyh«. `cl«ò«p v¬w c«ik ca®î¼w¥ò. `bfh±p mirÃiy.
cl«ò gUîl«ò« E©Ql«ò« Mf ,Utif¥gL«. ,§F cl«bg¬wJ gUîl«ig. Ãy« KjÈa ój§f´ IªJ«/ brÉ KjÈa m¿î¥ bgh¿f´ IªJ«/ th­ KjÈa fUk¥ bgh¿f´ IªJ« Mf¥ g½idªJ« nr®ªjJ gUîl«gh«. E©Ql«ò I«òyD« g½¬fh¦W« ÉidÉisî§ Toa kd«.
346.	ahbdd  bj¬D¨  brU¡fW¥gh¬  thndh®¡
	Fa®ªj  îyf«  òF«.
(,-iu.) ah¬ vdJ v¬D« brU¡F mW¥gh¬ - jhd±yhj îl«ig ehbd¬W«/ jd¡F¥ òw«ghd bghUis vdbj¬W« fU½ mt¦¿¬nk¦ g¦W it¤j¦F VJthd ka¡f¤ij¡ bfL¥gt¬; thndh®¡F ca®ªj cyf« òF« - É©zt®¡F§ »£lhJ nk¦g£l å£Lyf¤ij milth¬.
nk¦T¿a ,Utif¥ g¦Wª Jw¥gh¬ bgW« ngW ,§F¡ Tw¥g£lJ. xUt¬ ,² îy»± ,¬g« Ef®j¦F EfU« cl«ò« Efu¥gL« bghU´fS« nt©L«. cl«ò j¬bdhL nr®ª½U¤jyh± mf« v¬W«/ mj¦F¥ òw«ghd k¦w¥ bghU´fbs±yh« òw« v¬W« brh±y¥gL«. ,¬gJ¬g îz®¢¼ bah¦WikahY« x¬bwd¡ fyªj njh¦w¤jhY«    K¡fuz¤   bjhʦfUÉahjyhY«/  xUt¬ j¬Dl«ig¤ jhdhf ka§» ehbd¬W brh±tjh± mf¥g¦W ‘eh¬’ v¬D« brh±yhY«/ jd¡F¢ brhªjkhd ¾w bghU´fis ba±yh« jŤjÅ vdJ v¬W brh±tjh±/ òw¥g¦W ‘vdJ’ v¬D« brh±yhY« F¿¡f¥gL«.  cl«ò nk¦T¿a _tifƱ cÆnuhL x¬¿ÆU¥gJl¬/ cl«¾¬ Úo¥ng cÆ®th³¡ifí« cl«¾¬ tÈikna  cÆ®tÈikí  khjyh±/  xUtD¡F¥  òw¥g¦¿D« mf¥g¦nw ɨ¼ÆU¡F«. Ãiyahikah¦ ¼¿J bghGnj EfU« òw¥bghUisí« Ãiyahd îilikahf¡ fUJtjh±/ mJî« ka¡f¤½¬ gh¦g£lnj. `thndh®¡F«p v¬D« ¼w¥ò«ik bjh¡fJ. å£Lyf¤½¬ ca®¢¼g¦¿na mij `tu¬ v¬D« it¥òp v¬wh® K¬D« (24).
347.	g¦¿  Élhm  ÉL«igf´  g¦¿id¥
	g¦¿  Élhm  jt®¡F.
(,-iu.) g¦¿id¥ g¦¿ Élhjt®¡F - ,Utif¥ g¦iwí« ,Wf¥g¦¿ Élhjtiu; ,L«igf´ g¦¿ Élh - ¾wɤ J¬g§fS« ,Wf¥ g¦¿ ÉLt½±iy.
`Élhmp <Çl¤J« ,irÃiw asbgil. `Élhm jt®¡Fp nt¦Wik ka¡f«. g¦W Élhjh®¡F åo±iy ba¬gjh«.
348.	jiy¥g£lh®  Ôu¤  Jwªjh®  ka§»
	tiy¥g£lh®  k¦iw  at®.
(,-iu.) Ôu¤ Jwªjh® jiy¥g£lh® - K¦w¤ Jwªjt® å£il ailªJ ca®ªjh®; k¦iwat® ka§» tiy¥g£lh® - m§'dª Jwthjt® ka§»¥ ¾wÉtiy¡F´ mf¥g£lh®.
ka§Fj± Ãiyahjt¦iw Ãiy¤jdthf¡ fUJjY«/ VnjD bkhU bghUˬf© ¼¿njD« g¦Wit¤jY«. `k¦iwat®p K¦w¤ JwthjhU« r¦Wª JwthjhU«. jiy¥gLj± milj± m±yJ ca®j±.
349.	g¦w¦w  f©nz  ¾w¥gW¡F  k¦W
	Ãiyahik  fhz¥  gL«.
(,-iu.) g¦W m¦w f©nz ¾w¥ò mW¡F« - xUtD¡F ,Utif¥ g¦W« Ú§»abghGnj m¥ g¦W Ú¡f« mt¬ ¾w¥ig xÊ¡F«; k¦W Ãiyahik fhz¥gL« - mit Ú§fhj bghGJ mt¦ wh± kh¿kh¿¥ ¾wª½wªJ tU»¬w Ãiyahikna fhz¥gL«.
fuzf« (fhuz«) Ú§»¬ fUkfK« (fhÇaK«) Ú§Fkhjyh± `g¦w¦w f©nzp v¬wh®. k¦W - k¦w¥go.
350.	g¦Wf  g¦w¦wh¬  g¦¿id  a¥g¦iw¥
	g¦Wf  g¦W  Él¦F.
(,-iu.) g¦W m¦wh¬ g¦¿id¥ g¦Wf - v±yh¥ bghU´ fisí« g¦¿Ã¬nw ,a±ghf¥ g¦¿±yhjtdh»a ,iwtÅl¤J¥ g¤½ br­tij kd¤½¦ bfh´f; g¦WÉl¦F - ÉlhJ bjhl®ªJ tU« Mir¥ ¾Â¥ò K¦W« Ú§Fj¦F; m¥ g¦iw¥ g¦Wf - m² Éiw t¬ g¤½iana C³f x¬Wiffsh± (½ahd rkh½fsh±) ,Wf¡ fil¥¾o¡f.
rh®ªjj¬ t©zkhj± Mj¬ (M¬kh) ,a±ghjyh±/ g¦w¦ whid¥ g¦¿dt¬ jhD« g¦w¦whdt¬ v¬gJ fU¤J. ,½± tªJ´sJ brh¦bghU£ ¾¬tUÃiyaÂ.
m½. 36 - bk­íz®j±
mjhtJ flî´/ cÆ®/ jis M»a _¬w¬ ,a±òfisí«/ cÆU¡F¡ flîbshL« cyf¤bjhLK´s bjhl®ò tiffisí«/ I«ój¡ TWghLfisí«/ clȬ mik¥igí«/ ¾w¥ò« åL« M»a Ãiyikfisí«/ ,iwt¬ ½UtUshY« Xf¤jhY« c© ikahf c´sgo íz®j±. ,J/ rka¡ bfh©Koò (¼¤jhªj«) f© lt® jhkhf îz®jY«/ ¾w® mt® cz®ªjij íz®jY« vd ,U ½w¥gL«.
Muh­ªJ f©l x²nth® c©ik¥ bghUS« bk­¥bghU´ (j¤Jt«) vd¥gL«. ,iwt D©ikia e«ghj rh§»akj«/ Mjbk­¥bghU´ (M¬k j¤Jt«) ,Ug¤J ehbyhL Mjid (òUlid)¢ nr®¤J/ bk­¥bghU´ bkh¤j« ,Ug¤ijªbjd¡ TW«. ½UkhÈa« (itzt«) mt¦bwhL guthRnjt¬ v¬D« ,iwtid¢ nr®¤J/ bk­¥bghU´ bkh¤j« ,Ug¤jhbwd¡ TW«. MÇa¢ rh® ghd ,¦iw¢ ¼tÅa«/ Mjbk­¥bghUbshL ¼tbk­¥bghU bs¬W IªJ«/ m¿îbk­¥bghU´ (ɤ½ah j¤Jt«) v¬W VG« nr®¤J; bk­¥bghU´ bkh¤j« K¥g¤jhbwd¡ bfh´S«. cy» Y´s e«ò(M¤½f) kj§fbs±yht¦¿¦F« bghJthd bk­¥ bghU´f´/ ój bk­¥bghU´f´ ,UgJl¬ cÆ® kd« k½ ,iwt¬ v¬D« eh¬F¨ nr®ªj ,Ug¤J eh¬fhfnt Koí«. rkz«/ gî¤j« KjÈa e«gh (eh¤½f) kj§fis¥g¦¿ ,§F Muh­¢¼Æ±iy.
½Ut´St® MÇa® tF¤j K¤½UnkÅ (½Ç_®¤½)¡ bfh´ ifia¡ bfh©ltu±y®. mt® fhy¤½± mJ njh¬¿ÆU¡fyh«. ¾¦fhy¤½nyna mJ nt%¬¿ajhf/
“bjhl§f¦f£ nlh¬¿a K½at¬ Kjyhf”	(fȤ. 3)
“c¿¤jh³ªj fufK Kiurh¬w K¡nfhY«”        	(fȤ. 9)
KjÈa fil¡fHf ,y¡»a¢ rh¬Wfsh± bjÇatU»¬wJ. ,iwt¬ K¤bjhÊiyí« Kiwna ¾uk¬ É£LQ cU¤½u¬ v¬D« _tiu¡ bfh©L br­É¡fhk±/ jhnd br­»¬wh¬ v¬gnj ½Ut´St® bfh´if. ,Å/ ,iwtid mt® I§Twhf¥ gF¤½U¡fî« KoahJ. ,j¬ ÉÇití« És¡f¤ijí« v¬ `jÄH® kj«p v¬D« üY£ f©Lbfh´f. ¼t¬ v¬gJ« ½Ukh± (khnah¬) v¬gJ« ,Urh®¤ jÄH® ,iwtD¡F ,£l bga®fns.
Xf¤½¬ (nahf¤½¬) v©QW¥òfshtd:
(1)	xG¡f« (,ak«) - bgh­/ bfhiy/ fsî/ fhk«/ bghUshir M»a Iªijí§ foj±.
(2)	jt« (Ãak«) - cliy tU¤Jj±/ c´s¤ ö­ik/ bk­¥ bghUshuh­¢¼/ bghª½if (½U¥½)/ flî´ tÊghL M»a t¦iw nk¦bfh´s±.
(3)	,U¡if (Mrd«) - k§fy« (Rtµ½f)/ nfhKf« (nfhKf)/ jhkiu (g¤k)/ kw« (åu)/ kl§f± (nfrÇ)/ åW (gh¤½u)/ K¤j« (K¡j)/ kƱ (kôu)/ Vk« (Rf) KjÈa 108 ,U¡if tiff´.
(4)	tËÃiy (¾uhzhahk«) - ,G¡if (óuf«)/ ÉLif (,nur f«)/ ÃW¤j« (F«gf«) v¬D« _tifah± _¢ir al¡» ah´if.
(5)	xU¡f« (¾u¤½ahfhu«) - kd¤ij¥ òy¬f´nk¦ br±yh thW kl¡Fj±.
(6)	Ãiw (jhuiz) - kd¤ij xUtÊ ÃW¤Jif.
(7)	C³f« (½ahd«) - kd¤ij ,iwt¬nk¦ brY¤Jif.
(8)	x¬Wif (rkh½) - kd« ,iwtbdhL x¬whf¥ bghUªJif.
xU¡f«/ Ãiw/ C³f« v¬D« _¬W« Kiwna bjhifÃiy/ bghiwÃiy/ Ãidî v¬D« brh±yhY« F¿¡f¥bgW«.
,Utif¥ g¦iwíª Jwªj¾¬ ,iwt¬ g¦iwna ,Wf¥ g¦w± nt©LkhjȬ/ ,« bk­íz®j± Jwɬ ¾¬ it¡f¥g£lJ. ,Jg¦¿na/ Jwt½fhu¤½¬ ,W½ÆY« `g¦w¦wh¬ g¦¿id¥ g¦Wfp v¬W ,j¦F¤ njh¦Wth­ br­a¥g£lJ.
351.	bghUs±y  t¦iw¥  bghUbs¬  WzU
	kUshdh  khzh¥  ¾w¥ò.
(,-iu.) bghU´ m±yt¦iw¥ bghU´ v¬W czU« kUsh¬ - bk­¥bghU s±yhjt¦iw bk­¥bghU bs¬WzU« ka¡fîz® Édh±; khzh¥ ¾w¥ò M« - ¼wªj åLng¿¬¿ ,ʪj ¾wÉna c©lh«.
ka¡f îz®thtJ/ ,iwtűiy ba¬W«/ cyf« jhdhf ,a§F»¬w bj¬W«/ e¦fh£¼/ e±nyh½ (e¬"hd«)/ e±byhG¡f« v¬D« _¬W« åLng¦¿¦F¡ fuzf« (fhuz«) v¬W«/ cUt«/ Ef®¢¼/ F¿¥ò/ v©z«/ m¿î v¬D« I§fªjK« bfLtnj åL ngbw¬W«/ j« kd«nghdthW ¾wHîzU« ½Çòz®¢¼ah«. å£ilaË¥gt¬ ,iwtnd ahjȬ/ mtdUˬ¿ vtD« åL bgw Éayhbj¬gjh«. åLbgwhÉl¤J euf®/ Éy§F/ k¡f´/ njt® v¬D« eh±tif¥ ¾wÉtF¥¾± K¬ngh YHYtnj ½©z«. m¥ ¾w¥ò¤ J¬gnkahjȬ `khzh¥¾w¥òp v¬wh®. ,jdh± ½Çòz®¢¼ ¾w¥¾¦F¡ fuzfkhj± Tw¥g£lJ.
352.	,UÙ§»  Ƭg«  ga¡F  kUÙ§»
	khrW  fh£¼  at®¡F.
(,-iu.) kU´ Ú§» khR mW fh£¼at®¡F - ka¡f« Ú§»¤ öa m¿itailªnjh®¡F; ,U´ Ú§» ,¬g« ga¡F« - m¤ öa m¿î euf¤J¬g¤½¦nfJthd ¾w¥ig Ú¡» å£o¬g¤ij e±F«.
khrWfh£¼/ öa m¿î/ thy¿î/ bk­a¿î v¬gd xUbghU£ brh¦f´. Iaª½Çg¦wJ öa m¿î. ÑnH Ú©L »l¥gbjh¬iw¡ fÆnwh gh«ngh v¬W IíWtJ Ia«. fƦiw¥ gh«bg¬W« gh«ig¡ fÆbw¬W« ¾wHîz®tJ ½Çò. fƦiw¡ fÆbw¬W« gh«ig¥ gh«bg¬W« c´sthWz®tJ öa m¿î. kU´/ ka¡f«/ ½Çò/ bgh­a¿î v¬gd xUbghU£ brh¦f´. euf¤ij¡ F¿¡F« ,U´ v¬D¨ brh± ,§F mj¦nfJthd ¾w¥ig¡ F¿¤jJ. `Ú§»p v¬gJ Ú§»a¾¬ v¬D« bghUsJ.
353.	Ia¤½  ܧ»¤  bj˪jh®¡F  ita¤½¬
	thd eÂa  Jil¤J.
(,-iu.) Ia¤½¬ Ú§»¤ bj˪jh®¡F - gy ft®g£l Ia« Ú§» bk­a¿î bg¦wh®¡F; thd« eÂaJ cil¤J - jh« ,U¡F« Ãyîyf¤½D« å£Lyf« beU§»ajh«.
IakhtJ/ flîS« ,UÉid¥ gaD« kW¾w¥ò« É©Qyf åLfS« c©nlh ,±iynah vd xUtÊíª J¾¬¿ æw±. v±yh kj§fS« jŤjÅ ¾wt¦bwhL khWg£L¤ j¬j¬ bfh´ ifna bk­bad¡ TWjyh±/ mt¦W´ vJ bk­ vJ bgh­ba¬W Xf¥gƦ¼Æ± K½®¢¼ bg¦wh® j« g£l¿th± cz®tuhfȬ/ mtiu `Ia¤½Ü§»¤ bj˪jh®p v¬W«/ m« bk­a¿î tsu tsu åLng¦WW½ ÄFkhjȬ `ita¤½¬ thd eÂa Jil¤Jp v¬W§ T¿dh®.  ,jdh±/ Iaîz®î ¾w¥¾¦F¡ fhuzkhjY§ Tw¥g£lJ.
354.	Iíz®  bt­½a¡  f©Q«  gaĬnw
	bk­íz®  ɱyh  jt®¡F.
(,-iu.) bk­ cz®î ,±yhjt®¡F - bk­a¿it¥ bgwhj t®¡F; I cz®î v­½a¡ f©Q« ga« ,¬nw - òy¬fsh± Iªjh»a îz®î mt¦iwÉ£L¤ ½U«¾¤ jk¡F ta¥g£l Él¤J«/ mjdh¦ gaűiyah«.
Iªjh»a îz®î/ I«òy¬nk¦ br±Y« kd«. mij ba­J jyhtJ òy¬nk¦ br±yhjthW kl¡» xUtÊ ÃW¤J« Ãiw. ¼w¥ ò«ik v­Jj¦ fUikia íz®¤½¦W. ,¡ FwshY« bk­a¿îil ah®¡nf åLngbw¬W bk­a¿É¬ ,¬¿aikahik Tw¥g£lJ.
355.	v¥bghU  bs¤j¬ik¤  jhÆD  k¥bghU´
	bk­¥bghU´  fh©g  j¿î.
(,-iu.) v¥bghU´ v¤j¬ik¤J MÆD« - fh£¼í§ fU¤J kh»a vªj¥ bghU´ vªj ,a±¾djhf¤ njh¬¿dhY«; m¥ bghU´ bk­¥bghU´ fh©gJ m¿î - mªj¥ bghUˬ c©ikahd ,a±ig m±yJ fU¤ij m¿ªJbfh´tnj bk­a¿thF«.
bghU´ v¬gJ bghUS« bghUis¥g¦¿a br­½í« vd ,Utif¥gL«. m² ÉUtif¥ bghUˬ bk­¤j¬ikí« m¿í« Kiw/ Kiwna/ bk­¥bghU´ Kiwí« c©ik¥ bghU£gh£L Kiwí« vd ,U½w¥gL«.
bk­¥bghU´ KiwahtJ/ “nry§ f±ÿÇ Kj±t® m. ,uhk rhÄ¡ fî©l®” v¬wtÊ/ nry« v¬D« X® C®¤ bjhl®ò«/ f±ÿÇ v¬D« xU bjhʱÃiya¤ bjhl®ò«/ Kj±t® v¬D« xU gjɤbjhl®ò« mDkªjuha® v¬gtǬ kf¬ v¬D« X® cwî Kiw¤ bjhl®ò«/ ,uhkrhÄ v¬D« X® ,a¦bgaU«/ fî©l® v¬D§ xU Fy¥bgaU«/ X® cÆ®bk­¥bghU£F xU ¾w¥¾± V¦g£l ÃiyƱyhj ÃiyikfS« brh¦fSkhjȬ/ mt¦iw¡ bfh´shJ/ m² îÆ®bk­¥bghUis cÆU« bk­íkhf ,u©lhf¥ gF¤J/ m² Éu©ilí« bt²ntW bk­¥bghU£ blhF½bad îz®ªJ mt¦¿¬ _y¥bghU´tiu x¬wD´ x¬whf xL¡»¡ bfh©L br¬wh±/ ,W½Æ± _yĬ¿ æF« bghU´fis cz®jyh«. `v¥bghU´p v¬W bghJ¥gl¡ T¿ajh± m~¿iz¥ bghU´fS« ,²thnw czu¥gL« vd m¿f.
,Å/ c©ik¥ bghU£gh£L KiwahtJ/
“,«bk¬D K¬nd vGüW bk©ûW«
m«bk¬wh yhÆu«gh£ lhfhnjh”
v¬wh±/ Äf ÉiuªJ ghlKoí bk¬W«;
¼t¬ bfh¡»wif mªjh¬ v¬wh±/ ¼ttÊghL br­th bdhUt¬ bfh¡»wFngh¦ ó¡F« óit¢ ¼tîUɬ jiyƦ brU» dh¬ v¬W«;
xUt¬ kh¿¥ ¾wªjhbyhÊa åLbgw KoahbjŬ/ kh¿¥ ¾w¤jby¬gJ kdkh¦w¤ijna F¿¡Fbk¬W«;
nj§fhíil¤J¤ bj­t tÊghL br­a nt©LbkŬ/ nj§fh­ cilªJ Ú® ¼ª½ bt©ikah­¤ njh¬WtJ ngh±/ tÊ gLgt¬ jh¬ br­j ÔÉidg¦¿ c´sKilªJ f©Ù® ¼ª½¤ ö­ikahf nt©Lbk¬W«;
“,U£liw _iyÆ ÈUªj FkÇ
FU£L¡ »Htid¡ Tl± F¿¤J¡
FU£oid Ú¡»¡ Fz«gy fh£o
kU£o atid kz«òǪ jhns”	(½Ukª. 1514)
v¬wh±/ bjhl¡fÄÈahf m¿î¡ f©Â¬¿ ÆUªj Mj¬ (M¬kh)/ ,iwt¬ ½UtUsh± f© ½w¡f¥bg¦W¥ ngǬg å£o¬ kh© igí« ¾wɤ J¬g¤½¬ bfhLikiaí« cz®ªJ/ ,Utif¥ g¦Wª JwªJ ¾w¥ò Ú§» ,iwt¬ ½Utoia ailí« v¬W« cz®j±.
356.	f¦Ö©L  bk­¥bghU´  f©lh®  jiy¥gLt®
	k¦Ö©L  thuh  be¿.
(,-iu.) <©L¡ f¦W bk­¥bghU´ f©lh® - ,«ik k¡f£ ¾w¥¾± bk­¥bghU´ ü±fis¡ f¦W« g£l¿î´s bk­nah½a uh± brÉa¿îW¤j¥ bg¦W« bk­¥bghUSz®ªjt®; k¦W <©L thuh be¿ jiy¥gLt® - Û©L ,¥ ¾w¥¾¬f© tuhj tÊia¥ bgWt®.
cyfü¦ f±É ngh¬nw bk­¥bghU£ f±Éí« g±ntW ÃiyƦ g±ntW M¼Ça®gh¦ f¦W§ nf£Lk¿a nt©oÆU¥gjh± `f¦Wp v¬W«/ Ãyîy»y¬¿¤ njtUy»± åLng¦W Ka¦¼¡ »lĬikah± `<©Lp v¬W§ T¿dh®. `<©L thuh be¿p å£Lbe¿. å£ilaË¥gJ ,iwtndahjyh± mtid a¿tj¦F M«òilf´ (cgha§f´) f±É/ nf´É/ bjËî/ c¬d« (ghtid) vd eh¬fh«. nf´Éí« f±Éí sl§FkhjȬ mit Æu©L« ,§nf xU§nf Tw¥g£ld.
357.	X®¤J´s  K´s  JzÇ  bdhUjiyah¥
	ng®¤J´s  nt©lh  ¾w¥ò.
(,-iu.) c´s« xUjiyah X®¤J c´sJ czǬ - bk­ nah½a®gh¦ nf£l brÉa¿îW¤j¥ bghUis X® X»Æ¬ c´s« c¤½ahD« msitfshD« bjËathuh­ªJ c©ik¥ bghUis ízUkhƬ; ng®¤J¥ ¾w¥ò c´s nt©lh - mtD¡F Û©L« ¾w¥ò´sjhf Ãid¡f nt©Lt½±iy. X½a® = "hÅa® (t.). X» = nah» (t.).
msitf´ K¬dnu 242M« FwSiuƦ Tw¥g£ld. ,§F¤ bjËî Tw¥g£lJ.
358.	¾w¥bg¬D«  ngijik  Ú§f¢  ¼w¥bg¬D¨
	br«bghU´  fh©g  j¿î.
(,-iu.) ¾w¥ò v¬D« ngijik Ú§f - ¾w¥¾¦F Kj¦ fuzf kh»a m¿ahik bfl; ¼w¥ò v¬D« br«bghU´ fh©gJ m¿î - å£o¦F ÉidKj¦ fuzf« (ÃĤj fhuz«) M»a br²Éa bghUis m¿tnj X»a®¡F m¿thtJ.
‘¾w¥bg¬D«  ngijik’ v¬W«/ ‘¼w¥bg¬D¨ br«bghU´’ v¬W« fUkf¤ij¡ fuzfkhf¢ rh®¤½¡ T¿dh®. v±yh ,¬g§ fS´S¨ ¼wªjjhifah± åL `¼w¥òp vd¥g£lJ. v¤Jiz¥ ghFghLĬ¿  x¬wh­/  KjY«  KoîĬ¿  äjkh­/ ¾¿bjh¬ nwhL« c©ikƦ fythJ ö­ikah­/ xUtifÆY« x¥g¦w jÅ Ãiyah­  v±yh¥  bghUisí«  g¦¿ ìW«  mt¦wh± jh¡F©zhj jh­/ v¤Jiz¡ fhykh»íª ½Çahjjh­/ v¬W« xU j¬ikajhf æw±g¦¿¥ gu«bghUis¢ `br«bghU´p v¬wh®. 756M« Fw˱ `bk­¥bghU´p v¬W«/ mL¤j Fw˱ `c´sJp v¬W« T¿aJ« ,Jg¦¿na. m¥ bghUis¡ fh©ifahtJ/ Mj¬ j¬ m¿ahik Ú§» mij ,ilÉlhJ v©Â¤ j¬ c´s¤jh± mjbdhL ,u©lw¤ fy¤j±. fh©if ba¬wJ mf¡f©zh¦ fh©l±. cÆ® cl«¾Å¬W Ú§F«nghJ mj¬ v©z« vij¥ g¦¿anjh mJth­ mJ njh¬Wbk¬gJ  rkaü¦ WÂghfȬ/  åL  bgWth®¡F m¡fhy¤J¥ ¾wÉ¡ nfJthd v©z« ,±yhik¥ bghU£L ,iwtidna c¬Dj± ,¬¿aikahjjhjyh±/ ,jid ,ilÉlhJ gÆy nt©L bk¬gJ fU¤J.  ,jdh± c¬Dif Tw¥g£lJ.
359.	rh®òz®ªJ  rh®ò  bflbthG»¬  k¦wʤJ¢
	rh®juh  rh®jU  neh­.
(,-iu.) rh®ò cz®ªJ rh®ò bfl xG»¬ - åLbgw Ka±gt¬ v±yh¥ bghU£F¨ rh®ghd br«bghUis íz®ªJ ,Utif¥ g¦W« Ú§f xGf t±ydhƬ; rh®jU« neh­ mʤJ k¦W¢ rh®juh - mtid K¬ò rhu¡fltdth­ ìw J¬g§f´ m² îz® bthG¡f§fis¡ bfL¤J¥ ¾¬ò rhukh£lh.
`rh®òp bjhÊyhFbga®. rhu¥gL« bghUis¢ rh®ò v¬wh®. rh®ò ,u©lD´/ K¬dJ å£o¦ nfJth»a e¦rh®ò«/ ¾¬dJ ¾w¥¾¦ nfJth»a Ô¢rh®òkh«. xG¡f« v¬wJ/ Xfbe¿ bahG¡f¤½¬ v©QW¥òfS£ ¼w¥ghf xU¡f«/ Ãiw/ C³f«/ x¬Wif v¬D« ,W½ eh¬ifí« rhu¡fltdth­ ìw J¬g§f´/ ¾w¥ò¤ bjhl¡f ÄÈah­ tUjȬ cÆuh± <£l¥g£l msɱyh ÉidfS´ ,wªj îl«òfshY« ¾wªjîl«ghY« Ef®ªjd nghf ,Ånk± EfUkhW v¨¼Ã¬wdth«. mit xËƬ K¬ ,U´nghy Xf bthG¡ f¤½dhY« ,iwt¬ ½UtUshY« bfLjyh±/ `k¦wʤJ¢ rh®juhp v¬wh®. ÔÉidbahL fyªj½dh± e±Éid¥ gaD« nehbad¥ g£lJ. ¾w¥ò mW«nghnj mjbdhL nr®ªj gHªJ¬g§fS§ bfLj± ,jdh¦ Tw¥g£lJ.
360.	fhk«  btFË  ka¡f  Äit _¬w
	dhk§  bfl¡bfL  neh­.
(,-iu.) fhk« btFË ka¡f« _¬w¬ ehk« bfl - Xf bthG¡f¤½± K½®ªjt®¡F ÉU¥ò/ btW¥ò/ m¿ahik v¬D« ,¡ F¦w§f´ _¬W« j« bgaU§Tl¤ njh¬whthW K¦w¡ bfLjyh±; neh­ bfL« - mt¦¿¬ Éisth»a Éid¥ ga¬fS« mwnt bfL«.
bjhl¡fÄÈah»a m¿ahikí«/ mJg¦¿ ah¬ vd k½¡F« mf¥g¦W«/ mJg¦¿ vd¡»Jnt©L bk¬D« mthî«/ mJg¦¿ m¥ bghU£f© br±Y« Mirí«/ mJ bgwhtÊbaG¨ ¼dK« vd tlüyh® TW« F¦w« IªjD´/ mf¥g¦iw m¿ahik¡f©Q« mthit Mir¡f©Q« ½Ut´St® ml¡»¡ fhkbtFË ka¡f bkd _¬whf¡ T¿ajhf¥ gÇnkyHf® ciu¥g®. ,J gh£o¡F ü± ü¦f¥ ng®¤½ f¦W¡ bfhL¤jh´ v¬gJ ngh¬wnj. nt´Ébah¬nw Æa¦W« MÇa® XfKiw f¦wJ jÄHÇl¤½nynaahjȬ/ jijüyh® TW« K¡F¦w§fisna tlüyh® Iªjhf ÉǤjh® vd m¿f. åL bgWthŬ KG¤ ö­ikia¡ F¿¡f `_¬w¬ ehk§bflp v¬wh®. ehkK« v¬D« ,Êî¼w¥ò«ik bjh¡fJ. `neh­p v¬gJ tF¥bghUik.
`ehk«p v¬gJ m¢r« v¬W bghU´go¬ bj¬brh±Y«/ bga® v¬W bghU´go¬ tlbrh±Y« MF«. bga®¥bghU´ F¿¡fî« ,§F tlbrh±iy ahs¤ njitƱiy. m¡fhy¤½± bkhÊahuh­¢ ¼í« bj¬bkhÊ - tlbkhÊ¥ nghuh£lK« ,¬ikah±/ ½Ut´ St® j« fU¤ij¤ jÄbHhG¡f¤½¬ ¼w¥ig Ãiyeh£Lt½¦ brY¤½dhnua¬¿ bkhʤö­ik ngh¦Wt½¦ brY¤jɱiy. nkY«/ m¡fhy¤½± jÄH® mÆ®¡Fksî tlbrh¦f´ jÄʦ bgUthÇahf¡ fy¡fɱiy. xU¼y brh¦fns fyª½Uªjjh± mit jÄH¿"® f©iz¡ ft®ª½y.  m±yh¡fh±/
fhk« btFË ka¡f Ät¦¿¬ng®
jhK§ bfl¡bfL neh­
v¬nw ½Ut´St® ah¤½U¥gh®.
m½. 37 - mthtW¤j±
mjhtJ/
“k¦Wª bjhl®¥gh blt¬bfh± ¾w¥gW¡f
Y¦wh®¡ Fl«ò Äif”	(345)
v¬gj¦nf¦g/ fhkbtFË ka¡f§fis¡ bfL¤jh®¡F« ójîl«ò æF«tiu K¬ Jw¡f¥g£l òy¬f´nk¦ gƦ¼ta¤jh± xnuhtÊ Ãidî br±Yj¦F ,lÄU¤jyh±/ m§'d« neuhthW ójîl«ò Ú§F«tiu v¬W« ÉÊ¥ghÆU¤j¦ bghU£L/ v±yh Mirf£F« bghJ mo¥gilah»a mthit ,ilÉlhJ br«bghU Sz®th± Éy¡Fj±.  ,J fhkbtFË ka¡f¡nf£o¬ bjhl®¢¼ah«.
361.	mthbt¬g  bt±yh  îÆ®¡Fbk¨  "h¬Wª
	jthm¥  ¾w¥ÕD«  ɤJ.
(,-iu.) v±yh cÆ®¡F« v¨"h¬W« jth¥ ¾w¥ò <D« ɤJ - v±yh îÆ®f£F« v¡fhy¤J« bflhJ tU»¬w ¾w¥ig Éis É¡F« ɤJ; mth v¬g - mth v¬W brh±t® bk­¥bghU´ üyh®.
cl«ò Ú§F§ fhy¤J/ mL¤J Efunt©oa Éidí« mJ fh£L« ¾wÉ tF¥ò¡ F¿í« m² tF¥¾¬f© mthî« cÆǬ f© Kiwna njh¬¿/ m² îÆiu m²tth/ m² tF¥¾¬f© bfh©L br±YkhfȬ/ mjid¥ `¾w¥ÕD« ɤJp v¬wh®. v±yh îÆU« v¬wJ Éy§F/ euf®/ k¡f´/ njt® v¬D« eh±tF¥ òÆ® fisí«. ‘jthm’ ,irÃiw asgil.
362.	nt©L§fh±  nt©L«  ¾wthik  k¦wJ
	nt©lhik  nt©l  tU«.
(,-iu.) nt©L§fh± ¾wthik nt©L« - ¾w¥bg±yhª J¬gkhjiy a¿ªjt¬ x¬iw ÉU«¾¬ ¾wthikia¤ jh¬ ÉU«òth¬; mJ nt©lhik nt©l tU« - m¥ ¾wthik xU bghUˬ nkY« Mirbfh´shikia ÉU«¾ nk¦bfh´Ë¬ mtD¡F¤ jhnd tªJ nrU«.
bjhl¡fÄÈahf¥ ¾w¥ò¥ ¾Â_¥ò¢ rh¡fh£lh± bjhl®ªJ J¬gK¦W tU»¬wtD¡F/ ,a±ghfnt ¾wÉ Ú¡f¤½¬nk± Mirí©lhF khjyh±/ ¾wthik nt©L« v¬wh®. `nt©L«p br­í« v¬D« ÉidK¦W. `nt©lp v¬wJ nt©o nk¦bfh´S jiy. `k¦Wp Éidkh¦ ¿il¢brh±. ,½± tªJ´sJ brh¦bghU£ ¾¬tUÃiyaÂ.
363.	nt©lhik  a¬d  ÉG¢br±t  Û©o±iy
	ah©L  k~bjh¥g  ½±.
(,-iu.) nt©lhik m¬d ÉG¢br±t« <©L ,±iy - xU bghUˬnkY« Mir bfh´shik bah¤j ¼wªj br±t« ,« k©Qyf¤½± ,±iy; M©L« m~J x¥gJ ,± - ,Å ,jÅD¨ ¼wªjjhf¢ brh±y¥bgW« É©Qyf¤½Y« mij bah¥gJ x¬W ıiy.
nt©lhik å£Lyf¤ij¤ jUjȬ mjid ÉG¢br±t bk¬wh®. f©l¿ªj îyf î©ik nf£l¿ªj îyf î©ikÆDª bjËthjȬ K¦Tw¥g£lJ.
364.	öc­ik  ba¬g  jthɬik  k¦wJ
	thm­ik  nt©l  tU«.
(,-iu.) ö­ik v¬gJ mth ,¬ik - xUt®¡F¤ öaÃiy ikah»a åbl¬W brh±y¥gLtJ mthɱyhikah«; mJ th­ik nt©l tU« - m² tth ɱyhik bk­ahd gu«bghUis nt©l¤ jhnd tU«.
m¿ahikí« mthî« KjÈa khRkWt¦w½dh± å£il¤ ö­ikba¬W«/ fUkf¤ij¡ fuzfkh¡»¤ `ö­ikba¬gJ mthɬikp ba¬W«/ v¬WK´s xnu bk­¥bghU´ gu«bghU shjȬ mij th­ikba¬W«/ gu«bghUsh¦ bgw¥gL« ¼wªj ngǬg¤ij neh¡»¬ ,ʪj ¾wɤJ¬g¤½¦ nfJth»a Mir Ú§FkhjȬ `th­ik nt©ltU«p v¬W§ T¿dh®. `th­ikp MFbga®. `k¦Wp Éidkh¦ ¿il¢brh±. `öc­ikp/ `thm­ikp ,u©L« ,irÃiw asbgil.
365.	m¦wt  bu¬gh  utht¦wh®  k¦iwah
	u¦whf  t¦w  ½y®.
(,-iu.) m¦wt® v¬gh® mth m¦wh® - ¾wÉ a¦wtbu¬W brh±y¥gLth® mj¦nfJth»a mtht¦wtnu aht®; k¦iwah® m¦whf m¦wJ ,y® - mth K¦W« mwhJ ¼y bghU´fˬnk± k£L« Mira¦wt® mt¦wh± tUª J¬g§f s¦wj±yJ ¾wÉ a¦wtuhfh®.
,jdh± mthtW¤jȬ ¼w¥ò cl¬gh£L Kf¤jhY« v½®kiw Kf¤jhY§ Tw¥g£lJ.
366.	m¨Rt  njhU  kwnd  bahUtid
	t¨¼¥g  njhU  kth.
(,-iu.) xUtid t¨¼¥gJ mth - mUSilik Kj± bk­ íz®j± <whf¢ brh±y¥g£l v±yh¤ Jwtw§fisí« fil¥¾o¤J åLbgW« ÃiyÆY´s xUtidí«/ nrh®î f©L òFªJ Û©L« ¾w¥¾¬f© 峤½¡ bfL¡ft±yJ mthth«; m¨Rtnj mw¬ - Mjyh± m² tthɦF m¨¼ mJ neuhjthW fh¤J¡ bfh´tnj ,W½Æ± nk¦bfh´s nt©oa mwkh«.
bjhl¡fÄÈahf tªj mth/ K¦w¤ Jwªjt¬ xnuhtÊ¢ br«bghU´ fh©liy bahʪJ ftd¡ Fiwth± j¬id¡ fhth dhƬ/ mJ tÊahf mtd¿ahk¦ òFªJ Û©L« ¾w¥¾id í© lh¡F khjyh¬/ mjid `t¨¼¥gJp v¬wh®. mJ tuhk¦ fh¤jyhtJ ,ilÉlhJ c´s¤½± C¬Wj±. `XU«p <Çl¤J« mirÃiy. ¾Ç¤J¡ T£l¥g£l Vfhu« ¾ÇÃiy.
367.	mthÉid  ah¦w  tW¥¾¦  wthÉid
	jh¬nt©L  kh¦wh¬  tU«.
(,-iu.) mthÉid M¦w mW¥¾¬ - xUt¬ mthɦF m¨¼ mij K¦W§ bfL¡f t±ydhƬ; jth Éid jh¬ nt©L« M¦wh¬ tU« - mt¬ bflhik¡ nfJth»a Éid mt¬ ÉU«¾athnw c©lhF«.
bflhik ¾wɤJ¬g§fsh± mÊahik. mj¦nfJth»a Éid nk¦T¿a Jwtw§f´. ‘Éid’ tF¥bghUik/ ÉU«¾a thwhtJ J¬gıyhjtif.
368.	mthɱyh®¡  »±yhFª  J¬g  k~J©nl¦
	wthmJ  nk¬nk±  tU«.
(,-iu.) mth ,±yh®¡F¤ J¬g« ,±yhF« - mth ,±yh jh®¡F mjdh± tUª J¬gKıiy; m~J c©nl± jthmJ nk±nk± tU« - mJ ,U¥¾¬ (mJ c´st®¡F) mjdh± v±yh¤ J¬g§fS« ÉlhJ tªJ bfh©nlÆU¡F«.
mthî´st®¡F tUtd j¬dhY« ¾wîÆ®fshY« bj­t¤ jhY« tU« _tif¤ J¬g§fSkh«.  ‘jthmJ’ ,irÃiw asbgil.
369.	,¬g  Äilawh  Ô©L  kthbt¬Dª
	J¬g¤J£  L¬g§  bfo¬.
(,-iu.) mth v¬D« J¬g¤J´ J¬g« bfo¬ - mth v¬W brh±y¥gL« fLªJ¬g« xUt®¡F¡ bfLkhƬ; ,¬g« ,ilawhJ <©L« - mt® åL bg¦w ¾¬ò k£Lk¬¿ mj¦F K¬ò ,§F cl«nghL ìwÉl¤J« ,¬g« ,ilÉlhJ bjhlU«.
J¬g¤J´ J¬gkhtJ/ ¾w J¬g§fbs±yhª J¬gkhf¤ njh¬whthW bghW¡Fªj¬ika¦w J¬g«. mthÉdh Y©lhFª J¬g¤ij mthbt¬Dª J¬gbk¬W fuzf¤ij¡ fUkfkhf¢ rh®¤½¡ T¿dh®. gu«bghUbshL c´s¤jh¦ TLjny ngǬgkhf Ȭ/ mthtW¤J m§'d¨ br­jh® cl«nghL ToìwÉl¤J« m² ɬgª J­¥g® v¬gJ ,§F¡ Tw¥g£lJ.
370.	Muh  Éa¦if  athÚ¥¾  dªÃiyna
	nguh  Éa¦if  jU«.
(,-iu.) Muh ,a¦if mth Ú¥¾¬ - xUnghJ« Ãu«ghj ,a±igíila mthit xUt¬ ÉLthdhƬ; mª Ãiyna nguh ,a¦if jU« - m² ÉLif m¥bghGnj mtD¡F xUfhY« khwhj ,a±igíila ngǬg¤ij¤ jU«.
Ãu«ghikahtJ v¤Jiz¥ bghU´ bg¿D«/ mt¦iw¡ bfh©L v¤Jiz¡ fhy« ,¬g« EfÇD«/ kd« bghª½if (½U¥½) ailahik.
“Mir¡nfh usɱiy a»ybk± yh§f£o
	ahËD§ fl¬Û½ny
Mizbry ntÃidt usnfr Åfuhf
	m«bgh¬Äf it¤jngU«
ne¼¤J urthj ɤij¡ fiyª½Lt®
	beLeh ËUªjngU«
Ãiyahf ntÆD§ fhaf¦ gªnjo
	be¨Rò© zhtbu±yh«”
v¬wh® jhíkhdt®. ,§'d« ,a±ghfî´s Ãu«gh¤j¬ik ,sik/ ah¡if/ cl±ey«/ br±t«/ cwî KjÈat¦¿¬ ÃiyahikahY« nk¬nkY« m½fÇ¥gjh«. ,Å/ v©tif ba¢r¥ ¾wÉf£F«/ nehbahL« tWikbahL« ¾wªjh®¡F«/ ,¬gÃiyahik k£L k¬¿ th³eh´ KGJ« ,¬gĬikí« c©lh«. mjdh±/ fLik ahf îiH¤J« if¡bf£oaJ th­¡bf£lhJ« th­¡bf£oaJ tƦ¿¦bf£lhJ«/ tƦ¿¦bf£oaJ ¼¿J« g¼j¡fhJ« nghtJ ngh¬w cyfɬg«g¦¿a mthit/ mwnt Ú¡fnt©L bk¬gJ fU¤J. v´ssîª J¬g§ fythjjh­/ v±iy Ʊyh ,¬gªjUtjh­/ v¬W« xnu j¬ikajh í´sikah±/ å£oid¥ `nguh Éa¦ifp ba¬W«/ mJ mth Ú¡f îl¬bgw¥gLj± cW½ahfȬ `mªÃiynap jU« v¬W§ T¿dh®.
“th¼í _¼í« ng¼ tifÆdh¦
ng¼ ÆUªJ ¾j¦¿¥ gaűiy
ahirí k¬ò kWÄ dW¤j¾
Ür ÅUªj ÉlbkË jhnk.”	(½Ukª. 2613)
“khl¤J shdy¬ k©lg¤ jhdy¬
Tl¤J shdy¬ nfhÆY´ shdy¬
ntl¤J shdy¬ nt£ifÉ£ lh®be¨¼¬
_l¤J nsìW K¤½jª jhnd”	(½Ukª. 2614)
v¬W ½U_y® TWjY§ fh©f. ,§'d« clnyhoUªnj åLbgWtJ clÈUªj åL (Ót¬ K¤½) v¬W«/ ,wªj¾¬ bgWtJ clÈwªj åL (Énjf K¤½) v¬W« brh±y¥bgW«.
JwtwÉa± K¦¿¦W.

4
CÊa±
m½. 38 - C³
mjhtJ/ gH«¾w¥òf˦ br­a¥g£l ,UÉid¥ ga¬/ br­jtidna br­j Kiw¥go br¬wilí« ,a¦if bahG§F. ,J Kiw¥go tUtjh± Kiwba¬W« C³ v¬W«/ mtut®¡FÇa ,¬gJ¬g¥ gF½fis tF¥gjh± gh± v¬W« tF¤jh¬ v¬W«/ bj­t V¦ghL nghÈU¥gjh± bj­t« v¬W«/ gh±tiu bj­t« v¬W« bga® bgW«. ,Å khwhÉa±gh ÆU¥gjh± ,a¦ifba¬ W« bga® bgWtjh«.
,J mw«bghU ˬg« _¬w¦F« bghJntD«/ ,UÉid¥ gadhÆU¥gjhY«/ ,ÅnknyD« e±ÿiH¤ njh¦Wɤj¦F ,¬W Kj± e±Éidna br­f v¬W Vî« tifÆY«/ mw¤J¥ghbyhL nr®¡f¥g£L/ mnj rika¤½± bghUnsh oj¦F´s beU§»a bjhl®ig íz®¤j¦F¥ bghU£ghȬ K¬ò« JwtwÉaȬ ,W½ ÆY« it¡f¥g bg¦wbjd m¿f.
371.	MTHh¦  nwh¬W  kirɬik  if¥bghU´
	nghTHh¦  nwh¬W  ko.
(,-iu.) if¥bghU´ MFCHh± mirɬik njh¬W« - xUt¬ ifƦ bghU´ nr®j¦F¡ fuzfkhd e±ÿHh± Ka¦¼ í©lhF«; nghF CHh± ko njh¬W« - mt¬ ifÆY´s bghU´ Ô®j¦F¡ fuzfkhd ÔôHh¦ nrh«gY©lhF«.
`MT³p/ `nghT³p v¬D« Éid¤bjhiff´ fuzf¥ bghUsd. mirî nrh«g±/ xUtD¡F¢ br±t« j¬ Ka¦¼ahY« tU«; K¬ndh® nj£lhf¥ ¾w® Ka¦¼ahY« tU«. m§'dnk xUt¬  br±t¤½¦F mÊî mt¬ brayhY« tU«; f´t® gift® KjÈa ¾w® brayhY« tU«. xUtD¡F¢ br±t¤½¬ M¡f« ngh¬nw mÊî« ¾wuh± k£Lk¬¿¤ j¬dhY« neUkhW/ CnH Ka¦¼iaí« nrh«giyí« njh¦WÉ¡F bk¬gJ ,§F¡ Tw¥g£lJ. `if¥bghU´p v¬gJ K¬D« ¾¬D¨ br¬¿iajyh± jh¥¾ir¥ bghU´nfhS« ,ilÃiy És¡fÂíkhF«.
372.	ngij¥  gL¡F  ÄHñ  H¿tf¦W
	khfÿ  G¦w¡  fil.
(,-iu.) ,Hî C³ (c¦w¡fil) ngij¥gL¡F« - xUt¬ j¬ br±t¤ij ,H¤j¦F¡ fuzfkhd Ôô³ tªJ¦wÉl¤J/ mJ mt¬ v¤Jiz¥ ngu¿"dh ÆUªjhY« mtid¥ ngijah¡F«; Mf±C³ c¦w¡fil m¿î mf¦W« - ,j¦F khwhf/ mtD¡F¢ br±t¨ nr®tj¦nf¦w e±ÿ³ tªJ¦wÉl¤J/ mJ mt¬ v¤Jiz¥ ngijahÆUªjhY« mtid¥ ngu¿"dh¡F«.
br±t« v¬gJ m½fhu¤jh± tªjJ. `,Hñ³p/ `Mfÿ³p v¬gd 4M« nt¦Wik cUò« gaD«  cl¬bjh¡f bjhif. c¦w¡fil v¬gJ ,W½Ãiy És¡fÂ. nk¦T¿a Ka¦¼¡F« nrh«g¦F« VJthd Ãiyikf´ ,§F¡ Tw¥g£ld.
373.	E©Âa  ü±gy  f¦¾D  k¦Wªj¬
	D©ik  a¿nt  ÄF«.
(,-iu.) E©Âa gy ü± f¦¾D« - ngij¥gL¤J« ÔôG´s xUt¬ E©Âa bghU´fis íz®¤J« gy ü±fis¡ f¦whY«; k¦W« j¬ c©ik m¿nt ÄF« - mtD¡F¥ ¾¬D« m² ñHh yh»a ngijik íz®nt nk¦gL«.
bghUˬ E©ik ü±nk ny¦w¥g£lJ. nk¦gLj± E© ûy¿it K¦W« kiw¤j±. mjdh± ÔôÊd®¡F ,H¥ig¤ jL¡f üy¿î ga¬glh bj¬gjh«.
374.	,Unt  Wyf¤  ½a¦if  ½UntW
	bj´Ëa  uhjY«  ntW.
(,-iu.) cyf¤J ,a¦if ,UntW - cyf¤½± cilikg¦¿  CÊdhY©lh»a ,a¦if ,UntW Ãiyikajh«; ½UntW bj´Ëa® MjY« ntW - br±tuhjY« ntW; bj´Ëa m¿"uhjY« ntW.
m¿îilnah® e±ytuhí« cyf ,¬g« bghUsh¦ bgw¡ Toajhí ÄU¤jyh±/ m¿îilnahu±ynuh br±tuhÆU¤j± nt©L«[ m§'dk¬¿ m¿îilnah® t¿auhÆUªJ J¬òwî« m±yhjh® br±tuhÆUªJ ,¬òwîk¬nwh fh©»¬nwh«; ,j¦F¡ fuzf« C³ntWghnl ba¬gJ fU¤jh«.
m¿îilnah® bghJey§ fU½¥ gy xG¡f tu«òfisí« be¿Kiwfisí§ if¡bfh©L ne®ikahf th³¡if el¤JtJ bghUç£L be¿¡F khwhÆU¥gjh±/ mt®fËl¤½¦ br±t¨ nr®t ½±iy. v¬Wª j¬dykhf ÉUªJ v±yh®¡F« e±ytuhf eo¤J¥ bghUç£Ltijna F¿¡nfhshf¡ bfh©L/ be¿Kiw bah¬W§ fil¥¾oahjtÇlnk br±t¨ nr®tjh«. ,« khWg£l Ãiyik iana/
“g±yh¬w nf´É¥ gaDz®th® ghlʪ
j±y YH¥g j¿½nu± - bjh±¼w¥¾¬
ehɬ »H¤½ íiwjyh¦ nruhns
óɬ »H¤½ òyªJ”
v¬W eif¢Rit¡ fuzf§ fh£o¥ ghodh® g©il¥ òytbuhUt®.
375. 	e±yit ba±yhmª Ôathª Ôaî
	e±yth¨ br±t¨ bra¦F.
(,-iu.) br±t« bra¦F - br±t¤ij¤ njLj¦F; e±yit v±yh« Ôa M« - ÔôG¦wÉl¤J e±y Ãiyikfbs±yh« Ôad th»¥ ga¬glhJ ngh«; Ôaî« e±y M« - e±ÿG¦w Él¤J¤ Ôa ÃiyikfS« e±ydth»¥ ga¬gL«.
e±yî« Ôaîkhd Ãiyikf´ fhyK« ,lK« fUÉí« Ka¦¼í«   Jizah´fS«g¦¿adth«.   e±ÿ³   Ôô³  v¬gd  m½ 

fhu¤jh± tªjd. bghUç£L« Ka¦¼¡FÇa Jiz¡ fuzf§fS« CHh± ntWgL bk¬gJ ,§F¡ Tw¥g£lJ.
376.	gÇÆD  khfhth«  ghy±y  î­¤J¢
	brhÇÆD«  nghfh  jk.
(,iu.) gh± m±y gÇÆD« Mfhth« - CHh± jk¡F cÇa t±yhj bghU´f´ tUª½¡ fh¥¾D« j«Äl¤J ñyhth«; jk c­¤J¢ brhÇÆD« nghfh - CHh± jk¡FÇa bghU´f´ btËna bfh©Lngh­¡ bfh£oD« j«ikÉ£L Ú§fh.
bghU´fˬ ,U¥ò« ngh¡F« CHhy¬¿¡ fh¥ghY« fhthikahY« ÃfHh v¬gjh«.
377.	tF¤jh¬  tF¤j  tifa±yh¦  nfho
	bjhF¤jh®¡Fª  J­¤j  yÇJ.
(,-iu.) tF¤jh¬ tF¤j tif m±yh± - C³¤ bj­t« mtut®¡F ,¬gJ¬g« tF¤j tif¥go a±yhk±; nfho bjhF¤ jh®¡F« - nfho¡fz¡»¦ bghUis tUª½ Þ£oat®¡F«; J­¤j± mÇJ - m¥ bghUsh± ,¬g« Ef®j± c©lhfhJ.
ÔôGilah¬ br±tª njLtj¦F e±y ÃiyikfS« Ôad thf Koíbk¬W nk¦T¿dh®. ,Å/ e±y Ãiyikf´ e±ydthfnt KoªJ br±t¨ nrÇD« m¢ br±t¤ij mt¬ Efu¡ bfhL¤J it¡f¥bgwh¬ v¬W ,§F¡ T¿dh®. xUt¬ jh¬ njodij¤ jh¬ Efuhik neh­/ _¥ò/ rh¡fhL/ fUĤjd«/ fsî/ ft®î/ ,a¦if¢nrj« KjÈa gy fuzf§fsh± ne®tjh«.
“gh±tiu bj­t« Éidna ój«
  ..............................................................
  gh±¾Çª ½irah îa®½iz nkd.”	(»sÉ. 58)
“ìwh§ »ir¤j± ,tÂa± ¾¬nw”	(»sÉ. 56)
“,ir¤jY KÇa nt¿l¤ jhd”	(»sÉ. 60)
v¬D« bjh±fh¥¾a be¿¥go/ `tF¤jJp v¬W brh±yh± m~¿iz ahÆU¥gJ  `tF¤jh¬p  v¬W  ca®½izahƦW.  `nfhop v¬gJ gh± gfh t~¿iz¥ bgauhf¡ bfh´s¥gL«. m² bt© ,§F¥ bghU´ fis k£Lk¬¿ ca®ªj fhirí§ F¿¡F«. xUt¬ br±t¤ij¡ fhRtifƱ k½¥gnj tH¡fkhjyhY«/ fhir¡bfh©L v±yh Ef®bghU´fisí« v¬W« bgwyhkhjyhY«/ bghU´fis Éis¥nghU« bjhF¥nghU« bgWnthU« j« Ef®¢¼¡F Ĩ¼a t¦iw¡ fhrhf kh¦¿ÉLt uhjyhY«/ ,£Lit¡f ,lıyhthW« eh£g£L¡ bfLkhW« K¬¾¬ nt©oa bghU´fis ba±yh« xU§nf th§Fth ǬikahY«/ nfhoba¬gJ bghU£blhif ba¬g½D§ fhR¤bjhif ba¬gnj bghU¤jkh«. nfho ba¬D« bgUªbjhif bjhF¤jh®¡F« v¬D« ¼w¥ò«ik bjh¡fJ.
378. 	Jw¥gh®k¦  W¥òu  ɱyh  Uw¦ghy
	ñ£lh  fÊí  bkŬ.
(,-iu.) cw± ghy C£lh fÊí« vŬ - mila nt©oa J¬g§fis milÉ¡fhJ Ôô³f´ Ú§FkhƬ; J¥òuî ,±yh® k¬ Jw¥g® - Ef®¢¼ Ʊyhj t¿a® bgU«ghY« JwÉauht®.
gÇnkyHf® xÊÆir¥ bghUshf¡ TWtJ ghÉnyna ml§» ÆU¤jyh±/ k¬Åil¢ brh¦F ÄF½¥bghU´ bfh´s¥bg¦wJ. J¬g§fˬ g¬ikg¦¿ mt¦iw ô£L« CiHí« g¬ikahf¡ bfh©lh®. tÈÄfhikah± `C£lhp v½®kiw K¦bw¢r«. JwîÃiy ,a¦ifahf mikª½UªJ« mij åLng¦¿¦F¥ ga¬gL¤jhthW C³bfL¡Fbk¬gJ ,§F¡ Tw¥g£lJ.
379. 	e¬wh§fh  d±yth¡  fh©gt  u¬wh§fh
	y±y¦  gLt  bjt¬.
(,-iu.) e¬W M«fh± e±yth¡ fh©gt® - e±Éid¥ ga¬ fsh»a ,¬g§f´ neU§fh± mt¦iw e±yitba¬W KG kd¤Jl¬ V¦W Ef®gt®; m¬W M« fh± m±y± gLtJ vt¬ - k¦w¤ ÔÉid¥ ga¬fsh»a J¬g§f´ neU§fh± mt¦iwí« m²thnw V¦W EfuhJ J¬òWtJ Vndh?
,UÉidíª jhnk br­jitahjyhY«/ Éid¥ga¬ vtiu í« ÉlhikahY«/ mt¦W´ x¬w¬ gaidk£L« V¦W Ef®ªJÉ£L ,¬bdh¬w¬ gaid V¦fhJ tUªJtJ m¿t¬ bw¬gjh«.
380. 	Cʦ  bgUtÈ  ahîs  k¦bwh¬W
	NÊDª  jh¬Kª  JW«.
(,-iu.) Cʬ bgUtÈ ah cs - CiH¥nghy ÄFªj tÈik í´sit ntW vitÆU¡»¬wd? k¦W x¬W NÊD« jh¬ KªJ cW« - mij Éy¡Fj¦F ntbwhU tÊia M­ªJ v©ÂD«/ m² tÊiana jd¡F« tÊahf¡ bfh©L mJ m² bt©z¤½¬ K¦g£L tªJ æF«. cWtÈ/ kjtÈ v¬gd nghy¥ bgUtÈ v¬gJ MFbga®. NÊD« v¬gJ v¢rî«ik. `NÊDª jh¬Kª JW«p v¬wikah± N³¢¼ia Ãiwnt¦Wj± xUfhY§ Tlhbj¬gjh«. N³jyhtJ eh¦òwK« tisªJ K¦WifÆLj± nghy¥ gift® xUtÊahY« j¥gKoahthW Ôu v©Qj±.  ,§F¥ gif C³.
CÊa± K¦¿¦W.
mw¤J¥gh± K¦¿¦W.
m~fhik - RU§fhik	178
m~» - E©ÂjhŒ	175
mf¥g£o - g£o¤ j‹ikÆš Äf¡ Fiwªjt®;
mfš - mf‹w	25
mf‰W« - ÉÇth¡F«	372
mfdk®ªJ - kdk»œªJ	84
mf‹w - guªj	175 
mf‹wh® - bgÇauhÆdh®	170
mirî - ko	371
mŠRtJ - mŠá¡ fh¥gJ	366
ml¡fyh‰¿‹ - 
ml¡f tšydhÆ‹	126
mlš - tU¤Jjš, nfhwš	206
m©zh¤jš - m§fh¤jš, thŒ âw¤jš	255
mk®ªj - bghUªâa	75
mk®ªJ - kdk»œªJ	84
mikfyh MW - tUªJ»‹w 
ïašò	219
mikªâ‹W - mikªjâšiy	340
mU§nfl‹ - nfošyhjt‹	210
mUsh£á - mUsh‰ ga‹nfhlš	252
mUshjh‹ - cÆ®fŸkh£L mUŸ brŒahjt‹	249
mt« - gaÅš Ka‰á	262
mth« - ÉU«ò«	215
mɤjh‹ - mW¤jh‹	6
m›É¤J - bghwhJ	167
m›Éa - bghwhikíŸs	169
mæï - mʤJ¢brhšÈ	182
mG¡f‰W - bghwhik¥g£L	170
mG¡fW¥gh‹ - 
bghwhik¥gLgt‹	163
mG¡fhW - ãwuh¡f« bghwhik	35
misï - fyªJ	91
mw¤jhW - mw¤â‹ ga‹	37
mwthÊ - mw¡flš	8
mw‹tiuah‹ - (xUt‹) 
mw¤ij¤ jd¡F cǤjhf¢ 
brŒahJ	150
m¿tâšiy - m¿ªjâšiy	61
m¿t¿ªj -m¿ant©Ltd 
m¿j‰ FÇa	61
mW¥gh‹ - bfL¥gh‹	346 
m‰fh - Úyhj	333
m‰Fg - ÃiyíŸs	333
m‰nw« - ïykhÆnd«	88
Mfÿœ - Mj‰nfJth»a Cœ	372
Mfhth« - Úyhth«	376
MFyÚu - Muthu Ú®ika	94
MTœ - Mj‰F¡ fhuzkh»a 
Cœ	371
M¡fš - ca®¤jš	264
M§fhš - Éisí§fhš	379
M£á - ga‹nfhlš	252
Muh - xUfhY« Ãu«ghj	370
MuhÉa‰if - Ãu«ghj ïašò	370
MUÆ® - bgWj‰fÇa k¡fSÆ®	73
M®t« - ÉU¥g«	74
M®ty® - m‹òbrŒa¥g£lh®	71
Mwh - be¿ahf	161
MW - ga‹	37
M‰w - Äf	64
M‰w - Jtu	367
M‹w - Ãu«ãa	148
M‹W - ÃiwªJ	365
ïfthth« - Ú§fhth«	146
ïirgl - òfG©lhf	231 
ïL«ig - ãwɤJ‹g§fŸ	4
ïL«ig - J‹g«	138
ïayhŸ - ïašã‹f©nz 
ÉghŸ	147
ïa‹wJ - elªjJ	35
ïiaah¡fil - Koahj tÊ	230
ïUªnjh«ã - ïšÈ‹fªJ 
bghUŸ fis¥ ngh‰¿	81
ïUòdš - ќڮ nkšÚ®	7
ïUÉid - ešÈÉid ÔÉid	5
ïUntW - ïu©L TW	374
ïy« - t¿a«	174
ïy® - ešT®th®	270
ïšyšy - (aht®¡F« K‹nd) 
mikªJ »lªjd	115
ïšyh»ah§F - ïšiy 
ahÆdh‰nghy	247
ïšÈnyh® - ïšyhis 
ïšyhnjh®	59
ïtwš - nt©L«tÊ¥ bghUŸ bfhlhik	432
ïHñœ - ïH¤j‰nfJth»a Cœ	372
ïʪj - jhœªj	133
ïG¡f« - xG¡f¤âš jtWjš	133
ïG¡fhW - Ôbe¿	164
ïwš - ïWâ	180
ïid¤Jiz¤J - ï›tsÉdJ	87
ï‹brhÈdJ - ïÅa brh‰fis¢ brhšYjÈ‹         f©zJ	93
ï‹òùc« - ï‹g¤ij ÄFÉ¡F«	94
ï‹d« - ï¤j‹ika«  - 
ï‹dh¢brhš - fLŠbrhš	35
<¤Jt¡F« -t¿ah®¡F nt©oat‰iw¡ bfhL¤J k»G«	228
<u«- m‹ò	91
<‹gJ - ga¥gJ	165
cl‰W« - tU¤J«	13
czu‰gh‰W - czU« gh‹ikia cil¤J	11
c©göc« -c©Q« bghUS«	166
cunth® - m¿îilnah®	136
cÇahŸ - cÇikah»ahŸ	149
ctik - Ãf®	7
cŸsš - fUJjš	282
cŸshW« - kd¤â‹f© 
m¥bghGnj MW«	129
cŸq® - C® eL	216
cWf© - J‹g«	216
cùc« - ÄFÉ¡F«	94
c‰w¡fil - tªJ‰w ïl¤J	372
C¡fhJ - neh¡fhJ	253
C£lh - milÉ¡fhJ	378
Câa« - ga‹
CU - C®thœeÇ‹ 
FoÚ®¡Fs«	215
C‹ - cl«ò	251
v¢r« - tÊkuò	112
v¢r«  - e‹k¡fŸ	114
v¤j‹ik¤jhÆD« - vªj ïašãd jhf¤ njh‹¿dhY«	355
v›t« - ïÊîiu, J‹g« - 223, 853
vÊÈ - nkf«	17
vŸs¥gL« - ïfH¥gL«	191
vid¤JizauhÆD« - v¤Jiz¥ bgUik íilauhÆD«	144
Vâyh® - mayh®	188
Vkh¥ò - tÈahjš, mu©	112, 126
Iíz®î - òy‹fshš Iªjh»a cz®î (kd«)	354
x¡fš - ViH cwÉd®	43
xuhš - Ú¡Fjš	153
xšfh® -jsuh®	136
xÊaÉlš - É£LÉLf	113
xGfyh‰wh® - xGfkh£lh® 	286
xG¡fhwh - xG¡fbe¿ahf 	161
x‰f« - js®¢á - 
x‹wš - TLjš
x‹wh - ïizÆ‹whf
x‹whf - Kj‰goahf	323
X¤J - ntj«	134
X«g¥gL« - ghJfh¡f¥gL«	131
X«gš - ng¢brŒjš	43
X«ã - ngh‰¿, ÄirɤJ	81
X«òth‹ - ngQth‹	84
X®¤J - MuhŒªJ	357
fl¥ghL - x¥òuî	211
fiz - m«ò	279
f©l‰W - cz®ªjh‰nghY«	249
f©zw - f©nzh£lkw - 
fj« - ád«	130
fuî - tŠrid	288
fÇ - rh‹W	25
fÇah® - ïU©oU¥gh®	277
ft®ªj‰W - g¿ªJ c©ziy 
x¡F«	100
fŸth® - fsî brŒth®	290
fŸnt« - ft®nt«	282
fŸshik - ãwiu tŠá¤J¡
bfhŸs¡ fUjhik	281
fŸsh® - fsÉid¥ gÆyhjh®	290
fW¤J - fWîbfh©L	312
f‹¿a - Ä¡f	284
fh©»‰ã‹ - fhztšyuhÆ‹	190
fh©gÇJ - fh©gJ mÇJ	16
fh©gt® - Ef®gt®	379
fh©ò - fh©gJ	16
fhjydhÆ‹ - fhjšbrŒj 
Yiladh Æ‹	209
fhu¿th©ik - 
ïU©lt¿Éid íilauhjš	287
Fl«ig - K£il	338
Foik - FyDilik	133
Fonah«gš - js®ªj 
Fofis¥ ngzš	39
FHh¤j‰W - FHh« tªjh‰nghY«	332
F¿ba⮥ò - msîF¿¤J 
th§» m› th§»athnw vâ®bfhL¥gJ	221
F‹¿¡fhš - F‹¿‹	15
T¤jh£L - T¤jhLjš 
brŒ»‹w	332
T¥ã - FɤJ	260
Tœ - nrhW	64
bfLtš - bfl¡flnt‹	116
nf©ik - nfshªj‹ik	106
ifT¥ã - ifFɤJ	260
ifa¿ahik - brŒtj¿ahik	259
bfhiyÉida® - 
bfhiy¤bjhÊiy íilah®	329
bfh‹w‹d - bfh‹whbyh¤j	109
nfhoíkšy - nfhoasîk‹¿	337
nfhL - tisî	279
nfh£l¡fJ cil¤J - 
bfhŸSª jFâia cil¤J	220
nfh£l« - nfhLjš	119
nfhËš - bfhŸifÆšyhj	9
nfhwš - bfhšYjš	321
rh¡fhL - ïw¥ò	235
rhu - Ëw	323
rh®juh - rhukh£lh	239
rhY« - mikí«	25
rhšò - mikâ	105
rhthkUªJ - mÄœj« 
(rhthik¡F¡ fhuzkh»a 
kUªJ)	82
áijÉ‹¿ - mÊÉ‹¿	112
áÄœ¤j‰W - ã¤jh‰ nghY«	274
áw¡f¤jhŸ - áw§f¤jhŸ 
(áw§ f¤jš - RU§Fjš) - 
áw¥ò - åLngW	31
Ó®ik - ÉG¥g«	123
RlU« - xËÄF«	267
NH‰f - v©zhbjhÊf	204
brF¤J- (Éy§»DÆiu¥) ngh¡»	266
br§nfhš - KiwbrŒjš	360
brªj©ik - br›Éa j©zË	30
br¥g« - ÃLîÃiyik	112
bra¥g£lh® - brŒÉ¤J¡bfh©lt®
	105
bra‰ghyJ - brŒa¤ j¡fJ	40
brÆ® - F‰w«	258
bríÚu - jÉuhJ brŒí« 
j‹ikia íila	219
brŒfyhjh® - brŒakh£lhjh®	26
brŒjt¡f©Q« - brŒj ïl¤J«	312
brŒjt« - brŒant©oa jt«	265
brŒatŸ - âUkfŸ	167
brŒa‰f - brŒahbjhÊf	205
brU¡» - fˤJ - 
bršyh - tWik T®ªj	330
bršyhJ - elthJ	18
bršY«thŒ - vŒJÄl«	33
bršÉUªJ - Kªâ tªj ÉUªJ	86
br›É-V‰wfhy«, ïÅa kdÃi	130
br›Éah‹ - br«ikíilat‹ - 
br¿î - ml¡f«	123
br‰wh® - gifikbfh©lh®	313
br‰W - bfL¤J	168
nr© - ca®ªj, bjhiyÉš mikªj 
brhšy‰f - brhšyhbjhÊf	184
brhšÈG¡F¥g£L - 
brh‰F‰w¤â‹ f£g£L	127
brh‰fh¤J-cyf kâ¥igí«  
fh¤J	56
brh‰nfh£l« - brhš nfhLjš	119
nrhfh¥g® - áiw¥gLt®	127
nrh®ÉyhŸ - ãw®¡F¢ brŒí« mwÉid fËY«js®¢áÆšyhjtŸ	56
Phy« - Ãyîyf«	102
jfî - eLîÃiyik	114
jFâ - eLÃiyik, bghiw	111, 158
jif - e‹ik	56
jifrh‹w - e‹ikaikªj	56
j¡fh® - eLîÃiyikíilat®	114
j§»ah‹ - j§»dt‹	117
joªJ - Fiw¤J	17
j©lh - jÂah	4
j©ik - FË®ªj mUŸ	30
jÄa® - jÅa®	229
jUthǚ - ɉghǚiy	256
jiy¥gLt® - vŒJt®	356
jiy¥ãÇah - Ú§fhj	97
jth - bflhj	367
j›it - jk¡if	167
jŸshJ - jtwhJ	290
jŸS« - jtW«	290
jhϔ - tWik	117
jhsh‰¿ - Kawiy¢ brŒJ	212
jhd«-mwbe¿ah‹ tªj 
bghUis¤ j¡ fh®¡F ctifnahL bfhL¤jš	19
â©ik - fy§fh Ãiyik	54
âǪJ - ntWg£L	60
âU - bršt«, âUkfŸ	168, 176
âU¢br‰W - bršt¤ij¡ 
bfL¤J 	168
âwdšy - brŒa¤jfhj 
bfhoat‰iw	157
âdš - â‹if	254
âd‰bghU£L - C‹â‹if fhuzkhf	256
Ô¥ghš - Ôik¡ T‰wth»a 
ÉidfŸ	206
Ô¥ã - Ôa nehŒ	227
Ôu -K‰w, mw	348, 675
Ôu¤Jwªjh® - K‰w¤ Jwªjh®	348
Ô®ªjh® - Ú§»dh®	170
Ôthœ¡ifat® - ïÊbjhÊš thœif íilah®	330
ÔÉid¥ghš - ÔÉidah»a
 gFâ 	209
J¢áš - xJ¡»l«	340
Jil¤jt® - Ú¡»dt®	107
JÂf - bjhl§Ff	467
Jiz¡T¿‹ - ï›tsbt‹W v© zh‰ T¿ m¿aY¿‹	22
Jiz¤Jiz - jFâasnt msî	87
J¥gha - ešy	12
J¥ghaöc« - czthŒ ÉgJ«
J¥ghah® - g‰W¡nfhlhÆdh®
J¥gh®¡F - c©gh®¡F
J¥ò - czî	12
J¥òuî - öŒ¡f¥g£Ltd, 
Ef®¢á	263, 378
JŒ¤jš - Ef®jš	377
J›thjt® - ešT®ªjh®	42
J›thik - ešFuî	94
J›th‹ - tÈÆy‹ - 
Jwªjh® - ïUtif¥ g‰¿idí« É£lh®, fisfzhdtuhš Jw¡f¥ g£lh®	22, 42
Jwt‰f - ÉlhbjhÊf	100
J‹òùc« - J‹g¤ij 
ÄFÉ¡F«	94
J‹d‰f - brŒah bjhÊf	206
J‹dhik - nkthik	316
ö¡fh® - MuhŒjÈyuhŒ	103
ö¡»‹ - MuhÆ‹	103
ö‰wš - gyUk¿a¥ gu¥òjš	188
bjUshjh‹ - PhdÄšyhjt‹	249
bjŸËauhjš - m¿îilauhjš	374
bjwš - bfL¤jš	264
bj‹òy¤jh® - ïwªj K‹ndh® tÊgL« bjŒt«	43
eLÉfªJ - eLîÉwiy xʪJ	113
eaÅy - ÉU¥gÄyth»a braš, ÚâbahL glhj - 
eaDilah‹ - x¥òuî brŒth‹	216
ey¡FÇah® - všyh e‹ikfS« vŒJj‰F cÇah®	149
ešyhW - ešbyhG¡fbe¿	41
ešÉUªJ - j¡f ÉUªâd®	84
ešÉid - å£o‰nfJth»a mw«	335
eŸsh - bghUªjhJ - 
e‹wšyJ - Ôik	108
e‹ù¡fhJ - mUis neh¡fhJ	253
e‹da« - bgUe‹ik	314
eh¢br‰W - ciuahlh t©z« ehital¡»	335
ehlh¢ áw¥ò - ešy Ãiyik	74
ehkÚ® - m¢rªjU§ flš	149
ÃiyaŠá - ãwÉ Ãiyik¡F mŠá (ãw¥ò Ëw ÃiyahtJ, ïa§Ft Ég v‹D« ïUtif¥ ãw¥ãD« ï‹g bk‹g bjh‹¿‹¿ cŸsd všyhªJ‹gnkaha Ãiyik)	32
Ãiw - beŠir¡ f‰ò be¿Æš ÃW¤jš 	57
Ãiwíilik - rhšòilik	154
Ú£lš - rilah¡fš	280
ÚŸòfœ - mÊahJ ÉF« òfœ	234
beŠá‹ Jwth® - beŠrh‰ g‰wwhJ it¤J	276
nehŒ¥ghy - J‹òW¤J« âw¤jd th»a F‰w§fŸ	206
nehyhjt® - jtŠbrŒahjh®	270
neh‰»‰gt® - bghW¥gt® - 
neh‹ò - jt«	344
neh‹ik - bghiw	48
neh‹wš - bghW¤jš	261
gf¢brhšÈ - ãsî©lhFkhW òw§ T¿	187
glhmik - csthfhkš	38
goW - tŠrid	91
gjo - gj®	196
ga‹rhuh - gabdhLglhj	194
gǪnjh«ã - (Ãiyah¥bghUis) tUªâ¡ fh¤J	88
gUtªJ - (ešFuth‹) tUªâ	83
gšyh‰whš - x‹iwbah‹bwh›thj rkabe¿fŸ všyht‰whD«	242
gÊ ãw§fh - (ãwuh‰) gÊ¡f¥glhj	62
g‰w‰wf©nz - xUt‹ ïUtif¥ g‰W« m‰wbghGnj	349
g‰w‰wh‹ - všyh¥ bghUisí« g‰¿Ã‹nw g‰w‰w ïiwt‹	350
gDtš - üš	21
gh¤J - gF¤J 	44
ghǤJ - ÉǤJ	193
ghš - Cœ	376
ãiHahj‰W - j¥ghjthW nghy	307
ãw§fh - gÊ¡f¥glhj	62
ãw§»‰W - ca®ªjJ	23
ãw‹ ïayhŸ - ãwD¡FÇik ó©L mtDila ïašã‹f©nz ÉghŸ	147
ã‹rhu - ã‹nd Éf	323
ÕL eil - bgUÄjeil	59
ò¡»š - vŠPh‹W« ïU¥gnjh® ïš	340
òǪjbjhGFth® - ÉU«ãbahGFth®	143
òiu - F‰w«	292
òiyÉida® - òiy¤bjhÊÈd®	329
òw¤jhW - òwkh»a be¿	46
òwdæï - xUtid¡ fhzhjtÊ ïfœªjJiuahš mʤJ¢ brhšÈ	182
ò‹brhš - gʤJiu	189
ò‹ik - F‰w«	174
órid - óir	18
ó¥g® - bghÈt®	248
bg£L - fhjȤJ	141
bgUªj¡f - nk«g£l	54
nguh©ik - bgÇa M©jifik	148
nguh ïa‰if - xUÃiyikadh« ïašò	370
ng®¤J - kh¿	357
bgh¢rhªJ - kwªJ	199
bgh¢rh¥ò - nrh®î	285
bghŒa‰f - bghŒah bjhÊf	293
bghUsšyJ - ght«	254
bghUs‰wh® - CHh‹ 
t¿auhÆdh®	248
bghUsh£á - bghUsh‰ ga‹nfhlš	252
bghUŸ Ô®ªj - gaÅܧ»a	169
bgh‹wh - mÊÉšyhj	36
bgh‹W§fhš - ï›îl«ãÅ‹W« cÆ®ngh§fhy¤J	36
nghTœ - if¥bghUŸ mÊj‰F¡ fhuzkh»a Cœ	371
ngh‰wh¡fil - F¿¡bfh©L 
fhth ïl¤J	315
k§fy« - e‹ik	60
kayhF« - ka§Fj‰nfJth«	344
ku¤j‰W - ku¤âidbah¡F«	217
kßïat‹ - gÆ‹wt‹	227
kU§nfho - brªbe¿¡f© bršyhJ bfhLbe¿¡f© br‹W	210
kUŸ Ô®ªj - ka¡f¤â‹ Ú§»a	199
kšyš - ts¥g«	245
kʤjš - jiykÆiu kʤjš	280
kiwbkhÊ - kªâu«	28
kid¤j¡f - kidaw¤â‰F¤ 
j¡f	51
kh¡fŸ - khªj®	329
khzo - kh£áik¥g£l mo	9
khzh¡fil - mšyh¡fhš	53
khÂiH - kh©l ïiHÆidíilahŸ	114
kh©l‰fÇJ - e‹whjš ïšiy	177
kh©ò - e‰Fz e‰brŒiffŸ	51
Ģᚠ- ġfJ	85
Kfdk®ªJ - Kf« ïÅadhŒ	84
KªJW« - K‰g£L ÉF«	380
ah©L« - v¡fhy¤J«	4
tF¤jh‹ - bjŒt«	327
t©ga‹ - ts¥g¤ijíila ÉisíŸ	239
tšYUt« - tÈikÄ¡f JwÉa® nfhy«	273
tH§fhbjÅ‹ - bgŒahbjÅ‹	16
tG¡» - kwªJ	136
t‹fzt® - mUËyhjh®	228
t‹ghš - t‹Åy«	78
thÆš - tÊ	6
thy¿t‹ - bkŒíz®Éidíilat‹	2
ÉR«òsh® - thd¤Jsh®	25
ɤjf® - âw¥ghLilah®	235
ÉUªbjhuhš - ÉUªâdiu V‰W¡ bfhŸshJ Ú¡Fjš	153
É˪jh® - ïwªjh®	143
Éisî - ga‹	284
Éwš - bt‰¿	180
ɉW¡nfh£l¡fJ - ɉwhÆD§ bfhŸSªjFâia íil¤J	220
ÉidgLghyhš - brašg£l T‰whnd	271
åah - bjhiyahj	284
bt~fh - ÉU«ghj	129
bt~fhik - nt©lhik	178
bt~» - ÉU«ã	172
ntsh©ik - cgfhu«	81
itfš - ehnlhW«
itaf« - cyf«
m~fhik 	 178
m~» af‹w	  175
mfu Kjy 	 1	mfœthiu¤ 	 151
mfdk®ªJ brŒahŸ	 84
mfdk®ª ÔjÈ‹	 92
mŠRt njhU«	 366
ml¡fkkuUŸ	 121
mlšnt©L«	 343
mªjzbu‹ngh®	 30
mÄœâDkh‰w	 64
mU§nfl‹	 210
mU£brštŠ	241
mU«ga	198
mUsšy âahbjʼn	254 
mUËšyh®¡	247
mUŸfUâ	285
mUŸnr®ªj	243
mUŸbt~»	176
mšyyUshŸ	245
mšyit	96
m›É¤ jG¡fh	167
m›Éa beŠr¤jh‹	169
mthÉšyh®¡	368
mthÉid	367
mthbt‹g	361
mÉbrhǪ	259
mG¡f‰ wf‹whU«	170
mG¡fh wth	35
mG¡fh Wilah®¡	165
mG¡fh Wilah‹f©	135
mG¡fh bwdbthU	168
mG¡fh‰¿‹	164
mstšy brŒjh§nf	289
mst¿ªjh®	288
msÉ‹f©Ã‹	286
m‰fhÉašã‰W¢	333
m‰wt bu‹gh®	365
m‰wh® mÊgá	226
mw§Twh dšy	181
mwŠbrhšY«	185
mw¤jh ¿Jbtd	37
mw¤jh‰¿‹	46
mw¤jh‹ tUtnj	39
mw¤â‰nf	76
mw¤â}c§	32
mwthÊ mªjz‹	8
mwÉid ahbjÅ‹	321
mw‹fil	142
mw‹tiuah	150
mwdæï	182
mwd¿ªJ bt~fh	179
mwdh¡f«	163
mwÅayh‹	147
mwbdd¥	49
mwndh¡»	189
m¿ÉdhdhFt	315
m¿ÉD bsšyhª	203
m‹gf¤ âšyh	78
m‹ãyhbušyh«	72
m‹ã‰FK©nlh	71
m‹ã‹ tÊa	80
m‹ÕDkh®t«	74
m‹òkwD«	45
m‹ò‰ wk®ªj	75
m‹ngh oiaªj	73
m‹w¿thbk‹dh	36
MTHhš	371
Muh ïa‰if	370
M‰¿bdhG¡»	48
M‰Wth - šgá	225
ïlÅš gUt¤J«	218
ïzbuÇ	308
ïašghF«	344
ïašãdh‹	47
ïu¤jÈÅ‹dhJ	229
ïUÙ§»	352
ïUªnjh«ã	81
ïUik tifbjǪ	23
ïUntWyf¤	374
ïUŸnrÇUÉidíŠ	5
ïšthœth‹	41
ïšybjÅšytŸ	53
ïybk‹W bt~Fjš	174
ïy®gy uh»a	270
ïybd‹W Ôait	205
ïybd‹Dbk›t	223
ïwªjhÇwªjh®	310
ïwäDbk©	180
ï‹brhyhš <u«	91
ï‹brhÈÅÔ‹wš	99
ï‹g Äilawh	369
ï‹ikí	153
ï‹dhbrŒ jhiu	314
ï‹dh âu¡f¥	224
ï‹dh btd¤jh‹	316
ïÅa îsthf	100
ïid¤Jiz¤	87
<¤Jt¡F«	228
<j Èirgl	231
<‹w bghGâ‹	69
cilikíË‹ik	89
c©zhJ	160
c©zhik íŸs	255
c©zhik nt©L«	257
cjÉ tiu¤j‹	105
cÆUl«ã‹	330
cubd‹Dª	24
ciu¥gh	232
cyf¤njh	140
cŸs¤jhYŸsYª	282
cŸs¤jh‰	294
cŸËa bjšyh«	309
cw§FtJ	339
c‰wnehŒ neh‹wš	261
CU ڮÃiwª	215
CU‰ bgUtÈ	380
vªe‹¿	110
všyh®¡F« e‹wh«	125
v¥bghU bd¤j‹ik	355
všyh És¡F«	299
vGãw¥ò«	62
vGik vGãw¥ò«	107
vŸshik	281
vËbjd	145
vid¤jhD« vŠ	317
vid¤Jiza	144
vid¥gif	207
v‹ãyjid	77
Vâyh® F‰w«nghš	190
VÇDHhm®	14
Iªjɤjh‹	25
Ia¤âܧ»¤	353
Iíz® btŒâa¡	354
x¤j j¿th‹	214
x¥òuÉ dhštU§	220
xUbghGJ«	337
xUikíshiknghš	126
xšY« tifah‹	33
xG¡f¤â bdŒJt®	137
xG¡f¤â bdhšfh®	136
xG¡f¤J	21
xG¡f Kilik	133
xG¡fKilat®¡	139
xG¡f« ÉG¥gª	131
xG¡fhwh¡	161
xW¤jhiu	155
xW¤jh®¡	156
x‹whf ešyJ	323
x‹wh îyf¤	233
x‹whDª	128
x‹dh®¤	264
X®¤JŸs«	357
f©Â‹W f©zw¢	184
fizbfhoJ	279
fj§fh¤J¡	130
fŸth®¡F¤	290
fsÉdh yh»a	283
fsÉ‹f©	284
fsbt‹D§	287
fW¤â‹dh	312
f‰wjdhyha	2 
f‰Ö©L	356
fh¡f bghUsh	122
fhk« btFË	360
fhy¤â dh‰brŒj	102
Fl«ig	338
Fzbk‹D§	29
FHÈÅ âahÊÅ	 66
T¤jh£ lit¡FHh¤	332
T‰w§ Fâ¤jY«	269
bfL¥göc«	15
bfLtšahbd‹g	116
bfLthfitah	117
nfL« bgU¡fK«	115
if«khW nt©lh	211
bfhL¥g jG¡fW¥gh‹	166
bfhšyhik	326
bfhšyh‹	260
bfhiyÉida	329
bfh‹w‹d	109
nfhËš bgh¿Æ‰	9
rk‹brŒJ	118
rhjÈÅ‹dhj	230
rh®òz®ªJ	359
ቿ‹g«	173
áw¥ÕDŠ brštK«	31
áw¥ÕDŠ bršt«	311
áw¥bghL	18
áWikíÙ§»a	98
áiwfh¡F«	57
ád¤ij¥	307
ádbk‹DŠ	306
Ó®ik áw¥bghL	195
Rl¢RlU«	267
RitbahË	27
br¥gKilat‹	112
brŒahk‰ brŒj	101
brŒahk‰ br‰wh®¡F«	313
bra‰fÇa brŒth®	26
bra‰ghy njhU«	40
brÆljwiy¥ãǪj	258
bršyh Él¤J¢	302
bršÈl¤J¡	301	bršÉUª	86
br¿t¿ªJ 	123
brhšYf brhšÈ‰	200
brh‰nfh£l«	119
j¡fh® jfÉy®	114
jFâ badbth‹W	111
jªij kf‰fh‰W«	67
j«bghUŸ	63
j«Ä‰w«	68
jiy¥g£lh®	348
jtŠbrŒth®	266
jtkiwª	274
jtKª jtKilah®¡	262
j‰fh¤J¤	56
j‹DÆ®¡ »‹dhik	318
j‹DÆ® jhdw¥	268
j‹DÆ® Ú¥ãDŠ	327
j‹}‹ bgU¡f‰F¤	251
j‹beŠ r¿tJ	293
j‹id¤jh‹ fh¡»‹	305
j‹id¤jh‹ fhjy	209
jd¡Ftik 	7
jhsh‰¿¤	212
jhdª jtÄu©L«	19
âwdšy	157
âd‰bghU£lhš	256
âid¤Jiz e‹¿	104
Ô¥ghy jh‹ãw®f©	206
Ôait brŒjh®	208
Ôant Ôa	202
ÔÆdh‰ R£lò©	129
ÔÉidahuŠrh®	201
J¥gh®¡F¤	12
Jwªjh®¡F¤	263
Jwªjh®¡F«	42
Jwªjh® bgUik	22
JwªjhÇ‹	159
Jw¥gh®k‹	378
J‹òùc«	94
J‹Åah®	188
öcŒik	364
bjŒt« bjhHhmŸ	55
bjUshjh‹	249
bj‹òy¤jh®	43
njh‹¿‹ òfbHhL	236
eifíKtifí«	304
eLÉ‹¿	171
e¤j«nghš	235
ea܋W	97
eaÅy brhšÈDŠ	197
eaÅy bd‹gJ	193
eaDilah‹	219
ea‹rhuh	194
ešyit	375
ešyh bwd¥gLt	324
ešyh bwÅD§	222
ešyh‰wh‹	242
ey¡FÇah®	149
e‹whF kh¡f«	328
e‹wh§fhš	379
e‹¿¡F	138
e‹¿ kw¥gJ	108
e‹nw jÇD«	113
eh¢br‰W	335
ehbsd	334
Úyhjt‰iw	331
Ãytiu ÚŸòfœ	234
ÃiyaŠá	325
ÃiyƉ ¿Çah	124
ÃiwbkhÊ	28
Ãiwíilik	154
ÚÇ‹ wikah	20
E©Âa üšgy	373
beŠá‰ Wwth®	276
beL§flY«	17
beUe YsbdhUt‹	336
nehbašyh	320
gf¢brhšÈ¡	187
gF¤J©L	322
gifght«	146
gLga‹	172
gilbfh©lh®	253
gÂîila‹	95
gaÅšbrh‰	196
ga‹ku«	216
ga‹ù¡fh®	103
gaÅy	192
gǪnjh«ã¡ fh¡f	132
gǪnjh«ã¥ g‰	88
gÇÆDkhfhth«	376
gšyh® KÅa¥	191
gÊaŠá¥	44
g‰w‰w f©nz	349
g‰w‰nw«	275
g‰¿ Élhm	347
g‰Wf g‰w‰wh‹	350
gh¤ö©	227
ãw¥bg‹D«	358
ãw®¡»‹dh	319
ãwÉ¥ bgU§flš	10
ãw‹gÊ	186
ãw‹bghUsh£	141
ãw‹kid	148
òfœgl	237
òfœòǪ	59
ò¡» yikªâ‹W	340
ò¤nj Syf¤J«	213
òw§F‹¿	277
òw§T¿¥	183
òw¤JW¥	79
òw¤öŒik	298
bg©Â‰	54
bg‰wh‰	58
bgWkt‰WŸ	61
ngij¥ gL¡F«	372
bghŒ«ikí«	292
bghŒahik bghŒahik	297
bghŒahik a‹d	296
bghUO®ªj	199
bghUÙ§»¥	246
bghUsšyt‰iw¥	351
bghUs‰wh®	248
bghUsh£á	252
bgh¿thÆš	6
bghW¤j Èw¥ãid	152
kf‹wªij¡	70
k¡f© bkŒ	65
k§fybk‹g	60
kUªjh»¤	217
ky®Äir	3
kʤjY« Ú£lY«	280
k‰Wª bjhl®¥gh	345
k‹DÆ nuh«ã	244
kw¤jš btFËia	303
kwªJ« ãw‹nfL	204
kw¥ãD«	134
kwt‰f khr‰wh®	106
kd¤jJ khrhf	278
kd¤J¡f©	34
kd¤bjhL	295
kid¤j¡f	51
kidkh£á	52
ÄFâah‹	158
Kf¤jhdk®ªâÅJ	93
nkh¥g¡ FiHí«	90
ahfhth uhÆD«	127
ahjŋ ahjŋ	341
ahbkŒah¡	300
ahbdd bj‹DŠ	346
tF¤jh‹	377
tirÆyh	239
tirba‹g	238
tirbahÊa	240
tŠr kd¤jh‹	271
tUÉUªJ	83
tÈah®K‹	250
tÈÆÅiyik	273
t¿ah®¡bfh‹	221
thÂf« brŒ	120
thŒikbad¥	291
thÅ‹ Wyf«	11
thDa® njh‰w«	272
ÉR«ã‹ WËåÊ‹	16
ɩ ‹W	13
ɤJ«Älšnt©L«	85
ÉUªJ òw¤jjh¤	82
ÉG¥ng‰¿‹	162
É˪jhÇ‹	143
åœehŸ glhmik	38
nt©l‰f	177
nt©lhik	363
nt©oa	265
nt©oD©	342
nt©L§fhš	362
nt©Ljšnt©	4
ita¤JŸ	50

âU¡FwŸ
mUŠbrh‰ bghUŸ mfutÇir
(v©, FwŸ v©iz¡ F¿¡F«)
fhu¤jh± tªjd. bghUç£L« Ka¦¼¡FÇa Jiz¡ fuzf§fS« CHh± ntWgL bk¬gJ ,§F¡ Tw¥g£lJ.
376.	gÇÆD  khfhth«  ghy±y  î­¤J¢
	brhÇÆD«  nghfh  jk.
(,iu.) gh± m±y gÇÆD« Mfhth« - CHh± jk¡F cÇa t±yhj bghU´f´ tUª½¡ fh¥¾D« j«Äl¤J ñyhth«; jk c­¤J¢ brhÇÆD« nghfh - CHh± jk¡FÇa bghU´f´ btËna bfh©Lngh­¡ bfh£oD« j«ikÉ£L Ú§fh.
bghU´fˬ ,U¥ò« ngh¡F« CHhy¬¿¡ fh¥ghY« fhthikahY« ÃfHh v¬gjh«.
377.	tF¤jh¬  tF¤j  tifa±yh¦  nfho
	bjhF¤jh®¡Fª  J­¤j  yÇJ.
(,-iu.) tF¤jh¬ tF¤j tif m±yh± - C³¤ bj­t« mtut®¡F ,¬gJ¬g« tF¤j tif¥go a±yhk±; nfho bjhF¤ jh®¡F« - nfho¡fz¡»¦ bghUis tUª½ Þ£oat®¡F«; J­¤j± mÇJ - m¥ bghUsh± ,¬g« Ef®j± c©lhfhJ.
ÔôGilah¬ br±tª njLtj¦F e±y ÃiyikfS« Ôad thf Koíbk¬W nk¦T¿dh®. ,Å/ e±y Ãiyikf´ e±ydthfnt KoªJ br±t¨ nrÇD« m¢ br±t¤ij mt¬ Efu¡ bfhL¤J it¡f¥bgwh¬ v¬W ,§F¡ T¿dh®. xUt¬ jh¬ njodij¤ jh¬ Efuhik neh­/ _¥ò/ rh¡fhL/ fUĤjd«/ fsî/ ft®î/ ,a¦if¢nrj« KjÈa gy fuzf§fsh± ne®tjh«.
“gh±tiu bj­t« Éidna ój«
  ..............................................................
  gh±¾Çª ½irah îa®½iz nkd.”	(»sÉ. 58)
“ìwh§ »ir¤j± ,tÂa± ¾¬nw”	(»sÉ. 56)
“,ir¤jY KÇa nt¿l¤ jhd”	(»sÉ. 60)
v¬D« bjh±fh¥¾a be¿¥go/ `tF¤jJp v¬W brh±yh± m~¿iz ahÆU¥gJ  `tF¤jh¬p  v¬W  ca®½izahƦW.  `nfhop v¬gJ gh± gfh t~¿iz¥ bgauhf¡ bfh´s¥gL«. m² bt© ,§F¥ bghU´ fis k£Lk¬¿ ca®ªj fhirí§ F¿¡F«. xUt¬ br±t¤ij¡ fhRtifƱ k½¥gnj tH¡fkhjyhY«/ fhir¡bfh©L v±yh Ef®bghU´fisí« v¬W« bgwyhkhjyhY«/ bghU´fis Éis¥nghU« bjhF¥nghU« bgWnthU« j« Ef®¢¼¡F Ĩ¼a t¦iw¡ fhrhf kh¦¿ÉLt uhjyhY«/ ,£Lit¡f ,lıyhthW« eh£g£L¡ bfLkhW« K¬¾¬ nt©oa bghU´fis ba±yh« xU§nf th§Fth ǬikahY«/ nfhoba¬gJ bghU£blhif ba¬g½D§ fhR¤bjhif ba¬gnj bghU¤jkh«. nfho ba¬D« bgUªbjhif bjhF¤jh®¡F« v¬D« ¼w¥ò«ik bjh¡fJ.
378. 	Jw¥gh®k¦  W¥òu  ɱyh  Uw¦ghy
	ñ£lh  fÊí  bkŬ.
(,-iu.) cw± ghy C£lh fÊí« vŬ - mila nt©oa J¬g§fis milÉ¡fhJ Ôô³f´ Ú§FkhƬ; J¥òuî ,±yh® k¬ Jw¥g® - Ef®¢¼ Ʊyhj t¿a® bgU«ghY« JwÉauht®.
gÇnkyHf® xÊÆir¥ bghUshf¡ TWtJ ghÉnyna ml§» ÆU¤jyh±/ k¬Åil¢ brh¦F ÄF½¥bghU´ bfh´s¥bg¦wJ. J¬g§fˬ g¬ikg¦¿ mt¦iw ô£L« CiHí« g¬ikahf¡ bfh©lh®. tÈÄfhikah± `C£lhp v½®kiw K¦bw¢r«. JwîÃiy ,a¦ifahf mikª½UªJ« mij åLng¦¿¦F¥ ga¬gL¤jhthW C³bfL¡Fbk¬gJ ,§F¡ Tw¥g£lJ.
379. 	e¬wh§fh  d±yth¡  fh©gt  u¬wh§fh
	y±y¦  gLt  bjt¬.
(,-iu.) e¬W M«fh± e±yth¡ fh©gt® - e±Éid¥ ga¬ fsh»a ,¬g§f´ neU§fh± mt¦iw e±yitba¬W KG kd¤Jl¬ V¦W Ef®gt®; m¬W M« fh± m±y± gLtJ vt¬ - k¦w¤ ÔÉid¥ ga¬fsh»a J¬g§f´ neU§fh± mt¦iwí« m²thnw V¦W EfuhJ J¬òWtJ Vndh?
,UÉidíª jhnk br­jitahjyhY«/ Éid¥ga¬ vtiu í« ÉlhikahY«/ mt¦W´ x¬w¬ gaidk£L« V¦W Ef®ªJÉ£L ,¬bdh¬w¬ gaid V¦fhJ tUªJtJ m¿t¬ bw¬gjh«.
380. 	Cʦ  bgUtÈ  ahîs  k¦bwh¬W
	NÊDª  jh¬Kª  JW«.
(,-iu.) Cʬ bgUtÈ ah cs - CiH¥nghy ÄFªj tÈik í´sit ntW vitÆU¡»¬wd? k¦W x¬W NÊD« jh¬ KªJ cW« - mij Éy¡Fj¦F ntbwhU tÊia M­ªJ v©ÂD«/ m² tÊiana jd¡F« tÊahf¡ bfh©L mJ m² bt©z¤½¬ K¦g£L tªJ æF«. cWtÈ/ kjtÈ v¬gd nghy¥ bgUtÈ v¬gJ MFbga®. NÊD« v¬gJ v¢rî«ik. `NÊDª jh¬Kª JW«p v¬wikah± N³¢¼ia Ãiwnt¦Wj± xUfhY§ Tlhbj¬gjh«. N³jyhtJ eh¦òwK« tisªJ K¦WifÆLj± nghy¥ gift® xUtÊahY« j¥gKoahthW Ôu v©Qj±.  ,§F¥ gif C³.
CÊa± K¦¿¦W.
mw¤J¥gh± K¦¿¦W.

âU¡FwŸ
mUŠbrh‰ bghUŸ mfutÇir
(v©, FwŸ v©iz¡ F¿¡F«)

m~fhik - RU§fhik	178
m~» - E©ÂjhŒ	175
mf¥g£o - g£o¤ j‹ikÆš Äf¡ Fiwªjt®;
mfš - mf‹w	25
mf‰W« - ÉÇth¡F«	372
mfdk®ªJ - kdk»œªJ	84
mf‹w - guªj	175 
mf‹wh® - bgÇauhÆdh®	170
mirî - ko	371
mŠRtJ - mŠá¡ fh¥gJ	366
ml¡fyh‰¿‹ - 
ml¡f tšydhÆ‹	126
mlš - tU¤Jjš, nfhwš	206
m©zh¤jš - m§fh¤jš, thŒ âw¤jš	255
mk®ªj - bghUªâa	75
mk®ªJ - kdk»œªJ	84
mikfyh MW - tUªJ»‹w 
ïašò	219
mikªâ‹W - mikªjâšiy	340
mU§nfl‹ - nfošyhjt‹	210
mUsh£á - mUsh‰ ga‹nfhlš	252
mUshjh‹ - cÆ®fŸkh£L mUŸ brŒahjt‹	249
mt« - gaÅš Ka‰á	262
mth« - ÉU«ò«	215
mɤjh‹ - mW¤jh‹	6
m›É¤J - bghwhJ	167
m›Éa - bghwhikíŸs	169
mæï - mʤJ¢brhšÈ	182
mG¡f‰W - bghwhik¥g£L	170
mG¡fW¥gh‹ - 
bghwhik¥gLgt‹	163
mG¡fhW - ãwuh¡f« bghwhik	35
misï - fyªJ	91
mw¤jhW - mw¤â‹ ga‹	37
mwthÊ - mw¡flš	8
mw‹tiuah‹ - (xUt‹) 
mw¤ij¤ jd¡F cǤjhf¢ 
brŒahJ	150
m¿tâšiy - m¿ªjâšiy	61
m¿t¿ªj -m¿ant©Ltd 
m¿j‰ FÇa	61
mW¥gh‹ - bfL¥gh‹	346 
m‰fh - Úyhj	333
m‰Fg - ÃiyíŸs	333
m‰nw« - ïykhÆnd«	88
Mfÿœ - Mj‰nfJth»a Cœ	372
Mfhth« - Úyhth«	376
MFyÚu - Muthu Ú®ika	94
MTœ - Mj‰F¡ fhuzkh»a 
Cœ	371
M¡fš - ca®¤jš	264
M§fhš - Éisí§fhš	379
M£á - ga‹nfhlš	252
Muh - xUfhY« Ãu«ghj	370
MuhÉa‰if - Ãu«ghj ïašò	370
MUÆ® - bgWj‰fÇa k¡fSÆ®	73
M®t« - ÉU¥g«	74
M®ty® - m‹òbrŒa¥g£lh®	71
Mwh - be¿ahf	161
MW - ga‹	37
M‰w - Äf	64
M‰w - Jtu	367
M‹w - Ãu«ãa	148
M‹W - ÃiwªJ	365
ïfthth« - Ú§fhth«	146
ïirgl - òfG©lhf	231 
ïL«ig - ãwɤJ‹g§fŸ	4
ïL«ig - J‹g«	138
ïayhŸ - ïašã‹f©nz 
ÉghŸ	147
ïa‹wJ - elªjJ	35
ïiaah¡fil - Koahj tÊ	230
ïUªnjh«ã - ïšÈ‹fªJ 
bghUŸ fis¥ ngh‰¿	81
ïUòdš - ќڮ nkšÚ®	7
ïUÉid - ešÈÉid ÔÉid	5
ïUntW - ïu©L TW	374
ïy« - t¿a«	174
ïy® - ešT®th®	270
ïšyšy - (aht®¡F« K‹nd) 
mikªJ »lªjd	115
ïšyh»ah§F - ïšiy 
ahÆdh‰nghy	247
ïšÈnyh® - ïšyhis 
ïšyhnjh®	59
ïtwš - nt©L«tÊ¥ bghUŸ bfhlhik	432
ïHñœ - ïH¤j‰nfJth»a Cœ	372
ïʪj - jhœªj	133
ïG¡f« - xG¡f¤âš jtWjš	133
ïG¡fhW - Ôbe¿	164
ïwš - ïWâ	180
ïid¤Jiz¤J - ï›tsÉdJ	87
ï‹brhÈdJ - ïÅa brh‰fis¢ brhšYjÈ‹         f©zJ	93
ï‹òùc« - ï‹g¤ij ÄFÉ¡F«	94
ï‹d« - ï¤j‹ika«  - 
ï‹dh¢brhš - fLŠbrhš	35
<¤Jt¡F« -t¿ah®¡F nt©oat‰iw¡ bfhL¤J k»G«	228
<u«- m‹ò	91
<‹gJ - ga¥gJ	165
cl‰W« - tU¤J«	13
czu‰gh‰W - czU« gh‹ikia cil¤J	11
c©göc« -c©Q« bghUS«	166
cunth® - m¿îilnah®	136
cÇahŸ - cÇikah»ahŸ	149
ctik - Ãf®	7
cŸsš - fUJjš	282
cŸshW« - kd¤â‹f© 
m¥bghGnj MW«	129
cŸq® - C® eL	216
cWf© - J‹g«	216
cùc« - ÄFÉ¡F«	94
c‰w¡fil - tªJ‰w ïl¤J	372
C¡fhJ - neh¡fhJ	253
C£lh - milÉ¡fhJ	378
Câa« - ga‹
CU - C®thœeÇ‹ 
FoÚ®¡Fs«	215
C‹ - cl«ò	251
v¢r« - tÊkuò	112
v¢r«  - e‹k¡fŸ	114
v¤j‹ik¤jhÆD« - vªj ïašãd jhf¤ njh‹¿dhY«	355
v›t« - ïÊîiu, J‹g« - 223, 853
vÊÈ - nkf«	17
vŸs¥gL« - ïfH¥gL«	191
vid¤JizauhÆD« - v¤Jiz¥ bgUik íilauhÆD«	144
Vâyh® - mayh®	188
Vkh¥ò - tÈahjš, mu©	112, 126
Iíz®î - òy‹fshš Iªjh»a cz®î (kd«)	354
x¡fš - ViH cwÉd®	43
xuhš - Ú¡Fjš	153
xšfh® -jsuh®	136
xÊaÉlš - É£LÉLf	113
xGfyh‰wh® - xGfkh£lh® 	286
xG¡fhwh - xG¡fbe¿ahf 	161
x‰f« - js®¢á - 
x‹wš - TLjš
x‹wh - ïizÆ‹whf
x‹whf - Kj‰goahf	323
X¤J - ntj«	134
X«g¥gL« - ghJfh¡f¥gL«	131
X«gš - ng¢brŒjš	43
X«ã - ngh‰¿, ÄirɤJ	81
X«òth‹ - ngQth‹	84
X®¤J - MuhŒªJ	357
fl¥ghL - x¥òuî	211
fiz - m«ò	279
f©l‰W - cz®ªjh‰nghY«	249
f©zw - f©nzh£lkw - 
fj« - ád«	130
fuî - tŠrid	288
fÇ - rh‹W	25
fÇah® - ïU©oU¥gh®	277
ft®ªj‰W - g¿ªJ c©ziy 
x¡F«	100
fŸth® - fsî brŒth®	290
fŸnt« - ft®nt«	282
fŸshik - ãwiu tŠá¤J¡
bfhŸs¡ fUjhik	281
fŸsh® - fsÉid¥ gÆyhjh®	290
fW¤J - fWîbfh©L	312
f‹¿a - Ä¡f	284
fh©»‰ã‹ - fhztšyuhÆ‹	190
fh©gÇJ - fh©gJ mÇJ	16
fh©gt® - Ef®gt®	379
fh©ò - fh©gJ	16
fhjydhÆ‹ - fhjšbrŒj 
Yiladh Æ‹	209
fhu¿th©ik - 
ïU©lt¿Éid íilauhjš	287
Fl«ig - K£il	338
Foik - FyDilik	133
Fonah«gš - js®ªj 
Fofis¥ ngzš	39
FHh¤j‰W - FHh« tªjh‰nghY«	332
F¿ba⮥ò - msîF¿¤J 
th§» m› th§»athnw vâ®bfhL¥gJ	221
F‹¿¡fhš - F‹¿‹	15
T¤jh£L - T¤jhLjš 
brŒ»‹w	332
T¥ã - FɤJ	260
Tœ - nrhW	64
bfLtš - bfl¡flnt‹	116
nf©ik - nfshªj‹ik	106
ifT¥ã - ifFɤJ	260
ifa¿ahik - brŒtj¿ahik	259
bfhiyÉida® - 
bfhiy¤bjhÊiy íilah®	329
bfh‹w‹d - bfh‹whbyh¤j	109
nfhoíkšy - nfhoasîk‹¿	337
nfhL - tisî	279
nfh£l¡fJ cil¤J - 
bfhŸSª jFâia cil¤J	220
nfh£l« - nfhLjš	119
nfhËš - bfhŸifÆšyhj	9
nfhwš - bfhšYjš	321
rh¡fhL - ïw¥ò	235
rhu - Ëw	323
rh®juh - rhukh£lh	239
rhY« - mikí«	25
rhšò - mikâ	105
rhthkUªJ - mÄœj« 
(rhthik¡F¡ fhuzkh»a 
kUªJ)	82
áijÉ‹¿ - mÊÉ‹¿	112
áÄœ¤j‰W - ã¤jh‰ nghY«	274
áw¡f¤jhŸ - áw§f¤jhŸ 
(áw§ f¤jš - RU§Fjš) - 
áw¥ò - åLngW	31
Ó®ik - ÉG¥g«	123
RlU« - xËÄF«	267
NH‰f - v©zhbjhÊf	204
brF¤J- (Éy§»DÆiu¥) ngh¡»	266
br§nfhš - KiwbrŒjš	360
brªj©ik - br›Éa j©zË	30
br¥g« - ÃLîÃiyik	112
bra¥g£lh® - brŒÉ¤J¡bfh©lt®
	105
bra‰ghyJ - brŒa¤ j¡fJ	40
brÆ® - F‰w«	258
bríÚu - jÉuhJ brŒí« 
j‹ikia íila	219
brŒfyhjh® - brŒakh£lhjh®	26
brŒjt¡f©Q« - brŒj ïl¤J«	312
brŒjt« - brŒant©oa jt«	265
brŒatŸ - âUkfŸ	167
brŒa‰f - brŒahbjhÊf	205
brU¡» - fˤJ - 
bršyh - tWik T®ªj	330
bršyhJ - elthJ	18
bršY«thŒ - vŒJÄl«	33
bršÉUªJ - Kªâ tªj ÉUªJ	86
br›É-V‰wfhy«, ïÅa kdÃi	130
br›Éah‹ - br«ikíilat‹ - 
br¿î - ml¡f«	123
br‰wh® - gifikbfh©lh®	313
br‰W - bfL¤J	168
nr© - ca®ªj, bjhiyÉš mikªj 
brhšy‰f - brhšyhbjhÊf	184
brhšÈG¡F¥g£L - 
brh‰F‰w¤â‹ f£g£L	127
brh‰fh¤J-cyf kâ¥igí«  
fh¤J	56
brh‰nfh£l« - brhš nfhLjš	119
nrhfh¥g® - áiw¥gLt®	127
nrh®ÉyhŸ - ãw®¡F¢ brŒí« mwÉid fËY«js®¢áÆšyhjtŸ	56
Phy« - Ãyîyf«	102
jfî - eLîÃiyik	114
jFâ - eLÃiyik, bghiw	111, 158
jif - e‹ik	56
jifrh‹w - e‹ikaikªj	56
j¡fh® - eLîÃiyikíilat®	114
j§»ah‹ - j§»dt‹	117
joªJ - Fiw¤J	17
j©lh - jÂah	4
j©ik - FË®ªj mUŸ	30
jÄa® - jÅa®	229
jUthǚ - ɉghǚiy	256
jiy¥gLt® - vŒJt®	356
jiy¥ãÇah - Ú§fhj	97
jth - bflhj	367
j›it - jk¡if	167
jŸshJ - jtwhJ	290
jŸS« - jtW«	290
jhϔ - tWik	117
jhsh‰¿ - Kawiy¢ brŒJ	212
jhd«-mwbe¿ah‹ tªj 
bghUis¤ j¡ fh®¡F ctifnahL bfhL¤jš	19
â©ik - fy§fh Ãiyik	54
âǪJ - ntWg£L	60
âU - bršt«, âUkfŸ	168, 176
âU¢br‰W - bršt¤ij¡ 
bfL¤J 	168
âwdšy - brŒa¤jfhj 
bfhoat‰iw	157
âdš - â‹if	254
âd‰bghU£L - C‹â‹if fhuzkhf	256
Ô¥ghš - Ôik¡ T‰wth»a 
ÉidfŸ	206
Ô¥ã - Ôa nehŒ	227
Ôu -K‰w, mw	348, 675
Ôu¤Jwªjh® - K‰w¤ Jwªjh®	348
Ô®ªjh® - Ú§»dh®	170
Ôthœ¡ifat® - ïÊbjhÊš thœif íilah®	330
ÔÉid¥ghš - ÔÉidah»a
 gFâ 	209
J¢áš - xJ¡»l«	340
Jil¤jt® - Ú¡»dt®	107
JÂf - bjhl§Ff	467
Jiz¡T¿‹ - ï›tsbt‹W v© zh‰ T¿ m¿aY¿‹	22
Jiz¤Jiz - jFâasnt msî	87
J¥gha - ešy	12
J¥ghaöc« - czthŒ ÉgJ«
J¥ghah® - g‰W¡nfhlhÆdh®
J¥gh®¡F - c©gh®¡F
J¥ò - czî	12
J¥òuî - öŒ¡f¥g£Ltd, 
Ef®¢á	263, 378
JŒ¤jš - Ef®jš	377
J›thjt® - ešT®ªjh®	42
J›thik - ešFuî	94
J›th‹ - tÈÆy‹ - 
Jwªjh® - ïUtif¥ g‰¿idí« É£lh®, fisfzhdtuhš Jw¡f¥ g£lh®	22, 42
Jwt‰f - ÉlhbjhÊf	100
J‹òùc« - J‹g¤ij 
ÄFÉ¡F«	94
J‹d‰f - brŒah bjhÊf	206
J‹dhik - nkthik	316
ö¡fh® - MuhŒjÈyuhŒ	103
ö¡»‹ - MuhÆ‹	103
ö‰wš - gyUk¿a¥ gu¥òjš	188
bjUshjh‹ - PhdÄšyhjt‹	249
bjŸËauhjš - m¿îilauhjš	374
bjwš - bfL¤jš	264
bj‹òy¤jh® - ïwªj K‹ndh® tÊgL« bjŒt«	43
eLÉfªJ - eLîÉwiy xʪJ	113
eaÅy - ÉU¥gÄyth»a braš, ÚâbahL glhj - 
eaDilah‹ - x¥òuî brŒth‹	216
ey¡FÇah® - všyh e‹ikfS« vŒJj‰F cÇah®	149
ešyhW - ešbyhG¡fbe¿	41
ešÉUªJ - j¡f ÉUªâd®	84
ešÉid - å£o‰nfJth»a mw«	335
eŸsh - bghUªjhJ - 
e‹wšyJ - Ôik	108
e‹ù¡fhJ - mUis neh¡fhJ	253
e‹da« - bgUe‹ik	314
eh¢br‰W - ciuahlh t©z« ehital¡»	335
ehlh¢ áw¥ò - ešy Ãiyik	74
ehkÚ® - m¢rªjU§ flš	149
ÃiyaŠá - ãwÉ Ãiyik¡F mŠá (ãw¥ò Ëw ÃiyahtJ, ïa§Ft Ég v‹D« ïUtif¥ ãw¥ãD« ï‹g bk‹g bjh‹¿‹¿ cŸsd všyhªJ‹gnkaha Ãiyik)	32
Ãiw - beŠir¡ f‰ò be¿Æš ÃW¤jš 	57
Ãiwíilik - rhšòilik	154
Ú£lš - rilah¡fš	280
ÚŸòfœ - mÊahJ ÉF« òfœ	234
beŠá‹ Jwth® - beŠrh‰ g‰wwhJ it¤J	276
nehŒ¥ghy - J‹òW¤J« âw¤jd th»a F‰w§fŸ	206
nehyhjt® - jtŠbrŒahjh®	270
neh‰»‰gt® - bghW¥gt® - 
neh‹ò - jt«	344
neh‹ik - bghiw	48
neh‹wš - bghW¤jš	261
gf¢brhšÈ - ãsî©lhFkhW òw§ T¿	187
glhmik - csthfhkš	38
goW - tŠrid	91
gjo - gj®	196
ga‹rhuh - gabdhLglhj	194
gǪnjh«ã - (Ãiyah¥bghUis) tUªâ¡ fh¤J	88
gUtªJ - (ešFuth‹) tUªâ	83
gšyh‰whš - x‹iwbah‹bwh›thj rkabe¿fŸ všyht‰whD«	242
gÊ ãw§fh - (ãwuh‰) gÊ¡f¥glhj	62
g‰w‰wf©nz - xUt‹ ïUtif¥ g‰W« m‰wbghGnj	349
g‰w‰wh‹ - všyh¥ bghUisí« g‰¿Ã‹nw g‰w‰w ïiwt‹	350
gDtš - üš	21
gh¤J - gF¤J 	44
ghǤJ - ÉǤJ	193
ghš - Cœ	376
ãiHahj‰W - j¥ghjthW nghy	307
ãw§fh - gÊ¡f¥glhj	62
ãw§»‰W - ca®ªjJ	23
ãw‹ ïayhŸ - ãwD¡FÇik ó©L mtDila ïašã‹f©nz ÉghŸ	147
ã‹rhu - ã‹nd Éf	323
ÕL eil - bgUÄjeil	59
ò¡»š - vŠPh‹W« ïU¥gnjh® ïš	340
òǪjbjhGFth® - ÉU«ãbahGFth®	143
òiu - F‰w«	292
òiyÉida® - òiy¤bjhÊÈd®	329
òw¤jhW - òwkh»a be¿	46
òwdæï - xUtid¡ fhzhjtÊ ïfœªjJiuahš mʤJ¢ brhšÈ	182
ò‹brhš - gʤJiu	189
ò‹ik - F‰w«	174
órid - óir	18
ó¥g® - bghÈt®	248
bg£L - fhjȤJ	141
bgUªj¡f - nk«g£l	54
nguh©ik - bgÇa M©jifik	148
nguh ïa‰if - xUÃiyikadh« ïašò	370
ng®¤J - kh¿	357
bgh¢rhªJ - kwªJ	199
bgh¢rh¥ò - nrh®î	285
bghŒa‰f - bghŒah bjhÊf	293
bghUsšyJ - ght«	254
bghUs‰wh® - CHh‹ 
t¿auhÆdh®	248
bghUsh£á - bghUsh‰ ga‹nfhlš	252
bghUŸ Ô®ªj - gaÅܧ»a	169
bgh‹wh - mÊÉšyhj	36
bgh‹W§fhš - ï›îl«ãÅ‹W« cÆ®ngh§fhy¤J	36
nghTœ - if¥bghUŸ mÊj‰F¡ fhuzkh»a Cœ	371
ngh‰wh¡fil - F¿¡bfh©L 
fhth ïl¤J	315
k§fy« - e‹ik	60
kayhF« - ka§Fj‰nfJth«	344
ku¤j‰W - ku¤âidbah¡F«	217
kßïat‹ - gÆ‹wt‹	227
kU§nfho - brªbe¿¡f© bršyhJ bfhLbe¿¡f© br‹W	210
kUŸ Ô®ªj - ka¡f¤â‹ Ú§»a	199
kšyš - ts¥g«	245
kʤjš - jiykÆiu kʤjš	280
kiwbkhÊ - kªâu«	28
kid¤j¡f - kidaw¤â‰F¤ 
j¡f	51
kh¡fŸ - khªj®	329
khzo - kh£áik¥g£l mo	9
khzh¡fil - mšyh¡fhš	53
khÂiH - kh©l ïiHÆidíilahŸ	114
kh©l‰fÇJ - e‹whjš ïšiy	177
kh©ò - e‰Fz e‰brŒiffŸ	51
Ģᚠ- ġfJ	85
Kfdk®ªJ - Kf« ïÅadhŒ	84
KªJW« - K‰g£L ÉF«	380
ah©L« - v¡fhy¤J«	4
tF¤jh‹ - bjŒt«	327
t©ga‹ - ts¥g¤ijíila ÉisíŸ	239
tšYUt« - tÈikÄ¡f JwÉa® nfhy«	273
tH§fhbjÅ‹ - bgŒahbjÅ‹	16
tG¡» - kwªJ	136
t‹fzt® - mUËyhjh®	228
t‹ghš - t‹Åy«	78
thÆš - tÊ	6
thy¿t‹ - bkŒíz®Éidíilat‹	2
ÉR«òsh® - thd¤Jsh®	25
ɤjf® - âw¥ghLilah®	235
ÉUªbjhuhš - ÉUªâdiu V‰W¡ bfhŸshJ Ú¡Fjš	153
É˪jh® - ïwªjh®	143
Éisî - ga‹	284
Éwš - bt‰¿	180
ɉW¡nfh£l¡fJ - ɉwhÆD§ bfhŸSªjFâia íil¤J	220
ÉidgLghyhš - brašg£l T‰whnd	271
åah - bjhiyahj	284
bt~fh - ÉU«ghj	129
bt~fhik - nt©lhik	178
bt~» - ÉU«ã	172
ntsh©ik - cgfhu«	81
itfš - ehnlhW«
itaf« - cyf«


âU¡FwŸ
gh£L Kj‰F¿¥ò mfutÇir
(v© FwŸ v©iz F¿¡F«)



m~fhik 	 178
m~» af‹w	  175
mfu Kjy 	 1	mfœthiu¤ 	 151
mfdk®ªJ brŒahŸ	 84
mfdk®ª ÔjÈ‹	 92
mŠRt njhU«	 366
ml¡fkkuUŸ	 121
mlšnt©L«	 343
mªjzbu‹ngh®	 30
mÄœâDkh‰w	 64
mU§nfl‹	 210
mU£brštŠ	241
mU«ga	198
mUsšy âahbjʼn	254 
mUËšyh®¡	247
mUŸfUâ	285
mUŸnr®ªj	243
mUŸbt~»	176
mšyyUshŸ	245
mšyit	96
m›É¤ jG¡fh	167
m›Éa beŠr¤jh‹	169
mthÉšyh®¡	368
mthÉid	367
mthbt‹g	361
mÉbrhǪ	259
mG¡f‰ wf‹whU«	170
mG¡fh wth	35
mG¡fh Wilah®¡	165
mG¡fh Wilah‹f©	135
mG¡fh bwdbthU	168
mG¡fh‰¿‹	164
mstšy brŒjh§nf	289
mst¿ªjh®	288
msÉ‹f©Ã‹	286
m‰fhÉašã‰W¢	333
m‰wt bu‹gh®	365
m‰wh® mÊgá	226
mw§Twh dšy	181
mwŠbrhšY«	185
mw¤jh ¿Jbtd	37
mw¤jh‰¿‹	46
mw¤jh‹ tUtnj	39
mw¤â‰nf	76
mw¤â}c§	32
mwthÊ mªjz‹	8
mwÉid ahbjÅ‹	321
mw‹fil	142
mw‹tiuah	150
mwdæï	182
mwd¿ªJ bt~fh	179
mwdh¡f«	163
mwÅayh‹	147
mwbdd¥	49
mwndh¡»	189
m¿ÉdhdhFt	315
m¿ÉD bsšyhª	203
m‹gf¤ âšyh	78
m‹ãyhbušyh«	72
m‹ã‰FK©nlh	71
m‹ã‹ tÊa	80
m‹ÕDkh®t«	74
m‹òkwD«	45
m‹ò‰ wk®ªj	75
m‹ngh oiaªj	73
m‹w¿thbk‹dh	36
MTHhš	371
Muh ïa‰if	370
M‰¿bdhG¡»	48
M‰Wth - šgá	225
ïlÅš gUt¤J«	218
ïzbuÇ	308
ïašghF«	344
ïašãdh‹	47
ïu¤jÈÅ‹dhJ	229
ïUÙ§»	352
ïUªnjh«ã	81
ïUik tifbjǪ	23
ïUntWyf¤	374
ïUŸnrÇUÉidíŠ	5
ïšthœth‹	41
ïšybjÅšytŸ	53
ïybk‹W bt~Fjš	174
ïy®gy uh»a	270
ïybd‹W Ôait	205
ïybd‹Dbk›t	223
ïwªjhÇwªjh®	310
ïwäDbk©	180
ï‹brhyhš <u«	91
ï‹brhÈÅÔ‹wš	99
ï‹g Äilawh	369
ï‹ikí	153
ï‹dhbrŒ jhiu	314
ï‹dh âu¡f¥	224
ï‹dh btd¤jh‹	316
ïÅa îsthf	100
ïid¤Jiz¤	87
<¤Jt¡F«	228
<j Èirgl	231
<‹w bghGâ‹	69
cilikíË‹ik	89
c©zhJ	160
c©zhik íŸs	255
c©zhik nt©L«	257
cjÉ tiu¤j‹	105
cÆUl«ã‹	330
cubd‹Dª	24
ciu¥gh	232
cyf¤njh	140
cŸs¤jhYŸsYª	282
cŸs¤jh‰	294
cŸËa bjšyh«	309
cw§FtJ	339
c‰wnehŒ neh‹wš	261
CU ڮÃiwª	215
CU‰ bgUtÈ	380
vªe‹¿	110
všyh®¡F« e‹wh«	125
v¥bghU bd¤j‹ik	355
všyh És¡F«	299
vGãw¥ò«	62
vGik vGãw¥ò«	107
vŸshik	281
vËbjd	145
vid¤jhD« vŠ	317
vid¤Jiza	144
vid¥gif	207
v‹ãyjid	77
Vâyh® F‰w«nghš	190
VÇDHhm®	14
Iªjɤjh‹	25
Ia¤âܧ»¤	353
Iíz® btŒâa¡	354
x¤j j¿th‹	214
x¥òuÉ dhštU§	220
xUbghGJ«	337
xUikíshiknghš	126
xšY« tifah‹	33
xG¡f¤â bdŒJt®	137
xG¡f¤â bdhšfh®	136
xG¡f¤J	21
xG¡f Kilik	133
xG¡fKilat®¡	139
xG¡f« ÉG¥gª	131
xG¡fhwh¡	161
xW¤jhiu	155
xW¤jh®¡	156
x‹whf ešyJ	323
x‹wh îyf¤	233
x‹whDª	128
x‹dh®¤	264
X®¤JŸs«	357
f©Â‹W f©zw¢	184
fizbfhoJ	279
fj§fh¤J¡	130
fŸth®¡F¤	290
fsÉdh yh»a	283
fsÉ‹f©	284
fsbt‹D§	287
fW¤â‹dh	312
f‰wjdhyha	2 
f‰Ö©L	356
fh¡f bghUsh	122
fhk« btFË	360
fhy¤â dh‰brŒj	102
Fl«ig	338
Fzbk‹D§	29
FHÈÅ âahÊÅ	 66
T¤jh£ lit¡FHh¤	332
T‰w§ Fâ¤jY«	269
bfL¥göc«	15
bfLtšahbd‹g	116
bfLthfitah	117
nfL« bgU¡fK«	115
if«khW nt©lh	211
bfhL¥g jG¡fW¥gh‹	166
bfhšyhik	326
bfhšyh‹	260
bfhiyÉida	329
bfh‹w‹d	109
nfhËš bgh¿Æ‰	9
rk‹brŒJ	118
rhjÈÅ‹dhj	230
rh®òz®ªJ	359
ቿ‹g«	173
áw¥ÕDŠ brštK«	31
áw¥ÕDŠ bršt«	311
áw¥bghL	18
áWikíÙ§»a	98
áiwfh¡F«	57
ád¤ij¥	307
ádbk‹DŠ	306
Ó®ik áw¥bghL	195
Rl¢RlU«	267
RitbahË	27
br¥gKilat‹	112
brŒahk‰ brŒj	101
brŒahk‰ br‰wh®¡F«	313
bra‰fÇa brŒth®	26
bra‰ghy njhU«	40
brÆljwiy¥ãǪj	258
bršyh Él¤J¢	302
bršÈl¤J¡	301	
bršÉUª	86
br¿t¿ªJ 	123
brhšYf brhšÈ‰	200
brh‰nfh£l«	119
j¡fh® jfÉy®	114
jFâ badbth‹W	111
jªij kf‰fh‰W«	67
j«bghUŸ	63
j«Ä‰w«	68
jiy¥g£lh®	348
jtŠbrŒth®	266
jtkiwª	274
jtKª jtKilah®¡	262
j‰fh¤J¤	56
j‹DÆ®¡ »‹dhik	318
j‹DÆ® jhdw¥	268
j‹DÆ® Ú¥ãDŠ	327
j‹}‹ bgU¡f‰F¤	251
j‹beŠ r¿tJ	293
j‹id¤jh‹ fh¡»‹	305
j‹id¤jh‹ fhjy	209
jd¡Ftik 	7
jhsh‰¿¤	212
jhdª jtÄu©L«	19
âwdšy	157
âd‰bghU£lhš	256
âid¤Jiz e‹¿	104
Ô¥ghy jh‹ãw®f©	206
Ôait brŒjh®	208
Ôant Ôa	202
ÔÆdh‰ R£lò©	129
ÔÉidahuŠrh®	201
J¥gh®¡F¤	12
Jwªjh®¡F¤	263
Jwªjh®¡F«	42
Jwªjh® bgUik	22
JwªjhÇ‹	159
Jw¥gh®k‹	378
J‹òùc«	94
J‹Åah®	188
öcŒik	364
bjŒt« bjhHhmŸ	55
bjUshjh‹	249
bj‹òy¤jh®	43
njh‹¿‹ òfbHhL	236
eifíKtifí«	304
eLÉ‹¿	171
e¤j«nghš	235
ea܋W	97
eaÅy brhšÈDŠ	197
eaÅy bd‹gJ	193
eaDilah‹	219
ea‹rhuh	194
ešyit	375
ešyh bwd¥gLt	324
ešyh bwÅD§	222
ešyh‰wh‹	242
ey¡FÇah®	149
e‹whF kh¡f«	328
e‹wh§fhš	379
e‹¿¡F	138
e‹¿ kw¥gJ	108
e‹nw jÇD«	113
eh¢br‰W	335
ehbsd	334
Úyhjt‰iw	331
Ãytiu ÚŸòfœ	234
ÃiyaŠá	325
ÃiyƉ ¿Çah	124
ÃiwbkhÊ	28
Ãiwíilik	154
ÚÇ‹ wikah	20
E©Âa üšgy	373
beŠá‰ Wwth®	276
beL§flY«	17
beUe YsbdhUt‹	336
nehbašyh	320
gf¢brhšÈ¡	187
gF¤J©L	322
gifght«	146
gLga‹	172
gilbfh©lh®	253
gÂîila‹	95
gaÅšbrh‰	196
ga‹ku«	216
ga‹ù¡fh®	103
gaÅy	192
gǪnjh«ã¡ fh¡f	132
gǪnjh«ã¥ g‰	88
gÇÆDkhfhth«	376
gšyh® KÅa¥	191
gÊaŠá¥	44
g‰w‰w f©nz	349
g‰w‰nw«	275
g‰¿ Élhm	347
g‰Wf g‰w‰wh‹	350
gh¤ö©	227
ãw¥bg‹D«	358
ãw®¡»‹dh	319
ãwÉ¥ bgU§flš	10
ãw‹gÊ	186
ãw‹bghUsh£	141
ãw‹kid	148
òfœgl	237
òfœòǪ	59
ò¡» yikªâ‹W	340
ò¤nj Syf¤J«	213
òw§F‹¿	277
òw§T¿¥	183
òw¤JW¥	79
òw¤öŒik	298
bg©Â‰	54
bg‰wh‰	58
bgWkt‰WŸ	61
ngij¥ gL¡F«	372
bghŒ«ikí«	292
bghŒahik bghŒahik	297
bghŒahik a‹d	296
bghUO®ªj	199
bghUÙ§»¥	246
bghUsšyt‰iw¥	351
bghUs‰wh®	248
bghUsh£á	252
bgh¿thÆš	6
bghW¤j Èw¥ãid	152
kf‹wªij¡	70
k¡f© bkŒ	65
k§fybk‹g	60
kUªjh»¤	217
ky®Äir	3
kʤjY« Ú£lY«	280
k‰Wª bjhl®¥gh	345
k‹DÆ nuh«ã	244
kw¤jš btFËia	303
kwªJ« ãw‹nfL	204
kw¥ãD«	134
kwt‰f khr‰wh®	106
kd¤jJ khrhf	278
kd¤J¡f©	34
kd¤bjhL	295
kid¤j¡f	51
kidkh£á	52
ÄFâah‹	158
Kf¤jhdk®ªâÅJ	93
nkh¥g¡ FiHí«	90
ahfhth uhÆD«	127
ahjŋ ahjŋ	341
ahbkŒah¡	300
ahbdd bj‹DŠ	346
tF¤jh‹	377
tirÆyh	239
tirba‹g	238
tirbahÊa	240
tŠr kd¤jh‹	271
tUÉUªJ	83
tÈah®K‹	250
tÈÆÅiyik	273
t¿ah®¡bfh‹	221
thÂf« brŒ	120
thŒikbad¥	291
thÅ‹ Wyf«	11
thDa® njh‰w«	272
ÉR«ã‹ WËåÊ‹	16
ɩ ‹W	13
ɤJ«Älšnt©L«	85
ÉUªJ òw¤jjh¤	82
ÉG¥ng‰¿‹	162
É˪jhÇ‹	143
åœehŸ glhmik	38
nt©l‰f	177
nt©lhik	363
nt©oa	265
nt©oD©	342
nt©L§fhš	362
nt©Ljšnt©	4
ita¤JŸ		     50